تعداد بازدید : 4540262
تعداد نوشته ها : 10297
تعداد نظرات : 320
جعفر شریف امامی، فرزند حاج محمد حسین نظامالاسلام، در 27 خرداد 1391 ش. در تهران متولد شد. پدر او، از روحانیون تهران در دوران متأخر قاجاریه بود که از ناصرالدینشاه لقب "معتمدالشریعه " و از مظفرالدینشاه لقب "نظامالاسلام " دریافت داشت. نظامالاسلام پیشکار میرزا ابوالقاسم امام جمعة تهران بود و با میرزا جوادخان سعدالدوله، از رجال مشروطه، و برادر او، مرتضی خان ممتازالملک، مربوط بود. وی در خرداد 1310 ش. در تهران درگذشت و در مقبره خصوصی ممتازالملک در امامزاده عبدالله دفن شد. جد پدری شریف امامی، میرزا ابوطالب اصفهانی (متوفی 1237 ق). ادیب و روحانی قرن سیزدهم هجری و صاحب حاشیه البهجة المرضیه معروف به حاشیه سیوطی است. نسب مادری نظامالاسلام به حاج محمد مهدی کلباسی، روحانی معروف اصفهان، و نسب مادری جعفر شریف امامی به حاج ملاهادی مدرّس تهرانی، صاحب شرح کبیر، میرسد.
جعفر شریف امامی تحصیلات متوسطه را در تهران به پایان رسانید و برای ادامه تحصیل به سوئد و آلمان رفت و در این کشور آخرین مدرک تحصیلی خود را در رشته برق کسب نمود. او در ایران، در راهآهن دولتی شاغل بود و تا معاونت این سازمان رسید و در همین پُست بود که با اشغال ایران توسط متفقین به همراه عدهای دیگر توسط ارتش بریتانیا دستگیر و به اراک تبعید شد. درباره این سناریوی انگلیسی توضیح دادهایم، و با توجه به اینکه شریف امامی در زندگی پسین خود هیچ قرینهای دال بر ناوابستگی به سیاست انگلیس نشان نداد، همین امر پیشینة او را در زمینة ارتباطات پنهان با انگلیسیها زیر سؤال میبرد.
*در صحنة سیاست
جعفر شریف امامی پس از کسب این "واهت ملّی "، به همراه سایر چهرههای سرشناس وابسته به بریتانیا، وارد صحنه متلاطم سیاست روز شد و در پیوند با احمد قوام (قوامالسلطنه) در سال 1324 به مدیرعاملی بنگاه آبیاری رسید. مهمترین نقش سیاسی او در این زمان کارگردانی "اتحادیه اسکی " بود. "اسکی " (اتحادیه سندیکاهای کارگری ایران) سازمانی بود که توسط عوامل بریتانیا در رقابت با "شورای متحدة مرکزی کارگران و زحمتکشان ایران " (اتحادیه کارگری حزب توده به ریاست رضا روستا) تأسیس شد و در رأس آن یک چهرة انگلوفیل به نام خسرو هدایت قرار داشت و عناصری چون دکتر مهیمن از فعالین آن بودند. شریف امامی پس از چندی به عنوان دبیر این اتحادیه انتخاب شد. در این زمان او به رزمآرا نزدیک شد و لذا در دولت او (تیر ـ اسفند 1329) به وزارت راه رسید. شریف امامی شوهر خواهر دکتر عبدالله معظمی، رئیس مجلس هفدهم در زمان دولت مصدق و از نزدیکان او، بود و به دلیل همین نسبت و نیز نزدیکیاش به زاهدی، در پی کودتای 28 مرداد 32 به درخواست اعضای متواری دولت به مخفیگاه آنان رفت و ترتیب معرفی مصدق و سایرین را به زاهدی داد.
جعفر شریف امامی در دولت سپهبد فضلالله زاهدی مدیریت عامل سازمان برنامه را به دست گرفت و در سال 1333 به سناتوری تهران انتخاب شد. ورود شریف امامی به مجلس سنا سرآغاز نقش وی به عنوان "ریشسفید سیاسی " رجال پهلوی میباشد و او به تبع همین نقش میکوشید تا در قبال مواضع سه ابرقدرت روز (آمریکا و انگلیس و شوروی) به "ناوابستگی " تظاهر کند. از همینروست که شریف امامی را از معدود مخالفان قرارداد کنسرسیوم (امینی ـ پیج) و الحاق ایران به "پیمان بغداد " در مجلس سنا مییابیم. معهذا، این دست مواضع هیچگاه برای شریف امامی "وجاهت ملّی " نساخت و به عکس سیمای سیاسی او را به عنوان یک چهرة "انگلوفیل " تثبیت کرد. شریف امامی در دولت دکتر منوچهر اقبال وزیر صنایع و معادن شد و در همین زمان بود که قرارداد نافرجام ذوبآهن را با آلمان غربی منعقد ساخت و سپس در شهریور 1339 به نخستوزیری رسید.
دولت "مستعجل " شریف امامی ثمرة یک دورة تنشهای جدّی در روابط ایران و آمریکا بود. در پی افول این تنشها، شریف امامی به عنوان چهرة مورد توافق دربار ایران، بریتانیا و حزب جمهوریخواه آمریکا زمام دولت را به دست گرفت و در این نقش از مغازله با شوروی نیز مضایقه نداشت. معهذا، این آرامش دیری نپایید و در 17 آبان 1339، جان کندی ـ از "حزب دمکرات " ـ به ریاستجمهوری آمریکا رسید و دولت "آشتی ملی " شریف امامی را دستخوش تلاطم نمود. تشدید فعالیت جناحهای وابسته به "حزب دمکرات " آمریکا در ایران به اعتصاب معلمین و شهادت دکتر ابوالحسن خانعلی و سرانجام سقوط دولت شریف امامی، در اردیبهشت 1340، انجامید.
شریف امامی فعالیت خود را در این دوران چنین ارزیابی میکند:
[شروع نقل قول]اخیراً جلساتی با شرکت جمعی از منسوبین مهندس شریف امامی نخستوزیر سابق از جمله دکتر عبدالله معظمی، مهندس سیفالله معظمی، اللهیار صالح، دکتر جهانشاه صالح و سید [محمد] رضی ویشکایی و شخص مهندس شریف امامی به تناوب در منازل آنان تشکیل... میشود (سند ساواک ـ 28/11/1340).
... در جلسه اخیر مهندس شریف امامی اظهار داشته [:] کار کردن در این کشور فوقالعاده مشکل است و نمیتوان به اشخاص اعتماد نمود و در کابینه خود با اینکه اکثر اعضاء آن را شخصاً انتخاب و برگزیده بود [،] معهذا نسبت به بعضی از آنها اعتماد نداشته [،] کما اینکه در کابینه آقای دکتر اقبال هم که در آن عضو بوده [،] مهندس [علیرضا] انصاری و دکتر [جمشید] آموزگار اعضاء کابینه [،] مطالبی را که در هیئت دولت مطرح میگردید بلافاصله به مقامات سفارت آمریکا اطلاع میدادند و بعضی دیگر از اعضاء کابینه هم با سایر سفارتخانههای خارجی مربوط بودند و مطالبی را که نبایستی در جایی مطرح شود و جنبة سرّی داشت در خارج بازگو میکردند... (سند ساواک ـ 1/12/1340).[پایان نقل قول]
*شریف امامی و "بحران امینی "
جعفر شریف امامی، یکی از بازیگران اصلی دوران "بحران امینی " بود. به اعتقاد ما، نقش شریف امامی در این زمان یک سناریوی از پیش پرداخت شده بود، که در کنار سناریوی "نُخبگان آمریکایی " حسنعلی منصور به منظور زیرکن ساختن نفوذ امینی و وارد کردن دولت کندی به تمکین در برابر تداوم حاکمیت کاسْت "اشرافیت اطلاعاتی " بر ایران و تفویض اختیارات تام به شاه طرّاحی و اجرا شد. در این سناریو، شریف امامی در نقش دیرین خود به عنوان "ریشسفید سیاسی " بازی میکرد و مغازله با "جبهه ملی " و روسها و تحریک آنان علیه امینی پردههای این سناریو بود. این پیچیدگی نقش شریف امامی در اسناد زیر نمایان است:
*سند 1:
[شروع نقل قول]احمد آرامش رهبر گروه ترقیخواهان به دوستان خود اظهار داشته [:] شخصاً کاندیدای نخستوزیری نیست ولی برای زمامداری مجدد مهندس شریف امامی فعالیت خواهد کرد. آرامش افزوده [:] اکنون مردم متوجه شدهاند که سیاست داخلی و خارجی دولت شریف امامی به مراتب بهتر از سیاست دولت فعلی [امینی] بوده و ترکیب وزراء کابینه مهندس شریف امامی هم از وزارء این کابینه شایستهتر بودهاند. آرامش گفته است [:] بهطور قطع مهندس شریف امامی مجدداً به ریاست دولت منصوب خواهد شد و بسیاری از رجال سیاسی کشور نیز از این امر پشتیبانی مینمایند. (سند ساواک ـ 27/6/1340).[پایان نقل قول]
*سند 2:
بعدازظهر گذشته [،] مهندس شریف امامی در منزل عبدالوهاب اقبال برادر دکتر منوچهر اقبال ضمن صحبت اظهار میداشت [:] ... مخالفین دولت انتظار پایان مذاکرات وزیرامورخارجه در نیویورک را میکشند و معتقدند این مذاکرات تکلیف دولت کنونی را روشن خواهد کرد و نیز معتقد بود که بنابر اطلاعات مورد وثوقی که دارد روسها به هیچوجه با دولت حاضر کنار نخواهند آمد و روزبهروز بر وخامت روابط ایران و شوروی افزوده خواهد شد و فعالیتهایی که جریان دارد هیچ تأثیری در منابات دو کشور نخواهد کرد. (سند ساواک ـ 3/7/1340).[پایان نقل قول]
*سند 3:
[شروع نقل قول]به موازات فعالیتهای اخیر فتحالله فرود و اسدالله رشیدیان و سیدجعفر بهبهانی [،] مهندس شریف امامی هم شروع به فعالیتهایی نموده و احمد آرامش، دکتر عبدالله معظمی و دکتر سید محمد سجادی هم در این مورد با مشارالیه همکاری داشتهاند و دکتر معظمی رابط بین سران جبهه ملی و شریف امامی، و دکتر سیدمحمد سجادی رابط بین نامبرده و سید جعفر بهبهانی [،] و احمد آرامش نیز به اتفاق علی وارسته و سردار فاخر کمت با دستجات متفرق دیگر تماس حاصل مینمودهاند و این عده مشترکاً برای نخستوزیری مجدد مهندس شریف امامی فعالیت مینمودهاند و جلسات آنها نیز با حضور سه چهار نفر کماکان تشکیل و فعالیت آنان در نهایت اختفا ادامه دارد. (سند ساواک ـ 10/11/1340).[پایان نقل قول]
*سند 4:
[شروع نقل قول]یکی از نزدیکان مهندس شریف امامی نخستوزیر سابق اظهار میداشت [:] مشارالیه اخیراً بر شدّت فعالیت خود جهت احراز مجدد مقام نخستوزیری افزوده است و اکثر مخالفین دولت نیز گرد مشارالیه جمع شدهاند و اگرچه شریف امامی اقدامات حادی علیه دولت به عمل نمیآورد ولی عدهای از شخصیتهای مؤثر مملکت از جمله آقای حسین علاء وزیر دربار شاهنشاهی [،] عبدالله انتظام رئیس هیئت مدیره شرکت ملی نفت، سپهبد [صادق] امیر عزیزی وزیر کشور، سرلشکر نعمتالله نصیری رئیس شهربانی کل کشور از مساعدت به وی خودداری نمیکنند و از وزرای فعلی کابینه آقای دکتر جهانگیر آموزگار وزیر بازرگانی نیز روابط حسنهای با مهندس شریف امامی برقرار نموده و آقای عطاءالله خسروانی وزیر کار نیز با ایشان در تماس است. (سند ساواک ـ 1/12/1340). [پایان نقل قول]
*سند 5:
[شروع نقل قول]طرفداران جبهه ملی و عناصر تودهای سابق که در زمان نخستوزیری مهندس جعفر شریف امامی شدیدترین مبارزهها را با او کردهاند [،] اکنون در مجالس و محافل از وی به نیکی یاد میکنند و میگویند شریف امامی میخواست با استفاده از رقابت دو سیاست روس و آمریکا کارخانه ذوبآهن را بسازد و به جای تعدیل بودجه از راه حذف مزایای کارمندان تشکیلات سازمان برنامه را به هم بزند و قراردادهای منعقده بین سازمان برنامه و کمپانیهای خارجی را لغو کند و کار هر وزارتخانهای را به خود وزارتخانه مربوط برگرداند... (سند ساواک ـ 2/4/1341). [پایان نقل قول]
*سند 6:
[شروع نقل قول]محبعلی دبیر سپهری که با مقامات شوروی ارتباط دارد میگفت [:] شورویها با اینکه فعلاً با ایران روابط حسنهای دارند ولی مایلند حکومت دیگری که در نزدیک شدن به شورویها فعالیت بیشتری داشته باشد روی کار آید و بین رجال فعلی کشور مهندس شریف امامی را بهتر از دیگران میدانند... (سند ساواک ـ 4/9/1341).[پایان نقل قول]
*سند 7:
[شروع نقل قول]سران و فعالین جبهه ملی با توسل به دکتر عبدالله معظمی و مهندس شریف امامی رئیس مجلس سنا در تلاشند تا در مدت بازداشت مهندس بازرگان استاد دانشگاه که در دادگاه بدوی نظامی به ده سال زندان محکوم شده است تخفیف کلی داده شود. شنیده شد [که] مهندس شریف امامی در این مورد قول مساعد داده و از هماکنون مشغول اقداماتی است تا بلکه بتواند قبل از مراجعت اعلیحضرت همایون شاهنشاه به ایران زمینه این امر را فراهم نماید. ضمناً به طوری که گفته شده مهندس [عبدالله] ریاضی رئیس مجلس شورای ملی نیز به علت سابقه دوستی و همکاری با مهندس بازرگان مایل به کمک به مشارالیه میباشد. (سند ساواک ـ 5/11/1342).[پایان نقل قول]
*شریف امامی و "حکومت متحدة جهانی "
جعفر شریف امامی با نقش زیرکانهای که در زمان "بحران امینی " ایفاء نمود، بیش از پیش خود را نشان داد و به پاس آن، پس از سقوط دولت امینی، در سال 1341 به نیابت تولیت "بنیاد پهلوی " منصوب شد. او در سال 1342 مقام شامخ ریاست مجلس سنا را به دست گرفت و تا آستانه انقلاب اسلامی ایران، به مدت 15 سال، در این سِمَت بود؛ پُستی که با مقام او به عنوان "استاد اعظم فراماسونری " انطباق کامل داشت.
در همین زمان، در تداوم سناریو زمان دولت امینی، شریف امامی به تشکیل "جمعیت ایرانی طرفدار حکومت متحده جهانی " دست زد و با زیرکی به مطرح ساختن دکتر جلال عبده به عنوان کاندید نخستوزیری پرداخت؛ هر چند از آغاز روشن بود که این سناریو جدّی نیست و عبده هیچ شانسی برای ارتقاء در دیوانسالاری رژیم پهلوی ندارد.
*سند1:
[شروع نقل قول]اخیراً جمعیتی بهنام جمعیت طرفدار حکومت جهانی به ریاست آقای مهندس شریف امامی تشکیل شده که اسامی اعضاء شورای عالی و همچنین اعضاء کمیسیون مرکزی جمعیت مزبور به شرح زیر میباشد.
الف ـ اعضاء شورای عالی جمعیت [:]
1 ـ آقای مهندس شریف امامی رئیس 2 ـ دکتر غلامرضا کیان نایب رئیس اوّل 3 ـ دکتر فرهودی استاد دانشگاه [،] نایب رئیس دوم 4 ـ سردار فاخر حکمت رئیس سابق مجلس شورای ملی مشاور جمعیت 5 ـ علیاصغر حکمت استاد دانشگاه [،] مشاور جمعیت 6 ـ دکتر پیرنیا خزانهدار جمعیت 7 ـ دکتر هومن استاد دانشگاه [و] نویسنده نشریات و مجلات جمعیت 8 ـ دکتر ابوالقاسم ملکی مسئول هدایت افراد به داخل جمعیت 9 ـ آقای جنگی حسابدار جمعیت 10 ـ آقای حکمتی صندوقدار جمعیت 11 ـ دکتر محمود بهراد دبیر فرهنگ پخش شش 12 ـ صفرعلی کوتوال مسئول چاپ و پلیکپی نشریات جمعیت.
ب ـ اعضاء کمیسیون مرکزی جمعیت [:]
1 ـ آقای دکتر علی آبادی 2 ـ دکتر ستوده 3 ـ بهبهانی موسوی 4 ـ دکتر عبده 5 ـ دکتر فرهود 6 ـ کاظمی 7 ـ دکتر [احمد] متین دفتری 8 ـ سرهنگ بازنشسته منتصر (این شخص اشعاری به منظور چاپ در نشریات جمعیت مزبور میسراید.)
همچنین تیمسار فروزان تقاضای عضویت در جمعیت فوق را نموده ولی دکتر علی آبادی تاکنون از پذیرفتن مشارالیه خودداری نموده و اظهار داشته است که باید در اطراف نامبرده تحقیقات بیشتری به عمل آوریم.
تعداد تقریبی کسانی که تاکنون به عضویت جمعیت مزبور درآمدهاند قریب 2500 نفر هستند که سالیان 500 ریال حق عضویت میپردازند... (سند ساواک ـ 9/7/1343). [پایان نقل قول]
*سند 2:
سند مورخ 5/6/1343 ساواک دربارة "جمعیت ایرانی طرفدار حکومت جهانی " اسامی یک هیئت 7 نفری را، به شرح زیر، در رأس جمعیت فوق ذکر میکند: مهندس شریف امامی، اشرف احمدی، دکتر احمد متین دفتری، دکتر جلال عبده، دکتر محمد سجادی، دکتر صدیق اعلم، دکتر خواجهنوری. سند فوق میافزاید که تعدادی از سناتورها، مانند ممدعلی مسعودی، قصد دارند فقط عضو افتخاری این جمعیت باشند و مسعودی بابت این عضویت افتخاری مبلغ 10000 ریال پرداخته است. برای به ثبت رسانیدن این جمعیت اقدام شده و آدرس منزل شریف امامی به عنوان آدرس جمعیت تعیین گردیده است.
*سند 3:
[شروع نقل قول]طبق اطلاع متن سخنرانی هفته گذشته دکتر جلال عبده به وسیله مهندس شریف امام [،] عبدالحسین نیکپور و خود دکتر عبده تهیه شده بوده که در آن حملات و انتقاداتی نسبت به برنامههای اقتصادی دولت صورت گرفته بود. پس از این سخنرانی عوامل و ایادی شریف امامی رئیس مجلس سنا در پارهای از محافل سیاسی شایع کردهاند که مقدمات زمامداری دکتر عبده کاملاً فراهم شده و نامبرده در آینده نزدیکی به نخستوزیری منصوب خواهد شد. (سند ساواک ـ 30/8/134).[پایان نقل قول]
*سند 4:
[شروع نقل قول]طبق اطلاع دکتر جلال عبده که در حال حاضر با کمک مهندس شریف امامی رئیس مجلس سنا و سایر اعضای جمعیت ایرانی طرفدار حکومت جهانی برای احراز مقام نخستوزیری فعالیت میکند [،] در محفلی اظهار داشته [:] راه پیشرفت مملکت جلوگیری از دخالت اعلیحضرت همایون شاهنشاه در امور کشور است و دکتر امینی قصد داشت این منظور را عملی کند ولی به علت عدم شناسایی طریقه صحیح موفق نگردیده [،] لیکن وی کاملاً واقف است که به چه ترتیبی باید این نظر را عملی نمود. (سند ساواک ـ 3/9/1343).[پایان نقل قول]
*سند 5:
[شروع نقل قول]دکتر جلال عبده که اکنون خود را کاندیدای نخستوزیری کرده و از طرف مهندس شریف امامی، دکتر متین دفتری و دکتر سجادی حمایت میشود این روزها فعالیتهای خود را تشدید نموده است. (سند ساواک ـ 12/9/1343).[پایان نقل قول]
*سند 6:
[شروع نقل قول]به قرار اطلاع مسئله تشدید فعالیت دکتر
جلال عبده جهت احراز پست نخستوزیری به عرض ملوکانه رسیده و معظمله از این جریان ناراحت شدهاند. به عقیده مقامات مطلع سیاسی اعلیحضرت همایون شاهنشاه با دکتر عبده که مورد حمایت کارگردانان جمعیت طرفدار حکوت جهانی مهندس شریف امامی، دکتر متین دفتری، دکتر سجادی میباشد [،] نظر مساعدی ندارند زیرا نامبرده ضمن اخذ تماس با مقامات کشورهای بیطرف از جمله هندوستان علیه سازمان پیمان مرکزی [سنتو] مطالبی بیان داشته و وعده داده در صورت احراز مقام نخستوزیری ایران را از سنتو خارج خواهد ساخت. (سند ساواک ـ 14/9/1343). [پایان نقل قول]
شریف امامی در نقش "ریشسفید " فراماسونری ایران میکوشید تا طی دوران 15 ساله ریاست خود بر مجلس سنا، نقش "میانهروی " و "شیخوخیت " را حفظ کند و خویشتن را به عنوان یک چهرة "وجیهالملّه " و مستقل از دو جناح "انگلوفیل " (حزب مردم علم) و یا "یانکوفیل " (حزب ایران نوین) جلوه دهد.
*سند 1:
[شروع نقل قول]سناتور جعفری روز 9/6/43 در منزل خود به یکی از دوستانش اظهار داشته [:] آقای [حسنعلی] منصور نخستوزیر خیلی مایل بوده عدهای از سناتورها را نیز وادار نماید با قبول عضویت حزب ایران نوین پایگاهی در مجلس سنا به نفع خود تشکیل دهد [،] ولی مهندس شریف امامی از حضور ملوکانه استدعا کرده است اجازه فرمایند مجلس سنا در جریانات سیاسی کشور بیطرف بماند و سناتورها استقلال خود را در جریانات پارلمانی حفظ کنند سناتور جعفری میگفت [:] بیطرف ماندن سناتورها در فعالیتهای حزبی موجب شده که افکار عمومی مردم از هر طبقهای با نظر احترام فوقالعادهای به ما مینگرند و مجلس سنا که مورد مخالفت افکار عمومی بود امروز از حمایت همه دستجات برخوردار است... (سند ساواک ـ 10/6/1343).[پایان نقل قول]
*سند 2:
[شروع نقل قول]شخص مطلع و برجستهای میگفت [:] دور زو قبل در جلسهای با شرکت شریف امامی رئیس مجلس سنا بودیم و خیلی جلسه خصوصی بود. رئیس سنا میگفت [:] من اوضاع را خیلی بد میبینم. تما مردم ناراضی در حد انفجار هستند [.] من که همه چیز دارم میبینم وضع به نحوی است که شخص وقتی به خود میاندیشد عدم رضایت در باطن او مشاهده میشود [.] و اضافه میکرد [:] خیلی احساس وضع غیرعادی و آیندهای مبهم میکنم. در مورد نفت هم شریف امامی میگفت [:] وضع را روشن نمیبینم و فایدهای هم ندارد [که] 24 میلیارد [دلار] به ما پول دادند [.] بیست میلیارد آن را که پس دادیم و حتی به انگلستان وام دادیم و چهار میلیارد بقیه هم به دست عوامل اجرایی از بین میرود و میخورند [.] اگر پولی نمیدادند بهتر بود، لااقل دلمان نمیسوخت و میگفتیم یک روز بالاخره پول وصول میشود، یعنی نفت به فروش میرسد و میتوانیم با پول آن کاری برای مردم و مملکت انجام دهیم. (سند ساواک ـ 17/10/1354). [پایان نقل قول]
جعفر شریف امامی در همین نقش "مستقل " و "ریش سفیدمآب " در مرداد 1346 به ریاست مجلس مؤسسان سوّم رسید، که وظیفه داشت نیابت سلطنت فرح پهلوی را تسجیل کند. با توجه به شهرت فرح به عنوان یک چهرة مقبول آمریکا، ارزیابی شریف امامی از این تحوّل چنین است:
[شروع نقل قول]فرهاد صفانیا اظهار میداشت که با عدهای از رجال مملکت و از جمله آقایان مهندس شریف امامی، احمد معظمی و سناتور سیدجلالالدین تهرانی بحث میکردیم و نظر آنها این است که آمریکاییها مجدداً به آن نظر قدیمی و تز سابق خود که میگفتند شاه مملکت باید مقامی مصون بوده و دخالتی در امور جاری مملکت نداشته باشد و دولتها باید حکومت کنند و مجلس هم طوری باشد که کارهای دولت را با قاطعیت رسیدگی و بررسی نماید برگشتهاند و روی این اصل تشکیل مجلس مؤسسان و انتخاب نایبالسلطنه را پیشنهاد کردهاند که برای آزمایش پس از انتخاب نایبالسلطنه و تشکیل یک دولت قوی و مجلس نیمهملی بگویند اعلیحضرت همایونی چند ماهی در خارج از کشور باشند و نایبالسلطنه و دولت و مجلس مملکت را اداره کنند و آن وقت بررسی کنند و ببینند چه نتایجی این کار خواهد داشت و این که شهبانو هر روز به استانها و ولایات و مؤسسات تشرف میبرند برای آن است که از نزدیک به امور کشور آشنایی پیدا کنند. (سند ساواک ـ 2/3/1346). [پایان نقل قول]
اگر این تحلیل صحّت داشته باشد، باید آن را به طرحهای دولت جانسون در واپسین سالهای موجودیتش نسبت داد، و اعادة محمدرضا پهلوی به قدرت پیشین، و اینبار در ابعادی پس فراتر، با پیروزی جمهوریخواهان و صعود دولت نیکسون در پیوند است؛ و به تبع همین تحول بود که محمدرضا پهلوی به انحلال شورای سلطنت و برکناری فرح از نیابت سلطنت دست زد.
رقابتهای انتخاباتی در آمریکا و تنشهای آن، در سالهای 1346 ـ 1347 تلاطمهای سیاسی در میان دولتمردان پهلوی پدید ساخت و جناحهای مختلف، بر مبنای پیوند خود با کانونهای متنوع قدرت در غرب، به منظور تصرف مقام صدارت و وزارت به توطئههایی علیه دولت هویدا دست زدند. شریف امامی نیز در این کشاکشها، هر چند محتاط و معتدل، شرکت داشت. در نتیجه همین رقابتها است که ساواک در تاریخ 1/3/1350 چنین ارزیابی از او ارائه میدهد:
[شروع نقل قول]... شخصی است خودخواه [و] جاهطلب و برای رسیدن به مقامات مملکتی از هیچ جنایتی رویگردان نیست، با آقای اسدالله علم و اردشیر زاهدی و سپهبد نصیری روابط حسنهای نداشته و اکثراً مابین سناتورها از آنان بدگویی میکند. پدر مشارالیه معمم است و دارای حسن شهرت نبوده... در عنفوان جوانی از لباس روحانی استفاده مینموده... با کمک سیاست دولت انگلیس و چون فردی پشتهم انداز میباشد توانسته موقعیت و نفوذ خود را تاکنون حفظ نماید.[پایان نقل قول]
* "لُژ بزرگ ایران " و جایگاه آن
با صعود ریچارد نیکسون به ریاست جمهوری آمریکا (آبانماه 1347) و اقتدار جناح "صهیونیستهای نصاری " در بریتانیا، محمدرضا پهلوی. با برنامهریزی زیرکانه شاپور ریپورتر و اسدالله علم، به اجرای طرحهایی برای منکوب ساختن دولتمردان و ایجاد سیطره مطلقه بر مجامع توطئهگر ماسونی دست زد. یکی از این طرحها، تمرکز لُژهای پراکنده فراماسونری موجود در ایران در "لژ بزرگ ایران " به ریاست جعفر شریف امامی بود.
سند مورخ 30/11/1355 ساواک، وضع فراماسونری ایران را پیش از تأسیس "لژ بزرگ ایران " چنین توضیح میدهد:
[شروع نقل قول].... قبل از اینکه لژ بزرگ ایران تشکیل گردد [،] لژهای فراماسونری منظم ایران به سه گروه تقسیم میشدند:
الف: لژهای تابع تشکیلات ماسونی انگلستان ـ این لژها در محل سابق انجمن رازی واقع در خیابان شاهرضا جلسات خود را تشکیل میدادند و در رأس آنها یک نفر انگلیسی به نام کریستوفر فری تبعه انگلیس که به تجارت در تهران مشغول بود قرار داشت.
ب: لژهای تابع تشکیلات ماسونی فرانسه ـ این لژها جلسات خود را در محل انجمن سابق بوعلیسینا و محل فعلی انجمن رازی در خیابان بهارستان تشکیل میدادند. در رأس این تشکیلات دکتر سعید مالک و دکتر منوچهر اقبال قرار داشتند.
پ: لژهای تابع تشکیلات ماسونی آلمان ـ جلسات این لژها کاملاً محرمانه و زیر نظر مهندس جعفر شریف امامی [قرار داشتند.] فعالیت و جلسات آنها در منزل شخصی دکتر علی امیر حکمت در قلهک تشکیل [میشد.]
اما به دنبال تشکیل لژ بزرگ ایران ترکیب رهبران [این] لژ به شکلی صورت گرفت که مهندس شریف امامی از لژهای آلمانی، دکتر حسن امامی از لژهای انگلیسی و دکتر احمد علیآبادی از لژهای فرانسوی در رأس لژ بزرگ ایران واقع [شدند.]...[پایان نقل قول]
مراسم "تقدیس " لُژ بزرگ ایران توسط سه استاد اعظم فراماسونری بینالمللی (سِررونالد اوریوئینگ ـ استاد اعظم لژ بزرگ اسکاتلند، ارنست وانهک ـ استاد اعظم لُژ بزرگ ملی فرانسه و ورنر رومر ـ استاد اعظم لژهای بزرگ متحده آلمان) در افند 1347 صورت گرفت. سند مورخ 18/7/1347 ساواک حاکی است که انتصاب شریف امامی به ریاست "لژ بزرگ ایران " با انتخاب و تصویب محمدرضا پهلوی بوده و سند دیگر ساواک نشان میدهد که شاه، قاعدتاً به منظور نشان دادن اقتدار خود بر فراز فراماسونری، استاد اعظم لژ بزرگ اسکاتلند را ـ مهمترین شخصیت در میان سه استاد اعظمی که به ایران وارد شدند ـ به حضور نپذیرفت. این قدرتنمایی شاه با حادثه عجیب دیگری که جوّ ماسونی ایران را در اواخر سال 1347 و اوایل سال 1348 به شدت آشفته کرد، مقارن است. این حادثه، انتشار کتاب فراموشخانه و فراماسونری در ایران، اثر اسماعیل رائین، میباشد.
سند مورخ 10/4/1348 ساواک، واکنش شریف امامی را در قبال این حادثه چنین شرح میدهد:
[شروع نقل قول]آقای [علی] آبتین رئیس بازرسی مجلس سنا روز 8/4/48 در یک مذاکرة خصوصی اظهار داشت [:] اوایل هفته قبل آقای مهندس شریف امامی رئیس مجلس سنا به آقای فخرالدین وفا رئیس مجلس مأموریت داده است به طور خیلی محرمانه یک نسخه از جلد چهارم کتاب فراماسونری را تهیه و به نامبرده تحویل دهد و آقای وفا کتاب مزبور را در اسرع وقت تهیه و در اختیار آقای شریف امامی گذارده است [.] آقای شریف امامی در حالی که از انتشار کتاب مزبور سخت ناراحت بود به وفا گفته است که ناشر این کتاب به پشتیبانی و حمایت ساواک مبادرت به چاپ و توزیع آن نموده و روز سهشنبه که شرفیاب خواهم شد این موضوع را به عرض شاهنشاه خواهم رساند.
(آقای شریف امامی ساعت 1130 روزهای سهشنبه هر هفته وقت شرفیابی دارد) ضمناً روز موعد کتاب مربوطه را در کارتن کارهای شرفعرضی با خود به دربار برده است [.] بعداً آقای آبتین اضافه نمود [:] معمولاً آقای شریف امامی بعد از هر شرفیابی به خانه خود به شمیران میرود [،] ولی روز سهشنبه هفته قبل بعد از شرفیابی تلفنی با مجلس تماس حاصل و اطلاع داده است به مجلس خواهد آمد [.] لحظهای بعد آقای شریف امامی از اتومبیل خود پیاده با حالتی پریشان و ناراحت و بسیار عصبانی به طرف اطاق کار خود رفته و با شخص ناشناسی تلفنی تماس [گرفته] و به مخاطب با صدای بلندی که بیشباهت به فریاد نبوده است اظهار میدارد [:] مطالب کتاب را به عرض رساندم و حتی اظهار داشتم که بدون اجازه ساواک چطور ممکن است چنین کتابی طبع و انتشار یابد ولی در مقابل عرایض خود پاسخی دریافت نداشتم و به عرایض دیگر پرداختم و دستور گرفتم.
ناطق [آبتین] سپس اظهار عقیده نمود که آقای شریف امامی در حال حاضر مسئول و گرداننده فراماسیون در ایران میباشد [.] سپس نقل قول از اظهارات آقای عدلالملک دادگر [،] که از رجال سیاسی قدیمی ایران و چندین دوره سناتور و ریاست مجلس شورای ملی را عهدهدار بوده [،] گفت [:] کلیه افرادی که نامشان در کتاب فراماسونری برده شده در ظرف پنج سال آینده از رأس امور مهم برکنار خواهد شد [.] ناطق بعد اشاره به اظهارات آقای مشایخ منشی مخصوص آقای شریف امامی [،] که اصولاً کارهای سرّی و محرمانه وی را انجام میدهد [،] نموده و گفت [:] نامبرده در یک صحبت خصوصی به مشارالیه گفته است [:] من هنگامی وارد جمعیت فراماسونری شدهام که تصمیم بر آن است این قبیل اشخاص را از رأس امور مهم و حسّاس برکنار نمایند [،] و بعداً ادامه داده است [:] آقای شریف امامی این روزها به خاطر کتاب رائین بسیار ناراحت و عصبانی میباشد و حتی پیش شاهنشاه آریامهر از این موضوع شکایت نموده ولی مثمر ثمر واقع نگردیده است و منصور است خود دستگاه با انتشار این کتاب میخواسته آبروی ما را ببرد و ما غافل بودهایم که به خاطر 7 الی 8 هزارتومان خود را در تله انداخته و از ما هتک آبرو شده است... [پایان نقل قول]
*شریف امامی و فراماسونری
انتشار کتاب رائین نه تنها سبب برکناری ماسونها نشد، بلکه در سالهای بعد، این تشکیلات خُفیه با نظارت مستقیم و مقتدرانه محمدرضا پهلوی و با کارگردانی شریف امامی توسعه بیشتر یافت. در زمینة نقش شریف امامی در فراماسونری ایران اسناد متعددی در اختیار ماست که به درج گزیدهای از آن میپردازیم:
*سند 1:
[شروع نقل قول] کنگره لاینز در روزهای 19 و 20 و 21 اردیبهشت ماه 1347 با شرکت نزدیک به 350 نفر از برگزیدگان باشگاههای مناطق سهگانه ایران در هتل بزرگ رامسر تشکیل شد. در ابتداء کنگره پیام شاهنشاه آریامهر توسط شیر مرد مهندس شریف امامی رئیس مجلس سنا قرائت گردید و ریاست کنگره با شیرمرد مهندس شریف امامی بود. (سند ساواک ـ 18/3/1347). [پایان نقل قول]
*سند 2:
[شروع نقل قول]نهمین کنگره سالیانه مناطق سهگانه لاینز بینالمللی در ایران با شرکت نمایندگان 120 باشگاه سراسر کشور در هتل ونک با پیام شاهنشاه آریامهر به وسیله آقای مهندس شریف امامی افتتاح شد. (سند ساواک ـ 31/2/1347).[پایان نقل قول]
*سند 3:
[شروع نقل قول] نمایندگان فراماسونری مجلس شورای ملی
در انتخابات داخلی سال گذشته مجلس شورای ملی عملاً همه فراماسونهای وابسته به گروه اکثریت مقامات هیئت رئیسه و هیئت رئیسه کمیسیونها را حایز گردیدند که این موضوع در میان نمایندگان غیر فراماسونی اثر فوقالعاده بدی به جای گذارده و اکنون نیز گفته میشود که در انتخابات سال جاری نیز همه مقامات مذکور را در درجه اول نمایندگان وابسته به فراماسونها اشغال خواهند نمود [.] ضمناً اسامی نمایندگان فراماسونری به شرح زیر معروض و در رأس آنها عبدالله ریاضی رئیس مجلس شورای ملی قرار گرفته و مدت دو سال است که به گروه فراماسونری شریف امامی رئیس مجلس سنا پیوسته است [.] ضمناً از تعداد نمایندگان مذکور برخی از آنها حتی سواد ابتدایی نداشته و برخی نیز به گروه فراماسونری دکتر اقبال رئیس هیئتمدیره و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران پیوستهاند که اسامی چند نفر از آنان در کتاب منتشر شده وسیله رائین ذکر نگردیده است.
[شروع نقل قول]1 ـ رؤسای کمیسیونهای مجلس [:]
الف ـ مرتضی قلی کیان رئیس کمیسیون وزارت آبادانی و مسکن
ب ـ محمد شفیع امین رئیس کمیسیون وزارت آموزش و پرورش
پ ـ کریم اهری رئیس کمیسیون وزارت دارایی
ت ـ منوچهر پزشکی رئیس کمیسیون وزارت راه
ث ـ جهانگیر سرتیپپور رئیس کمیسیون عرایض
ج ـ عبدالرضا عدل طباطبایی رئیس کمیسیون اقتصاد
د ـ عبدالمجید موسوی رئیس کمیسیون استخدام
ذ ـ محمد ضیایی رئیس کمیسیون خارجه
ر ـ محمدعلی مرتضوی رئیس کمیسیون بودجه
ز ـ مصطفی الموتی رئیس کمیسیون برنامه(گروه اقبال)
ص ـ محمد حین اعتمادی رئیس کمیسیون بهداری
ض ـ حیدرعلی ارفع رئیس کمیسیون تحقیق
ع ـ کاظم مسعودی رئیس کمیسیون تولیدات کشاورزی
غ ـ مهدی شیخالاسلامی رئیس کمیسیون دادگستری
ط ـ محمود روحانی رئیس کمیسیون کشور
ظ ـ حسن مصطفوی نائینی رئیس کمیسیون محاسبات
2 ـ هیئت رئیسه کمیسیونها [:]
الف ـ سیفالله وحیدنیا مخبر کمیسیون اطلاعات
ب ـ کاظم کورس اقتصاد
پ ـ اسدالله موسوی ماکویی آموزش و پرورش
ت ـ امین غنی مخبر کمیسیون پست و تلگراف
ث ـ ویلسون بین منصور نایب رئیس کمیسیون بهداری
ج ـ جواد مهذب نایب رئیس کمیسیون تحقیق
د ـ فضلالله کاسمی نایب رئیس کمیسیون دادگستری
ذ ـ حسین متین مخبر کمیسیون دادگستری
ر ـ فروز فروهر مخبر کمیسیون راه
ز ـ فیروز عدل کمیسیون فرهنگ و هنر
س ـ [محمود] مصطفوی مخبر کمیسیون کشور و محاسبات
ش ـ محمد بهنیا نایب رئیس کمیسیون همکاری مجلسین
ص ـ ناصر عجم مخبر کمیسیون همکاری مجلسین
ض ـ محسن خواجهنوری سخنگوی حزب ایران نوین و رئیس کمیته
نمایندگان حزب ایران نوین
(سند ساواک ـ 12/7/1348). [پایان نقل قول]
*سند 4:
[شروع نقل قول]شانشاه آریامهر پس از مراجعت از مسافرت خارج از کشور در مورد فراماسونری به آقای مهندس شریف امامی فرمودهاند [:] وضع در چه حال است [،] این پولدارها و گردنکلفتهایی که هستند چه میکنند [،] پول جمع کنید ساختمان بسازید زمین را هم من میدهم.
نظریه: با توجه به اینکه ممکن است رؤسای کشورهای فنلاند و سوئد که از رؤسای درجه اوّل فراماسونری میباشند در مسافرت شاهنشاه آریامهر به خارج از کشور مذاکراتی در مورد فراماسونری با معظمله نمودهاند که شاهنشاه آریامهر نیز روی این اصل اوامر فوق را به آقای شریف امامی صادر فرمودهاند. (سند ساواک ـ 28/4/1349). [پایان نقل قول]
*سند 5:
[شروع نقل قول]جلسه لژ بزرگ ایران روز 3/12/51 در محل هنرستان دختران واقع در خیابان سوم اسفند به ریاست استاد اعظم مهندس شریف امامی و با حضور رؤسای لژهای فراماسونری وابسته به لژ بزرگ ایران تشکیل گردید. آقای شریف امامی اظهار داشته است که برای ساختمان لژ بزرگ ایران بایستی همه ماسونها کمکهای قابل ملاحظهای بنمایند تا هر چه زودتر ساختمان مورد بحث شروع گردد. (سند ساواک ـ 6/12/1351).[پایان نقل قول]
*سند 6:
[شروع نقل قول]از سناتورهای فعلی مهندس جعفر شریف امامی، مصطفی تجدد، علی ارفع، ابراهیم پارسا، محمدعلی مسعودی، جمال گنجی و سرلشکر محمود میرجلالی عضو سازمان فراماسونری وابسته به لژ بزرگ ایران میباشند. ضمناً محمدسام و محمود قوام صدری و دکتر منوچهر اقبال نیز عضو فراماسون هستند. (سند ساواک ـ 2/2/1352).[پایان نقل قول]
*سند 7 :
[شروع نقل قول]کسانی که در فراماسونری حقوقبگیر هستند:
مهندس شریف امامی استاد اعظم لژ بزرگ ایران حقوق دریافت میکند ولی میزان این حقوق مشخص نیست و محل پرداخت آن نامعین. عباسقلی گلشائیان قائممقام استاد اعظم نیز مانند وی مقرری میگیرد. سناتور تجدد معاون استاد اعظم نیز از حقوقبگیران است و وضع وی مشابه دونفر فوق میباشد. دکتر احمد علیآبادی بزرگ دبیر لژ بزرگ از خزانه لژ ماهیانه 6 هزار تومان دریافت میدارد. علی اصغر سلسبیلی متصدی امور دفتری لژ بزرگ ماهیانه سههزار تومان از خزانه لژ بزرگ دریافت میدارد. هادی ادیبی متصدی دفتر لژ بزرگ ماهیانه یک هزار تومان از خزانه لژ بزرگ دریافت میدارد. (سند ساواک ـ 24/9/1352).[پایان نقل قول]
*سند 8:
[شروع نقل قول]به مناسبت سال نو مسیحی از طرف لژ مزبور [لژ بزرگ ایران] کارتهای تبریکی برای سایر استادان اعظم لژهای بزرگ جهان به امضاهای جعفر شریف امامی و احمدعلی آبادی ارسال گردیده است. (سند ساواک ـ 12/10/1352).[پایان نقل قول]
*سند 9:
[شروع نقل قول]در جلسه 5/2/53 لژ فراماسونری بزرگ ایران که با حضور 80 نفر از استادان فراماسونری در محل هنرستان دختران واقع در خیابان سوم اسفند تشکیل گردید احمدعلی آبادی دبیر لژ مذکور استعفای خویش را به جعفر شریف امامی رئیس مجلس سنا و استاد اعظم لژ بزرگ ایران تسلیم نموده است.
توضیح: شایع است که استعفای دبیر لژ بزرگ ایران با موضوع سوءاستفادههایی که اخیراً توسط یاد شده در امور مالی ماسونها صورت گرفته بیارتباط نیست. (سند ساواک ـ 8/2/1353).[پایان نقل قول]
*سند 10:
[شروع نقل قول]طبق ماده 19 اساسنامه لژ بزرگ ایران که به ما اختیار میدهد که یک نفر قائممقام و دو نفر معاون بزرگ دبیر انتخاب کنیم: برادر ارجمند مهندس حسین دفتریان را به سمت قائممقام بزرگ دبیر و برادران ارجمند دکتر عدل نخستین و علیاصغر سلسبیلی را به سمت معاونان بزرگ دبیر انتخاب میکنیم. این دستور که به دست ما استاد اعظم لژ بزرگ اریان امضاء شده و به مهر لژ بزرگ آراسته شده است باید به طور رسمی در همه لژها خوانده شود.
تهران، مهرماه 2535
استاد اعظم لژ بزرگ ایران
مهندس جعفر شریف امامی[پایان نقل قول]
*سند11:
[شروع نقل قول]هفته گذشته در چند قسمت از داخل ساختمان انجمن رازی واقع در خیابان بهارستان یادداشتی به دیوارها الصاق شده بود که بر روی آن جملة "برادران آلمانی زبان خود را به برادر سلسبیلی معرفی نمایند " به فارسی و هم به آلمانی دیده میشد.
نظریه: علت الصاق این یادداشت هنوز برای ماسونها معلوم نیست [،] معهذا تحقیقات ادامه دارد.
توضیحات: علیاصغر سلسبیلی یکی از ماسونهای مورد اعتماد شریف امامی و در حال حاضر معاون بزرگ دبیر لژ بزرگ ایران محسوب و محل کار او انجمن رازی و ماهیانه حدود 90 هزار ریال حقوق و مزایا دریافت میکند...
.. [پس از تشکیل لژ بزرگ ایران] قرار بر این شد که کلیه لژهای ماسونی منظم ایران در یکدیگر ادغام و جلسات خود را در محل کنونی انجمن رازی واقع در خیابان بهارستان تشکیل دهند که لژهای ماسونی فرانسوی و انگلیسی از این امر تبعیت [کردند،] اما لژهای آلمانی کماکان جلسات خود را در خارج از محل انجمن رازی تشکیل [میدهند] و با وجودی که سال قبل گفته میشد که این لژها هم بایستی جلسات خود را در محل انجمن رازی تشکیل دهند [،] معهذا نفوذ و موقعیت شریف امامی مانع از آن شد که دیگر ماسونها بتوانند لژهای آلمانی را وادار کنند تا به انجمن رازی بیایند و در حقیقت در لژهای آلمانی که زیر نظر شریف امامی کار میکنند هنوز به روی دیگر ماسونها بسته است و ماسونها را کمتر بدان تشکیلات راه میباشد [.] این موضوع یعنی خودداری شریف امامی از نفوذ ماسونهای انگلیسی و فرانسوی به تشکیلات ماسونهای آلمانی خود قابل تعمق و بررسی میباشد [،] که منبع توجیه شده تا با توجه به موقعیتی که دارد حتیالامکان در جلسات این لژها نیز شرکت و از ماهیت آنها کسب خبر نمایند. (سند ساواک ـ 30/11/1355).[پایان نقل قول]
*سند 12:
[شروع نقل قول]روز یکشنبه 8/12/35 [1335] جلسه عادی لژ دانش شماره 31 با شرکت 98 ماسون از جمله مهندس عبدالله ریاضی رئیس مجلس شورای ملی در محل انجمن رازی تشکیل و مراسم زیر انجام شد:
1 ـ انتخاب منتظری به سمت دربان لژ
2 ـ تصویب پیوستن دکتر اوشیدری به جرگه ماسونها
3 ـ استقرار محمدتقی معزی دبیر سابق این لژ به سمت استاد ارجمند
4 ـ انتخاب سالاران لژ دانش
در این جلسه محمود قوام صدری به نمایندگی از طرف مهندس شریف امامی استاد اعظم لژ بزرگ ایران شرکت نموده بود و پس از پایان مراسم مهندس ریاضی جلسه را ترک گفت. در سر میز شام مهدی کمالیان ضمن سخنانی اظهار داشت [:] ما باید کاری بکنیم که مقامات مملکتی در دست ما باشند تا بتوانیم مملکت را خوب اداره بکنیم. پس از نامبرده جعفری نماینده سابق مجلس شورای ملی اظهار داشت که چون فرزند یکی از ماسونها (مصطفوی نائینی) در آمریکا تصادف نموده و مشرف به موت میباشد لذا سر میز شام برای سلامتی او دعا شود و از مهدی کمالیان اجازه خواست تا دعا کند [.] اما کمالیان اجازه ناد و چون این تقاضا چند بار تکرار شد ولی کمالیان با سماجت مخالفت کرد [،] لذا جعفری با عصبانیت مشتش را گره کرده و روی میز کوبید و از جایش برخاست و بنای فحاشی را گذاشت و متقابلاً کمالیان نیز در جواب او مطالب رکیک و موهنی عنوان کرد که افراد حاضر از دیدن این وضعیت به شدت ناراحت شدند.
نظریه: این سومین باری است که ظرف یکی دو ماه گذشته در جلسات ماسونی بگومگوهایی بروز و حتی کار به مشاجره و فحشکاری میرسد که واقعاً ننگآور است.
ملاحظات: ضمن تأیید نظریه فوق، اختلافاتی که اخیراً در سطح پایین تشکیلات ماسونی بین ماسونها بروز کرده بدون جهت نیست و ناشی از اختلاف عقیده و تضادی است که در سطح بالای این تشکیلات و بین ماسونهای قدیمی پیدا شده که هماکنون تحقیقات در مورد چگونگی این جریانات ادامه داشته است. (سند ساواک ـ 10/12/1355). [پایان نقل قول]
اسناد زیر ارتقاء شریف امامی را در آذرماه 1356 به عالیترین درجه ماسونی در ایران نشان میدهد:
*سند 13:
[شروع نقل قول]اعضای شورای عالی درجه 33 و آخرین درجه اسکاتی کهن و پذیرفته شده برای ایران [:]
در حال حاضر اعضای شورای عالی درجه 33 ماسونی شانزده نفر میباشند که قریباً آقای مهندس شریف امامی استاد اعظم لژ بزرگ ایران به عضویت شورای عالی پذیرفته خواهد شد. اینک اسامی تعدادی از اعضای شورای عالی درجه سیوسوم و آخرین درجة آتین اسکاتی کهن و پذیرفته شده برای ایران [:] دکتر محمود هومن، سرلشکر محمود میرجلالی، علی کوچکعلی، دکتر محمود ضیایی، دکتر احمد هومن، مسعود هدایت، محمدحسن مشیری، عبدالحسین معدل، علیرضا امیرسلیمانی. (سند ساواک ـ 26/9/1356).[پایان نقل قول]
*سند 14:
[شروع نقل قول]من ج شریف امامی اسوار و سرباز حقیقت، این شمشیر را چون رمز تکلیف و نشانه فداکاری در راه دفاع از دیگران و کتاب آسمانی را چون چراغ راه خود میپذیرم و به ایمانم و به شرافتم و به دینم سوگند یاد میکنم و پیمان میبندم که با وفاداری و با دقت و پشتکار همه تکلیفهای یک بزرگ بازرس کل و با اختیار درجه سیوسوم را که به مقام هموند کاردار این شورایعالی رسیده است بدون داوری و یا جانبداری انجام دهم و در همه کار نخست به هدفهای طریقت و سربلندی میهنم و نیکبختی جامعه انسانی بیاندیشم و همه تواناییهای خود رادر این راه به کار اندازم.
[امضاء][پایان نقل قول]
*سند 15:
[شروع نقل قول]شورای عالی
درجه سیوسوم و آخرین آئین اسکاتی کهن و پذیرفته شده برای ایران
برادر بسیار نامآور
به دستور بزرگ فرمانروای با اختیار به اطلاع آن برادر بسیار نامآور میرساند کارگاه برین ساعت 6 پس از نیمروز سهشنبه اول آذرماه 2536 جلسه خواهد داشت.
بزرگ دبیر کل
محمد حسن مشیری
کارها
1 ـ گشودن کارگاه برین
2 ـ خواندن دعوتنامه
3 ـ سر درجه سیوسوم اسوار راز شاهانه جعفر شریف امامی
4 ـ گفتار بزرگ فرمانروای با اختیار
5 ـ بستن کارگاه برین[پایان نقل قول]
*سند 16:
سند مورخ 13/7/1357 ساواک، افرد زیر را در کابینه جعفر شریف امامی به عنوان فراماسون معرفی میکند: دکتر نصرالله مقتدر مژدهی (وزیر بهداری)، دکتر منوچهر گنجی (وزیر آموزش و پرورش)، مهندس حسن شالچیان (وزیر راه)، دکتر هوشنگ نهاوندی (وزیر علوم و آموزش عالی)، کریم معتمدی (وزیر پست و تلگراف و تلفن)، محمد رضی ویشکایی (وزیر بازرگانی). در این سند سایر ماسونهای عضو کابینه شریف امامی، چون دکتر حسین نجفی، ذکر نشده زیرا پس از این تاریخ وارد کابینه شدند.
شریف امامی و فساد مالی
در زمینه فساد مالی جعفر شریف امامی اسناد متعددی در اختیار ماست که ذیلاً مواردی از آن درج میگردد.
*سند 1:
[شروع نقل قول]بین کارمندان عالیرتبه وزارت صنایع و معادن شایع شده که در معامله مربوط به کارخانه ذوبآهن از طرف اولیاء کارخانه کروب پورسانتاژی معادل 10 درصد بهای مورد معامله به حساب اشخاصی منجمله آقای مهندس شریف امامی وزیر صنایع و معادن در بانکهای خارجی ریخته شده است و توضیح ارسلان خلعتبری از دولت در اینباره نیز مربوط به همین موضوع بوده که قبل از عید نوروز در مجلس مطرح و از طرف آقای مهندس شریف امامی به آن پاسخ داده شده است. (سند ساواک ـ 20/1/1339).[پایان نقل قول]
*سند 2:
[شروع نقل قول]علی عالمی رئیس شعبه دوم دادگاه دیوان کیفر که تا یک ماه قبل بازپرس این شعبه بوده اظهار داشته [:] طبق محتویات پرونده کود شیمیایی فارس قرار بوده در زمان دولت دکتر اقبال که مهندس شریف امامی وزیر صنایع و معادن بوده ایتالیاییها کارخانه کود شیمیایی را بهطور رایگان به ایران آورده و نصب نمایند و در ازای آن دولت ایران تا چند سال انحصاراً کودشیمیایی مورد مصرف کشور را از این کارخانه مصرف نماید و به همین ترتیب قرارداد مربوطه امضاء میگردد و چون در آن موقع اعلیحضرت همایون شاهنشاه در ایران تشریف نداشتند مهندس شریف امامی جریان انعقاد قرارداد با دولت ایتالیا را تلگرافی به عرض شاهنشاه میرساند. عالمی اضافه نموده [:] پس از چندی وسیله مهندس شریف امامی همان کارخانه خریداری شده و قیمت آن که در حدود 300 میلیون تومان بوده از محل نفت و سازمان برنامه به حساب دولت گذاشته شده و پرداخت میگردد. (سند ساواک ـ 15/10/1342).[پایان نقل قول]
*سند 3:
[شروع نقل قول]طبق اطلاع [،] اخیراً بین آقای مهندس شریف امامی و آقای منصور نخستوزیر اختلافی به وجود آمده و علت این اختلاف نیز گزارشی است که از طرف آقای منصور تهیه شده و به عرض شاهنشاه رسیده است. در این گزارش به عرض رسیده است که آقای مهندس شریف امامی رئیس مجلس سنا علاوه بر حقوقی که رسماً در هر ماه از مجلس سنا، بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران، بنیاد پهلوی، اطاق صنایع دریافت میدارد از چند کارخانه ملّی مانند کارخانه شاهپسند و غیره مبالغی به عنوان مشاور دریافت میکنند که مجموعاً در ماه در حدود یکصدهزار تومان میشود و به این ترتیب آقای مهندس شریف امامی نیز به جمع مخالفین دولت پس از اطلاع از این گزارش افزوده شده است. (سند ساواک ـ 23/6/1343).[پایان نقل قول]
*سند 4:
[شروع نقل قول]برابر تحقیقات معموله دربارة آقای مهندس شریف امامی رئیس مجلس سنا به شرح زیر میباشد.
رئیس ساواک استان مرکز ـ مولوی
آقای مهندس شریف امامی علاوه بر ریاست مجلس سنا، نایبالتولیه املاک پهلوی، عضو هیئتمدیره بانک توسعه صنعتی، رئیس اطاق صنایع و معادن میباشد و ماهیانه از مجلس سنا 000/80 ریال [،] از بانک توسعه صنعتی 000/50 ریال الی 000/70 ریال دریافت مینماید. از بابت نایبالتولیه املاک پهلوی ماهیانه حقوق دریافت نمینماید ولی در اسفند ماه گذشته گویا مبلغ 000/000/10 ریال به عنوان پاداش دریافته داشته است و بودجه محرمانه مجلس و چهار دستگاه اتومبیل دولتی در اختیار نامبرده میباشد [.] ضمناً آقای شریف امامی دارای گاوداری با شرکت آقای معظمی، برادرزنش میباشد [،که] روزانه مقدار معتنابهی شیر آن را به کارخانه شیر پاستوریزه میفروشد. (سند ساواک ـ 11/2/1344).[پایان نقل قول]
*سند 5:
[شروع نقل قول]مهندس جعفر شریف امامی کارمند سابق راهآهن بوده و به هزینه وزارت راه جهت تکمیل تحصیل به کشور آلمان اعزام گردیده... اکثر دوستان خود را در بنیاد پهلوی، به کار گمارده و اخیراً با تبانی و سازش با مهندس روحانی وزیر آب و برق مقدار زیادی زمین در قزوین خریداری و در شهرستان کرج نیز مقداری زمین از شخصی به نام کهبد گرفته که با کمک و همت دکتر معظمی دامداری عظیمی در کرج تأسیس نموده [و] دارای باغ مشجّر بزرگی از درختان سیب و گلابی میباشد که در سال در حدود 200 هزارتومان محصول دارد و با دوستی و آشنایی نزدیک که با آقای فاتح دارد اکثر میوهها را در سردخانه وی نگه [می] دارد تاغیر از فصل معین به قیمت گزافی در بازار به فروش برساند [.] شخصی است تاجرپیشه اهل زد و بند و در زندگی خصوصی بسیار خسیس ولی در محیط اداری حاتم طائی و از پول بنیاد و مجلس به عناوین مختلف خرج مینماید. دارای یک فرزند پسر که در ایران تحصیل میکند و دو دختر یکی همسر معظمیها و دیگری... در نظر است که با پسر مهندس زنگنه ریاست سازمان برنامه حکومت مصدق ازدواج نماید. شخص مذکور رئیس جمعیت فراماسون نیز میباشد. از نظر صحت عمل و درستی مورد اعتماد نبوده و به مناسبت تجاربی که در مشاغل مختلف داشته دارای مدیریت و شایستگی میباشد... (سند ساواک ـ 1/3/1350).[پایان نقل قول]
*سند 6:
[شروع نقل قول]شرکت تکنیساز با سرمایه 700 هزارتومان در رشتههای مختلف فعالیت مینماید. سهام این شرکت متعلق به آقای جعفر شریف امامی و آقای بوشهری و دو نفر دیگر میباشد. آقای شریف امامی و بوشهری از نفوذشان برای پیشبرد کار در مناقصات دولتی در این امر استفاده مینمایند. دو سال پیش همین شرکت در طرح شهرسازی شیکاگو که حدود 35 میلیون دلار بود شرکت نموده بود. وامهایی که این شرکت از بانکهای ایران خصوصاً بانک توسعه صنعتی اخذ مینماید با استفاده از نفوذ آقای شریف امامی و بوشهری اخذ شده است.
نظریه: اکنون که برابر فرمان شاهنشاه محدودیت و ممنوعیتهایی در مورد دخالت مقامات دولتی و خاندان سلطنت در امور سرمایهگذاریها در داخل کشور شده است مراتب جهت استحضار از عرض میگذرد. (سند ساواک ـ 18/7/1357).[پایان نقل قول]
در پرونده شریف امامی اسناد دیگری نیز موجود است که حاوی شکایات گوناگون علیه او و وابستگانش میباشد. شمّهای از این اسناد به شرح زیر است:
*سند 1:
[شروع نقل قول]21 تیرماه 1348
ریاست محترم دفتر مخصوص شاهنشاه
رونوشت وزیر محترم کشور جناب آقای عطاءالله خسروانی
رونوشت ریاست اداره مبارزه با موادمخدر شهربانی کل کشور
محترماً معروض میدارد. چون جلیلی دره زرشکی سناتور انتصابی برای شهرستان یزد که از طرف شخص شاهنشاه معین شده مدتهاست که از چهل سال قبل که پدرش به شغل فروش تریاکو موادمخدره مشغول بوده و این ارث و کار را به پسرش جلیلی درهزرشکی سناتور منصوبه یزد تقدیم نموده اکنون تمام فامیل جلیلی درهزرشکی سناتور مجلس سنا در شهرستان یزد به شغل فروختن مواد مخدره و تریاک مشغول هستند و از این راه اتومبیلهای زیاد و ثروتهای زیاد اندوختهاند و رئیس فعلی مجلس سنا (شریف امامی) برادرزن سناتور نامبرده میباشد و با این حال معلوم است که وقتی یک سناتور خود و فامیلش به فروش مواد مخدره مشغول باشند و از طرفی رئیس مجلس سنا نیز برادرزن او باشدحال و تکلیف سایر مردم چه میشود...[پایان نقل قول]
*سند 2:
[شروع نقل قول]پیشگاه شاهنشاه آریامهر محبوب
جعفرخان شریف امامی که خیانتش نسبت به اعلیحضرت فقید واضح بوده وقتی که کاخ سنا را شرکت "سیون " میساخت مهندس شریف امامی آن موقع کارپرداز بود و مبالغ زیادی بابت حق و حساب از پیمانکار ساختمان میگرفت و اسناد را امضاء میکرد و همین طور نسبت به اسناد خرید ده برابر به حساب میگذاشت و چون مجلس سنا تمام شد به فکر افتاد که راه دیگری پیدا کند و پولهای مفتی به حبیب بزند [،] به همین مناسبت زیرزمینهای مجلس سنا را که بیش از 30 میلیون تومان خرج لوازماتش شده بود خراب کرد و دو حوض درست کرد که از این راه میلیونها تومان استفاده کرد و حتی میخواست که قیمت نورافکنها را 3 هزار تومان به حساب بیاورد که نتوانست و 300 تومان حساب کرد [.] این حوضها که اصلاً لزومی نداشت جلو کاخ حتی جلوه هم ندارند [.] و برای اطاق استراحت اعلیحضرت همایونی که فقط یک هزار تومان خرجش شده بود یک میلیون تومان حساب کرد و به محرمان رازش گفته است که من این پولها را به حساب شاه میریزم [.] و مجری تمام این کارهای فجیع شخصی به نام فخرالدین وفا که رئیس دفترش میباشد و میلیاردها ثروت دارد که آنها را از راه دزدی و تصرف زمینهای دولتی و بیصاحب فراهم کرده و برای اینکه موقعیت خود را با نود سال عمر نزد شریف امامی محکم کند در موقع عروسی دخترش هدیه خیلی گرانقیمت به مبلغ دویستهزار تومان تقدیم کرده و تا حالا بپرسید که این میلیاردر تاکنون بابت مالیات دیناری به خزانه دولت داده است یا خیر [،] چون میداند حمایت کنندة محکمی مثل جعفر شریف [امامی،] که خودش هم هر روز بیشتر از ده هزار تومان بابت درآمد لبنیات و میوه و تخممرغ و مرغ و غیره درادر که از این سوءاستفادهها به دست آورده [،] وگرنه ارثی از پدرش... به او نرسیده و چون مطمئن است که حسابی در این کشور در کار نیست هر چه میخواهد میکند [.] استدعا دارد بازرسی صحیحالعمل و با ایمان که وجدانش را به پول نفروشد بفرستید تا صدق عرایض ثابت گردد.
چاکر [...][پایان نقل قول]
*سند 3:
[شروع نقل قول]جناب اجل امجد حضرت آقای علی عنقاء شرح زیر را در مجله ارمغان درج فرمایند [نویسنده نامه پس از شرح مفصلی چنین مینویسد:] بهطوری که رئیس دفترش سیدفخرالدین وفایی اظهار میدارد جعفر شریف امامی برای اینکه کسی از میزان ثروت نقدینهاش با خبر نشود کلیه پولهای نقد خود را در بانکهای سوئیس، فرانسه، ایتالیا، انگلستان و آمریکا امانت گذاشته است. اخیراً هم در اثر ثروت عشق پیریش گل کرده و با خانمهای سکرتر بنیاد پهلوی و سایر امکان سروسرّی پیدا کرده و آقای مشایخ و فخرالدین وفایی رئیس دفتر مجلس سنا خلوتگاه خصوصی برای وی ترتیب دادهاند... بهطوری که نامبرده [فخرالدین وفایی] میگوید در موقع عروسی دختر شریف امامی یک الماس به قیمت 150 هزارتومان هدیه نموده است و حالا هم یک سری 40 هزارتومانی تقدیم کرده است... [نامه فوق در مجله ارمغان چاپ نشد و در پرونده ساواک ضبط گردید.][پایان نقل قول]
*سند 4:
[شروع نقل قول][سند زیر نامه فاقد امضاء خطاب به شریف امامی است:]
ما تعجب میکنیم که تو چه رُلی بازی کردی که از هیچ و صفر یعنی از تعمیر کنی لکوموتیو، برقآسا این مدارج عالیه را طی کردی. جای عجبی هم نیست. مملکتی که امثال سجادیها که در موقع وزارت دارایی عیال یکی از کارمندان را که خیلی خوشگل بود با اخطار به شوهرش که حالیه دارای مقام عالی در این اجتماع کثیف است که اگر زنش را نیاورد... خاتمه به خدمتش خواهد داد که فردای آن روز خانم آن مرد با غیرت در دفتر مخصوص وزیر حاضر... مانند دستیار عزیزت مشایخ برای خوشگذرانی و عیاشیت خلوتگاههایی برایت ترتیب میداد...
[سند فوق پس از ذکر مواردی از فساد اخلاقی سناتورها چنین پایان مییابد:]
خدا واژگون کند انی دستگاه شربالیهود و طاغیه را. به تو ابلاغ میکنیم که اگر دست از دفاع از وفا برنداری علاوه بر آنکه آن خائن [را] چنانچه مقتضی بدانیم در هر نقطه از اروپا باشد او را از بین ببریم [،] شخص بیشرف تورا هم مانند سگ ولگرد نابود خواهیم کرد [.] این آخرین اخطار است که اگر عمل نکنی پشیمان خواهی شد.[پایان نقل قول]
*نخستوزیر "آشتی ملی "
با آغاز امواج انقلاب اسلامی ایران، محمدرضا پهلوی در یکی از واپسین تلاشهای خود، به فراماسونری و استاد اعظم آن، جعفر شریف امامی، متوسل شد و وی را در نقش دیرینش، به عنوان محور تفاهم و "آشتی " سیاستهای بیگانه مؤثر در ایران، به صدارت رسانید. این زمانی بود که شاه، حوادث توفنده انقلاب را هنوز نیز به سان رقابتهای گذشتة دوران سلطنتش بازتاب تزاحم کانونهای قدرت غرب میپنداشت. بر مبنای این دیدگاه شاه، تمکین وی در برابر سیاستهای کارتر و صدارت جمشید آموزگار، سبب آزردگی جناحی دیگر شده بود و "دولت آشتی ملی "! شریف امامی وظیفه ایجاد "تفاهم " و "آشتی " و رفع این آزردگیها را داشت. دربارة تلاشهای شریف امامی به منظور فرونشاند امواج انقلاب، در خاطرات فردوست توضیح داده شده است. باید افزود که برخلاف تصور شاه، هر چند شریف امامی طی دوران "شیخوخیت " خود، به عنوان سمبل "آشتی " و "تفاهم " کانونهای قدرت بیگانه وجههای اندوخته بود و لذا میتوانست نمادی از "آشتی بینالمللی " به شمار رود، ولی او هیچگاه نتوانست در سطح مردم به عنوان یک چهرة "وجیه الملّه " مطرح شود. در رابطه با پایگاه اجتماعی شریف امامی، "اندرز "های مهندس مهدی بازرگان به شاه گویاست:
[شروع نقل قول]... با شریف امامی از نزدیک آشنایی ندارم ولی به طوری که از کاظم حسیبی که زمانی رئیس وی بوده شنیدهام ابتدا تکنسین راهآهن بوده بعد مهندسی گرفته و از نظر دانشگاه و معلومات او را فرد مطلعی نمیداند، ولی میگفت فرد باهوشی است، نظرات دیرگان را میگرفت و به نام خود بازگو میکرد. به طور کلی آقای شریف امامی با توجه به وضع خدمتیاش و وابستگیاش به فراماسونها و اینکه یک نخستوزیر ملی نیست و پایگاه اجتماعی در بین قشر جوان و روشنفکر که گردانندگی فعالیتها اکنون دست این عده است ندارد، لذا علیرغم داشتن حسن نیت و مبادرت به مبارزه با فساد، نخواهد توانست آن آشتی ملی را که اعلام کرده انجام دهد [،] از طرفی با وجود اینکه در ابتدا شروع به کار قدمهای مثبتی برداشت ولی اعلام حکومت نظامی و کشته شدن صدها تن وجهه او را در بین مردم بهخصوص مذهبیون پایین آورده است... (بولتن ویژه ساواک. [اظهارات مهدی بازرگان در مصاحبههای متعدد با سپهبد ناصر مقدم رئیس وقت ساواک د در زمان بازداشت] ـ 28/6/1357).[پایان نقل قول]
جعفر شریف امامی در تاریخ 14/8/1357 از صدارت استعفا داد و جای خود را به دولت نظامی ارتشبد غلامرضا ازهاری سپرد.
[شروع نقل قول]پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر
نظر به اینکه وضع فعلی کشور و شدت تحریکات ایجاب مینماید که دولت بر کنار رفته و جای خود را به دولتی بدهد که بتواند اغتشاشات و اعتصابات را پایان دهد علیهذا استدعا مینماید استعفای دولت را بپذیرد.
نخست وزیر
شریف امامی [امضاء]
14/8/57[پایان نقل قول]