روش پیش مطالعه

آنجه در اینجا به عنوان روش پیش مطالعه از آن یاد مى کنیم، در واقع مرز و حد پیش مطالعه است.

پیش مطالعه یک حداقلى دارد که رعایت آن براى هر طلبه اى ضرورى است.

اما حدود بالاترى نیز براى آن تصور مى شود که هر چه طلبه بیشتر به آنها توجه کند، به نتایج بهتر و برترى دست مى یابد.

حد اقل پیش مطالعه در دروس سطح این است که طلبه کتاب درسى خود را یک بار دقیق بخواند و موارد مبهم را علامت گذارى کند.

البته اگر در انجام این کار وقت بیشترى صرف نموده و با چند بار مرور متن و دقت در آن، موارد ابهام را بکاهد، در واقع، به سطح بالاترى از پیش مطالعه رسیده است.

در اینجا تذکر مطلبى که قبلاً بیان شد ضرورى است و آن این که طلبه ى سطح نباید به کتب دیگر غیر از متن اصلى درس خود مراجعه کند و رجوع به آنها فقط باید به هدف فهم متن یا پاسخ به سؤالات بى جواب باشد و این مراجعه نیز باید بعد از حضور در درس صورت پذیرد(33).

حداقل پیش مطالعه براى درس خارج آن است که انسان مصادر و منابعى را که استاد معمولاً به آن رجوع مى کند، ببیند.

مثلاً اگر استادى متن درس خارج اصولش را کفایه قرار داده و به نظرات مرحوم نایینى رحمه الله بیشتر عنایت دارد، طلبه باید، حداقل، متن کفایه و مطالب مرحوم نایینى را در آن بخشى که استاد قصد دارد در روز بعد وارد آن شود، دقیق بررسى کند تا ببیند چه اندازه را خود مى تواند بفهمد و غوامضش را حل نماید.

این کمترین مقدار پیش مطالعه براى درس خارج است.

حداکثر پیش مطالعه در درس خارج آن است که طلبه سعى کند در مطلبى که استاد مى خواهد وارد آن بشود، قبل از درس خود به قضاوت و نظر نهایى برسد براى رسیدن به این مهم باید دامنه ى وسیعترى را بررسى کند و فرصت بیشتر و دقت جدى ترى را اعمال نماید.

قضاوت و نظر به دست آمده از این مسیر گرچه ممکن است باطل باشد و استاد در جلسه ى درس آن را به سادگى رد و طرد نماید، اما مهم حق و باطل بودن آن نیست، مهم این است که این حرکت باعث رشد چشمگیر محصل مى شود و او را به صورتى شگرف ارتقا مى دهد تا آنجا که در آینده بتواند از نظر شخصى خود در قبال نظر استاد دفاع کند.

البته این مقدار صرف وقت و دقت، به ویژه در مراحل ابتدایى، ضرورى نیست اما حداقل پیش مطالعه قطعاً ضرورت دارد و در صورت انجام مداوم آن، قسمت زیادى از مسیر طى مى شود.

البته شاید در مراحل ابتدایى تحصیل در سطوح بالا و درس خارج، همین حداقل، کافى و براى شخص مفیدتر و نافع تر باشد.