هراس از فراق

یکی دیگر از عوامل خوف معصومین ـ علیهم السلام ـ هراس از جدایی از درگاه ایزد منّان به شمار می‏رود. این مطلب چنان امامان معصوم را بی‏تاب و بی‏قرار می‏کرد که بستر و استراحت را رها می‏کردند. در دعای کمیل آمده است: فهبنی صبرت عذابک فکیف اصبر علی فراقک؛ خدایا! اگر من بتوانم بر حرارت آتش جهنم صبر کنم چگونه فراق تو را تحمّل کنم.32

«حبّه عُرنی» می‏گوید: من و نوف بکائی در صحن خانه‏ای که مقرّ خلافت امیر مؤمنان بود، خوابیده بودیم. چون پاسی از شب گذشت، آن حضرت را دیدیم که برخاسته است، آیات آخر سوره آل عمران را تلاوت می‏کند و بی‏قرار و بی‏تاب می‏گذرد. به من فرمود: بیداری یا خواب؟ گفتم: بیدارم، شما که این گونه با خدا مناجات می‏کنید پس ما چه کنیم؟ حضرت گریه کرد و فرمود: همه ما در پیشگاه خدا موقفی خواهیم داشت و هیچیک از اعمال ما بر او مخفی نیست. ای حبّه، خدا از رگ گردن به من و تو نزدیک‏تر است. ای حبّه، هرگز من و تو از دید خداوند ناپیدا و مخفی نیستیم. سپس حال نوف را جویا شد، نوف گفت: بیدارم، از این حالت و گفتار شما گریه‏ام

بسیار شد. فرمود: اکنون اگر گریه‏ات از خوف خدا طولانی شود فردا در روز قیامت چشم تو روشن خواهد شد. سپس در حالی که با خدا مناجات می‏کرد گذشت: مناجاتی که نشانه ترس و هراس از فراق است. او می‏فرمود: لیت شعری فی غفلاتی اَ مُعرض انت عنّی ام ناظرٌ الیّ؛ ای کاش می‏دانستم که به هنگام غفلت‏هایم از من روی برگردانده‏ای یا به سوی من نظرخواهی افکند. ای کاش می‏دانستم از خوابهای طولانی و کمی سپاسگزاری‏ام حالم نزد تو چگونه است.

راوی می‏گوید: حال آن بزرگوار چنین بود، تا سپیده‏دم آشکار شد.33

هر چند در این فصل پرداختن به اموری چون «اهتمام به نوافل» «کیفیت انجام نماز شب در سیره معصومین ـ علیهم السلام ـ» و ... سودمند می‏نماید:

ولی با توجه به محدودیت مقاله فقط به دو فراز از آنچه در زیارتنامه‏ها آمده است، می‏پردازیم: یکی در صلوات خاصّه امام موسی ابن‏جعفر ـ علیه السلام ـ که می‏خوانیم: و صلّ علی موسی ابن جعفر ـ علیهما السلام ـ وصیّ الابرار... الّذی کان یحیی اللّیل بالسّهر الی السّحر بمواصلة الاستغفار حلیف السّجدة الطّویلة و الدّموع الغزیرة و المناجات الکثیرة؛ خدایا، بر موسی‏بن‏جعفر(ع) وصیّ و جانشین نیکویان درود فرست. بزرگواری که شبها تا صبح بیدار و شب زنده‏دار بود و پیوسته استغفار می‏کرد و در سجده طولانی، با چشم اشکبار، با خدا مناجات و راز و نیاز بسیار می‏کرد.34