سکته مغزی اصطلاحی است که برای تعریف اثرات توقف خون‌رسانی در یک قسمت از مغز بکار می‌رود. مغز مرکز اعصاب بدن میباشد و کنترل هر کاری را که ما می‌کنیم و یا هر فکری که می کنیم بعلاوه کنترل خودکار عملکردهای حیاتی بدن مثل نفس کشیدن را بر عهده دارد. برای اینکه مغز، کار خود را به خوبی انجام دهد نیاز دارد که اکسیژن و مواد مغذی کافی همیشه در دسترسش باشد.
مواد مغذی و اکسیژن توسط خون و از طریق شریان هایی به مغز می‌رسد. اگر قسمتی از مغز از این خون‌رسانی محروم شود، سلولهای مغزی آسیب دیده و این سلول ها از بین می‌روند. این وضعیت باعث بروز مشکلات مختلفی برای فرد می‌شود و بر اساس اینکه کدام قسمت از مغز از خون محروم شده باشد و میزان صدمه به سلولهای مغزی چقدر باشد، شدت این مشکلات در هر فردی متفاوت خواهد بود.
انواع سکته مغزی
1. سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic): که بر اثر گرفتگی یکی از شریان‌های مغز با یک لخته خون ایجاد می‌شود و باعث می‌گردد که خون به یک قسمت از مغز نرسد.2. سکته مغزی هموراژیک (Hemorrhagic) و یا خونریزی دهنده : که بر اثر پاره شدن یکی از رگ‌های درون یا اطراف مغز ایجاد می‌شود. کسانی که به مدت طولانی دچار فشار خون بالا هستند بیشتر به این نوع سکته مغزی دچار می‌شوند در حالی که افرادی که دارای کلسترول خون بالا هستند بیشتر به سکته مغزی ایسکمیک مبتلا می‌گردند.
چه افرادی بیشتر در خطر ابتلاء به سکته مغزی هستند؟
عوامل مختلفی باعث بروز سکته مغزی در افراد می‌شوند که بعضی از این عوامل عبارتند از:● بالا بودن فشار خون و عدم درمان آن: فشار خون بالا باعث صدمه دیدن دیواره شریانها می‌شود.
● فیبریلاسیون دهلیزی یا ریتم قلبی AF : این نوعی از بی نظمی ضربان قلب می باشد که احتمال ساخته شدن لخته‌های خون را در قلب افزایش می‌دهد که این لخته ها بعدها می توانند از قلب به سمت مغز حرکت کرده و جلوی شریان‌های آن را بگیرند.
● سابقه یک مینی سکته یا تی آی ای TIA: در 20 درصد افرادی که دچار سکته مغزی کامل می‌شوند قبلا سابقه یک یا چند مینی سکته مغزی را داشته‌اند.
● مرض قند: افراد مبتلا به مرض قند احتمال زیادی دارند که دچار فشار خون بالا و تصلب شرایین نیز باشند و بنابراین در خطر زیاد ابتلاء به سکته مغزی هستند.
● استعمال دخانیات: سیگار کشیدن دارای اثرات بدی بر روی شریان ها می باشد که با بالا بودن فشار خون نیز در ارتباط میباشد.
● مصرف زیاد الكل: در طولانی مدت می‌تواند باعث بالا رفتن فشار خون و پارگی شریان های مغزی شود.
● رژیم غذایی: یک رژیم غذایی که دارای نمک زیاد میباشد موجب بالا رفتن فشار خون می شود در حالی که یک رژیم غذایی که دارای چربی زیاد و مواد قندی زیاد باشد باعث تنگ شدن شریانها و ایجاد رسوب در آنها می‌شود.
● بالا رفتن سن: سکته مغزی در افراد بالای ۵۵ سال شایعتر بوده و هرچه سن آنها بالاتر برود احتمال وقوع آن نیز بیشتر می گردد. این امر بدین خاطر میباشد که برای ایجاد تصلب شرائین (سخت شدن رگها) زمان طولانی نیاز دارد و هرچه سن افراد بالاتر برود شریانها کمتر انعطاف پذیر بوده و احتمال افزایش فشار خون بیشتر می‌شود.
عوارض سکته مغزی
عوارض سکته مغزی در افراد مختلف بسیار متفاوت بوده و بستگی به این دارد که کدام قسمت از مغز و چه وسعتی از آن دچار ضایعه شده است. در بعضی موارد این عوارض بسیار جزئی بوده و مدت زمان کمی باقی می‌مانند در حالی که در سایر موارد شدت این عوارض بسیار زیاد بوده و به مدت طولانی فرد را دچار ناتوانی کنند. مشکلات شایع سکته مغزی عبارتند از:● ضعف یا فلج در یک طرف بدن: از آنجایی که سمت راست مغز کنترل طرف چپ بدن را بر عهده دارد و سمت چپ مغز نیز کنترل طرف راست بدن را بر عهده دارد، سکته مغزی در هر قسمتی از مغز ایجاد شود قسمتی از بدن که در طرف دیگر آن قرار دارد دچار مشکل می‌شود.
● اختلال در صحبت کردن: بسیاری از افرادی که دچار سکته مغزی می شوند در صحبت کردن و فهمیدن حرف دیگران و نیز خواندن و نوشتن دچار مشکل می‌شوند. این مشکلات می تواند از یک اختلال موقتی در پیدا کردن کلمات تا عدم توانایی کامل در ارتباط برقرار کردن با دیگران متفاوت باشد. اکثر افرادی که دچار مشکلات زیادی در صحبت کردن و فهمیدن زبان دیگران می‌شوند دچار ضایعه در سمت چپ مغزشان شده‌اند زیرا سمت چپ مغز مسئول یادگیری، خواندن، نوشتن، زبان و اعداد میباشد.
● اختلال در ادراک و دریافت مفاهیم: ممکن است افراد مبتلا به سکته مغزی در شناسایی اشیاء و طرز استفاده از آنها دچار مشکل شوند. همچنین ممکن است مشکلاتی در مفاهیم انتزاعی مثل گفتن اینکه اکنون ساعت چند است و یا در چه زمانی از روز قرار داریم ایجاد شود.
● مشکلات شناختی: سکته مغزی می‌تواند اغلب باعث بروز مشکلات ذهنی مثل چگونگی تفکر، یادگیری، تمرکز حواس، بخاطر آوردن، اتخاذ تصمیم، دلیل آوردن و برنامه ریزی شود.
نحوه درمان سکته مغزی
بر اساس شدت سکته مغزی، بیمار را می‌توان یا در بیمارستان تحت درمان قرار داد و یا در خانه این کار را انجام داد. در هر جایی که درمان انجام شود، در روزهای اولیه بعد از بروز سکته مغزی،هدف این خواهد بود که وضعیت بیمار تثبیت شود، فشار خونش کنترل گردد و از بروز عوارض دیگر آن پیشگیری شود.
پزشک ممکن است برای پیشگیری از وقوع یک سکته مغزی دیگر و یا درمان سایر مشکلات بیمار مثل بالا بودن فشار خون و یا بالا بودن میزان کلسترول خون، داروهایی را تجویز نماید. صدها نوع دارو وجود دارد که بر اساس نیاز بیمار، چند تا از آنها تجویز خواهد شد.
بهبودی بیماران سکته مغزی چقدر طول می کشد؟
مغز یک عضو مهم بدن است و قادر است که با تغییراتی که ایجاد می‌شود خود را هماهنگ سازد. در هفته ها و ماه‌های بعد از سکته مغزی، بسیاری از سلولهای مغزی که تا حدودی آسیب دیده اند بهبود یافته و دوباره کار خود را از سر می‌گیرند. در همین حال، سایر قسمتهای مغز که آسیبی ندیده‌اند مسئولیت کارهایی که قبلا سلولهای صدمه دیده مغز انجام می‌دادند را بر عهده خواهند گرفت.مدت زمانی که طول می‌کشد تا بهبودی ایجاد شود از شخصی به شخص دیگر متفاوت میباشد. معمولا در چند هفته اول بعد از سکته مغزی یک شتاب اولیه‌ای در بهبودی ایجاد می شود. بعنوان یک قانون، بیشتر بهبودی افراد در عرض یکسال تا ۱۸ ماه رخ خواهد داد اما بسیاری از افراد مدت زمان طولانی‌تری را برای بهبودی نیاز خواهند داشت.
به دلیل اینکه روند درمان بیماران سکته‌ی مغزی طولانی است،بهترین اقدام برای بیمار، انتقال آن از بیمارستان به منزل و انجام اقدامات مراقبتی و بهداشتی، در منزل است.راه اندازی آی سی یو در منزل، سبب می‌شود بیمارتان از عفونت‌های بیمارستانی به دور باشد و درمان آن،سریعتر انجام گیرد.
راه اندازی ICU در منزل چه مزیت هایی دارد؟
انتقال بیمار از بیمارستان به منزل شما و تجهیز ICU در منزلتان، چندین مزیت بسیار بزرگ برای شما و بیمارتان دارد:1. شما دغدغه‌ی دوری از بیمارتان را ندارید و خیال‌تون راحت هست که بیمارتان در یکی از اتاق‌های منزل توسط بهترین تجهیزات پزشکی و کادر درمان مجرب حمایت خواهد شد.
2. هزینه‌ی مراقبت از بیماران درمنزل حتی بیماران ICUبا هزینه بستری بیمار شما در بیمارستان قابل مقایسه نیست و در منزل بسیار کمتر خواهد بود.
3. سطح مراقبتی و پرستاری از بیمار شما در منزل بسیار بالاتر از سطح مراقبتی در بیمارستان است به این دلیل که نرس(پرستار) درمنزل شما، اقدامات پرستاری را برای فقط بیمار شما انجام می‌دهد ولی در بیمارستان پرستار در بهترین حالت اقدامات پرستاری چندین بیمار را انجام خواهد داد.
4. وقتی بیمار شما در منزل با وجود کلیه‌ی امکانات به روز،تحت درمان است دیگر از عفونت‌های بیمارستانی که امروزه یکی ازمعضلات انتقال عفونت به بیماران بستری در بیمارستان است، در امان خواهد ماند.
5. یکی از مشکلاتی که بیماران بستری در بیمارستان خصوصآ کسانی که به مدت طولانی در بیمارستان تحت مراقبت هستند، بهم خوردن حالت روحی روانی بیمار است. هنگامی که بیمار ادامه‌ی درمانش در منزل و در کنار خانواده اش(با رعایت کردن نکات ایزوله و نکات بهداشتی) صورت می‌گیرد، از نظر عاطفی و روند درمان بسیار موثر خواهد بود.
6. اگر بیمار شما در منزل بستری باشد، از نظر تغذیه نیز بسیار بهتر کالری دریافت می‌کند و غذاهای مقوی‌تری را دریافت می‌کند که همین تغذیه مناسب بیمار شما را از نظر ابتلا به زخم بستر حمایت و محافظت خواهد کرد.
ماهک مدیکال چگونه در زمینه ی راه اندازی ICU تخصصی در منزل به شما کمک می کند؟
● ماهک مدیکال با نصب بروزترین تجهیزات پزشکی در یکی از اتاق‌های منزل شما (تبدیل یکی از اتاق‌ها به بخش ویژه و به وجود آوردن یک محیط ایزوله برای بیمار تحت مراقبت ویژه) تجربه خوبی را برای شما رقم خواهد زد.● پس از اینکه تجهیزات ICU در منزل شما ست شدند، (این کار حداکثر یک روز زمان خواهد برد) نوبت به انتقال بیمارتان از بیمارستان به منزل خواهد بود.
● بیمار شما توسط آمبولانس ویژه از بیمارستان به منزل منتقل می‌شود و ادامه درمانش در منزل توسط مجرب‌ترین پرستارانICU انجام خواهد شد تا اینکه بیمارتان بهبودی کامل را به دست آورد.
● چک آزمایشات روزانه به صورت روتین در آزمایشگاه معتبر، انجام بهترین مراقبت‌های پرستاری، انجام فیزیوتراپی توسط کارشناس ارشد و یا دکترای فیزیوتراپی تنها بخشی از اقدامات لازم در منزل برای بیمارانICU میباشد.
