نام هلال احمر می تواند در جامعه برای افراد گوناگون یادآور خاطرات مختلفی باشد. عده ای آنرا ارگان پیشرو در ارائه خدمات امداد و نجات در حوادث و سوانح، بعضی ها تأمین کننده داروهای خاص و داروخانه های ویژه، گروهی ارائه دهنده خدمات توانبخشی و عده ای دیگر آنرا سازمانی حمایتی و... می شناسند. اما اینکه هلال احمر چیست، مأموریت ها، اهداف کلی، استراتژی ها و ارکان سازمانی و گستره آن چگونه است، گاهی در پرده ابهام مانده است. در این نوشتار تلاش گردیده است مختصراً به این سازمان به عنوان بزرگترین NGO کشور که نقشی سرنوشت ساز در مقاطعی حساس از حیات مملکت، بخصوص در امور امدادی و درمانی ایفا نموده است، پرداخته شود.

شکل گیری تفکر اولیه و بانی نهضت:


هانری دونان تاجر سوئیسی در سفرش در شمال ایتالیا شاهد نبرد سولفرینو بود که بین سپاهیان فرانسوی و اتریشی و ساردینیایی صورت گرفته بود. در این جنگ وی با کمک مردم عادی محلی به زخمیان و آسیب دیدگان در دوطرف مخاصمه کمکهای شایان توجهی می کند و جان بسیاری از آنها را با حداقل امکانات موجود نجات می دهد. در بازگشت از سفرش کتابی را به نگارش در می آورد که سنگ بنایی می گردد برای ایجاد جمعیت هایی در تمام کشورهای دنیا در راستای کمک به اینگونه افراد در مواقع بروز جنگ و بعدها در کلیه بلایا و سوانح و سایر فعالیت های بشردوستانه.
در حدود 140 سال قبل اولین قدمها بسیار لرزان و به کندی برداشته می شد. ولیکن به تدریج به همت انسانهای بی شماری که در این وادی قدم نهادند هم اکنون کمتر کشوری را می توان یافت که عضو رسمی این نهضت جهانی نباشد.
هانری دونان که تمام دارایی و زندگی خود را وقف خدمت به ابناء بشر نمود در سال 1901 مبلغ جایزه صلح نوبل خود را درحالی که خود در نوانخانه ای در سوئیس زندگی می کرد، به امور خیریه واگذار نمود. این مرد بزرگ در سال 1910 حیات را بدرود گفت.

ایرانیان و اصول بشردوستانه( ایران مهد نیکوکاری ):


پیش و بیش از هر چیز مایلم سابقه ای از ایرانیان در این زمینه ارائه نمایم.
« هیچ فرد در حال فرار را نکشید، جان هیچ مصدومی را نستانید، هیچ اسیری را گردن نزنید، مردگان را مثله نکنید، به داخل هیچ خانه یا سراپرده ای بدون اذن صاحب آن داخل نشوید. » ( خطبه 14 نهج البلاغه )
در این دیار در 600 سال پیش از میلاد مسیح، فرهنگ مذهبی برگرفته از تعالیم زرتشت پیامبر به اشکال اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک متجلی گشت. در این سرزمین 539 سال قبل از میلاد مسیح کورش به عنوان فرمانروای ایران بزرگ دوران هخامنشی، که به تعبیر مفسر بزرگ و عالیقدر قرآن کریم ( علامه طباطبائی ) همان « ذوالقرنین » می باشد، پس از فتح بدون جنگ بابل و برقراری صلح و امنیت در آنجا، بیانیه ای در راستای تأمین حقوق و آزادی های فردی، اجتماعی، سیاسی و مذهبی آحاد تحت امر خود صادر کرد بطوری که شموئیل، پیامبر بنی اسرائیل او را مسیح خداوند و شبان خداوند برای انسان ها نام نهاد و امروزه به عنوان تنها سند باستانی حقوق بشر در جهان به یادگار مانده است. سرانجام آئین مذهبی این دیار به دین مترقی اسلام تبدیل گردید که رهنموهایی چون « تعاونوا علی البرو التقوی » ( در نیکی و پرهیزگاری یکدیگر را مساعدت و همراهی نمایید ) را سفارش می کند. سعدی در 700 سال پیش چنین سرود:
بنی آدم اعضای یک پیکرند
که در آفرینش زیک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
این شعر امروزه بر سردر سازمان ملل متحد می درخشد.
و 600 سال قبل حافظ شاعر پر آوازه ایرانی چه زیبا می سراید:
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است
با دوستان مروت با دشمنان مدارا
ایران به عنوان مهد تمدن و فرهنگ و ایرانیان به عنوان بافرهنگترین ملل دنیا همواره در اقدامات بشردوستانه پیشگام بوده و هستند.
نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر(Red Cross and Red Crescent Movement )
1. بخش های نهضت: نهضت دارای سه بخش می باشد:
• 1) کمیته بین المللی صلیب سرخ (International Committee of Red Cross - ICRC)
• 2) فدراسیون بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر(Internation Federation of Red Cross and Red Cresent)
• 3) جمعیت های ملی عضو نهضت در سراسر کشورهای جهان(National Societies)

کمیته بین المللی صلیب سرخ:


در سال 1863 با عنوان کمیتة بین المللی برای امداد زخمیان نظامی تشکیل گردید. در سال 1876 میلادی به کمیتة بین المللی صلیب سرخ تغییر نام داد. این کمیته منشأ نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر بوده و سازمانی است بی طرف، بی عرض و مستقل که وظیفه منحصراً بشر دوستانه آن عبارتند از حفاظت از زندگی و کرامت قربانیان جنگ و نیز خشونت داخلی و یاری رسانی به آنها.

فدراسیون بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر:


در سال 1919 تأسیس شده و کار هدایت وهماهنگ سازی یاری های جهانی نهضت به قربانیان سوانح طبیعی و تکنولوژیک، به پناهندگان ونیز در موقعیتهای اضطراری بهداشتی را بر عهده دارد.

جمعیت های ملی صلیب سرخ و هلال احمر:


مذهب فعالیت براساس اصول جهانی نهضت در کشورهای خود می باشد.

1. ارکان قانونی نهضت:


•a.کنفرانس بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر
عالیترین رکن تصمیم گیری نهضت بوده و مجمعی است برای بحث و تبادل نظر در خصوص امور مورد علاقه مشترک دولتها و نهضت در محیطی غیر سیاسی و از نمایندگان زیر تشکیل می گردند:
• 1. جمعیت های ملی
• 2. کمیته بین المللی صلیب سرخ
• 3. فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر
• 4. دولتهای امضاء کننده قراردادهای ژنو
• 5. 60 ناظر بدن حق رأی از سازمانهای دولتی و غیردولتی و منطقه ای و تخصصی
•b.شورای نمایندگان نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر
اجلاس اعضاء خود نهضت بوده و دولتها در آن حضور ندارند وشامل اعضاء زیر می باشد:
• 1. جمعیت های ملی
• 2. کمیته بین المللی صلیب سرخ
• 3. فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر
• c. کمیسیون دائمی صلیب سرخ و هلال احمر
این کنفرانس بین المللی بوده و مسئوول آماده سازی آن می باشد. 9 عضو به شرح زیر دارد:
• 1. 5 عضو به انتخاب کنفرانس بین المللی
• 2. رئیس و یک عضو دیگر از کمیته بین المللی صلیب سرخ
• 3. رئیس و یک عضو دیگر از فدراسیون بین المللی
• C. علامت های نهضت:
اولین علامت که در قرارداد 1864 ذکر شده علامت صلیب سرخ (Red Cross) بود. این علامت به احترام هانری دونان که سوئیسی بود نمادی از پرچم این کشور با رنگهای متضاد می باشد تا در میادین نبرد به آسانی قابل رؤیت باشد. در سال 1876 جمعیت امداد به زخمیان کشور عثمانی از علامت هلال احمر (Red Crescent) استفاده نمود که در سالهای 1949 و 1977 به رسمیت شناخته شد.
علامت شیر و خورشید سرخ (Red Lion and Sun) صرفاً جهت جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به تصویب رسیده بود که دولت جمهوری اسلامی ایران در سال 1980 کاربرد آنرا به حال تعلیق در آورد و از علامت هلال احمر استفاده نمود. به دنبال آن رژیم صهیونیستی درخواست کرد تا ستاره داوود به عنوان یکی از علائم از سوی نهضت به رسمیت شناخته شود که با توجه به بار مذهبی که این علامت دارد و مغایرت آن با اصل بی غرضی نهضت مورد موافقت قرار نگرفت. هرچند رژیم مذکور مصرانه این درخواست را پیگیری می کند ! لازم به توضیح است که هیچکدام از علائم نهضت دارای بار مذهبی به طور مستقیم نمی باشند و این تصور که هلال احمر مختص کشورهای اسلامی و صلیب سرخ مختص کشورهای مسیحی است برداشتی شایع و ولی نادرست بوده است. به گونه ای که اندونزی به عنوان پرجمعیت ترین کشور اسلامی از علامت صلیب سرخ جهت جمعیت ملی خود استفاده نموده است.
• D. حقوق بشردوستانه بین المللی:
شامل مجموعه ای از قواعد بین المللی است که هدف آن محدود ساختن آثار مخرب و غیر انسانی جنگ می باشد. این قواعد حقوقی در تعدادی از معاهدات بین المللی گرد آوری شده اند که به چهار دسته تقسیم می شوند:
•1) معاهدات مربوط به حمایت از قربانیان جنگ
•2) معاهدات مربوط به محدودیت ویا ممنوعیت انواع تسلیحات نظامی
•3) معاهدات مربوط به حفاظت از اهداف خاص
•4) معاهدات مربوط به صلاحیت بین المللی ( سرکوبی جرائم )
خلاصه اینکه:
• ? به مردمی که در جنگ شرکت ندارند یا دست از جنگ برداشته اند حمله نکنید.
• ? سلاحهایی که جنگجویان را از غیر نظامیان تفکیک نمی کنند یا سلاحها و روشهای جنگی که آسیب ها و خسارات غیر ضروری وارد می سازند مرود استفاده قرار ندهید.

اصول بنیادین نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر:


نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر در سراسر دنیا از اصول هفت گانه زیر پیروی می نمایند:
• 1) انسانیت (Humanity): به امید تسکین آلام بشری و با هدف حفاظت از زندگی و سلامت انسانها و تضمین احترام به آنها و با ترویج تفاهم، دوستی، همکاری و صلح پایدار میان ملتها.
• 2) بی غرضی (Impertiality): عدم تبعیض در مورد ملیت، نژاد، باورهای مذهبی، عقاید طبقاتی و سیاسی.
• 3) بی طرفی (Neutrality): عدم جانبداری در مخاصمات و عدم دخالت در جدلهایی که ماهیت سیاسی، نژادی، مذهبی یا عقیدتی دارند.
• 4) عدم وابستگی (Independence): جمعیت ها در عین اینکه معین دولتهای خود در فعالیت های بشردوستانه می باشند به منظور پایبندی به اصول نهضت باید مستقل از دولت باشند.
• 5) خدمات داوطلبانه(Voluntary Services): خدمات نهضت ماهیت داوطلبانه داشته انگیزه انتقاع ندارد.
• 6) یگانگی (Unity): در هر کشور یک جمعیت ملی می تواند وجود داشته باشد.
• 7) جهان شمولی (Universality): همه جمعیت ها از جایگاه برابر در نهضت برخوردارند و در یاری به یکدیگر مسئوولیّت و وظایف مشترکی عهده دار می باشند.

نهضت و جوایز صلح نوبل:


• 1) 1901هانری دونان بنیانگذار صلیب سرخ به پاس یک عمر فعالیت بشردوستانه.
• 2) 1917 کمیته بین المللی صلیب سرخ به پاس خدماتی که در فعالیت های بشر دوستانه در خلال جنگ جهانی اول انجام داده بود.
• 3) 1944 کمیته بین المللی صلیب سرخ به پاس خدماتی که در فعالیت های بشردوستانه در خلال جنگ جهانی دوم انجام داده بود.
• 4) 1963 کمیته بین المللی صلیب سرخ و فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر به مناسبت صدمین سالگرد نهضت صلیب سرخ و هلال احمر.

نویسنده :کامبخش میرحسینی

دسته ها : عمومی
دوشنبه 1388/2/28 20:51
X