| وضعیت تولید و بارار قارچهای خوراکی |
| بیش از چهار دهه از تولید قارچ در کشور مى گذرد اما هنوز مسئله فروش یکى از معضلات پرورش دهندگان قارچ به شمار مى آید. اگرچه بازار فروش در سال هاى اخیر نسبت به دهه گذشته سامان بیشترى یافته و تقاضا و فروش قارچ شرایط مناسب ترى پیدا کرده است اما کماکان تولیدکنندگان قارچ در سطوحى بسیار نازل به تولید مى پردازند... بیش از چهار دهه از تولید قارچ در کشور مى گذرد اما هنوز مسئله فروش یکى از معضلات پرورش دهندگان قارچ به شمار مى آید. اگرچه بازار فروش در سال هاى اخیر نسبت به دهه گذشته سامان بیشترى یافته و تقاضا و فروش قارچ شرایط مناسب ترى پیدا کرده است اما کماکان تولیدکنندگان قارچ در سطوحى بسیار نازل به تولید مى پردازند. زیرا هنوز براى رشد تقاضا در داخل اقدام گسترده اى شروع نشده، در ضمن براى تقاضاى کنونى هم بازار سازمان یافته اى در داخل وجود ندارد. حتى براى صادرات آن هم بازارى نیست تا تولیدکنندگان قارچ براساس ظرفیت موجود تولید کنند. به همین دلیل در خصوص تولید و شرایط بازار فروش با رئیس هیات مدیره تعاونى تولیدکنندگان قارچ، نوربخش، گفت وگویی انجام شده که در پى مى آید. •امسال در چه سطحى قارچ خوراکى تولید مى شود؟ کشور امسال ۲۰ هزار تن قارچ خوراکى تولید مى کند که نسبت به سال گذشته حدود ۲ هزار تن افزایش دارد. •این میزان از چه سطحى به دست مى آید؟ در ایران برداشت از هر کمپوت (سیستم تولید کیسه قارچ) بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلو است. اما در کشورهاى اروپایى از هر کمپوت۳۵۰ کیلو قارچ به دست مى آید. •چند واحد در سطح ۲۵۰ کیلو تولید دارند؟ تنها ۲۰ درصد بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلو تولید مى کنند، مابقى بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلو تولید دارند. •در مجموع چند واحد در این حوزه کار مى کنند؟ تاکنون ۹۷ واحد قارچ خوراکى احداث شده و به بهره بردارى رسیده است. اولین واحد قارچ خوراکى سال ۳۷ با ظرفیت ۱۰ تن در سال تولید شد. پس از ۱۶سال وقفه در احداث واحد تولید قارچ در سال ۵۳ دومین واحد با ظرفیت ۵۰ تن شروع به کار کرد. اوایل انقلاب این دو واحد تعطیل شد اما مجدداً سال هاى ۶۲- ۶۱ این واحدها شروع به کار کردند تا سال ۶۴ که هیچ واحدى احداث نشد. سال ۶۴ تا ۶۸ موج دوم احداث واحدهاى قارچ خوراکى شروع شد. در این دوره هفت واحد احداث شد و سپس در سال هاى ۶۹ تا ،۷۳ ۴۵ واحد؛ سال هاى ۷۴ تا ۷۸ ، ۲۰ واحد و در سال هاى ۷۹ تا ۸۱ ، ۲۵ واحد دیگر به این مجموعه اضافه شد. بدین ترتیب تا پایان سال ۸۱ ، ۹۷ واحد قارچ خوراکى احداث شد و کماکان در حال فعالیت هستند ضمن اینکه در حال حاضر هم واحدهایى در حال ساخت است اما هنوز به بهره بردارى نرسیده اند. •آیا همه این مجموعه ها فعال هستند؟ در حال حاضر ۶۸ واحد فعال است. ۲۵ واحد غیرفعال است و چهار واحد تغییر کاربرى داده البته غیرفعال شدن و یا تغییر کاربرى دادن آنها به سال هاى ۷۳-۷۲ برمى گردد. در این دوره واحدهاى زیادى احداث شد و محصول بدون در نظر گرفتن بازار مصرف تولید شد و این امر منجر شد تولید زیان ده شود و بسیارى از واحدها از تولید انصراف بدهند. •در حال حاضر چه تعداد از این واحدها تجارى تولید مى کنند؟ واحدهاى ما اغلب کوچک هستند. براى صادرات حداقل نیاز به واحدهاى ۱۰ هزار تنى است. با الگوى فعلى امکان صادرات نیست. واحدهاى ما سه هزار تنى هستند و صادرات در این مقیاس ارزش اقتصادى ندارد. •با این شرایط چه میزان صادرات داریم؟ از مجموعه ۱۸ هزار تن ۱۰ هزار تن صادر مى شود و مابقى در داخل مصرف مى شود. •مصرف سرانه قارچ در کشور چه میزان است؟ مصرف سرانه ما ۲۵۰ گرم است درحالى که در اروپا چهار کیلو است که اگر ما بخواهیم به آن برسیم نیاز به فرهنگ سازى گسترده داریم. ما ظرفیت لازم براى تولید را داریم ضمن اینکه مزیت هاى لازم را هم داریم، پس در کنار ما دولت باید به فرهنگ سازى بپردازد. همان طور که بر روى بسیارى از محصولات خوراکى مانور مى دهد در جهت فرهنگ سازى مصرف قارچ هم حرکت کند. چون ظرفیت تولید قارچ وجود دارد. مشکل در حال حاضر کمبود تقاضا است. هرچند شرایط کنونى تقاضا بسیار مطلوب تر از گذشته است. •با توجه به تاثیر قیمت بر رشد تقاضا برنامه اى براى کنترل قیمت دارید؟ در حال حاضر آنچه ما عرضه مى کنیم قارچ فله و یا بسته بندى شده است که کیلویى هزار و ۳۰۰ تا هزار و ۳۵۰ تومان است. البته در میادین شهردارى این قیمت هزار و ۷۵۰ تومان است که در ماه رمضان ۵ درصد تخفیف داشت. اما درباره کنترل قیمت، قیمت تمام شده ما در سال ۸۳ براى هر کیلو قارچ حدود هزار و ۵۰ تا هزار و صد تومان بود. ما سعى کردیم این قیمت را امسال افزایش ندهیم. براى سال آینده هم کماکان قصد داریم این برنامه را اجرا کنیم و با افزایش راندمان تولید قیمت عرضه را ثابت نگه داریم. •براى ساماندهى بازار هم تعاونى برنامه خاصى را دنبال مى کند؟ از خردادماه امسال کل قارچ تهران که حدود ۱۲ هزار تن است در میدان تره بار آزادى عرضه مى شود. در این مرکز فروش ۵ تا ۸ سوله در اختیار انجمن قارچ کاران قرار دارد و قارچ در این بورس به صورت عمده به فروش مى رود. •آیا این مرکز مسئله فروش را حل کرده است؟ نه. معضلات فروش بسیار است. اما این مرکز در سطح خود توانسته مشکلات بخش را حل کند. •برنامه اى براى رشد این مراکز دارید؟ هفته گذشته در مزایده اى که در سازمان میادین برگزار کردیم تعاونى توانست برنده مزایده شود. به واسطه این مزایده تعاونى قارچ کاران از اواخر آبان مى تواند در کلیه مراکز سازمان فعالیت کند. ما قادریم در ۴۰ میدان در شهر فعالیت کنیم، البته ۴۰ میدان از همان آغاز فعال نخواهند بود. ولى طبق برنامه تعاونى ان شاءالله ۴۰ میدان تا پایان سال فعال خواهند شد. •در حال حاضر به غیر از منطقه آزادى، تولیدکنندگان قارچى عرضه نمى کنند؟ در حال حاضر تولیدکنندگان در ۱۳ مرکز فعالیت مى کنند. •در این میادین چه میزان قارچ عرضه مى شود و در واحدهاى جدید چه میزان عرضه خواهد شد؟ در میادین فعلى حدود هزار و ۲۰۰ کیلو قارچ عرضه مى شود. اما در ۴۰ میدان پیش بینى مى شود ۴ هزار کیلو قارچ توزیع شود، البته به مرور زمان این میزان به ۶ هزار کیلو خواهد رسید. منبع: کشاورز جوان |
| طرح توجیهی فنی ، مالی و اقتصادی (پرورش قارچ خوراکی به ظرفیت 50 ت | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| وزارت تعاون معاونت طـرح و برنامه طرح توجیه فنی ، مالی و اقتصادی با ظرفیت 50 تن در سال تیـرماه 1382خـلاصــه طــرح موضوع طرح : پرورش قارچ خوراکی به ظرفیت 50 تن در سال محل اجرای طرح : قابل اجرا در سراسر کشور سرمایه گذاری کـل: 8/889 میلیون ریال سهم آوردة متقاضی: 8/89 میلیون ریال سهم تسهیلات: 800 میلیون ریال دورة بازگشـت سرمایه: 26 ماه مقدمـه : مواد پروتئینی ، یکی از مهم ترین اجزای مواد غذایی مورد استفاده انسانها است. نیاز طبیعی بدن انسان به این مواد ، مبین ضرورت استفاده آنها در سبد غذایی خانواده ها است. از دیرباز انواع گوشت ها، خصوصا گوشت قرمز منبع اصلی تامین پروتئین موردنیاز انسان بوده است.لکن در حال حاضر ، به واسطه تغییر روش زندگی از سنتی به ماشینی و کاهش تحرک افراد در زندگی روزمره ، استفاده از گوشت قرمز بدلیل دارا بودن مقدار زیادی مواد چرب رو به کاهش نهاده و در عوض، استفاده از مواد غذایی ای که با داشتن مقدار کافی پروتئین، برای سلامتی زیان آور نباشند مورد توجه واقع شده است. حبوبات ، سویا و قارچ خوراکی مهم ترین منابع پروتئین غیر حیوانی هستند که امروزه به طور وسیع مصرف می‌شوند. در این میان بازار مصرف قارچ خوراکی به دلیل افزایش سطح آگاهی جامعه نسبت به فواید و روش مصرف آن ، روند رو به رشدی را تجربه میکند.قارچ ، به علت اینکه سرشار از مواد پروتئینی ، گلوسیدی ، ویتامین‌ها و لیپیدها است میتواند غذای مناسب و کاملی برای انسان به شمار آید. ضمن اینکه به واسطه سهولت پرورش قارچ های خوراکی میتوان آنها را به صورت تازه ، خشک ، کنسرو و پودر به بازار عرضه نمود.اجرای این طرح به عنوان یک فعالیت تولیدی ، ضمن اینکه گامی به سوی خود اتکایی کشور در صنایع غذایی به شمار می‌رود، میتواند بسترساز اشتغال به کار نیروهای متخصص ( خصوصا در علوم کشاورزی ) و فاقد تخصص گردد. ضمن اینکه بانوان کارآفرین نیز می‌توانند با پیاده سازی این طرح، گامی در جهت توسعه میهن بردارند.روش تولـید :مراحل پرورش قارچ خوراکی عبارتند از:الف- تهیه بذر ب- تهیه کمپوست پ- کشت بذر ت- رشد ریشه‌های قارچ ث- خاک ریزی ج- برداشت الف- تهیه بذر: برای تهیه بذر ، دانه های گندم را بعد از جوشاندن در کیسه های کوچک پلاستیکی ریخته و جهت جلوگیری از هجوم میکروب های هوازی به آن ، دهانه آن را با پنبه مسدود نموده و به مدت دو ساعت در اتوکلاو استریل میکنند. سپس بسته‌های فوق‌الذکر را با ماده تلقیحی با هاگ و اسپور واریته قارچ مورد نظر تلقیح میکنند و سپس کیسه ها را در محوطه با حرارت حدود 25 درجه سانتی گراد به مدت سه هفته نگهداری می‌نمایند که در این مدت، میسیلیوم بر روی دانه های گندم رشد نموده و آماده کشت می‌باشند و این عمل را تهیه مایه می‌نامند.ب- تهیه کمپوست: کمپوست از اختلاط کاه ، کود مرغی، گچ، اوره و آب به نسبت 10، 5، 7 ، 4/0 و 25 حاصل میشود.پ- کشت بذر: در این مرحله کمپوست تهیه شده در جعبه های چوبی ریخته شده و دانه های گندم حاوی میسیلیوم قارچ روی آن کشت شده و پس از فشرده سازی آن را در دمای 25 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 85 تا 90 درصد نگهداری میکنیم.ث- رشد ریشه های قارچ: ریشه های قارچ میسیلیوم پس از حدود دو تا سه هفته تمام محیط کشت را فرا میگیرند . در این مرحله نوبت به خاکریزی می‌رسد.ت- خاک ریزی : در این مرحله، سطح تمام جعبه های حاوی کشت با خاک استریل که قبلا آماده شده به ضخامت 3 الی 5 سانتیمتر پوشانده میشود. pH این خاک باید حدود 5/7 باشد . سپس دمای محیط را به 18 درجه سانتی گراد تقلیل می‌دهند.ج- برداشت: پس از دو تا سه هفته قارچ ها با شکل گرفتن خود ، شروع به رشد کرده و پس از چند روز تمام سطح کشت را می‌پوشانند . برداشت قارچ در این زمان آغاز می‌گردد. در هر دوره کشت معمولا بین پنج تا شش نوبت برداشت وجود دارد که هر نوبت حدود یک هفته به طول می‌انجامد. بعد از پایان دوره کشت کمپوست باقیمانده مستقیما قابل فروش است. توجیه اقتصادی طرح : الف – سرمایه گذاری ثابت : الف – 1 ) زمیـن :
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| قارچ دکمه ای | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
با سلام با پیشرفت فنون و علوم مختلف بشر توانسته به دستاوردهای بزرگی برسد کشاورزی و کشت و کار نیز در دهه های اخیر پیشرفتهای بزرگی در زمینه بهزراعی و اصلاح گیاهان داشته است لذا استفاده از این دستاوردها در عمل میتواند باعث ارتقا کمی و کیفی محصولات کشاورزی باشد. امیدوارم مطالب ارائه شده در این مقصود مفید باشد ما را از نظریات و مقالات علمی خود بی بهره نسازید. متشکرم با آرزوی موفقیت شما- محمد- فارغ التحصیل اصلاح نباتات وزراعت سابقا محیط کشت قارچ دکمه ای فقط کود اسب بود اما از آنجایی که تهیه این کود در مقیاس وسیع امکان پذیرنبود از مواد دیگری مانند کاه گندم – کود مرغ و سنگ گچ طی فرایندی به نام کمپوست سازی ( بستر سازی یا کود سازی) محیط کشت مصنوعی با خواص کود اسب تهیه شد که به مراحل مختلف آن می پردازیم.1ـ فاز اول کمپوست سازی این مرحله از بستر سازی شامل خیس کردن و انباشت مواد اولیه به مدت ۵ تا ۷ روز بوده که در سیستم ماشینی معمولاً ۳تا ۴روز است. چهار مرحله قالب زنی که به مدت ۳ تا ۵ روز و معمولا ۴ روز انجام میشود. قالب زنی در سیستم ماشینی ۳ مرحله وهر۳ روز یک بار انجام می شود. بنا بر این در سیستم ماشینی طول پروسه فاز اول حداقل۵ تا ۱۴ روز کاهش می یابد . 2- فاز دوم کمپوست سازیاین فاز شامل ۳ مرحله ۱ـ عملیات تخمیر به مدت ۳ تا ۵ روز،۲ـ پاستوریزاسیون بمدت ۱۲ تا ۱۸ ساعت و۳ـ آمونیاک زدایی ۳ تا ۵ روز بوده و تقریبا در هر دو سیستم شبیه هم انجام میشود ( گاهی در سیستم دستی مرحله آمونیاک زدایی ۱تا ۲ روز بیشتر به طول می انجامد).3- بذر زنی این مرحله رابطه مستقیم با سیستم تولید و تعداد کارگران و مهارت آنها داشته در سیستم استیلاژ( بستری ) حداکثر یک روز و در سیستم کیسه ای و سایر سیستم ها بسته به مقدار کیسه ها و فاصله آنها با سالن های تولید و ارتفاع قفسه ها مختلف است .معمولا این مرحله بایستی حداکثر در مدت ۲ روز پایان یابد چرا که طولانی شدن این مرحله زمینه آلودگی کمپوست آماده شده را فراهم آورده همچنین برداشت در یک زمان انجام نمی گیرد.4- پنجه دوانیدر این مرحله میسلیوم یا ریسه های قارچ در مدت ۱۴ تا ۱۵ روز در کمپوست نفوذ کرده و پس از آن ۱۴ تا ۱۵ روز دیگر نیز زمان نیاز است تا میسلیوم قارچ در خاک پوششی نفوذ کند.5- برداشتمعمولا ًطی ۳ مرحله برداشت انجام میگیرد که هر مرحله ۷ تا ۱۰ روز طول می کشد.6- نظا فت سالنمرحله پایانی که معمولاً ۱ تا ۲ روز بطول می انجامد شامل مرحله تخلیه و نظافت سالن ها میباشد. بنا براین طول دوره در سیستم دستی ۷۵ تا ۱۰۳ روز و در سیستم ماشینی ۷۰ تا ۸۱ روز می باشد در صورتی که یک کارخانه کلیه مراحل را خودش انجام دهد ۴ و حداکثر ۵ دوره در سال میتواند از سالنهای تولید استفاده نماید. سیستم رایج ایران بصورت سنتی بوده و معمولا کلیه کارها در یک کارخانه انجام می گیرد. امروزه در کشور های پیشرفته از این سیستم استفاده نمی شود. اطلاعات بیشتر در مورد سیستم های پیشرفته در کلاسهای تخصصی آموزشگاه قارچ طلایی ارائه می شود. برآورد هزینه های جاری تولید قارچ دکمه ایهزینه های تولید قارچ دکمه ای رابطه مستقیم با سیستم تولید( کیسه ای،استیلاژ ....) مکانیزم تولید ( مکانیکی، نیمه مکانیکی،دستی یا بصورت تامین مواد اولیه ازطریق تعاونی یا ....)همچنین قیمت نهادینه های تولید( مواد اولیه،هزینه کارگری، سوخت وانرژی و ....)از یک سو و از سوی دیگر میزان عملکرد محصول بر حسب مقدار بستر یا محیط کشت استفاده شده در طول یک دوره از تولید داشته که معمولا بین دو تا سه ماه در نظر گرفته میشود. بنا براین محاسبات ذیل که کاملا عملی و تجربه شده در سال 1384 می باشند می توانند تغییراتی داشته باشند که متاُثر از نحوه مدیریت در کارخانه میباشد.این محاسبات جهت سیستم رایج ایران یعنی سیستم تولید به روش سنتی یا دستی محاسبه شده است. ضمناً در این برآورد هزینه سرمایه گذاری ثابت ( ساختمانها، تاسیسات و تجهیزات ) محاسبه نشده است . الف) مواد اولیه:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| روشهای کشت قارچ صدفی3 |
| کشت در کیسه: یکی از رایج ترین روش ها در کشت قارچ در اکثر نقاط جهان است. بعضی از مزایای آن به شرح زیر است. 1- ریسک کمتری نسبت به روشهای دیگر کشت دارد. 2- کنترل آسان آفات و بیماریها 3- امکان کشت در تمام طول سال 4- بازگشت سریع سرمایه 5- سرمایه گذاری اولیه کم 6- امکان کشت در خانه روش کار : ابتدا بستر خود را انتخاب نمایید در مورد بستر در درس قبلی توضیح داده شده است . اگر از کاه استفاده می کنید بهتر است ابتدا کاه ها را خرد کنید ( کاه های خرد نشده نیز قابل کاشت می باشند). برای ضدعفونی کردن کاه ها باید آنها را بجوشانید. برای این کار بهتر است کاه ها را درون کیسه های پلاستیکی ریخته و آنها را به مدت 45 دقیقه در آب جوش قرا دهید ( 45 دقیقه از زمانی که آب به جوش می آید). کاه ها را به مکان تمیز برده و 24 ساعت منتظر بمانید تا آب اضافی آن خارج گردد . رطوبت مطلوب به نحوی است که وقتی یک مشت کاه را در دست فشار می دهید چند قطره آب از آن بچکد. قبل از ریختن کاه ها (بستر ) در پلاستیک ( پلاستیک های خیاری) بهتر است چند سوراخ در کف پلاستیک ایجاد نمایید. کاههای ضد عفونی شده را تا ارتفاع حدود 20 – 30 سانتیمتر در داخل کیسه های پلاستیکی ریخته و با دست خوب فشرده نمایید، سپس بر روی آن یک لایه بذر بپاشید و این عمل را تا پر شدن کامل پلاستیک انجام دهید. برای فشرده شدن کاه ها بهتر است یک سوراخ در وسط کیسه ایجاد نماییم و در نهایت درب پلاستیک را ببندید. میزان بذر هر کیسه بستگی به مقدار کاه و اندازه کیسه حدود 200-500 گرم می باشد . میزان رطوبت دما نور و دیگر شرایط در دوره های رشد بسیار مهم است برای آگاهی می توانید به درس قبلی مراجعه نمایید . کیسه های آماده شده را به مکانی تمیز و فاقد آلودگی با حرارت 20-30 درجه سانتیگراد برده .میزان دما در هفته اول بسیار مهم می باشد . بعد از سفید شدن کامل پلاستیکها با میسلیومها ( 20 تا 30 روز بعد از کاشت ) پلاستیکها را با تیغ برش دهید و یا آنها را به طور کامل از بسته جدا نمایید تا قارچها فضای مناسب برای رشد داشته باشند. تامین رطوبت در این دوره بسیار اهمیت دارد. مناسبترین رطوبت هوا 85 تا 90 درصد می باشد . حداکثر تا یک هفته بعد از برش پلاستیکها قارچهای کوچک در بدنه بستر ظاهر و پس از چند روز بزرگ و قابل برداشت خواهند شد. بهترین زمان برداشت زمانی است که لبه های قارچ به سمت بالا بر نگردد . برای برداشت قارچ می توانید ساقه قارچ را با دست گرفته و بپیچانید. در صورت رعایت کامل شرایط و حفظ دما، نور، رطوبت و غیره با روش فوق می توانید 3-4 هفته قارچ برداشت نمایید. فاصله کیسه ها از یکدیگر حدود 30 سانتیمتر باید باشد تا از تداخل کلاهکهای قارچ با یکدیگر جلوگیری گردد . در مکان های کوچک برای حفظ رطوبت می توانید با اسپری نمودن بدنه بستر از خشک شدن آن جلوگیری کنید و اگر چنانچه بدنه بستر خشک شد می توان نسبت به آبیاری آن اقدام نمود. برای بالا بردن میزان رطوبت می توانید کف اطاق را دائما با آب خیس نمایید، بهتر است از دستگاه بخار ساز یا در صورت امکان از کتری آب جوش استفاده کنید. برای تشکیل کلاهک و تغییر رنگ آن نور کافی لازم است. (مراجعه به درس قبل) نور طبیعی اطاق، برای کشت کافی است. از ورود حشارت، بیماری ها و آلودگی ها به داخل مکان پرورش حتما ممانعت گردد و در صورت مشاهده مگسهای ریز ( مگس سرکه ) نسبت به مبارزه با آنها اقدام گنید. در صورتی که بذر آماده استفاده می کنید به چند نکته باید توجه کنید: 1- کیسه نایلونی حاوی بذر (اسپان) قارچ سالم بوده و فاقد پارگی یا چسب خوردگی می باشد. 2- دانه های اسپان(بذر) قارچ فقط به رنگ قهوه ای(رنگ غلات) یا سفید(ناشی از رشد ریسه ها یا میسلیوم قارچ خوراکی) بوده و فاقد رنگ سبز یا سیاه یا نارنجی( بیماری کپکی) می باشد. 3- داخل نایلون بذر(اسپان) قارچ فاقد هرگونه قطرات آب می باشد. 4- دانه های بذر (اسپان) قارچ حالت دانه بندی داشته و در صورت چسبیدگی با فشار دست به راحتی دانه دانه شود. 5- پنبه درب نایلون بذر(اسپان) قارچ سالم بوده و آلوده و کثیف نباشد. در صورت تهیه بذر (اسپان) قارچ مناسب، امکان نگهداری آن در یخچال (دمای 4- 6 درجه بالای صفر) تا 21 روز میسر می باشد. کشت در قفسه یا تاقچه: (کشت در قفسه در یک نگاه) مرحله قبل از تخمیر و آماده کردن بستر، پاستوریزه و پر کردن، بذر زنی، دوره نهفتگی، میوه دهی، برداشت محصول، تخلیه کشت در بطری: در این روش بطری ها را از بستر پر کرده و آن را استرلیزه کرده. آنها را در دمای 17-18 درجه سانتی گراد و رطوت 65-70 درصد قرار می دهند. حدود 25-20 روز طول می کشد که به مرحله میوه دهی برسد. کشت روی کنده درخت: (درمناطق معتدل) دو روش اساسی برای کشت قارچ روی قطعات درخت وجود دارد. کشت روی قطعات بزرگ چوب، کشت روی قطعات کوچک چوب در این روش اسپان را روی قطعات درخت می ریزند و در شرایط مناسب رشد می دهند. |
| قارچ صدفی 2 | |
| متاسفانه به علت عدم آشنایی برخی از فعالان بخش تولید قارچ صدفی به فنون بازاریابی صحیح و ارایه نامناسب قارچ، ویا ارایه قارچهایی با کیفیت پایین به بازار و همچنین وجود رقابت ناسالم در بین تولید کنندگان قارچ صدفی، درحال حاضرتولید قارچ به صورت صنعتی علیرغم نیاز بازار، سودآوری پایینی دارد. عدم اطلاع رسانی صحیح وبعضا ارایه اطلاعات غلط و ناکافی و خودداری از تصویر وضعیت حال و آینده بازار قارچ صدفی در زمان ارایه مشاوره و ... از سوی برخی از واحدهای ارایه خدمات مشاوره تولید قارچ نیز بر این بازار آشفته ، دامن زده است . لذا خواهشمند است قبل از اقدام به تولید قارچ صدفی اطلاعات کاملی از وضعیت بازار و فروش آن در منطقه مورد نظرتان به دست آورید روش تولید قارچ صدفی ابتدا مواد سابستریت ( مانند کاه گندم ، برنج و...) را در آب می جوشانیم تا کاملا استریل شوند . سپس با بذر قارچ صدفی تلقیح نموده ودر داخل کیسه های پلاستیکی که از قبل آماده کرده ایم میریزیم و به اتاق رشد منتقل میکنیم. قارچ صدفی معمولا پس از سه هفته نمایان می شود . در صورتیکه اتاق مورد نظر شرایط مناسبی از نظررطوبت ، دما ، نور و ... داشته باشد واز بذر مرغوب استفاده شود ، کیسه ها ( کمپوستها ) تا مدت سه ماه به طور اقتصادی قارچ تولید خواهند کرد.هر کیسه در طول دوره سه ماهه بین سه تا شش کیلو قارچ تولید خواهد کرد و ... جهت کسب اطلاعات بیشتر به بخش پرورش قارچ مراجعه نمایید مکانهای مناسب برای تولید قارچ صدفی شما میتوانید قارچ صدفی رادر هر نقطه از ایران کشت کنید . برای این منظور فقط نیاز به یک فضای مسقف دارید تا شرایط مورد نیاز تولید را کنترل کنید .کشت وپرورش قارچ صدفی بسیار ارزان وکم هزینه است ومیتوان در گوشه ایی از پارکینگ ،انباری یا اتاقک بلا استفاده ایی آنرا تولیدکرد . اصولا قارچ صدفی رطوبت بسیار بالایی برای رشد نیاز دارند ودردمای معمولی( بین 20-30 درجه سانتی گراد) وکمی نور ، رشد قابل توجهی دارد . قارچ صدفی به راحتی میتواند برروی کاه گندم وجو ، تفاله چای ، ، پوست غوزه پنبه ، بقایای زیتون ، بقایای نیشکر ، درخت در حال پوسیدن و بسیاری از مواد لیگنوسلولزدار رشد کند ولی کاه معمول ترین ، ارزانترین و دردسترس ترین ماده برای تولید قارچ صدفی است فیزیولوژی رشد قارچ صدفی قارچ صدفی بر روی بقایای کشاورزی رشدکرده وآنها را کلونیزه کرده وبه بازیدیو کارپ یا کلاهک تبدیل میکند. به گونه ای که قادراست این مواد راقبل از تخمیر کاملا تجزیه نموده ومورد استفاده قرار دهد . آنچه در مورد قارچ صدفی مهم و قابل توجه است ، تبدیل توده سابستریت بستر به اندامهای باردهی قارچ وراندمان بیولوژیکی آن است که اغلب در حدود 100 درصد عمل میکند که از نظر تولید قارچ در دنیا حداکثر میزان تولید محسوب می شود کیت قارچ چیست ؟ کیت قارچ به شما امکان پرورش قارچ خوراکی رادر منزلتان می دهد شما می توانیداز فضاهای غیرقابل استفاده درمنزل مانند : پاسیو، گوشه ای از حمام ، بالای کمدو کابینت ، پارکینگ انباری ، وهرمکان دیگری ( دارای کمی نور بوده وتهویه مناسبی هم داشته باشد) که در همه منازل وجوددارند وتقریبا استفاده مفیدی ازآنها نمی توان کرد در جهت کمک به اقتصادوسلامت خانواده قارچ صدفی تولید نمائید. شما می توانید به روشی ساده وآسان وباکمترین هزینه قارچ صدفی مورد نیازتان را در منزل پرورش دهید.شما برای تولید کیت دقیقا مانند روش تولید قارچ صدفی که در بالا ذکر شد عمل کنید . سپس یک کیسه زباله یا کاور لباس کاملا تمیز که چند سوراخ نیز برروی آن ایجاد کرده اید روی کیت بکشید وروزانه چندین بار آب اسپری نمایید روش نگه داری از قارچ صدفی ابتدا مواد سابستریت ( مانند کاه گندم ، برنج و ...) را در آب می جوشانیم تا کاملا استریل شوند . سپس با بذر قارچ صدفی تلقیح نموده ودر داخل کیسه های پلاستیکی که از قبل آماده کرده ایم میریزیم و به اتاق رشد یا اتاق انکوباسیون منتقل میکنیم. در صورتیکه محیط مناسبی فراهم کرده باشید و تنش حرارتی و رطوبتی نداشته باشید قارچ صدفی معمولا پس از سه هفته نمایان می شود . در صورتیکه اتاق مورد نظر شرایط مناسبی از نظر رطوبت ، دما ، نور و ... داشته باشد واز بذر مرغوب استفاده شود ، کیسه ها ( کمپوستها ) تا مدت سه ماه به طور اقتصادی قارچ تولید خواهند کرد.هر کیسه در طول دوره سه ماهه بین سه تا شش کیلو قارچ تولید خواهد کرد پرورش قارچ صدفی شامل دو مرحله است : 1- مراقبت تا ظهور کلاهکهای قارچ 2- مراقبت از قارچها تا رشد کامل آنها در مرحله اول ، قارچ نیاز به نور ندارد ومی باید در محلی نسبتا تمیز و در دمای معمولی(20-30درجه سانتی گراد) نگه داری شود. در این مرحله درون کیسه ها دراثر رشد میسلیوم قارچ صدفی ، سفید شده وتمام درون کیسه را پر می کندواین پایان مرحله اول است پس از گدشت بیست الی بیست وپنج روز از تاریخ تلقیح ، قارچ صدفی شروع به رویش بیرونی یا تشکیل کلاهک می کند که در واقع آغاز مرحله دوم مراقبت است .در این مرحله قارچها نیاز به نور،تهویه مناسب هوا و همچنین رطوبت دارند. دراین مرحله بر روی پلاستیک شیارهایی به صورت عمودی ایجاد نمائید تا قارچها اندام زائی خارجی نموده و رشد نمایند. مشکلات احتمالی درپرورش ونگه داری قارچ صدفی: لازم به ذکر است قارچ صدفی بسیار مقاوم هستند وهیچ یک از موارد مذکور در زیر نمی توانند این قارچها را غیر قابل مصرف کنند زیرا کلیه مشکلات مذکور در زیر واکنشهای فیزیولوژیک قارچ صدفی در مقابل شرایط محیطی نا مناسب است که به محض تامین شرایط مورد نیاز مجددا قارچهای سالمی تولید خواهد کرد 1- قارچها به شکل توده مرجانی رشد می کنند علت : تهویه نامناسب - کمبود نور رفع مشکل : کمپوستها رابه مکانی که دارای نور کافی وغیرمستقیم باشدمنتقل نمائید.قارچ صدفی نیازبه نور مستقیم وشدید ندارند نورفضای داخلآپارتمان و اتاقها با نور یک لامپ معمولی (800تا 1000لوکس در 12 ساعت ) کاقی است ضمنا برای مشکل تهویه نیز می توانیدهریک ساعت یکبار هوای سالن را تهویه کنید . 2- قارچها دارای ساقه بلند و کلاهک ریز و بعضا فاقد کلاهک علت : تهویه مناسب نیست و تجمع گاز کربنیک در محیط زیاد است. رفع مشکل قارچ صدفی رای رشد نیاز به اکسیژن دارد که با تهویه مناسب ( هر یک تا دوساعت یکبار ) این مشکل حل میشود . بلند شدن ساقه ها بعضا به علت کمبود نور نیز عارض میشود 3- قارچها چند سانتی متر بیشتر رشد نمی کنند علت : - کلاهکهای قارچ در اثر کمبود رطوبت خشک شده اند - درکنار قارچهای قوی تر رشد کرده اند - برخی از قارچها از ابتدا ضعیف هستند رفع مشکل : با افزایش کار رطوبت سازها میتوانید کمبود رطوبت راجبران نمائید ( رطوبت مطلوب بین90% -80 % است ) ضمنا کاهش دما به 18 درجه ( شوک حرارتی ) در این مرحله مفید است قارچهایی هم که در کنار قارچهای قوی تر رشد می کنند،قدرت رقابت با آنها را ندارند وطبیعی است که کوچک باقی بمانند. ضمنا قرار نیست تمام قارچها بسیار قوی و بزرگ باشند 4- روی کلاهکها تیره و سیاه می شود علت : نور موجود در فضای نگهداری قارچ صدفی بیش از حد نیاز قارچ است. رفع مشکل : اگرکمپوستها را به مکانی با نور کمتر وغیر مستقیم منتقل نمائیدمطمئنا بازهم قارچهای سفیدرنگ و زیبایی تولید خواهید کرد. 5- دیگر قارچ تولید نمی کند علت : - توده داخلی کمپوستها خشک شده است . - قارچهای آن تمام شده وقدرت رویش ندارد . رفع مشکل : قارچها نیز مانند تمام موجودات زنده برای ادامه حیات خود نیاز به آب دارند . وقتی آب توده داخلی کمپوست کاهش می یابد رشد نمی کنند.برای حل این مشکل توده داخلی کمپوست را از پلا ستیک خارج نموده به مدت 10-12 ساعت در داخل آب تمیز قراردهید. در این حالت یک جسم سنگین - و تمیز ـ برروی توده قراردهید تاکاملابه زیرآب فرورود .پس از آن از آب خارج کرده اجازه دهید آب مازادآنها خارج شود. سپس مجددا در داخل کیسه (بهتراست از کیسه دیگری استفاده بفرمائید ) قرار دهید .اکنون کمپوست آماده است تا مجددا قارچ تولید نماید.اگر مجددا این کار را انجام دادید و دیگر قارچ تولید نشد ، متاسفانه میسلیومها قدرت تولید ندارندمعمولا مدت زمان اقتصادی هر کمپوست را سه ماه درنظر میگیرند. ولی جای نگرانی نیست ،چون اکنون شما یک خوراک دام با ارزش پروتئینی بالا وخاک گلدان بسیار خوب برای گلدانها و باغچه تان در دست دارید . 6- برروی توده داخلی کمپوستها ، توده های سبز آبی و یا سیاه رنگی مشاهده میشود علت: کمپوستها مورد حمله قارچ های پارازیت قرار گرفته است. رفع مشکل : قارچ صدفی قدرت ساپروفیتی بالایی دارند وبه راحتی می توانند با پارازیتهای مزاحم مقابله کنند ولی شما می توانید توده را از داخل پلاستیک خارج نموده قسمت آلوده را همراه با توده زیر آن ( به عمق و شعاع 10 سانتی متری ) از توده جدا نمائیدوقسمت آلوده را معدوم نمایید اگر آلودگی کیسه زیاد باشد کل کیسه را معدوم کنید.سپس کمپوست رابا آب تمیز اسپری نموده و حتما درون یک کیسه جدید قرار دهید زیرا کیسه قبلی آلوده است. 7- قارچها زرد و پلاسیده می شوند علت : بر روی کلاهکهای قارچ آب ریخته وجذب بافت آن شده است رفع مشکل: قارچهای صدفی برای رشد نیاز به رطوبت بالای 80 درصد دارند ولی این به معنای اسپری نمودن آب بر روی کلاهکهای قارچ به صورت مستقیم نیست پرورش قارچ صدفی : از آنجایی که پرورش قارچها معمولا” در محیطی بسته انجام می شود؛ لذا قارچهای صدفی را می توان در هر منطقه جغرافیایی و با هر نوع آب و هوایی کشت کرد.این قارچــــها می توانند اختـــلاف درجه حرارت 16 تا 30 درجه سانتیگراد را تحمل کنند. در یک انبار با مساحت 80 متر مربع : در یک انبار ۸۰ متری بیش از یک تن قــارچ می توان تولید کرد. زمان لازم برای این کار حدود 2 ماه بوده و اولین برداشت پس از یک ماه بدست می آید. این جزوه برای تولید قــارچ صدفی درسطحی پایین تراز این میزان نوشته شده بدیهی است جهت تولید در مقیاس بالا دانش فنی بیشتری مورد نیاز می باشد؛ که در کلاسهای تئوری عملی ارائه خواهد شد . فضای مورد نیاز : برای کشت قارچ صدفی می توان از یک اتاق ؛ زیرزمین ؛ انبار متروکه ؛یا هرمکان خالی دیگر که دارای سقف مناسب باشد استفاده نمود.این مکان باید توانایی نگهداری دمای اطاق راداشته باشد بطوریکه ؛ تاحد امکان از اختلاف شدید درجه حرارت جلوگیری کند . محیط کشت قارچ صدفی : محیط کشت قارچ صدفی از کاه گندم ؛ کاه جو ؛ کاه برنج ؛ تراشه چوب صنوبر.... تهیه می شود. در این کشت از خاک و کود استفاده نمی شود بنابراین هیچگونه آلودگی زیست محیطی ندارد . نحوه کشت قارچ صدفی : کاه وکلش خرد شده را یک شب در آب گذاشته تا کاملا”مرطوب ؛سپس مدت 2 تا 3 ساعت در آب جوش پاستوریزه می شود .برای این کارمی توان از یک بشکه خالی استفاده کرد .زمان پاستوریزه کردن از وقتی محاسبه میشودکه آب به نقطه جوش رسیده باشد.جهت اطمینان خاطر بهتر است از دماسنج الکلی برای سنجش دمای آب جوش استفاده شود. سپس کــاه را آبکش کرده آنرا به حال خود رها می کنند تا پس از چند ساعت خنک شود؛ بطوریکه بالمس کردن کاه با پشت دست ؛ هیچگونه گرمایی احساس نشود . بذر زنی : پس از اینکه کاه کاملا خنک شد با 3 تا 5 درصد اسپان( اسپان= بذر قارچ ) مایه زنی می شود به این منظوربرای هر 10کیلوگرم کاه پاستوریزه شده مقدار400 تا 500 گرم بذرقارچ اضافه و مخلوط میشود. مخلوط حاصل درون کیسه هایی به قطر 45 تا50 سانتیمتربا ارتفاع 80 تا 150سانتیمتر ریخته سپس سطح آن کمی فشرده شده تا رطوبت کاه حفظ گردد. پس از بستن سر کیسه آنرا به محیطی که از قبل بعنوان سالن کشت در نظرگرفته شده انتقال داده واز سقف آویزان میکنند. می توان کیسه های کشت شده را روی زمین هم قرار داد. کنترل دما و نور : از اولین روز کشت تا مدت 25 الی 30 روز دما روی 24 درجه سانتیگراد نگهداری شده ؛در صورت امکان محیط را تاریک می کنند. نورخورشید برای قارچ صدفی مناسب نیست.پس ازاینکه سطح کاه پوشیده ازتارهای سفید رنگ و ظریف قارچ صدفی شد. سوراخ هایی به فاصله 20 تا 25 سانتیمتر و به اندازه کف دست در اطراف کیسه کشت شده ایجاد و با آ بپاشی مداوم کف سالن رطوبت محیط را افزایش می دهند . در این زمان دما به 20 درجه سانتیگراد کاهش داده می شود. وجود نور یک لامپ در این زمان ضروری بوده و با عث افزایش محصول می شود .قارچها پس از یک هفته دیگر آماده برداشت می با شند . آبیاری : زمانی که کیسه ها پاره می شوند ؛ چنانچه رطوبت محیط پایین پاشد ؛ سطح کاه خشک شده و بایستی با مقادیر خیلی کم آب ؛ بصورت اسپری آبیاری شوند . آبیاری ممکن است روزی دو بار یا بیشتر انجام شو د. باید توجه داشت که آبیاری 48 ساعت قبل از برداشت قارچها متوقف شود. پس از برداشت محصول میتوان آبیاری را ادامه داد. میزان تولید : میزان تولید از هر کیسه طی 4 تا 5 چین یا بیشتر در حدود 2 تا 4 کیلوگرم قارچ تازه میباشد | |
| قارچ صدفی 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| سه عامل مهم در کشت قارچ: اسپان، بستر، محیط در این درس به شرایط محیطی و بستر مناسب خواهیم پرداخت و مختصری نیز در مورد اسپان و تهیه آن بحث خواهیم کرد و در درس بعد به طور کامل راجع به تهیه اسپان خواهیم پرداخت. اسپان: شکلهای مختلف اسپان: دانه ای، مایع، قرص، پودر، آگار آگار، ماده ای ژلاتینی است که از گونه های مختلف Rodophyceae یا جلبکهای قرمز استخراج می شود. البته از دیگر گونه های جلبک قرمز نیز می توان بهترین آگار را تهیه کرد. برای تولید آگار از جلبکها (سخت و نرم) آنها را به آرامی برای حدود 12 ساعت (مرحله اول) می جوشانند و بعد محلول حاصل را با پارچه زبر و پارچه نرم فیلتر می کنند. جلبکها را دوباره برای مدت 10 ساعت می جوشانند و مایع فیلتر شده آن را پس از رنگبری در ظروف مستطیلی شکل تا بستن ژل نگه می دارند. مرحله بعد از تهیه ژل انجماد و خشک کردن آن است که حدود یک هفته وقت نیاز دارد.... اسپان را می توان در خانه تولید کرد. تولید اسپان یک فرایند تقسیم سلولی است. برای تولید اسپان به یک محیط کشت احتیاج داریم. محیط های کشت مختلفی وجود دارد که در اینجا به چند مورد اشاره می کنیم. آگار ماده ای است که برای تولید محیط واسطه با مواد غذایی ترکیب می شود. خیلی ها خواهند گفت که من از آگار برای تولید اسپان قارچ استفاده می کنم که این جمله اشتباه است. برای مثال آگار مالت عصاره مالت است که با آگار مخلوط شده است و آگار سیب زمینی پودر سیب زمینی است که با آگار مخلوط شده است. فرمولهای زیادی برای درست کردن آگار وجود دارد که در اینجا ما در مورد اساس صحبت خواهیم کرد و به شما اجازه خواهیم داد تا با آزمایش دستورالعمل مطلوب خود را برای تولید قارچ پیدا کنید. انواع محیط کشت: آگار سیب زمینی(PDA)، مالت آگار(MDA) و ... محیط کشت آگار سیب زمینی:(PDA) مواد لازم: 250 گرم سیب زمینی، گلوکز 20 گرم، آگار 15 گرم، آب مقطر 1 لیتر روش تهیه اسپان با آگار سیب زمینی: مرحله اول: 250 گرم سیب زمینی را شسته، آنها را به صورت مکعب های 2/1 Cm ببرید. سپس آنها را در 1 لیتر آب مقطر به مدت 15 دقیقه بجوشانید. 15 گرم آگار ببه این عصاره اضافه کنید و به مدت 10 تا 15 دقیقه بجوشانید. 20 گرم گلوکز و 5 گرم عصاره مخمر به آم اضافه کرده، اجازه دهید که در آن حل شده و محلول سرد شود. سپس 50 تا 60 میلی لیتر از آن را در یک بطری مسطح ریخته و دهانه آن را با پنبه مسدود کنید و با پارچه یا نوار محکم ببندید. آنها را در یک زودپز در فشار 15 - 18 Kg/Cm2 به مدت 30 دقیقه استریل کنید. بطری ها را کج کرده تا آگار جامد شود. مرحله دوم: یک قارچ تازه را به دو نیم تقسیم کرده، با استفاده از یک سوزن استریل قطعه ای کوچک از بافت قارچ را جدا کرده، بافت را وارد بطری نموده و در آن را با پنبه و پارچه می بندیم. لقاح در دمای 20-24 درجه سانتی گراد در نور کم به مدت 2 تا 3 هفته انجام می شود. مرحله سوم: برای تولید بذر باید از یک نوع دانه استفاده کنید(سورگوم یا تخمه آفتابگردان و ...). برای این کار دانه ها را شسته سپس آنها را به مدت یک ساعت جوشانده و سپس سرد می کنیم. 1% دولومیت برای چسبیدن دانه ها به هم اضافه می کنیم. سپس بطری را به میزان 4/3 پر کرده و درب آن را با پنبه و پارچه می بندیم و به مدت 45 دقیقه استریل می کنیم. اکنون اسپان را اضافه کرده و شیشه را در یک جای مناسب در دمای 24 درجه سانتی گراد نگهداری می کنیم. روشهای دیگری نیز وجود دارد که در درس بعدی به طور کامل به آن می پردازیم. بستر کشت: بستر کشت مانند خاک برای رشد گیاهان ضروری است. ترکیب مواد موجود در بستر می تواند شرایط رشد قارچ را فراهم کند. مواد غذایی برای کشت قارچ صدفی
کاه غلات و چوب ذرت، خاک اره چوب کاکائو، پوست تخمه آفتابگردان، علف، پوست پنبه دانه، تفاله نیشکر، خاک اره، پوست بادام زمینی بستر کاه غلات و چوب ذرت: قارچ صدفی توانایی به کارگیری سلولز همی سلولز و مقادیر کم یا زیاد لیگنین را دارد. بستر قارچ صدفی به مقادیر بسیار پلی ساکارید (سلولز و همی سلولز) و لیگنین برای رشد احتیاج دارد. مواد مغذی برای قارچ صدفی به دو دسته تقسیم می شوند: 1-مواد اصلی یا خام که پایه مواد غذایی هستند مانند کاه گندم یا جو، خاک اره، یا چوب ذرت 2- مواد افزودنی که منابع پروتئین و نیتروژن هستند. مواد غذایی موجود در بسترهای مختلف:
PH مطلوب برای رشد میسلیوم 5/6 - 5 می باشد. اگر چه میسلیوم در PH بین 4 تا 5/7 می تواند زنده بماند اما رشد آن کمتر شده و در PH=4 رشد آن متوقف می شود و در PH بالاتر از میزان مناسب رشد میسلوم سریع شده اما ساختار آن غیر عادی رشد می کند. PH مناسب برای مراحل اولیه و مرحله میوه دهی 5/5 - 5 می باشد اگر چه درPH 5/5 - 7/8 نیز ممکن است.PH بستر را می توانید با افزودن سنگ کچ یا لیموترش تعدیل نمایید. محیط کشت: عوامل محیطی شامل: دما، نسبت رطوبت، نور، دی اکسید کربن و اسیدیته بستر می باشد. قارچ صدفی در هر مرحله از رشد به عوامل محیطی متفاوتی احتیاج دارد. در دوره نهفتگی باید میزان رطوبت را 65 تا 70 درصد، آب بستر 65 درصد و دما 20 تا 25 درجه باشد. میزان دما فاکتور بسیار مهمی در متابولیسم محصول می باشد. در این مرحله میزان تنفس افزایش یافته و منجر به افزایش تولید دی اکسید کربن می گردد. غلظت دی اکسید کربن در حین رشد باید کمتر از 800 PPM باشد. با وجود این میزان آن به نسبت کشت متفاوت است. شکل گیری میوه احتیاج به میزان رطوبت 80 تا 95 درصد همچنین نور مورد نیاز آن 50 تا 500 Lux می باشد. شرایط محیطی مختلف برای انواع قارچ:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| تولید اسپان قارچ |
| تهیه بذر یا اسپان قارچ تکمه ای ( تخصصی ) تولید اسپان قارچ خوراکی در حوزه کشت بافت آینده روشنی در علم باغبانی دارد. کشت قارچ تکمه ای Agavicus bisporus به سختی در حوزه علم باغبانی می گنجد. چون تولید اسپان آن بیشتر در دست متخصصین بیماری شناسی گیاهی است و کشت قارچ خوراکی به وسایل صنعتی نیاز دارد مثل چیلر و کولر و شوفاژ و... مشخصات اسپور و کلونی قارچ خوراکی:بازیدها همیشه دارای دو اسپور هستند. توده اسپور به رنگ زرد مایل به قهوه ای تا قهوه ای روشن است. اسپورها دارای ابعاد 4.5 تا 7.5 میکرومتر هستند. کلنی در روی محیط غذای جامد به صورت شعاعی توسعه یافته و میسلیوم ضمن رشد انتهایی انشعابات متعددی نیز تولید می کند. برای تهیه اسپور پایه را قطع کرده و آنرا از سمت تیغه ها روی کاغذ می گذاریم. اسپور در آب مقطر جوانه می رند اما برای رشد نیاز به مواد غذایی دارد. تیمار با الکل اتیلیک و کلروفرم جوانه زنی را افزایش می دهد.بهترین درجه حرارت 25-22 و بهترین PH بین 7 – 6 است. غلظت بالاتر از 2 درصد حجمی مانع جوانه زنی می شود .پس از جوانه زنی هیف به سرعت رشد کرده دارای دیواره عرضی می شود.کشت خالص قارچ معمولا به دو طریق انجام می گیرد: 1) کشت دادن بازیدیوسپورها2) کشت بافت اندام باردهدر کشت بازیدیوسپورها ابتدا اسپورها با کلروفرم ضدعفونی می شود سپس در محیط کشت عصاره مالت جوانه می زند. میسلیومهای حاصله به لوله های آزمایش حاوی آگار منتقل و در انکوباتور نگهداری می شود. کشتهای خالص که از کشت اسپورها بدست می آیند به علت خصوصیات ژنتیکی مختلف تنوع زیادی از خود نشان می دهند.برای تهیه کشت خالص از بافت ابتدا اندام بارده مناسبی را انتخاب و ضدعفونی کرده سپس یک قطعه از بافت درونی ساقه یا کلاهک را جدا کرده و به محیط کشت انتقال می دهیم. وجود گازکربنیک باعث توقف رشد میسلیومها می شود و باید به هوای تازه و دمای 18-15 دسترسی داشته باشد.ازت، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فسفر همچنین بیوتین برای رشد میسلیومها لازم است.برای انتخاب سویه باید از سازگارترین، پرمحصول ترین و با کیفیت ترین اندام نمونه گرفت.برای تهیه اسپان رایج از بذور غلات استفاده می شود. میسلیومی که روی دانه غلات قرار گیرد راحت تر روی بستر پخش می شود. برای اینکار 10 کیلوگرم گندم را به مدت 15 دقیقه در 15 لیتر آب می جوشانند و 15 دقیقه ئیگر گذاشته تا دانه گندم کاملا نرم شود.سپس گندمها را در یک الک می ریزند تا آب اضافی آن خارج شود و روی یک پارچه پهن می کنند تا خنک شود. به دانه های سرد 120 گرم کربنات کلسیم هیدراته و 30 گرم کربنات کلسیم می دهند. سپس 250 تا 300 گرم از این گندمها را در کیسه های پروپلین یا شیشه های نیم لیتری می ریزند و پس از گذاشتن درب پوش شنبه ای در اتوکلاو ° 121 بمدت 2 ساعت استریل می کنند. پس از استریل PH باید 6.7 – 6.5 باشد. سپس شیشه ها یا پلاستیکها را با کشت خالص قارچ مایه کوبی کرده و در محیط تاریک و درجه حرارت 24-22 نگهداری می کنند. پس از دو هفته میسلیوم قارچ سطح دانه ها را پوشانده و بذر آماده می شود. منبع: اصول پرورش قارچهای خوراکی نوشته دکتر ابراهیم گل تپه و مهندس ابراهیم پور جم انتشارات دانشگاه تربیت |
| پرورش قارچ در منزل | |
| فصل کاشت: بهترین موقع برای پرورش قارچ در خانه بین ماههای مهر تا آذر است ولی چنانچه امکانات تهویه هوا و متعادل نمودن درجه حرارت محیط محل پرورش وجود داشته باشد می توان قارچ را در ماههای دیگر سال تعمیم داد. بطور کلی طرز پرورش قارچ مخصوص به خود آنست و می توان آنرا در محیط تاریک پرورش داد و بجز نور مستقیم آفتاب، هر مقدار نور را تحمل می کند. در هر صورت در محل پرورش قارچ علاوه بر آنکه، بایستی تهویه هوا به خوبی انجام گیرد، درجه هوای محیط پرورش نیز باید بین 15 - 10 درجه نگهداری شود. علاوه بر این محل پرورش بایستی کاملا تمیز، قابل شستشو و فاقد درز یا محلی برای پرورش باکتریها، حشرات و قارچهای مضر باشد. اطاق پرورش قارچ: عرض اطاق پرورش بایستی بحدی باشد که بتوان از راهروهایی که برای آن تعبیه می گردد، براحتی عبور نمود( حدود 70 سانتی متر) عرض طبقات پرورش قارچ را نیز حداکثر 180 سانتی متر در نظر می گیرند تا بتوان از دو طرف به وسط بستر قارچ دسترسی پیدا نمود و چنانچه طبقات پرورش قارچ در کنار دیوار باشد عرض آنرا حداکثر 90 سانتی متر قرار می دهند. همچنین می توان قارچ را در جعبه های چوبی در اندازه 60 در 90 سانتی متر و عمق 20 تا 25 سانتی متر پرورش داد. به منظور صرفه جویی در هزینه اولیه می توان، هر طبقه را با تخته های سه سانتی متری به عرض 90 تا 180 سانتی متر پوشانده و کود را مستقیما کف هر طبقه ریخته و قارچ را در آن کاشت و به این طرتیب احتیاجی به جعبه های چوبی نخواهد بود. طبقه بندی ها معمولا در طول اطاق پرورش انجام می گردد. روی سطح زمین نبایستی طبقه ای مستقر نمود، حداقل فاصله بین طبقه اول تا کف زمین 15 سانتی متر و فاصله هر طبقه از هم 60 سانتی متر می باشد. بطور معمول برای پرورش قارچ در خانه فقط سه طبقه در نظر می گیرند و چنانچه اطاق به حد کافی وسیع باشد یک ردیف در طول اطاق در مجاور دیوار و یک طبقه (دو طرفه) در وسط و یک طبقه در طرف دیگر اطاق قرار می دهند بطوریکه دو راهرو به عرض 70 سانتی متر در دو طرف طبقه وسط، 180 سانتی متر باشد. در یک اطاق بزرگ به طول 9 و عرض 5/6 متر می توان مساحتی در حدود یکصد متر مربع برای پرورش قارچ آماده نمود که از این سالن در هر فصل برداشت می توان استفاده نمود. و به 8 تا 850 کیلو قارچ دست یافت و چنانچه کاشت قارچ در جعبه های چوبی انجام گیرد تولید محصول از این میزان تا حدی بیشتر خواهد شد و در سالنی به ابعاد 5/9 و عرض 5/6 متر تعداد 180 جعبه جایگزین می گردد که محصول آن در یک فصل برداشت به حدود یک تن می رسد. چنانچه محل پرورش قارچ محدود و کوچک باشد میزان احتیاج به کود و محلیکه باید آنرا تخمیر نمود، متناسب می باشد. لذا ترجیح داده می شود یک محوطه بتونی به ابعاد 5/1 متر ساخته و در مجاور آن محلی برای خروج آب مازاد کود در نظر بگیرند که فاضل آب را بتوان داخل سطل یا یک مخزن بتونی کوچک به ابعاد 40 سانتی متر وارد نمود. کف مخزن اصلی را به ضخامت 15 سانتی متر کاه ریخته و روی سطح کاه یک جعبه ای به ابعاد یک متر از جنس تور سیمی ضخیم که شبکه سوراخهای آن 5/0 سانتی متر باشد بطوری قرار می دهند که از هر طرف با دیواره مخزن بتونی 25 سانتی متر فاصله داشته باشد و اطراف این توری را از کاه پر نموده و داخل توری را از پهن اسبی مخلوط با کاه پر نموده و پهن را خوب متراکم نموده و سطح کود را نیز بطور کنبد مانند توده نموده تا آب باران به داخل توده کود نفوذ ننماید. پس از 3 تا 4 روز به علت فعالیت باکتریهای تخمیر، درجه حرارت محیط توده به 70 درجه می رسد و مقداری از حجم توده کم می شود و در این موقع تمام توده کودی را که در مخزن قرار دارد برای هوادهی به محوطه مجاور توده برمی گردانند و در موقع برگرداندن کود بایستی سعی کرد حتی الامکان به تمام ذرات کود، هوا برسد تا اکسیژن مورد نیاز باکتریهای مخمر تامین گردد و پس از چند ساعت این توده را مجددا به داخل مخزن بذری ریخته و سطح آنرا با کاه بحد کافی انباشته تا سطح کود گنبدی شکل بشود. چنانچه در مخزن کوچک مجاور محل تخمیر فاضل آب جمع شده بوسیله سطل آنرا روی سطح کود می پاشند تا رطوبت توده تامین گردد مدت عملیات بین 15 - 10 روز به طول می انجامد و در این مدت 3 - 4 مرتبه بایستی کود برگردان بشود. و در خاتمه دوره سوم یا چهارم کود به رنگ قهوه ای تیره در آمده و ذرات آن ترد و شکننده شده و بوی مطبوعی از آن به مشام می رسد و چنانچه این شرایط در کود مشاهده نشود دلیل بر آن است که عملیات تخمیر به خوبی انجام نگرفته و در نحوه کار اشکالی وجود داشته است. نحوه اسکلت بندی: اسکلت بندی طبقات از نبشی 10 -12 که با ضد زنگ رنگ شده باشد و یا از الوار چهار چوب 10 سانتی متری ساخته می شود و بین ستونها چهار چوبی 5 سانتی متری پیش بینی می گردد. فاصله ستونهای عمودی از یکدیگر 5/1 متر و این فاصله در دو طرف بستر، بایستی حفظ گردد. تهیه بستر برای پرورش قارچ: بهترین ماده برای پرورش قارچ، پهن اسبی و کاه می باشد. برای تهیه کود جهت پرورش قارچ مقداری پهن اسبی و کاه را مخلوط نموده و در ابعاد مناسبی در حدود 3 متری آنرا انبار نموده و آنها را روی هم بخوبی بکوبید.(لگد کنید) تا متراکم شود بطوریکه از نفوذ باران به داخل آن جلوگیری گردد. پس از مدتی کوتاه عملیات تخمیر داخل توده کود شروع می شود و درجه حرارت محیط کود بالا می رود. همچنین می توان قبل از توده کردن کود مقداری آهک در حدود یک پنجم حجم پهن به آن اضافه و کاملا مخلوط کنید. سپس آنرا توده نمود این عمل باعث می گردد که عمل تخمیر به تعویق بیافتد و در عین حال آمونیاک تولید شده را جذب و علاوه بر آن مقداری از رطوبت اضافی کود را جذب نماید. بعد از سه روز مجددا این توده را برگ و هوا داده و آنرا مانند دفعه اول، انباشته و روی آنرا بکوبید. سطح آنرا شیب دهید تا آب باران به داخل آن نفوذ نکند و این عمل به فاصله 4 - 2 روز، چهار تا شش مرتبه باید تکرار گردد. لازم به یادآوریست که چنانچه در مرحله اول به کود، آهک داده شده فاصله برگردان کود چهار روزه و در صورتیکه آهک داده نشده باشد فاصله برگردان کود دو روز می باشد. باید توجه داشت که بایستی دقت و مراقبت در نگهداری میزان رطوبت و حرارت داخل توده به عمل آید. زیرا هر اندازه مقدار رطوبت پهن زیاد باشد، محیط داخل کود، اسیدی شده و کود غیر قابل استفاده می گردد. بخصوص در موقع برگردان کردن کود، چنانچه مشاهده شود که کود بسیار خشک است، بایستی مقدار کمی غبار آب روی آن پاشید، از علائم مشخصه میزان رطوبت کود، آزمایش آنست، چنانچه مقداری کود را در دست بفشارید، نبایستی قطرات آب، از لای انگشتان(در هنگام فشار دادن) بچکد و فقط کافی است در اثر فشار به کود، کف دست، تر بشود. پس از آماده شدن بایستی اطاق پرورش را مجهز نمود. طرز کاشت قارچ در اطاق پرورش: پس از آماده شدن کود آنرا به داخل سالن انتقال داده و روی سطح هر ردیف به ضخامت 15 سانتی متر کود را گسترده و سطح آنرا کاملا مسطح می نمایند و این عمل را بایستی خیلی به سرعت و بدون آنکه کود حرارت خود را از دست بدهد انجام داد. پس از تکمیل و انجام کار کلیه درها و منافذ را بسته و مدت چهار روز کود را بحالت خود واگذار کنید تا درجه حرارت کود و محیط اطاق بالا برود و حدود 54 تا 60 درجه برسد و این حرارت به مدت 30 -48 ساعت ثابت باقی بماند، بعد از آن درجه حرارت کود پائین آمده و به 54 درجه می رسد. این عمل را عرق کردن محیط کشت می نامند در حقیقت در این حرارت قسمت اعظم از محیط در اثر حرارت زیاد ضد عفونی شده و لارو حشرات و غیره از بین می روند. از این تاریخ به بعد تا مدت 5 روز درجه حرارت محیط بستر 10 - 12 درجه پائین می آید تا آنکه درجه حرارت به 23 الی 24 درجه می رسد. این درجه حرارت برای کاشت قارچ مناسب خواهد بود. اسپر آماده کاشت: اسپر قارچ را نمی توان مستقیما کاشت زیرا امکان دارد همراه با اسپر قارچ تعداد زیادی قارچهای سمی و غیر مفید وجود داشته باشد. بنابراین بایستی از اسپر آماده کاشت بنام اسپون که در محیط کاملا استریل، محفوظ و سلکته شده رشد کرده و به حالت خواب در آورده اند استفاده نمود. طرز عمل و تهیه آن بدین ترتیب است که اسپر قارچ خالص شده را در محیط کاملا استریل آزمایشگاه قبلا پرورش داده، بطوریکه میسلیوم قارچ رشد خود را شروع نماید. سپس آنرا در حالت عقیم برده و مانع رشد بیشتر آن می شوند و در محیط کاملا استریل و محفوظ بنام اسپون قارچ به فروش می رسانند. طرز کاشت اسپون: یک قطعه اسپون را که در محیط بسته و کاملا استریل محفوظ است باز کرده و به دوازده قطعه کوچک تقسیم نموده و قبلا سطح خاک بستر را به فاصله 25 سانتی متر، قطعه چوبهای در خاک بستر فرو برده و علامت گذاری کنید. در محل هر سوراخ قسمتی از خاک را تا عمق 5 سانتی متر با وسیله ای خارج کرده و با دست چپ یک قطعه اسپون بجای آن گذاشته و روی آنرا بپوشانید بطوریکه عمق کاشت 3-5 سانتی متر از سطح خاک باشد و به همین ترتیب پیش بروید تا کلیه بستر کاشت شود. پوشاندن سطح بستر: ده تا چهارده روز بعد از تاریخ کاشت اسپون، بایستی سطح کشت را به وسیله یک لایه دو سانتی متری خاک استریل شده پوک و منفذدار پوشانده و کاملا آنرا مسطح و یکنواخت نمود. در این موقع درجه حرارت بستر بایستی 5/15 درجه باشد. باید توجه داشت که در موقع روکش کردن بستر، اسپون ها باید رشد خود را شروع کرده باشند و میسلیوم قارچ در اطراف محلی که اسپون کاشته شده رشد نموده و گسترش پیدا نموده باشند. در این موقع بوی مطبوع قارچ در محوطه و در محل بستر به مشام می رسد و در این موقع باید کاملا دقت شود تا به هیچ وجه، بستر کشت تکان نخورد و جابجا نشود و مخصوصا اگر تخته کف و طبقات شکم داده و یا قدرت نگهداری بستر خاک را نداشته باشد میسلیوم قارچ ها پاره شده و تمام محصول از بین می رود. پس از پوشش نمودن سطح بستر، میسلیوم رشد سریع خود را شروع کرد و برای تسریع در رشد میسلیوم، درجه حرارت محیط بایستی بین 5/16 - 14 درجه باشد. در صورتیکه درجه حرارت محیط کشت خیلی بالا باشد، بکار بردن آهک در مخلوط خاک پوشش بستر صلاح نمی باشد. شرایط برای پرورش و رشد قارچ: تهویه: تهویه در محیط اتاق کشت باید بطور یکنواخت انجام شود و نبایستی روی سطح کشت را بیش از حد نیاز هوا داد و تهویه در کلیه نقاط اطاق بطور یکنواخت باشد. درجه حرارت: چنانچه درجه حرارت بستر کشت به کمتر از 14 درجه برسد و درجه حرارت محیط اطاق به حدود 5/7 درجه برسد بایستی اطراف بستر را با پارچه ضخیم پوشاند تا مانع تبادل حرارت به محیط شود. برای سرعت رشد قارچ می توان درجه حرارت محیط را به 5/14 درجه رساند و میزان تهویه را بالا برد ولی باید دقت شود که جهت حرکت هوا به طرف سطح قارچ نباشد. رطوبت هوا و آبیاری: در موقع تشکیل قارچ، محیط اطاق احتیاج به رطوبت دارد. بطور متوسط بهترین درجه رطوبت برای کشت بین 70 - 80 درصد می باشد. چنانچه درجه رطوبت هوا از این مقدار کمتر شود سطح کلاهک ها ترک برداشته یا سطح کلاهک قارچ لک دار می شود علاوه بر این سطح بستر خشک شده و احتیاج به آبیاری بیشتری دارد. برای تقلیل میزان رطوبت هوا لازم است در نقاط مختلف اطاق، رطوبت سنج های کار گذاشته شود و بطور مرتب مورد بازدید قرار گیرد. در صورتی به علت خشک شدن خاک سطح بستر، احتیاج به آبیاری است. بایستی به وسیله غبار پاش روی سطح خاک آنهم بحدی که آب در سطح بستر جریان پیدا نکند و یا در یک جا جمع نشود آبپاشی کنید. آبیاری را با آب خالص و با درجه حرارت 32 درجه و بسیار با احتیاط انجام دهید. درجه حرارت محیط: چند هفته پس از روکش کردن سطح بستر، میسیلیوم های قارچ تمام سطح بستر را پر نموده و بطور متوسط 7-8 هفته پس از کاشت اسپون، قارچ های کوچک سر سنجاقی در تمام سطح کشت ظاهر می شوند. در این موقع درجه حرارت بستر بایستی بین 10 -14 درجه باشد ولی هر اندازه قارچها رشد بیشتری پیدا نمایند می توان درجه حرارت را از 14 به 5/16 رساند و میزان تهویه را نیز بالا برد ولی باید دقت کرد که جهت حرکت هوا، به طرف سطح قارچ نباشد. تقویت خاک بستر: پس از آنکه قارچها بزرگ شده و نزدیک به برداشت شوند می توان روی سطح بستر کود مایع پاشید ولی باید دقت نمود که روی کلاهک قارچ پاشیده نشود این عمل در بالا بردن میزان محصول بسیار موثر است. برداشت محصول: به محض آنکه رشد قارچ بحد کافی رسید و تاج آن شکل کامل خود را پیدا نمود بایستی قارچهای رسیده را جمع آوری نمود و بطور مرتب در طول بستر کشت، بررسی کرد و قارچهای رسیده را جمع آوری کرد. قارچهایی که ترک برداشته و چتر آن باز شده باشد ارزش بازاریابی ندارند. علاوه بر این وزن آن کم می شود و همچنین قارچهایی که زودتر از موقع چیده شوند وزن آنها سبک بوده و از قارچهای درجه دو محسوب شده و ارزش غذایی کمتری دارد. در موقع جمع آوری نباید از سبدهای بزرگ برای این منظور استفاده نمود. زیرا فشار قارچهای روی سبد موجب می گردد که قارچهای زیرین خراش برداشته و سیاه شوند برای جمع آوری قارچ، کافی است کلاهک را در دست گرفته و یک پیچ به آن داده تا پایه آن از زمین جدا شود و بلافاصله ساقه کثیف و آلوده را با چاقوی تیز قطع کرد. و قارچ تمیز را داخل سبد گذاشته و حتی المقدور جمع آوری با دستکش انجام گیرد. بهره برداری هر 15 روز یکبار انجام می گیرد و این برنامه مدت دو تا سه ماه به طول می انجامد. بسته بندی: قارچهای چیده شده را به اطاق سرد و خنک انتقال داده و در اسرع وقت نسبت به درجه بندی آن اقدام نموده و قارچهای لک دار و ناقص و کج و ناجور را جدا کرده و برای مصارف تهیه پودر در قارچ و کچ آپ فرستاده و قارچ های سالم را در بسته های درجه یک و درجه دو به بازار عرضه کنید. منبع: پرورش قارچ royan4.blogsky.com | |
استفاده از اینترنت به صورت offline)
بررسی صفحات وب یکی از روشهایی که شما برای بررسی صفحات وب در حالت Offline می توانید انجام دهید ذخیره سازی آنها در حالت Online و مطالعه در حالت Offline است. ولی آیا باید هر بار که به اینترنت متصل می شویم صفحات مربوطه را، برای دسترسی به اطلاعات به روز، مجدداً ذخیره نماییم؟ برای به روز کردن صفحات لازم نیست که شما هر بار آنها را ذخیره کنید، مرورگر Internet Explorer امکانات مناسبی را در اختیار شما قرار می دهد تا در هر بار اتصال به اینترنت، عمل به روزسازی به صورت اتوماتیک انجام پذیرد.
| با خیال تو بسر بردن اگر هست، گناه است، با خبر باش که من غرق گناهم هر شب!!! |