جنگل‌نوردی، تفریحی فراموش شده
تا به حال به جنگل‌نوردی رفته‌اید؟ اگر نرفته‌اید، خیلی از لذت‌های زندگی را از دست داده‌اید؛ لذت‌هایی مثل گوش کردن به آواز پرندگانی که نمی‌شناسید، یا زمزمه مبهم جریان آب رودخانه یا خش خش برگ‌هایی که روی آن‌ها پا می‌گذارید و ...
تا به حال به جنگل‌نوردی رفته‌اید؟ اگر نرفته‌اید، خیلی از لذت‌های زندگی را از دست داده‌اید؛ لذت‌هایی مثل گوش کردن به آواز پرندگانی که نمی‌شناسید یا زمزمه مبهم جریان آب رودخانه یا خش خش برگ‌هایی که روی آن‌ها پا می‌گذارید، تماشای مه رقیق صبحگاه که روی درختان سبز و بلند، دست نوازش می‌کشد، دست کشیدن روی پوست مرطوب درختان، استشمام بوی برگ‌های سبز و نشستن روی کنده یک درخت و نوشیدن چای خوش عطر و داغ، رها شدن از همه فکرهایی که دلواپس یا بی‌حوصله‌تان کرده‌اند و سرانجام یکی شدن با زیبایی محض طبیعت.
چرا شما و خانواده‌تان باید از این لذت‌ها بی‌بهره می‌مانید؟
9 درصد از مساحت ایران جنگل است، پس گردش در آن را تجربه کنید؛ اما قبل از آن که راه بیفتید، توصیه‌های ما را درباره جنگل‌نوردی بخوانید. جنگل‌نوردی، هم نوعی ورزش و فعالیت فیزیکی به حساب می‌آید و هم آرامش روحی به شما می‌بخشد و به همین دلیل، ما از ارائه پژوهش‌های صورت گرفته در این زمینه که به بررسی تأثیر شگفت‌انگیز گردش در طبیعت و به خصوص جنگل بر روحیه، قدرت تفکر، هوش و خلاقیت انسان‌ها می‌پردازند، صرف‌نظر می‌کنیم و بلافاصله سراغ نکات کلیدی می‌رویم که برای جنگل‌نوردی باید آن‌ها را در نظر داشته باشید.
مقالات مربوط به اصول گردش در جنگل، بسیار محدودند. ما برای نوشتن این مقاله از انجمن گردشگران ایران و فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی کمک گرفته‌ایم و این اصول، حاصل تجربه جنگل‌نوردهای حرفه‌ای هستند.
پیش از آن که سفر را آغاز کنید، از راهنمای ترجیحاً محلی و قابل اعتمادی بخواهید كه با شما در طول سفر همراه شود. اگر در محل‌های پر رفت و آمد حاشیه‌ای جنگل حرکت می‌کنید، مسیرهایی را که پیش‌تر مورد استفاده قرار گرفته‌اند و پاکوب دارند برای پیاده‌روی انتخاب کنید.
لوازم حیاتی جنگل‌نوردی
برای گردش در جنگل به لوازمی نیاز دارید که همراه نبردن هر یک از آن‌ها، جنگل‌نوردی را برایتان دشوار می‌کند. این وسایل عبارتند از کفش‌های ساق‌دار کوهنوردی، جوراب‌های ضخیم غیر نایلونی، چراغ قوه، طناب، بطری‌های آب، جعبه کمک‌های اولیه کامل، قطب‌نما، نقشه، چادر برای اقامت چندروزه، وسایل پخت غذا، چاقو و زیرانداز.
* پیش از جنگل‌نوردی به هر یک از اعضای خانواده، یک سوت بدهید. از همان سوت‌ها که داورها به گردن شان می‌اندازند. به آن‌ها هشدار بدهید که فقط در مواقع خطر از آن استفاده کنند. می‌گویید سوت لزومی ندارد، چون این روزها تلفن همراه داریم. نه، اشتباه می‌کنید. به آنتن‌دهی تلفن تان فکر کرده‌اید، یا به زمانی که باید صرف گرفتن شماره تلفن شود؟
* اگر به محلی می‌روید که از امنیتش مطمئن نیستید، یا احتمال می‌دهید كه در آن، حیوانات وحشی وجود داشته باشند، وسایلی برای دفاع از خود همراه داشته باشید.
* به هیچ وجه کفش‌های کتانی کهنه را برای جنگل‌نوردی انتخاب نکنید، احتمال پیچ خوردن مچ پای شما در این کفش‌ها بیشتر است.
اگر قرار است یکی از روزهای تعطیل را به جنگل‌نوردی اختصاص دهید، پیش از آن که راه بیفتید از وضعیت هوا در آن روز مطلع شوید و اگر یک جنگل‌نورد حرفه‌ای نیستید، در صورت بارانی بودن هوا، برنامه آن روز را لغو کنید.
شاید فکر کنید باران در جنگل نباید چندان خطرناک باشد، اما اشتباه می‌کنید؛ نخستین خطری که در بارندگی تهدیدتان خواهد کرد، صاعقه است. به یاد داشته باشید که پنهان شدن زیر درخت هنگام صاعقه، یعنی قایم شدن در پمپ بنزین هنگام آتش‌سوزی. درختان هادی جریان برق هستند و پناه گرفتن زیر آن‌ها هم احتمال صاعقه زدگی را بیشتر می‌کند و هم ممکن است درختان پوسیده یا پوک روی شما سقوط کنند.
خطر دوم، احتمال طغیان رودخانه در جنگل یا وقوع سیل در آن است، به ویژه جنگل‌هایی که روی شیب قرار دارند. در این شرایط با آغاز بارندگی، مسیر حرکت خود را از دره یا مسیر رودخانه به سمت بالای شیب تغییر دهید.
در جنگل چه بخوریم، چه نخوریم؟
میوه‌ها و گیاهانی را که نمی‌شناسید نخورید، به خصوص روی گزینه خوردن قارچ‌های جنگلی خط قرمز بکشید.
آب در جنگل کمتر پیدا می‌شود و اگر هم پیدا شود، معمولاً از نظر بهداشتی به هیچ وجه قابل اعتماد نیست، بنابراین پیش از آغاز جنگل‌نوردی، چند بطری آب با خود بردارید. اگر قرار است یکی از وعده‌های غذایی را در جنگل صرف کنید، حتماً کاغذهای آلومینیومی همراه داشته باشید. شما می‌توانید با پیچیدن این کاغذها دور مواد غذایی و قرار دادن در آتش، گرم شان کنید. بد نیست بدانید جنگل‌نوردهای حرفه‌ای، تخم‌مرغ‌هایشان را با گِل نم‌دار می‌پوشانند و روی آتش می‌پزند و به آرد، آب اضافه می‌کنند و آن را دور چوب می‌پیچند و روی آتش می‌گیرند تا نان دست‌پخت خودشان را بخورند.
چطور آتش برپا کنیم؟
شما برای غذا پختن به آتش نیاز دارید، اما خیلی از مردم هستند كه هنوز بر پا کردن آتش در جنگل را به درستی یاد نگرفته‌اند. در خیلی از فیلم‌ها می‌بینید که کسی با روش اصطکاکی (قرار دادن یک شاخه میان دو دست و چرخاندن سریع آن برای داغ شدن) آتش بر پا می‌کند، اما تجربه به ما نشان داده که این روش معمولاً کارآمد نیست!
برای درست کردن آتش، بهتر است محلی امن و دور از گیاهان و برگ‌های خشک را انتخاب کنید. می‌توانید با سنگ، پناهی برای محافظت از آتش در برابر باد بسازید یا در زمین گودالی بکنید و آتش را در آن روشن کنید.
بعضی‌ها تصور می‌کنند هرچه هیزم بیشتری انباشته کنند، آتش بهتری بر پا خواهند کرد؛ در حالی که فراوانی چوب، آتش را خفه می‌کند. آتش را آرام آرام باد بزنید تا اکسیژن لازم به آن برسد.
اگر از حمله حیوانات وحشی نگران هستید و قصد دارید آتش را تا صبح روشن بگذارید، حتماً به نوبت کنار آن نگهبانی دهید و صبح از خاموش کردنش کاملاً مطمئن شوید.
حرفه‌ای چادر بزنید
* برای چادر زدن در جنگل، چند نکته را در نظر داشته باشید؛ اول این که درخت‌ها در شب، دی‌اکسیدكربن تولید می‌کنند، بنابراین احتمال دارد با چادر زدن در زیر آن‌ها، مسموم شوید.
* همیشه احتمال سقوط اشیایی مثل سنگ بر روی چادر را در نظر بگیرید و آن را با رعایت فاصله‌ای نسبتاً زیاد از حریم رودخانه و دور از شیب برپا کنید.
* این نکته را در نظر داشته باشید که گاهی حتی با بستن زیپ چادر هم نمی‌توانید از وارد نشدن برخی حشرات ریز مثل مورچه‌ها مطمئن باشید. اگر واقعاً برایتان مهم است که حشرات خوابتان را آشفته نکنند، برای برپا کردن چادر، محلی را انتخاب کنید که در آن حشرات کمتری وجود داشته باشند. برای فراری دادن حشرات از سم یا سوخت‌هایی مثل بنزین استفاده نکنید. این روش‌ها هم به طبیعت آسیب می‌زنند هم به شما!
رعایت ادب در مهمانی جنگل واجب است
ورود به هر محیطی اصول و قواعدی دارد. اگر قرار باشد شما مهمان خانه یکی از آشناها شوید، ناچارید قوانینش را رعایت کنید. مثلاً با پوششی مناسب و در محدوده زمانی که او تعیین کرده است، به خانه‌اش می‌روید، هر جایی سرک نمی‌کشید و به خودتان اجازه نمی‌دهید داخل خانه زباله بریزید. این اصول را قبول دارید؟ پس چگونه است که اگر مهمان جنگل شوید، آن‌ها را نادیده می‌گیریم!؟
مهمان جنگل شدن هم اصولی دارد که ما در این بخش از گزارش، به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
درخت، دفتر خاطرات نیست!
روی پوست درختان حکاکی نکنید، شاخه‌هایشان را نشکنید.
آتش مساوی است با فاجعه
واقعاً خیلی سخت است پس از آن که غذا یا خودمان را با آتش گرم کردیم، آن را با پاشیدن آب یا خاک خاموش کنیم!؟ هرگاه خواستید آتش را به حال خود رها کنید، فقط کافی است تصاویر جنگل‌های زغال شده کشورمان را که بارها با آتش جنگیدند به یاد آورید.
گاهی پیش آمده است که با برخی ناواردها در جنگل‌نوردی همراه شده‌ایم، بعضی از آن‌ها که ادعای حفاظت از محیط زیست دارند، زباله‌ها را تفکیک می‌کنند، یعنی زباله‌های پلاستیکی را با خود حمل می‌کنند و ظرف‌های شیشه‌ای شکسته یا بطری‌های شیشه‌ای استفاده شده را در طبیعت جا می‌گذارند!
ما نمی‌دانیم این رسم از کجا آمده، اما باور کنید یک تکه شیشه می‌تواند مانند ذره‌بین، نور خورشید را متمرکز کند و به این ترتیب برگ‌های زیرش آنقدر داغ شوند که آتش بگیرند و این شاید آغاز یک آتش‌سوزی وسیع باشد.
اگر از حاشیه جنگل جلوتر بروید، برهم زدن سکوت و آرامش آن خطرناک‌تر می‌شود. مسلماً آنجا گاوی به شما حمله نمی‌کند، اما شاید حیوانات خطرناک‌تری منتظرتان باشند، پس احتیاط را فراموش نكنید.
