برنامه نویسی به زبان ویژوال بیسیک:
مقدمه :
بیسیک زبانی است که دوران تحول فراوانی را پشت سر گذاشته است.اولین نسخه از ویژوال بیسیک به گونه ای بود که برنامه نویسی در آن از دشواری خاصی برخوردار بود.بعد از Visual Basic امروزه با پدیده جدیدی به نام Visual Basic.Net مواجه شده ایم.اگر می خواهید به سراغ یادگیری این زبان بروید مسلما باید با VB کار کرده باشید.چون در واقع VB.Net توسعه یافته زبان VB است.در ضمن درست است که VB.Net پا به عرصه برنامه نویسی گذاشته است،اما همچنان به زبان VB برنامه های بسیار زیادی نوشته می شود و از کارایی این زبان چیزی کاسته نشده است.زبان VB در سبک برنامه نویسی از سبک برنامه نویسی شی گرا پیروی می کند.همانطور که می دانید سبک های برنامه نویسی به سه دسته زیر تقسیم می شوند.
1- سنتی: که دیگر استفاده نمی شود. در سبک سنتی از دستور Go to زیاد استفاده می شود و به خاطر همین ردیابی، تست و اشکال زدایی برنامه خصوصا در برنامه های طولانی بسیار مشکل می شود.
2- ساخت یافته: یکی از سبک ها و روش های متداول برنامه نویسی است. در برنامه نویسی ساخت یافته برنامه بصورت مجموعه ای از فعالیت ها تصور می شود، که باید روی داده ها انجام گیرند. در این روش هر کار پیچیده ای بصورت مجموعه ای از کارهای کوچکتر تجزیه می شود تا اینکه کارهای ایجاد شده قابل درک باشند.
3- شئ گرا: برنامه نویسی شئ گرا (Object Oriented) سبک و شیوه نوینی است که در آن می توان قطعاتی را ایجاد کرد و در برنامه های مختلف مورد استفاده قرار داد. قابلیت خوانایی برنامه هایی که در این روش نوشته می شوند بالا بوده، تست، عیب یابی و اصلاح آنها آسان است. شئ گرایی بر اشیا (Objects) تاکید دارد.
در ویژوال بیسیک حتما با فرم آشنا هستید.طراحی برنامه در فرم صورت می گیرد.در هر بار اجرای VB یک فرم در اختیار برنامه نویس قرار می گیرد تا برنامه خود را طراحی کند.یک برنامه می تواند از چندین فرم تشکیل شده باشد.
داده ها در ویژوال بیسیک:
در ویژوال بیسک دو نوع داده کلی داریم:1-داده های عددی و 2- داده های غیر عددی
1-داده های عددی :در ویژوال بیسیک 7 نوع داده عددی داریم . در زیر لیست آنها را می بینید.اما باید سعی کنیم با شناسایی محدوده داده ای که قرار است به برنامه وارد شود نوع مناسبی را برای آن انتخاب کنیم.مثلا اگر در برنامه از متغییری که عدد کوچکی مثلا حداکثر 255 درآن قرار خواهد گرفت استفاده میکنیم ، باید آن را از نوع Byte تعریف کنیم نه از نوع Long .
| نوع | میزان حافظه ( بر حسب بایت) | بازه قابل قبول |
| Byte | 1 | 0 تا 255 |
| Integer | 2 | 32768- تا 32767 |
| Long | 4 | 2147483648- تا 2147483647 |
| Single | 4 | |
| Double | 8 | |
| Currency | 8 | از 922337203685477/5808- تا 922337203685477/5808 |
| Decimal |
| اگر از اعشار استفاده شود در بازه 7/9228162514264337593543950335 +/-و اگر از اعشار استفاده نشود در بازه 79228162514264337593543950335 +/- |
2- انواع غیر عددی:
لیست این انواع داده ای را در زیر می بینید.
| نوع | میزان حافظه ( بر حسب بایت) | بازه قابل قبول |
| String (طول ثابت) | طول رشته | از 1 تا 65400 کاراکتر |
| String (طول متغییر) | 10 بایت + طول رشته | از 0 تا 2 میلیارد کاراکتر |
| Date | 8 | تاریخ قابل قبول |
| Boolean | 2 | True یا False |
| Variant (عددی) | 16 بایت | به اندازه نوع عددی Double |
| Variant (رشته ای) | 22 بایت + طول | مانند رشته طول متغییر |
نوع رشته ای برای نگهداری دنباله ای از کاراکترها بکار میرود و بصورت ثابت و متغییر استفاده می شود.
*تاریخ و زمان را می توان در VB به عنوان یک نوع بکار برد.برای این کار آنها را باید بین ## قرار داد:
| #May 3 , 2003# #23:10:45# |
*نوع Variant برای ذخیره موقت هر نوع داده ای به کار می رود.البته بعدا می توانیم این داده ها را در جایی دیگر و تحت یک نوع مشخص ذخیره کنیم.این نوع تمام داده ها را به جز رشته با طول ثابت نگهداری میکند.اگر با VBScript آشنا باشید می دانید که در آنجا فقط همین یک نوع داده ای Variant وجود دارد.
متغییر ها:
متغییر ها در واقع سطل هایی هستند که گنجایش های مختلف دارند و فقط مواد خاصی در آنها نگهداری می شوند.مثلا ما برنج را می توانیم در یک آبکش که سوراخ های کوچکی دارد نگهداری کنیم اما هیچ وقت نخواهیم توانست آب را در این آبکش نگهداری کنیم.یا مثلا یک لیتر آب در یک ظرف که حداقل گنجایش آن یک لیتر است جا می گیرد نه در یک ظرف نیم لیتری.بنابراین متغییرها در حکم ظرف ها هستند و این انواع داده ای هستند که گنجایش این ظروف را مشخص می کنند.
نام گذاری متغییرها:
در نامگذاری متغییرها میتوانیم از حروف a تا z و A تا Z و ارقام و _ زیر استفاده کنیم ، اما نباید نامگذاری را با ارقام یا _ شروع کنیم.طول نام یک متغییر می تواند حداکثر 255 حرف باشد.
تعریف متغییر:
برای تریف متغییر باید از قاعده زیر پیروی کرد.
| Dim + نام متغییر + As + نوع متغییر |
مثال:
| Dim A as Integer Dim Str as String , Num as Currency Dim St as String*5 |
در خط دوم مثال رشته ای را با طول متغییر تعریف کرده ایم اما در خط سوم رشته ای را با طول ثابت 5 کاراکتر تعریف کرده ایم.به یاد داشته باشید که چنانچه در بین برنامه رشته ای بیش از 5 کاراکتر به متغییر St انتساب داده شود فقط تا همان طول ثابت منظور خواهد شد.
در حالتی که متغییری را تعریف نکنیم و بخواهیم محتویاتی داخل آن بریزیم نوع آن متغییر برحسب نوع داده تنظیم می شود.مثلا اگر شما در یک خط از برنامه بنویسید (x=3) نوع متغییر x به طور خودکار صحیح تعریف می شود. اگر در خط دیگری از برنامه مقدار آن را مثلا به
| x="ali" |
تغییر دهیم این بار نوع این متغییر از نوع رشته ای خواهد بود.
اما در بین برنامه خصوصا برنامه های پیچیده ممکن است با این کار دچار مشکل شویم.برای این منظور و برای اینکه به برنامه بفهمانیم که عدم تعریف متغییر را به ما اعلام کند از دستور Option Explicit در خط اول برنامه استفاده می کنیم.
البته می توانیم با تغییر تنظیمات پیش فرض VB کاری کنیم که VB در ابتدای هر برنامه این جمله را استفاده کند.برای این کار به منوی Tools\Option بروید و گزینه Variable Declaration Requare را انتخاب کنید.