دوازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 161  گروه در بخش های سمینار های علمی، غرفه های نمایشگاهی و مسابقات به عنوان گروه های تقدیری، برگزیده و معرفی شدند.
بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های تقدیری علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.
مقطع: دوره اول متوسطه
موضوع: استفاده ازمالچ برای جلوگیری از طوفان شنی
نام مدرسه: دبیرستان فرزانگان رودهن
نام استاد: خانم الهام عباس زاده، خانم فاطمه میرهادی
دانش آموزان: نیوشا هاشمی، زهرا اسماعیلی

چکیده:
گرد و غبار یکی از پدیده های متداول و در ردیف بزرگ ترین مشکلات جوی محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک است که این امر هر ساله آثار مخربی برای ساکنان این مناطق دارد و خسارت های زیادی را به بخش های مختلف وارد می کند. در سال های اخیر آلودگی ناشی از ذرات گرد و غبار به یکی از معضلات زیست محیطی به خصوص در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. با توجه به این که کشور ما نیز در منطقۀ خشک و نیمه خشک جهان واقع شده است و در حدود 91 درصد از مساحت کشور جزو مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود، مطالعۀ این پدیدة ضرورت دارد.

مقدمه:
یکی از مسائل مهم مناطق خشک و نیمه خشک، حرکت شن های روان و ایجاد طوفان های شنی می باشد که هر ساله این امر خسارت زیادی برای ساکنان این مناطق دارد. عوارض ناشی از ریزگردها، آلودگی هوا می باشد که سلامتی مردم جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. آلودگی هوا اگرچه براي همه افراد و در همه سنين پديده اي مضر و بيماري زا است، اما طيف وسيعي از افراد از جمله سالمندان، خانم هاي باردار، كودكان و افراد بيمار آسيب پذيری بيشتري نسبت به آن دارند. بيشتر آلودگي هوا مربوط به سيستم تنفسي و ريه ها، سيستم ايمني، قلب و هم چنين سيستم بينايي افراد مي شود. اين نوع آلودگي هوا كه طي چند سال اخير در ايران بيشتر شده است، مشكلات زيادي را به وجود آورده است و محققين را به فكر چاره اي براي اين موضوع انداخته است.

از جمله اقدامات جهت جلوگیری از وقوع طوفان های شنی، استفاده از مالچ های بیولوژیک، مالچ های معدنی، مالچ های مکانیکی، مالچ های سیمانی، سرباده فولاد سازی، کاشتن گیاهان و درختان و ... می باشد که متاسفانه تاثیر بسزایی این مالچ ها نداشته و هم چنان مشکل طوفان های شنی و آثار مخرب آن وجود دارد. 

در این مطالعه پژوهش گران قصد دارند با طرحی کاملا دانش آموزی و خلاقانه به منظور جلوگیری از طوفان های شنی از جلبک قرمز جنس گراسیلاریا، ورقه های ژلاتینی، پکتین گیاهی کتیرا و تخم شربت استفاده کرده و مالچ ها را مورد بررسی و مقایسه قرار دهند.
در صورتی که نتایج حاصل مطابق پیش بینی باشد می توان مالچ جدید و ارزان قیمت را نسبت به مالچ های موجود معرفی کرد. بنابراین پس از اعمال در سطوح بزرگتر، تولید این نوع مالچ را انبوه سازی کرده و در تمام مناطق کشور که دچار طوفان های شنی هستند استفاده کرد.
اهمیت و ضرورت انجام طرح
با اشاره به این که تا کنون به این پروژه با این نگرش که از موادی که به وفور یافت می شوند و می توانند اثرات مثبت و سازنده ای در تثبیت شن های روان داشته باشند مورد بررسی واقع نشده، بنابراین این طرح اولین تحقیقی است که مالچ کاملا جدید و مقرون به صرفه را معرفی خواهد کرد. این طرح كاملا خلاقانه مي ­­باشد چرا كه تمامي مشكلاتي كه مالچ پاشي هايي كه قبلا ارائه شده بود را ندارد و هيچ خطري براي انسان هايي كه در اطراف بيابان ها زندگي مي­كنند و جانوراني كه زيستگاه شان آنجا است را ندارد و خطري آن ها را تهديد نخواهد كرد.
اين طرح كاملا طرحي دانش آموزي است و با پشتکار و تلاش بی وقفه ی دانش آموزان اجرا شده است. از ديگر مزاياي اين طرح اين است كه از موادی که در کشورمان وجود دارد اما کسی از آن استفاده نمی کند بهره گرفته شده است و اينكه اين مواد نه تنها به خاك ضرري نمي ­رساند بلكه باعث غني شدن خاك نيز مي­شود كه اين خود امتياز بزرگي محسوب مي­شود. چراكه از خاكي كه ممكن است هيچ فايده اي نداشته باشد خاكي غني شده مي ­سازد.
این طرح مقرون به صرفه می باشد زیرا جلبک قرمز جنس گراسیلاریا در آب های ساحلی جنوب کشورمان یافت می شود و می توان مالچی بسیار ساده و کم هزینه و سازگار با محیط زیست و هم چنین نسبت به دیگر مالچ ها دارای قدرت نگهداری و تثبیت کننده قوی تولید کرد.
از آنجا که آمار آسیب های ناشی از طوفان های شنی در ایران و جهان در حال افزایش است لذا حل این مشکل ضروری به نظر می رسد و از جمله الویت های حوزه محیط زیست خواهد بود.

اهداف پژوهش
هدف کلی:
بررسی استفاده ازمالچ جهت جلوگیری از طوفان شنی
2-3-1- اهداف ویژه (جزئی و اختصاصی):
1.آشنایی با عوامل به وجود آورنده طوفان های شنی
2.آشنایی با مناطق مستعد طوفان های شنی در جهان و ایران
3.آشنایی با شرایط آب و هوایی مناطق مستعد طوفان های شنی
4.آشنایی با اثرات مخرب و آسیب های زیست محیطی ناشی از طوفان های شنی
5.آشنایی با آسیب های سلامتی ناشی از طوفان های شنی
6.آشنایی با نحوه ی کنترل طوفان های شنی
7.آشنایی با انواع مختلف مالچ ها
8.آشنایی با نحوه کارکرد و عملکرد مالچ نفتی
9. آشنایی با نحوه کارکرد و عملکرد مالچ سیمانی
10. آشنایی با نحوه کارکرد و عملکرد مالچ شیمیایی
11. آشنایی با نحوه کارکرد و عملکرد مالچ مکانیکی
12. آشنایی با نحوه کارکرد و عملکرد مالچ بیولوژیکی
13. آشنایی با نحوه کارکرد و عملکرد مالچ رسی
14. آشنایی با نحوه کارکرد و عملکرد مالچ سرباره فولاد سازی
15. آشنایی با نحوه کارکرد و عملکرد باد شکن ها
16.آشنایی با عوامل تثبیت و نگه دارنده های خاک های شنی
17.آشنایی با خصوصیات مرفولوژیکی و بیولوژیکی جلبک قرمز جنس گراسیلاریا
18.آشنایی با گیاهان حاوی پکتین و خواص آنها
19.آشنایی با نحوه ی استخراج آگار از جلبک قرمز

اهداف کاربردی:
1.ارائه راه کارهای مناسب برای تولید ارزان قیمت و مقرون به صرفه مالچ
2.ارائه راه حلی ساده برای تولید جلبک قرمز و استخراج آگار از جلبک قرمز
3.ترویج استفاده از مالچ جلبک قرمز در مناطق مستعد طوفان های شنی

فرضیات
1.به نظر می رسد ترکیبات پکتین دار باعث تثبیت شن های روان می شوند.
2.به نظر می رسد گیاهانی که دارای خاصیت چسبندگی در صمغشان هستند موثر در تثبیت شن های روان می باشند.
3. به نظر می رسد جلبک قرمز – جنس گراسیلاریا باعث تثبیت شن های روان می شوند.
4. به نظر می رسد ورقه ی ژلاتین باعث تثبیت شن های روان می شوند.
5. به نظر می رسد تخم شربت باعث تثبیت شن های روان می شوند.
6. به نظر می رسد گیاه کتیرا باعث تثبیت شن های روان می شوند


برای مشاهده مجموعه فایل های ضمیمه اینجا کلیک کنید.
 

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان
تهیه: نگار تجملیان -  تنظیم: زینب شاه مرادی