ازدواج موقت را ترویج کنیم

مصاحبه اختصاصی تبیان با دکتر ابهری

---

رواج پدیده ازدواج موقت در میان جامعه این طور می‌طلبد که با نگاهی موشکافانه و دقیق به بررسی این مسئله از دید علم جامعه شناسی و رفتار شناسی بپردازیم و بسترهایی را که این پدیده از دل آن اتفاق می‌افتد، واکاوی نماییم.

به همین منظور تبیان به سراغ دکتر ابهری، جامعه شناس و رفتار شناس رفته و جویای درستی و یا نادرستی ازدواج‌های موقت از زبان ایشان شدیم.

از دید جامعه شناسی، ضرورت ازدواج در چیست؟ این علم در مورد رفتار شناسی ازدواج‌های موقت، چه تبیینی ارائه می‌دهد؟

«ازدواج به عنوان یک پیوند عاطفی رابطه‌ای است که میان دو انسان صورت می‌گیرد و با آغاز این رابطه، کاشانه‌ای شکل می‌گیرد و با تولد فرزندان جامعه ادامه می‌یابد و این مسئله از ضروریات هر جامعه است.».

دو شکل از ازدواج به طور قانونی و منطقی وجود دارد که اولین شکل آن ازدواج دائم بوده که به اندازه کافی در مورد آن بحث و گفتگو گردیده است. اما گروه دوم ازدواج موقت است که در فقه شیعه وجود دارد و در صورت اجرا می‌تواند یکی از راه کارهای اصلی مقابله با فحشا و خود فروشی و تولد کودکان بی هویت گردد.

به نظر شما، ازدواج موقت آری یا خیر؟

بعد از 30 سال تجربه تلخ و شیرین در آسیب شناسی اجتماعی در کشور به این نتیجه رسیده‌ام که توسعه و تبلیغ ازدواج موقت هیچ مغایرتی با گسترش ازدواج دائم نداشته و حتی ممکن است مقدمه‌ای برای ایجاد در روابط عاطفی و افزایش آمار ازدواج دائم باشد.

چه دیدگاه‌هایی مخالف ازدواج موقت هستند؟ آیا این مخالفت‌ها منطقی است؟

معمولاً دو گروه مخالف با ازدواج موقت در جامعه وجود دارند که بدون توجه به جنسیت آن‌ها باید عرض کنم، گروه اول کسانی هستند که علاقه ندارند در چارچوب‌های قانونی و شرعی قرار گیرند و لجام گسیختگی رفتاری را برای خود انتخاب کرده‌اند. تنوع طلبی و عدم پایبندی عاطفی باعث گریز این افراد از ازدواج مخصوصاً از نوع موقت آن است.

گروه دوم را فمینیست‌ها و کسانی که سنگ دفاع از حقوق زنان را به سینه می‌زنند، تشکیل می‌دهند و ازدواج موقت را مغایر با شخصیت زن تفسیر می‌کنند. این‌ها اشخاصی هستند که تحت تأثیر فرهنگ‌های غربی، فقط طوطی‌وار بعضی کلمات را بیان می‌کنند و در مقابله با سوالات منطقی ما سکون می‌کنند. از این گروه سوال می‌کنیم :اگر ازدواج موقت مغایر با شخصیت و جایگاه زنان است، خودفروشی و روسپی گری و به دنیا آوردن فرزندان نا مشروع چگونه تعبیر و ارزیابی می‌گردد؟ زنان خودفروش در معرض انواع تهدید های جانی، روانی و رفتاری بوده و هیچ گاه سرنوشت خوشایندی در انتظار آنان نمی‌باشد.

ازدواج موقت برای چه افراد و در صورت داشتن چه شرایطی منطقی است؟

البته ازدواج موقت برای افراد مجرد و کسانی که دارای مشکلات زناشویی می‌باشند، تجویز می‌شود و بسیاری از بانوان با رعایت شرایط، با این سبک از ازدواج موافق هستند. اگر مردی تنوع طلب باشد و کیان خانواده را به خطر اندازد و دامن یک خانواده را آلوده سازد، حساب او از دیگران جدا است چرا که اگر یک جوان مجرد، دانشجو و کارمند توانایی ازدواج دائم را نداشته باشد و یا آمادگی مالی و روانی پیدا نکند، در این جامعه چه باید بکند؟ آیا باید به دنبال نوامیس مردم راه بیفتد و به حریم دیگران دست درازی کند؟ در شرایط حاضر که با گسترش طلاق روبه رو هستیم و قشر جدیدی به نام بیوه‌های جوان در حال ظهور هستند که حداقل سن آن‌ها 19 و حداکثر 25 سال است. خب این زن برای غریزه جنسی خود و حتی مسائل عاطفی و مادی‌اش چه باید بکند؟ پس ملاحظه می کنیم ازدواج موقت فقط برای این است که افراد از نظر روانی پاک بمانند و بپذیرند که مرتکب گناه نشده و اگر فرزندی هم به وجود آمد، پدرش موظف به حمایت قانونی از او باشد.

به نظر شما در جامعه فعلی، شاهد ساماندهی جنسی هستیم؟ چه اقداماتی ضروری است؟

مشکل اساسی ما در بروز خودفروشی و تنوع طلبی برخی از مردان و ظهور مردان خیابانی این است که در 30 سال گذشته ما برای مدیریت غریزه جنسی جوانان و افراد مجرد، هیچ برنامه ریزی فکری نکرده ایم و فقط حرف زدیم، مقاله نوشتیم و همایش برپا کرده‌ایم.

تسهیل ازدواج دائم یعنی مسکن رایگان و ارزان قیمت، پرهیز از شیربها و هزینه‌های این گونه، خودداری از مهریه‌های غیر متعارف و غیر فقهی، پرهیز از هزینه‌های سرسام آور مراسم عروسی، این‌ها گام‌هایی هستند که باید از سوی والدین، نهادهای مسئول و سازمان‌های مرتبط برداشته شود و با درست کردن بسته درباره این گونه از مسائل، قطعاً مشکلات جوانان ما حل نمی‌شود.

ازدواج دانشجویی را مناسب ارزیابی می‌کنید؟

گسترش ازدواج دانشجویی، ایجاد امکان ازدواج‌های موقت برای جوانان مجرد و بیوه‌های جوان در کنار حرکت جدی و دلسوزانه در راستای ایجاد امکانات و تسهیلات ازدواج دائم، قدم‌هایی هستند که باید برداشته شوند. آنگاه است که ملاحظه خواهیم کرد که دیگر زنان خیابانی و بیماری‌های وحشتناکی از جمله ایدز، از جامعه رخت بر می‌بندند.

به همه‌ی ازدواج‌های موقت نمی‌توان خوش‌بین بود و آن را مقدمه‌ای برای تبدیل به یک پیوند دائم دانست، نظر شما در این رابطه چیست؟

البته گروهی دیگر، اعتقاد دارند، لزوماً همه ازدواج‌های موقت به ازدواج دائم تبدیل نخواهند شد که البته این نظر درست می‌باشد، مگر قرار است همه ازدواج‌های موقت شادکام باشد و یا همه دوستی‌ها تا قیامت ادامه داشته باشند، خب هر کسی روشی برای ادامه زندگی خود دارد، ممکن است یک خانم ازدواج موقت با جوانان مجرد را برای گذارندن امور عاطفی خود انتخاب کند و امیدی به دوام آن نیست، اینجا دیگر کاری نمی‌شود انجام داد. برای کاهش دامنه آسیب‌های این گونه تصورات باید و باید امکانات ازدواج دائم را برای جوانان فراهم کرد.

در رابطه با مدیریت غریزه جنسی در جامعه چه باید کرد؟

مدیریت غریزه جنسی باید همراه با ساماندهی این غریزه بدون فوت و اتلاف وقت، بررسی و اجرا شود. یعنی یک کار گروه مجرب و خبره راه‌ها و روش‌های این مدیریت را بررسی کرده و برای اجرا به سازمان‌های مسئول ارائه دهد و وگرنه باید شاهد تجاوز، جرایم خشن و مرتبط با این مسائل باشیم.

باید سازمان‌های مربوطه مثل بهزیستی به دنبال تصویب قوانین و مقرراتی در راستای حمایت از قربانیان جرایم جسمی و خشونت بوده و برای حمایت و نگه داری از کودکانی که بدون هیچ گناهی متولد می‌شوند، تمهیداتی بیاندیشند تا شاهد کودکان سر راهی نباشیم.

بسیاری از خانواده‌ها مخالف ازدواج موقت فرزندان خود هستند، شما هم با این خانواده‌ها هم عقیده هستید؟

در مورد خانواده‌هایی که از ازدواج موقت فراری بوده و یا آن را برای فرزندان خود قبول ندارند باید عرض کنم خوب است این گونه والدین سری به مراکز و بیمارستان‌های محل نگه داری بیماران ایدزی بزنند و لحظاتی در مورد آلوده شدن فرزندان خود به گناه و نوامیس مردم تفکر کنند، آنگاه اگر قانع نشدند من حاضرم با آن‌ها صحبت کنم.

از صحبت‌ها چنین برداشت می‌شود که رابطه جنسی در ازدواج‌های موقت حرف اول را می‌زند، پس جایگاه عشق در ازدواج چه می‌شود؟

اصولاً عشق باید از ازدواج متولد شود و عشق‌های خیالی و افسانه‌ای دیگر در موزه‌ها وجود دارند، جوانان نباید منتظر عشق‌های رویایی باشند، با منطق می‌توان عاطفه را هدایت کرد.

اگر طبق قواعد اسلام پیش برویم، مسائل و اتفاقات و مشکلات اجتماعی که جامعه فعلی در حال مواجه با آن است، نخواهیم بود.