آیا الکل صنعتی پاک است؟!
الکل صنعتى از لحاظ ماهیت شیمیایى هیچ تفاوتى با الکل تخمیرى ندارد با این تفاوت که بر الکل صنعتى قطعا لفظ خمر صادق نیست. در حالى که الکل تخمیرى از آن جهت که از تقطیر بخار خمر به دست آمده، احتمال آن مىرود که عنوان خمر بر آن صادق باشد.
به طور کلی الکلها به دو دسته تقسیم مىشوند:
1- الکلى که از طریق صنایع نفت و پتروشیمى به دست مىآید.
2- الکلى که از تقطیر بخارات شراب، حاصل مىشود.
ما در این مقاله حکم مربوط به الکل صنعتی و طبی را مورد بررسی قرار می دهیم:
واقعیت این است که الکل صنعتى از لحاظ ماهیت شیمیایى هیچ تفاوتى با الکل تخمیرى نداشته و هر دو از نوع الکل یک ظرفیتى نوع اول به فرمول C2H5OH مىباشند. منتها با این تفاوت که بر الکل صنعتى قطعا لفظ خمر صادق نیست. در حالى که الکل تخمیرى از آن جهت که از تقطیر بخار خمر به دست آمده، احتمال آن مىرود که عنوان خمر بر آن صادق باشد.
الف) الکل صنعتی:
مشهور فقیهان ملاک نجس بودن الکل را، خاصیت مست کنندگی آن و مایع بودن آن می دانند.
در اینجا حکم الکل صنعتی و طبی را از نظر فقهای عظام بیان می نماییم:
امام خمینی(ره) و آیة الله فاضل لنکرانی(ره):
الکل صنعتی که برای رنگ کردن درب و میز و صندلی و مانند اینها به کار می برند اگر انسان نداند از چیزی که مست کننده و روان است درست کرده اند، پاک می باشد.
آیة الله سیستانی(دام ظله):
تمام اقسامش پاک می باشد.
آیة الله تبریزی(ره):
اگر خودش به تنهایی مست کننده نیست پاک می باشد.
نتیجه آنکه الکلهایی نظیر اتانول و متانول که ذاتا جنبه ی سمی داشته و قابل شرب نیستند، پاک بوده و تا زمانی که رقیق نشده و مشروب و مسکر نباشند، نوشیدن این قسم الکل ها حرام نیز نمی باشد
آیة الله گلپایگانی(ره) و آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظله):
اگر انسان نداند که مست کننده است و یا نداند که آن را ابتدا از چیز مست کننده ی روان درست کرده اند پاک است.
آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله):
الکل هایی که ذاتاً قابل شرب نیست یا جنبه ی سمی دارد، نجس نیست، ولی هرگاه آن را رقیق کنند و مشروب و مسکر باشد، نوشیدنش حرام است و احتیاطاً حکم نجس دارد.
آیة الله خامنه ای(دام ظله):
الکل هایی که معلوم نیست در اصل از اقسام مایعات مست کننده باشد، محکوم به طهارت است.
(منبع: توضیح المسائل مراجع، جلد اول، صفحه 88، مسأله 112 و رساله اجوبه الاستفتائات آیة الله خامنه ای، سوال 304))
نتیجه آنکه الکلهایی نظیر اتانول و متانول که ذاتا جنبه ی سمی داشته و قابل شرب نیستند، پاک بوده و تا زمانی که رقیق نشده و مشروب و مسکر نباشند، نوشیدن این قسم الکل ها حرام نیز نمی باشد.
ب) الکل طبی:
حال نظر فقهیان را در مورد الکل سفید (الکل طبی) كه در تزریقات و مانند آن به كار مى رود، بیان می نماییم:
سوال: الکل سفید که برای تزریقات در درمانگاه ها و بیمارستان ها به کار می رود، پاک است یا خیر؟
آیة الله خامنه ای(دام ظله):
اگر معلوم نیست در اصل از اقسام مایعات مست کننده باشد، محکوم به طهارت است.
آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله):
آری پاک است.
آیة الله بهجت(ره):
اگر مسکر مایع بالاصاله است، نجس است.
آیة الله سیستانی(دام ظله):
پاک است.
آیة الله فاضل لنکرانی(ره):
پاک است.
آیة الله صافی گلپایگانی(ره):
اگر در ترکیب آن الکل مست کننده نجس وجود داشته باشد نجس است و اگر مشکوک باشد، محکوم به طهارت است.
آیة الله تبریزی(ره):
محکوم به طهارت است.
سید مجتبی نظری
بخش احکام اسلامی تبیان
منبع: مسائل جدید، سید محسن محمودی، ج4، ص207 و 208
