چيدمان اتاق کار کامپيوتر (قسمت اول)

آشنايي با ارگونومي کار با کامپيوتر

ارگونوميک چيست ؟

ارگونوميک (ERGONOMICS) شاخه اي از علم مهندسي است که به طراحي ابزار و لوازمي براي حفظ سلامت فيزيکي بدن در هنگام کار مي پردازد. درد، غالبا در اثر حفظ مداوم يک حالت نادرست قرارگيري بدن ايجاد مي‌شود. مثال‌هاي رايج آن شامل: تايپ همزمان با صحبت تلفني با نگه داشتن گوشي تلفن در گودي گردن، چرخاندن مداوم سر از چپ به راست هنگام تايپ از روي يک متن و نگاه کردن به صفحه کامپيوتر و يا نشستن به مدت طولاني هستند.

ميز كار کامپيوتر:

يكي از شاخص هاي استقرار تجهيزات، ميز كار رايانه است. ميز كار را مي توان به سه قسمت تقسيم كرد:

ناحيه اول: ناحيه اي كه به ندرت از آن استفاده مي شود (قسمت عقب سطح ميز كار).

ناحيه دوم: ناحيه اي كه گه‌گاه از آن استفاده مي شود (قسمت وسط سطح ميز كار).

ناحيه سوم: ناحيه اي كه همواره از آن استفاده مي شود (قسمت جلويي سطح ميز كار).

نحوه استقرار ميز كار کامپيوتر:

ناحيه اول يا قسمت اول كه سطح انتهايي ميز كار است و به ندرت از آن استفاده مي شود، مكاني است كه فقط جهت نمايش است. اشيايي همچون مانيتور، عكس، ساعت، گلدان، جاي مداد و خودكار، بلندگو يا اسپيكر در اين ناحيه قرار مي گيرند. ناحيه يا قسمت دوم، سطح مياني ميز كار است. در اين ناحيه، اشيايي قرار مي گيرند كه گهگاه از آنها استفاده مي شود؛ لوازمي همچون تلفن، ماشين حساب، سيني و... . ناحيه يا قسمت سوم، سطح آغازين يا جلويي ميز كار است. در اين منطقه ادواتي قرار مي گيرند كه همواره كاربرد دارند؛ ادواتي همچون كي برد، موس و موس پد. در مورد ميزكار ذكر اين نكته الزامي است كه ميزهايي كه صفحات جداگانه اي براي صفحه كليد و موس دارند، به هيچ عنوان مناسب كار كاربران نيستند.

نحوه استقرار مانيتور

مانيتور بايد به صورتي استقرار يابد كه اولاً در ناحيه اول باشد و در ثاني دقيقاً روبه روي صورت باشد. به گونه اي كه هنگام كار با آن، بتوان بالاترين نقطه مانيتور را مشاهده كرد يا به عبارتي ديگر، چشم كاربر به موازات بالاترين قسمت مانيتور باشد و فاصله مانيتور از چشم كاربر نيز بين چهل و هفتاد سانتي متر باشد.

نحوه استقرار صفحه کليد

ذكر اين نكته بسيار مهم است كه صفحه كليد هرگز نبايد در ارتفاعي بالاتر يا پايين تر از سطح ميز كار باشد. به عبارت ديگر، صفحه كليد بايد دقيقاً روي ميز كار و در قسمت سوم و روبه روي مانيتور باشد. در اين حالت زاويه بين بازو و ساعد در هنگام كار نبايد از نود درجه تجاوز كند. نكته ديگر در مورد صفحه كليد، نحوه استقرار مچ دست ها روي آن است. خيلي مهم است كه هر دو مچ كاملاً به موازات هم روي صفحه كليد به نحوي قرار بگيرند كه هر يك سهمي از صفحه كليد را به گونه مساوي تقسيم كند. جمع شدن مچ دست به سمت داخل يا خارج، هرگز اصولي نيست. زاويه گرفتن كف دست از مچ نيز باعث آسيب خواهد شد. نكته بسيار مهم و قابل اشاره، اين است كه ديده شده بسياري از كاربران، پايه هاي زير صفحه كليد را باز مي كنند تا به كي برد زاويه بدهند؛ اين كار بدترين حالت براي مچ دست است. بهترين حالت براي كي برد آن است كه صفحه كليد، كمترين زاويه را داشته باشد.

نحوه استقرار موس

مانند صفحه کليد يا همان كي برد بيشترين كاربرد را دارد. محل استقرار آن براي كاربران چپ دست، سمت چپ و براي كاربران راست دست، سمت راست و در ناحيه سوم است. ديده شده كه بسياري از كاربران، موس و موس پد را در ناحيه دوم ميز قرار مي دهند و اين باعث مي شود كه زاويه بين بازو و ساعد بيش از نود درجه شود. در مورد مچ دست نيز به اين نكته بايد اشاره كرد كه هنگام كار با موس، دست بايستي با موس در يك امتداد باشد. يعني خم شدن مچ به سمت چپ يا راست يا بالا و پايين صحيح نيست. محل استقرار انگشتان روي موس نيز به اين قرار است كه سه انگشت وسطي بر روي موس و انگشت هاي شست و كوچك در دو طرف موس قرار مي گيرند.

صندلي کامپيوتر

يک نکته مهم و اساسي اينکه برخي از عزيزان پس از خريداري يک رايانه در منزل يا محيط کار به منظور صرفه جويي اقتصادي اقدام به خريد صندلي کامپيوتر يا صندلي مهندسي نمي کنند و از صندلي هاي معمولي منزل بهره مي برند اين موضوع وقتي خطرناک مي شود که از صندلي چوبي و صندلي ايستا و غير متحرک بهره مي بريد. اگر از نگاه اقتصادي به اين موضوع نگاه مي کنيد مطمن باشيد با استفاده از صندلي هاي چوبي و غير استاندارد در آينده دچار بيماري ها شده که علاوه بر اعمال هزينه هاي گزاف؛ دردهاي غيرقابل درماني را بروز مي دهد. پس توصيه اکيد مي شود در هنگام خريد کامپيوتر، يک ميز و صندلي مخصوص کامپيوتر خريداري کنيد که علاوه بر زيبايي و ظرافت در مبلمان محل کار و منزل ويا اتاق شخصي شما باعث جلوگيري از بروز خطرناک و بيماري هاي ناشي از کار با کامپيوتر مي شود .

1. صندلي شما بايد متحرک و دوار و با پايه چرخدار باشد.

2. ارتفاع صندلي نيز قابل تغيير باشد تا بر اساس قد و طول بدن شما و نسبت آن با طول دست‌هايتان به گونه اي تنظيم گردد که به راحتي با صفحه کليد کامپيوتر کار نموده و صفحه نمايشگر را رويت کنيد.

3. صندلي براساس وزن شما، داراي مفصل‌هايي باشد که بتواند حرکات شما را تنظيم کند.

4. پشتي صندلي بايد به صورتي طراحي شده باشد که از بروز کمر درد و دردهاي مفصلي جلوگيري کندمحل نشستن آن قابل تنظيم به جلو و عقب باشد.

5. محل نشستن آن از جنسي باشد كه قابل سرخوردن نباشد.

6. حداقل ? پايه باشد (تعداد بيشتر بهتر است) و قابليت چرخش ??? درجه داشته باشد. نكته مهم آنكه صندلي هايي كه داراي تكيه گاه براي دست ها هستند، مناسب نيستند.

نحوه استقرار صندلي کامپيوتر

چگونگي تنظيم صندلي کامپيوتر هم قابل تامل است که بايد به صورت جدي تلقي گردد.

مرحله اول: درست روبه روي صندلي بايستيد. در اين حالت زانوها بايد با محل نشستن در يك راستا باشند. به عبارتي، زانوها با محل نشستن تماس داشته باشد. در اين حالت محل نشستن تنظيم شده است.

مرحله دوم: روي صندلي بنشينيد. در اين حالت قسمت داخلي زانو با لبه صندلي بايستي به اندازه يك مشت جمع شده كاربر فاصله داشته باشد. توجه داشته باشيد كه زانو بايستي زاويه اي حدوداً نود درجه بين ساق و ران داشته باشد.

مرحله سوم: تكيه گاه يا پشتي بايد به نحوي تنظيم شود كه دقيقاً قسمت انحنا يا تورفتگي كمر را پر كند. اگر هر يك از اين سه مرحله تنظيم نبود، در صورت اينكه صندلي كاربر داراي شرط ذكر شده باشد، به راحتي مي توان آن را تنظيم كرد.

چگونگي نشستن بر روي صندلي کامپيوتر

هنگام نشستن، كف پاها بايد به طور كامل روي سطح زمين قرار بگيرد. در اين حالت دست ها از دو طرف به سمت پايين نگه داشته شود، آرنج ها بايد با سطح ميز در يك امتداد باشد و حتي الامكان هيچ چيزي را زير پاها نبايد قرار دارد. اما اگر با توجه به موارد ياد شده، اختلاف سطحي پيش آمد، مي توان از يك كتاب عريض يا يك سطح مسطح عريض براي زير پاها استفاده كرد كه اين سطح عريض حتماً بايد از عرض هر دو پا بيشتر باشد(دو برابر سطح هر دو پا). لازم به توضيح است كه سطح مسطح فوق، نبايد هيچ زاويه اي داشته باشد.