میزگرد گفتوگوی دانشجویان دانشگاه شریف با حضور الهه کولایی و جمیله کدیور از سوی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شریف برگزار شد.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایسنا، در این میزگرد الهه کولایی با بیان اینکه ما جامعهای را شاهدیم که برای حقوق خود و بهبود شرایطش دهها سال تلاش کرده است، گفت: پس از انقلاب اسلامی به نام دین مجوز توسعه و پیشرفت به زنان داده شد.
کولایی با بیان اینکه ما مجموعه مستمر از مانعتراشیها در سالهای پس از انقلاب را شاهد بودیم و همواره با آن روبرو هستیم، اظهار کرد: زنان در تمام مراحل پس از انقلاب نقشهای تعیین کنندهای ایفا کردهاند اما باید دید سهمشان از این نقشها چه بوده است.
وی با اشاره به میزان بالای زنان تحصیل کرده و از سوی دیگر شرایط نامناسب برای اشتغال آنان گفت: این کارآمدی دولتها است که باید بازار کار را به گونهای که پاسخگوی نیازها باشد گسترش دهد.
وی ادامه داد: در متن جنبش دموکراسیخواهی و دموکراتیک سازی ایران شاهد افزایش حضور روزافزون زنان هستیم که آگاهی و مطالبات آنها رو به پیشرفت دارد و همین طور شاهد تلاشی در آغاز دوران اصلاحات و در طول آن بودهایم زمانی که من و خانم کدیور توفیق داشتیم در مجلس ششم حضور داشته باشیم در یک دوره قانونگذاری با حضور و تاثیرگذاری کاملا متفاوت عمل کردیم. در مجلس ششم در وجه نظارت و اصلاح قوانین شاهد حضور قوی و پررنگ بودیم.
کولایی در عین حال گفت: باید به وزن کمی تاثیرگذاری زنان نیز توجه کرد. اگر دولتی در کشورمان حاکم شود که انسان را شهروند ببیند و شهروند را اعم از زن و مرد یکسان مورد توجه قرار دهد و آنها را صاحب حق و حقوق قانونی بداند به زنان با دیدی متفاوت نگاه نمیکند. فراتر از اعداد مهم این است که در حوزه سیاست چه نگرشی به زنان حاکم است.
این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه به زنان فرصتی داده نشده است تا از سعی و خطا بهره ببرند و بتوانند تجربه کنند گفت: این تلاشهایی که تا سال 84 شاهد آن هستیم در اثر نگاهی است که در حوزه سیاست در کشور ما پررنگ و قالب شد که نگاه به زنان به مثابه انسانهای آزاد که باید در رشد و توسعه کشور حاضر باشند، بوده است و این نگاه معتقد بود زنان هر جا توانایی دارند بتوانند از آن استفاده کنند. دولت حق ندارد به نام زن بودن اعلام سهمیهبندی جنسیتی بکند و دختران و زنان را از دسترسی برابر محروم کند. وقتی در مجلس ششم به ما خبر دادند که وزیر دولت اصلاحات به اعمال سهمیهبندی جنسیتی علیه دختران مبادرت کره است ما به عنوان نمایندگان و آقای خاتمی به عنوان رییسجمهور به فعالیت پرداختیم و جلوی آن را گرفتیم.
این عضو حزب مشارکت ایران اسلامی گفت: وقتی آن نگاه در سیاست حاکم بود و به آقای خاتمی نامه نوشتیم که در سازمان سنجش چنین اتفاقی افتاده است ایشان فعال شدند و جلسه گذاشتند و جلوی آن را گرفتیم. پس از سال 84 متاسفانه شاهد اقداماتی از جنس دیگر بودیم. نام مرکز امور مشارکت زنان به مرکز امور زنان و خانواده تغییر کرد و گویی زن فقط در خانه معنا دارد.
وی با تاکید بر ریشهیابی مسائل برای عدم تمایل پسران به ورود به دانشگاه و ورود دختران به دانشگاه گفت: باید پرسید به چه مجوزی استعداد زنان و دختران را محدود میکنید و متاسفانه نمایندهای نیز در مجلس وجود ندارد که به این مسائل بپردازد و از حقوق زنان دفاع کند. ما میگفتیم کاری کنید که حقوق زنان به آنها داده شود نه اینکه لایحهی چند همسری به مجلس برده شود.
وی ضمن انتقاد از برخی سخنان نمایندگان مجلس در مورد لایحه چند همسری و با اشاره به قرار گرفتن در آستانه انتخابات ریاست جمهوری گفت: اگر سیستم سیاسی به حضور اجتماعی زنان اعتقاد داشته باشد باید سیستم حمایتی برای آنها فراهم کند اما میبینیم مهدکودکها به اسم کوچک شدن دولت یکی یکی تعطیل شدند و گویی اینجا فقط اضافه است. در حالی که در بخشهای دیگر که لازم بود شاهد سیاست کوچک شدن دولت نبودیم و فقط به سراغ مهدکودکها آمدند.
کولایی ابراز عقیده کرد: زنان تمام دستاوردهایی که در طول سالیان گذشته به ویژه در دولت اصلاحات به دست آورده بودند را در این چند سال اخیر از دست دادند.
وی در ادامه با اشاره به فعالیتهای مجلس ششم در ارتباط با حقوق زنان و انتقاد از عملکرد شورای نگهبان در ارتباط با عدم تصویب آنها گفت: تعدادی از مصوبات بالاخره به تصویب رسید و امروز ثمرات آن را شاهدیم.
وی با اشاره به ساختار خانوادههای ایرانی و بحث مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه گفت: این مساله اگر در ساختار خانوداههای ایرانی بررسی شود میتوان به آسیبهای جبرانناپذیر آن پی برد.
کولایی ابرازعقیده کرد: در دوران چهار سال ریاست جمهوری آقای احمدینژاد و مجموعهای که اداره امور را در حوزه سیاست به دست گرفت و با همکاری مجلس تحت کنترل یک جریان به شکل سیستماتیک کارهایی انجام شد که عملا در حقوق زنان شاهد پس رفت بودیم. برنامهریزی برای اعمال موانع قانونی علیه حقوق مصرح زنان در قانون اساسی را در چند سال گذشته به کرات دیدیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به پیشرو بودن انتخابات و لزوم مشارکت مردم در آن گفت: باید بررسی کنیم به دلیل غفلتها و با قهر کردن از صندوقهای آراء بر این حوزهها چه نگاهی امروز حاکم شده است.
به گزارش ایسنا، جمیله کدیور نیز با بیان اینکه تمام صحبتهای خانم کولایی را تائید میکند، گفت: کاندیدای ما متفاوت است اما دیدگاه ما با زنانی که گرایشهای مختلف فکری و سیاسی هم دارند یکی است.
وی افزود: به نظر می آید به مشکلات زنان در دو بعد میتوان پرداخت یکی مشکلات عام است که طبعا خانمها نیز به عنوان جزئی از مجموعه از آن متاثر میشوند و دیگری مشکلات خاص زنان است.
کدیور با برشمردن مشکلات عام زنان معتقد است: اولین مشکل مسائل اقتصادی است که به رغم چند برابر شدن درآمد دولت شاهد گشایشی در مسائل اقتصادی کشور نبودیم. توزیع پول صورت گرفت اما تولید آن انجام نشد. قیمتها بالا رفت و میزان تورم به طور غیرقابل تحملی افزایش یافت و مشکلات ایجاد شده فقر مردم را عملا تشدید کرد و زنان نیز بیشتر از مقولهی فقر متاثر میشوند.
وی با بیان اینکه زنان و مردان هر دو از فضایی که در سالیان اخیر در جامعه تحمیل شد متاثر شدهاند، ابرازعقیده کرد: ما در عرصه داخلی و خارجی احساس تحقیرشدگی را لمس میکنیم در خارج از ایران نوع برخوردی که با ایرانی بودن و روش ما میکنند کاملا متفاوت از جوامع دیگر است. جامعه ما به دلیل صحبتهای بیتدبیرانهای که بعضا مطرح شد تحقیر شد و باعث شد حساسیتهای جهانی را علیه خود جلب کند.
وی با بیان اینکه ناامنی اجتماعی از مقولاتی است که میتوان به تزاید آن اشاره کرد گفت: باید دلایل بروز چنین ناامنیها در جامعه بررسی شود.
وی در ادامه به مشکلات خاص زنان اشاره کرد و گفت: عدم دسترسی به منابع قدرت شامل قدرت سیاسی، اقتصادی و اطلاعاتی و ... از محدودیتهایی است که زنان با آن روبرو هستند و به حیث زن بودن از آن محروماند. زنان از یکسری مشاغل به ویژه مشاغل سیاسی بیبهرهتر هستند.
وی ضمن انتقاد نسبت به نوع چاپ کتابهای درسی در مدارس ابرازعقیده کرد: این کتب که تحت حاکمیت فرهنگ مردسالاری منتشر میشود با القای این نگاه باعث میشود تغییر نگاه در میان دختران دشوار گردد.
کدیور ضمن اشاره به فعالیتهای مجلس ششم در مورد حقوق زنان با انتقاد به رویکرد شورای نگهبان در مورد قوانین مصوب این مجلس گفت: برابری در مقابل قانون تبعیضآمیز چه معنی میدهد غیر از آنکه این برابری را نهادینه کنیم.
کدیور با اشاره به بحث تفسیر رجل سیاسی در مورد کاندیدا شدن در انتخابات ریاست جمهوری و با اشاره به سخنان اعضای شورای نگهبان در مورد اینکه زنان میتوانند ثبتنام کنند، خاطر نشان کرد: وقتی که بچه 14 سالهای برای ثبتنام میآید مگر زنان چه مشکلی دارند که نمیتوانند در انتخابات ثبتنام کنند. مشکل ما ثبتنام کردن نیست بحث بر سر تایید صلاحیت شدن است دغدغه در مورد تائید صلاحیت است.
وی در ادامه با اشاره به انواع خشونتهای اجتماعی و سیاسی در مورد زنان گفت: خانمها پیدا و پنهان از انواع خشونتها در رنج هستند. خشونت ابعاد مختلفی دارد که ضرورت دارد مسئولین بیشتر به آن بپردازند.
کدیور با بیان این عقیده که گشتهای ارشاد در جامعه بیشتر ناامنی میکنند، تاکید کرد: زنان عملا احساس فرودستی میکنند و احساس میکنند که جنس دوم هستند. آنچه برای زنان مهم است عمل دستاندرکاران است نه اینکه در منزلت و کرامت زنان سخن برانند.
کدیور ادامه داد: عملا به دلیل اینکه میزان ورود دختران به دانشگاهها رو به افزایش است به جای اینکه برای بیانگیزهای پسران چاره بیندیشند برای دختران محدودیت ایجاد میکنند این پذیرفته شده نیست و یکی از مشکلات خاص زنان و دختران است که باید در مورد آن چارهاندیشی کرد.
وی گفت: چه زمانی میخواهد این مسائل به پایان برسد و مقوله زنان آن گونه که حق و شایسته است در جامعه مطرح شود و زنان بتوانند حقوق خود را محقق کنند.
کدیور با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری اضافه کرد: باید به جای اینکه در این انتخابات شخصمحور باشیم باید برنامهمحور باشیم. غیر از آقای کروبی هیچ کاندیدایی برنامه خود را بیان نکرده است. برنامه 35 محوری که یک مقوله آن در مورد زنان است.
وی گفت: باید کارنامه عمل کاندیداها را در یک پروسه زمانی دید. آقای کروبی در مقاطع مختلف حمایت خود را در سطوح گوناگون از احقاق حقوق زنان اعلام کرده است. مقولات ایشان بسیار ارزشمند بود و به بحث حضور زنان در مجمع تشخیص و وزارت آنها همواره اشاره کرده است نگاه ایشان این است که زنان هم این توانمندی را دارند که به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری معرفی شوند.
به گزارش ایسنا، در ادامه کولایی در پاسخ به پرسشی که نگاه کاندیدای مورد حمایتش در مورد حجاب زنان و گشت ارشاد چیست؟ تاکید کرد که باید روند تغییرات جامعه را آنگونه که ظرفیت دارد دید. در فضای انتخابات به طور عمومی مطالبات گوناگون مطرح میشود. جامعه ما نیز اقتضائات و تجربیات خاص خود را دارد ما تلاشهای زیادی برای تغییر وضعیت در تاریخمان ثبت کردیم شاید در بسیاری مواقع این تلاشها موفق نبوده است اما انقلاب مشروطه را تجربه کردیم و پشت آن 35 سال دیکتاتوری رژیم وابسته به امپریالیسم و آمریکا در کشور ما حاکم شد. انقلاب اسلامی را تجربه کردیم و پس از سی سال هستند کسانی که حق رای مردم را به رسمیت نمیشناسند و در مورد آن نظریهپردازی میکنند.
وی گفت: ما شاهد بودیم در مقاطعی به شکل قانونی در کشور ما اجبار حجاب اتفاق افتاد حتی برای غیرمسلمانان نیز این اجبار بود. باید بتوانیم سلسله مراتب نیازهای زنان را به درستی مورد ارزیابی قرار دهیم حق انتخاب آزاد زنان و من جمله پوشش آنها از این جمله است. انسانها حق دارند پوشش خود را انتخاب کنند و من جمله به اقتضای شرایط هم توجه کنند.
کولایی ادامه داد: وقتی خواستم بدون چادر به مجلس بروم یکی از خانمها گفت اگر بیاید او را میزنیم در حالی که چادر هیچگاه الزام اسلام نبوده است اما باید توجه کرد از این مساله به چه میزان به عنوان ابزار برای دسترسی به مسائل سوء استفاده شده است.
کولایی گفت: با توجه به تجربههایی که اندوختیم حتما باید سلسله مراتب مطالبات و اولویتهایمان را مورد توجه قرار دهیم.
وی گفت: در انتخابات سال 84 زمانی که گفتم زنان خود میتوانند پوشش و رنگ لباس خود را انتخاب کنند بسیار مورد سوء استفاده صداوسیما و جناح مقابل قرار گرفت و بحثی که من کرده بودم به شکلی تحریف شد باید بگوییم مگر ما چه میزان رسانه داریم و تا چه حد میتوانیم حرفهایمان را آنگونه که هست به گوش جامعه برسانیم. این سخنان را مستمسکی کردند تا اتهامات خود را بزنند. نمیتوانیم واقعیتهای جامعهمان را نادیده بگیریم نسبتهایی همواره به تحولخواهان و طرفداران دموکراسی دادند که واقعیت نداشته است.
وی گفت: با توجه به مجموعه این شرایط فکر نمیکنم کاندیدایی در مقطع فعلی بخواهد راجع به این مساله صحبت کند.
کدیور گفت: ضمن تائید سخنان خانم کولایی باید بگویم حجاب باید اقناعی باشد نه اجباری. اجبار هرجا حاکم شود نتیجه عکس میدهد.
وی در مورد بحث گشت ارشاد نیز گفت: آقای کروبی هم گفتهاند اگر رییسجمهور شود خود به خود گشتهای ارشاد جمع میشوند.
در ادامه این جلسه کولایی در پاسخ به سوال دانشجویی درباره استفاده میرحسین موسوی از کلمه ناموس در سخنرانیهای تبلیغاتی خود، با بیان این که حساسیت جامعه ایرانی را باید در نظر گرفت، گفت: مهندس بحث اصلاح و جمع کردن رفتارهای اینچنینی را مطرح کردند. دستگاه انتظامی در جامعه ما وظیفه ایجاد امنیت را دارد اما تعریف امنیت مساله اساسی است و مقدم است. یک باور اعتقادی و یک مساله فرهنگی در جامعه ایرانی امروز به رفتار مکانیکی تبدیل شده است. یعنی گشت ارشاد به دختران میگوید روسری خود را جلو یا عقب بکشید و حاصل آن عکسهای زنندهای است که در فضای مجازی به نام جمهوری اسلامی ایران و به نام تامین امنیت ایران منتشر شده است. هیچ فرد منصفی از جمله موسوی نمیتواند به رفتار اینچنینی اعتنا نکند و ادامه دهد.
کولایی با اشاره به آنچه انتشار عکسی از زنانی که توسط گشت ارشاد دستگیر شدهاند و مشاهده کودک آن زن در عکس میخواند، اظهار عقیده کرد: بدون شک این عکس و این رفتار با مبانی تامین امنیت تعارض دارد، چنانچه جریان اصلاحات در عرصه قدرت سیاسی احیا شود بدون شک شاهد تغییر خواهیم بود. چه آقای میرحسین موسوی چه آقای کروبی برای تغییر این وضع تلاش خواهند کرد.
کدیور نیز در ادامه این نشست در پاسخ به سوال دانشجویی دربارهی وظیفهی زنان برای فعالیتهای خود بیان کرد: اگر بیانیه آقای کروبی درباره تبعیض را خوانده بودید این مسائل را مدنظر قرار نمیدادید. دیدن برنامه آقای کروبی باعث میشود این مسائل در فکر شما حل شود. برنامهی ایشان نشاندهندهی نگرش مترقی او به مقولهی زنان است. این مساله و این بیانیه واقعیتی است که از سوی ایشان مطرح شده است و خود زنان باید برای احقاق حقوق خود فعالیت کنند.
وی افزود: در این انتخابات که انتخاباتی مطالبهمحور است، زنان هم مطالعات خود را مطرح کردند. چنانچه در دورههای قبل هم زنان فعالیت میکردند الان به نتیجه رسیده بودند.
کدیور در ادامه تاکید کرد: آیا اگر زنان فعالیت میکردند به جای لایحهی حمایت از خانواده، کنوانسیون حقوق زنان نمیتوانست در مجلس مطرح و تصویب شود؟ باید خودمان را واکاوی کنیم که آنگونه که باید و شاید نقش خودمان را ایفا نکردهایم.
کولایی نیز در پاسخ به سوال دانشجویی درباره اقدامات مختلف در زمان نخست وزیری میرحسین موسوی تاکید کرد: اینجا یک محل دانشجویی است و تاثیر زمان و مکان را بر پدیدهها انتظار دارم که از سوی شما درک شود. ما در سال 57 کارهایی کردیم که مثل هر انسان عاقلی امروز مجال ارزیابی آن را در ذهن داریم. فضای جامعه ایرانی در دهه 60 شکل خاصی داشت.
وی با اشاره به رفتار نیروهای انتظامی با دانشجویان اظهار کرد: ما انقلاب کردیم که پلیس با رفتار قانونی دانشجو برخورد نکند. ما انقلاب کردیم که این اقدامات را نبینیم. اما پدیدههایی در دههی 60 اتفاق افتاد که به آن زمان تعلق دارد. جامعهای که سه دهه را پشت سر گذاشته است امروز باید از تجربههای گذشته استفاده کند.
کولایی با تاکید بر اهمیت زمان و مکان در جایگاه دموکراسی و دموکراتیک شدن جامعه اظهار کرد: دموکراتیک شدن حرف نیست که یک شبه میسر شود. ما با صندوقها قهر کردیم و رفتاری کردیم که در این چهار سال هزینهاش را دادهایم. عملکرد افراد را در جای خود ببینید.
عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به حضور رهنورد در کنار موسوی به عنوان افتخاری برای یک زن ایرانی، تاکید کرد: خانوادهای که در پذیرش کرامت خانواده و زنی که میتواند برای همسرش آبرو باشد، امروز به صحنه آمده است. قبل از نخست وزیری آقای موسوی، او را به عنوان همسر رهنورد میشناختم. اگر امروز موسوی دربارهی گشت ارشاد حرف میزند از شناخت و باور او به فضای کنونی برمیآید و با ارزیابی از امروز، با تکیه بر تجربهی دیروز سخن میگوید.
کدیور در ادامه با طرح مسالهی وزارت زنان از سوی کروبی گفت: هم در برنامهی آقای کروبی و هم در بیانیهی ایشان وزارت زنان مدنظر بوده است. ایشان به خود من گفتهاند که به توانایی زنان در تمام وزارتخانهها اعتقاد دارد، اما برای حضور زنان در وزارتخانهها، وزارتخانههایی را پیشنهاد کردند. وزارت خارجه، وزارت آموزش و پرورش، وزارت ارشاد، وزارت رفاه و وزارت علوم را در نظر دارند که امیدواریم با حضور وزیر زن در وزارت علوم، شاهد تغییر در وضعیت دانشگاهها باشیم.
وی افزود: مشکلات باید از مجرای قانونی حل شوند. وزارت زنان حق آنهاست و امتیازی نیست که امروز رییسجمهور بخواهد به آنها اعطا کند. وزارت زنان مانند وزارت مردان است. مگر مشکل مردان با وزارت آنها حل شده است که انتظار دارند با وزارت زنان مشکل آنها حل شود. بحث وزارت امری اجرایی است. سالهاست حق زنان تضییع شده و باید احیا شود.
کدیور در پاسخ به سوال دیگری از سوی دانشجویان دربارهی منظور کروبی از حقوق زنان اظهار کرد: حقوقی که به لحاظ زن بودن از ما دریغ شده است را مدنظر داریم. اسلام این ظرفیت و توانمندی را دارد که حقوق زنان را محقق کند.
وی افزود: ما الان با دو کاندیدا مواجه هستیم، نه با اطرافیان آنها. خانم کروبی هم مانند رهنورد در کنار همسرش قرار دارد و قابل احترام هستند. ایشان سالها نمایندهی مجلس بودهاند، حزب و مجله دارند. سعی میکنید بر اساس جو احساسی رفتار کنید، اما مبنای تصمیم شما نباید شخص کاندیدا باشد بلکه برای انتخاب باید برنامههای آن را در نظر گرفت.
کولایی نیز در ادامه در پاسخ به سوالی دربارهی مفهوم حقوق زنان از نظر میرحسین موسوی اظهار کرد: زنان ایران سه دهه است که تکریمهای شفاهی بسیاری را درباره حقوق زنان شنیدهاند. موضع موسوی و همراهی رهنورد از این جهت مهم است که دو صد گفته چو نیم کردار نیست. مشکل ما و جامعهی ایرانی مردانی هستند که دربارهی حقوق زنان در خارج از خانه سخن میگویند ولی در خانهی خود لنگ میزنند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه اظهار کرد: جامعهی ایرانی به همین دلیل به مردان ناباور است. مهندس موسوی مردی است که اجازه میدهد زنش پا به پای او رشد کند. برنامههای موسوی هم در جای خود مطرح هستند اما او در رفتار خصوصی خود نشان داده است که دربارهی حقوق زنان چگونه رفتار میکند.
کدیور نیز در ادامه تاکید کرد: دربارهی مفهوم حقوق زنان، آقای موسوی و آقای کروبی مانند هم هستند و هردو قابل تقدیر میباشند.
کولایی نیز با اشاره به فعالیت سه دهه جنبش زنان در ایران بیان کرد: زنان ایرانی امروز به این باور رسیدهاند که حاصل جنبش اصلاحات است که با هم همگرا باشند و ما باید این تفکر را در فضای دانشگاه تقویت کنیم.
کدیور نیز در پاسخ به سوالی دربارهی برنامههای کروبی برای آگاه کردن زنان نسبت به حقوق خود اظهار کرد: برنامههای ویژهی آقای کروبی در بیانیهی ایشان مطرح شده است. نوع نگاه ایشان دربارهی اصلاح قوانین و ارتقای شغلی زنان و استفاده از آنها در مقامهای سیاسی و ضرورت حضور آنها میباشد. بیانیهی ایشان بر اساس مطالبات زنان مطرح شده است.
وی افزود: برای آگاه کردن، ابزار دیگری در دست ندارند. حتی به ایشان به عنوان یک روحانی اجازه ندادند تا شبکهی ماهوارهای راه بیاندازد اما حتی اگر ایشان رییسجمهور نشدند عقبهای ایجاد کردند تا حقوق مردم بارور شود.
کولایی نیز با اشاره به ساختار دولت و در دست داشتن رسانهها، در پاسخ به سوالی از سوی دانشجویان ابراز عقیده کرد: با توجه به ساختار دولت که همهی ابزارهای باورساز را در اختیار دارد و رسانهها و آموزش و پرورش را در اختیار دارد و میتواند بحثهایی مانند تفکیک جنسیتی کتب درسی را مطرح کند باید در نظر بگیریم که اگر تفکر حاکم باقی بماند ایجاد فرصت برابر برای آموزش دختران و پسران در دانشگاهها را باید فراموش کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با انتقاد از نگاه حاکم نسبت به زن در سینما، رسانهها و کتب درسی، بیان کرد: نگاه انسانی نسبت به زن باید به گونهای سازمان داده شود که انسانها به حقوق یکدیگر احترام بگذارند. اهمیت نگاه حاکم بر دولت که قرار است همهی رسانهها را مدیریت کند این نکته است که باید دولت بداند برای تغییر این نگرش بایستی از ابتدا و از آموزش شروع کرد.
وی با تاکید بر اهمیت آموزش دموکراسی در خانوادهها اظهار کرد: ما اگر دموکراسی را از داخل خانهها آغاز نکنیم در سطح جامعه به موفقیت نمیرسیم. نکتهای که دربارهی آقای موسوی قابل توجه است این میباشد که جایگاه آموزش و پرورش که باید حقوق بشر را در خانهها شکل دهد در نظر دارند و پشتوانهی دستگاه اجرایی، اصلاحات و تجربهی دورهی اصلاحات است.
کولایی با تاکید بر نگاههای مثبت برنامهی چهارم توسعه، بیان کرد: این برنامه که تعطیل شد تجربههای دورههای گذشته را در بر داشت. ما امروز نیازمند استفاده از این تجربهها هستیم تا دموکراسی را پایدار کنیم.
وی در ادامه در پاسخ به سوالی دربارهی ادبیات مردسالارانهی موسوی و کروبی تاکید کرد: ما باید تاریخمان را ببینیم. در تاریخ گذشتهی ما زنان و مردان هریک نقشهای خاصی داشتند و میراث امروز ما باعث شده است که جامعهی ما تغییر نکند. بخش مدرن شدهی جامعهی ما با این معضل روبهروست که تا مبانی تغییر نکند و امکانات فراهم نشود و حتی خود زنان اقدام نکنند اتفاقی صورت نمیگیرد.
وی افزود: زنان تا نیروی اجتماعی نشوند نمیتوانند حقوق زنان را احیا کنند. هرکسی که رییسجمهور شود با این مجلس روبهروست و باید حرفهایی زد که در شرایط جامعهی ما قابل پیگیری باشد.
کولایی با اشاره به سوال دانشجویی دربارهی حذف حجاب از قوانین تاکید کرد: در کدام جامعهی اسلامی زن و مرد را برابر میبینید؟ این ایدهآلها به این معنی نیست که باید محقق شوند.
وی با اشاره به دیدار خود در مجلس ششم با گروهی از پارلمان فنلاند، یادآور شد: آنها اظهار کردند که 100 سال گذشتهی خود را در ایران میبینند. ما نباید تاریخ و جغرافیایمان را فراموش کنیم. ما در جامعهای زندگی میکنیم که مرد، زن خود را میکشد و آزاد میشود و مرد، فرزند خود را میکشد و به نام صاحب خون فرزندش آزاد میشود. روند تغییر در جامعه تنها گفتن نیست و ساز و کار خود را دارد.
کولایی با تاکید بر اهمیت توجه به فرهنگ و تاریخ در قانونگذاری گفت: ما قوانین را ترجمه میکنیم و فکر میکنیم که مسائلمان حل میشود اما اینگونه نیست. تا زنان ما باور نکنند حقوقشان احیا نمیشود. زنان باید از فرصتهای پیش رو استفاده کنند. من چون معلم هستم زیاد حرف میزنم، چون دلم میسوزد. ما اشتباه تاریخی زیاد داریم و ما به منفعل بودنهایمان و غفلتهایمان نباید بیتفاوت باشیم.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به تجربهی 30 سالهی جامعهی ایرانی از اصلاحات و انقلاب، دربارهی رفتارهای حراست دانشگاه که از سوی دانشجویی مطرح شد، با بیان این که امروز آزمون دیگری است، ابراز عقیده کرد: امکان دارد با این انتخاب، حقوق زنان به آنان داده شود. زنان جز اینکه باید همراه مردان پیش بروند راه دیگری ندارند. ما به دنبال جدایی زنان از مردان نیستیم و این چهار سال دیدهایم که چگونه به نام قانون، تعرض به زنان صورت گرفته است و رفتارهایی خلاف قانون اساسی انجام شده است. اگر خودمان با خودمان خلوت کنیم منصفانه قضاوت میکنیم تا اشتباه را دوباره تکرار نکنیم.
کدیور نیز با تایید سخنان کولایی دربارهی انتقاد یکی از دانشجویان دربارهی ادبیات مردسالارانهی کروبی اظهار کرد: صحبتهای این بزرگواران قابل تایید نیست. این ادبیات در جامعهی ما وجود دارد و ضروری است که اصلاح شود. زنان ما نیز در این میان نقش خاص خود را دارند و ضرورت دارد که کاندیداها به آنها به عنوان محق نگاه کنند و تاکید میکنم که این نگرش باید اصلاح شود.
وی در ادامه درباره جایگاه مدنظر کروبی برای زنان گفت: کاندیداها زنانی را برای جایگاههای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی انتخاب میکنند که در حوزه خود شاخص باشند. همانگونه که در دوره قبل خانم شجاعی در امور زنان فعال بودند، امیدواریم که در دورهی بعد شاهد باشیم که اصلاحطلبان حضور فعال زنان را در راس مجموعههای مربوط به آنها اختصاص دهند، نه مثل این دوره که خانمی فعال هستند که هیچ تخصصی دربارهی حقوق زنان ندارند.
کدیور در پاسخ به سوال دانشجویی دربارهی واکنش کروبی به رفتارهای حراست دانشگاه، اظهار کرد: ادامهی این رفتارها بستگی به این دارد که شما چه رییسجمهوری را انتخاب میکنید و اینکه آن رییسجمهور چه وزیری را در وزارت علوم قرار میدهد و وزیر او میتواند در رفتار حراست تعدیل ایجاد کند.
کولایی در پاسخ به سوال دانشجویی دربارهی آنچه سکوت مهندس موسوی با وجود حضور در شورای عالی انقلاب فرهنگی دربارهی صدور طرح تثبیت جنسیتی کتب درسی و تبعیض جنسیتی در دانشگاهها عنوان شد، اظهار کرد: مهندس در دورانی در این شورا شرکت نمیکردند و در جلسات و بحثهایی اعتراض خود را مطرح میکردند. حضور فرد در مجموعه نشان نمیدهد که فرد همهی اقدامات را تایید میکند. شاید که اساسا دیدگاههای مخالف را دنبال میکند. حضور در شورا به معنای تایید سیاستهای شورا نیست.
کدیور نیز درباره سوالی مبنی بر تبعیض ذاتی قوانین ایران درباره زنان تاکید کرد: درست است که قسمتی از تبعیض و مشکلات اساسی خانمها در قوانین است اما برای اصلاح قوانین مکانیزم خاصی وجود دارد. قوهی قضاییه لایحه میدهد و رییسجمهور مستقیم نمیتواند موثر باشد ولی رییسجمهور با نقش تعاملی خود با دو قوه میتواند موثر باشد و رییسجمهور میتواند از طریق مجلس، لایحهی رفع تبعیض در قانون را صادر کند.
کولایی نیز در پایان در پاسخ به آخرین سوال اظهار عقیده کرد: ما در این دوره شاهد بودیم که دولت علیه زنان موضعگیری کرد و با دو بند، مالیات بر مهریه و حق اجازهی زن دوم برای مرد در لایحهی حمایت از خانواده علیه زنان موضعگیری کرد. این دو بند هردو نتیجهی دخالت دولت در لایحهی دستگاه قضایی است. حساسیت نشان دادن ما به مجلس و دولت و حساسیت در انتخاب به دلیل تاثیر آن بر زندگی ما حتی در حوزهی خصوصی است که این لایحه بر حوزهی خصوصی ما اثر مستقیم دارد.