مهربان ترین مرد زندگی من

شكل‌گیری شخصیت فرزندان در مسیری صحیح و رشد عاطفی آنها در سایه اقتدار و حمایت‌های پدرانه از مهم‌ترین عللی است كه از دیدگاه روانشناسان توجه به نقش پدر در خانواده و استحكام بخشیدن به تعاملات میان او و فرزندان را ضروری می‌سازد.

فرزندان با طلوع لبخند پدر، هر صبح تولد خورشید را سلام می‌گویند و در پناه شانه‌های استوارش تاریكی‌ها را در كوله‌بار تنهایی می‌گذارند، به آسمان مهتابی امید چشم دوخته و در آرزوی ملاقات با فردایی روشن به خواب می‌روند. پدر، كارگردان قدرتمند زندگی كودك است. از نگاه فرزندان، مهربان‌ترین مرد خانه، به سناریوی زندگی رنگ محبت و آشتی می‌بخشد تا آنها آرزوهای رنگارنگ كودكی‌شان را در آسمان بی‌خیالی به پرواز درآورند و آفتابی‌ترین روزهای زندگی‌شان را جشن بگیرند.

دستان پدر، مأمنی است كه در آن جوانه‌های محبت ریشه می‌دواند تا روزی سایه‌‌سار روزهای پردغدغه فرزندان شود، روزی كه تلاش‌های پدرانه برای به ثمر نشستن درخت زندگی نتیجه خواهد داد و نهال‌های روزهای توفانی در بارش شكوفه‌های مهر خانواده، رایحه خوش زیستن را استشمام خواهند كرد.

به عقیده متخصصان حوزه علوم روانشناسی و جامعه‌شناسی، یكی از شاخصه‌های زندگی خانوادگی سالم و موفق، احترام به حقوق هر یك از اعضا و كسب مهارت برقراری تعاملات مثبت و مهرورزی است.

حضوری پویا و تأثیرگذار

مهم‌ترین و ماندنی‌ترین رابطه عاطفی در جوامع انسانی، پیوند‌های خانوادگی و رابطه میان والدین و فرزندان است. در جوامع انسانی با رشد و افزایش جمعیت، روابط افراد و شیوه‌های زندگی اجتماعی دستخوش تغییرات زیادی شده است و این مسئله در خانواده‌های امروزی نیز دیده می‌شود. این روانشناس اضافه می‌كند، پرورش فرزندانی سالم و توانمند از لحاظ جسمی و روانی كه توانایی رویارویی با چالش‌ها و گذر سالم از جامعه سنتی به مدرنیته را داشته باشند، نیازمند حضور والدینی است كه از سطح سلامت روان و بینش‌های تربیتی معقول و تأثیرگذار برخوردار باشند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت كه نقش والدین در جامعه امروزی بسیار حائز اهمیت است و همانگونه كه از پدران انتظار می‌رود برای رسیدن به آرمان‌های یك جامعه موفق، از هیچ تلاش و تعلیمی دریغ نورزند، باید به حقوق آنها احترام گذاشته شود و به سلامت روان و جسم آنها در خانواده اهمیت داد. تجربه نشان می‌دهد و نقش الگوهای رفتاری پدران در تربیت فرزندان غیرقابل انكار است.

این روانشناس می‌گوید، باید توجه داشت تأثیرگذاری نقش پدر و شیوه‌های تربیتی كه او با فرزندان پسر برقرار می‌كند با اثربخشی رابطه پدر با دختران متفاوت است.

پسران در كسب موفقیت‌های تحصیلی، انتخاب شغل و شیوه گزینش گروه همسالان در برقراری تعامل با اعضای خانواده بیشتر از پدر الگوپذیری می‌كنند.

دختران نیز با اعتماد و تكیه بر پدر در زندگی اهدافشان را دنبال كرده و حضور موفق پدر در خانواده، تضمین كننده روابط سازگارانه فرزندان با همسرشان در آینده خواهد بود.

لزوم احترام به پدر در خانواده

دكتر سعید معدنی جامعه‌شناس در خصوص اهمیت نقش پدر در خانواده می‌گوید، بدون شك جامعه‌ای موفق و پیروز است كه منابع انسانی آن كوشا، فهیم و پرتلاش باشند. به عبارت دیگر جوامع پیشرفت خود را مدیون والدینی هستند كه با آگاهی و درایت فرزندشان را در مسیری صحیح تربیت می‌كنند و در این بین نقش پدر بسیار مهم و تأثیرگذار است پدران از گذشته تاكنون در كانون خانواده‌ها نقش مدیریتی و كلیدی را ایفا كرده‌اند.

به عقیده این جامعه‌شناس، از منظر اجتماعی، پدران جوامع نوین امروزی، درگیر نظام فرزندسالاری شده‌اند به‌طوری كه اهداف و مسیر زندگی‌شان را در راستایی قرار داده‌اند كه همگام با مسیر موفقیت فرزندشان باشد. آنها به قدری تلاش می‌كنند كه فرزندشان در آینده فردی موفق و سربلند برای خانواده و جامعه باشد، از این‌رو اهمیت به نقش پدر در خانواده و توجه به حقوق و وظایفی كه فرزندان در قبال او دارند قابل توجه است.

دكتر معدنی اضافه می‌كند، فرزندان باید به نظریات و عقاید پدرانشان احترام گذاشته و با گام برداشتن در مسیری صحیح و افتخارآفرین سعی كنند در مسیری كه به نفع آنها است، حركت كنند. این جامعه‌شناس معتقد است، بدون شك، آرزوی هر پدری موفقیت فرزندش در ابعاد مختلف اجتماعی و خانوادگی است. بنابراین تلاش برای دستیابی به یك زندگی مناسب براساس ارزش‌ها و نیازهای جامعه، به نوعی ادا كردن دین نسبت به پدر است. فرزند صالح، كسی است كه وقتی پدرش به او نگاه می‌كند و یا به یاد او می‌افتد، به او افتخار كند.

الگوپذیری

تحقیقات نشان می‌دهد، نقش پدر در تربیت فرزندان بویژه در دوران كودكی بسیار تأثیرگذار است. به عقیده محققان، الگوپذیری و همانندسازی از پدر در دوران كودكی بویژه 2 تا 6 سالگی انجام گرفته و بی‌توجهی به كودكان، تبعات منفی تربیتی را بر جای خواهد گذاشت. بهعبارت دیگر حضور پررنگ پدر در خانواده و اعمال شیوه‌های تربیتی صحیح باعث می‌شود فرزندان نقش مدیریتی پدر را پذیرفته و خصوصیات اخلاقی و اجتماعی مثبتی را مانند تعهد و مسئولیت‌پذیری، وجدانیات، برقراری تعاملات مثبت با افراد و گزینش مناسب گروه‌های همسالان را فرا گیرند.

دكتر بهزاد رمضانی روانشناس در این خصوص معتقد است، بدیهی است مسئله ازدواج بر مسئولیت‌های افراد اضافه می‌كند و از آنجایی كه مدیریت اقتصادی خانواده برعهده پدر است، این تعهد، زمان و انرژی زیادی را به خود اختصاص می‌دهد و خواسته یا ناخواسته ممكن است، مسئولیت‌های دیگر پدران را تحت تأثیر قرار داده و محدود سازد. اما باید توجه داشت، اقتدار پدر در خانواده و توجه به مسئولیت تربیتی فرزندان به اندازه تأمین آسایش فرزندان اهمیت دارد و اگر قرار است تا فرزندانی با ویژگی‌های مطلوب پرورش پیدا كنند و لزوم احترام به حقوق والدین را درك كنند، نیاز است تا پدران نقش پررنگ‌تر و حضوری بیشتر را در خانواده ایفا كنند. به‌طور كلی رابطه متعادلی مبتنی بر قدرت و احترام متقابل در خانواده پی‌ریزی شده و رشددهنده ملاك‌های متعادل‌تر و اعتمادبه‌نفس حقیقی است و در نهایت موفقیت بیشتر هر یك از اعضا و استحكام پایه‌های بنیان‌ خانواده را دربردارد.

اسلام و حقوق پدر

در آیات و احادیث و روایات دینی مكرراً بر رعایت حقوق والدین و احترام به آنها توصیه شده است خداوند در آیه 23 سوره اسرا حكم می‌كند فقط خداوند را پرستش كنید و در كنار این پرستش به والدین خود احسان كنید.

بنابراین، احسان به والدین به اندازه‌ای اهمیت دارد كه در قرآن كریم پس از اطاعت از خداوند مطرح شده است. امام سجاد (ع) نیز پدر را ریشه و اصل فرزند معرفی می‌كند و پدر را به نوعی سرچشمه همه كمالات فرزند معرفی می‌كند.

احسان كردن، گفتار پسندیده با پدر، مهربان بودن، دعا كردن در حق او و رعایت كردن ادب از جمله حقوقی است كه پدر بر فرزندان دارد. به‌طوری كه در آیه 23 سوره اسرا آمده است، در صحبت كردن با والدین ادب را رعایت كنید. نیازهای آنها را قبل از درخواست برآورده سازید و با رحمت و مهربانی به آنها نگاه كنید. در هنگام سالمندی از آنها مواظبت كنید و این كار را به دیگران واگذار نكنید. احترام به حقوق پدران در تمام دوران بویژه روزگار كهنسالی و سالمندی از وظایف اصلی فرزندان است. پدران چشم انتظار هستند تا در سال‌های كهولت، شاهد به بار نشستن ثمره‌های زندگی‌شان باشند و انتظاری جز محبت و احترام ندارند.

بخش خانواده ایرانی تبیان

منبع : ایران