اقدامي نيکو براي احترام به کتاب و کتاب‌خواني
ديدار مقام معظم رهبري با دست‌اندرکاران کتاب در ايران اعم از مديران و کتابداران اين نکته را بيش از هر چيز تاکيد مي‌کند که ارزش کتاب در جامعه ما بيش از آني است که امروز شاهدش هستيم.
حضرت آيت‌الله خامنه‌اي رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديداري که در هفته گذشته با مسؤولان کتابخانه‌هاي بزرگ و عمومي و جمعي از کتابداران سراسر کشور داشتند با اشاره به سابقه کهن و تاريخي ملت مسلمان ايران در توليد کتاب و کتاب‌خواني، شرايط کنوني توليد و نشر کتاب و آمارهاي مطالعه کتاب در کشور را راضي کننده ندانستند و همه مسئولان دستگاه‌هاي فرهنگي و مرتبط با موضوع کتاب و کتاب‌خواني را به بازنگري جدي و حرکتي جديد و فراگير براي ترويج کتاب‌خواني و مطالعه کتاب‌هاي مفيد و سالم به ويژه در ميان نوجوانان و جوانان فراخواندند.
ديدار مقام معظم رهبري با دست‌اندرکاران کتاب در ايران اعم از مديران و کتابداران اين نکته را بيش از هر چيز تاکيد مي‌کند که ارزش کتاب در جامعه ما بيش از آني است که امروز شاهدش هستيم.
«تبليغات کتاب و کتاب‌خواني در دستگاه‌هاي ارتباط جمعي» و «عرضه کتاب سالم و جلوگيري از ورود کتاب‌هاي مضر به بازار کتاب» از جمله مباحثي بود که رهبر گرانقدر انقلاب به آن پرداختند.
در پي بيانات مقام معظم رهبري گفت‌وگويي با محسن پرويز و هم‌چنين احسان عباسلو رئيس سراي اهل‌قلم درباره‌ي نشر کتاب و کتاب‌خواني انجام شده که مي‌آوريم:
محسن پرويز: مقام معظم رهبري هم به ناکافي بودن تيراژ کتاب‌ها اشاره کردند
معاون فرهنگي پيشين وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در پي بيانات مقام معظم رهبري درباره‌ي وضعيت نشر کتاب و کتاب‌خواني در ديدار با کتابداران و اعضاي نهاد کتابخانه‌هاي عمومي سراسر کشور، گفت: محورهايي که در صحبت مقام معظم رهبري وجود داشت، بخشي مربوط به نظارت کامل بر صدور مجوز کتاب بود و اين‌که نبايد آثاري که مضر است، در جامعه منتشر شود. اين موضوع متولي مشخص دولتي دارد و خطاب آن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است. اما بخش‌هاي ديگر فرمايشات ايشان به کمبود تيراژ کتاب و به رونق ناکافي کتاب‌خواني و سطح مطالعه‌ي پايين مربوط بود.
او افزود: در اين دو بخش، مخاطب شما يک وزارتخانه نيست و علاوه بر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، جاهاي ديگر، چه در دولت و خارج از دولت، بايد به اين بخش توجه کنند و در اين ماجرا نقش داشته باشند.
اگر مقام معظم رهبري به پايين بودن سطح مطالعه اشاره مي‌کنند، با درنظر گرفتن جايگاه جمهوري اسلامي به عنوان يک کشور فرهنگي است؛ زيرا در کشورهاي همسايه‌ي ما اين آمار پايين‌تر است؛ اما ما نبايد خودمان را با کشورهاي اطرافمان مقايسه کنيم.
پرويز با اشاره به کاهش شمارگان کتاب‌ها، عنوان کرد: مقام معظم رهبري هم به ناکافي بودن تيراژ کتاب‌ها اشاره کردند. از سال 85 تا امروز، تقريباً هر سال چندصد نسخه از تيراژ کتاب کاهش يافته است و در کنار اين، تعداد عناوين چاپ‌شده افزايش يافته است. در گزارش کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي که يک ماه پيش و به گمان من، انتخاب‌شده، اعلام شد و متأسفانه مورد دقت رسانه‌ها قرار نگرفت، آن‌جا اشاره‌اي به تيراژ کتاب‌ها نشده بود و کاهش تيراژ کتاب‌ها مغفول مانده بود و افزايش تعداد عناوين که رشد داشته، برجسته شده بود.
اگر مقام معظم رهبري به پايين بودن سطح مطالعه اشاره مي‌کنند، با درنظر گرفتن جايگاه جمهوري اسلامي به عنوان يک کشور فرهنگي است؛ زيرا در کشورهاي همسايه‌ي ما اين آمار پايين‌تر است؛ اما ما نبايد خودمان را با کشورهاي اطرافمان مقايسه کنيم.
معاون فرهنگي پيشين وزارت ارشاد با اشاره به نياز به انجام کار علمي براي رسيدن به سرانه مطالعه در کشور، گفت: اگر به شکل واقعي هدفمان آسيب‌شناسي و اقدام مناسب براي حل يک مشکل باشد، بايد کار علمي صورت بگيرد و مستمر باشد.
احسان عباسلو: نياز مخاطب را در نظر بگيريم
احسان عباسلو در اين گفت‌وگو با اشاره به سخنان مقام معظم رهبري و گلايه ايشان از وضعيت کتاب‌خواني گفت: با توجه به پيشينه فرهنگي ما انتظار مي‌رود سطح کتاب‌خواني در کشور بالا باشد اما برخلاف انتظار ما مسئولان و مقامات در گفت‌وگوهاي متعددي از وضعيت کتاب‌خواني اعلام نارضايتي کرده‌اند.
بهتر است کارشناسان مربوطه و مقامات مسئول در اين با ره تحقيق و جست‌وجو کنند تا علت پايين بودن سرانه مطالعه را بهتر متوجه شوند، آن‌ها مي‌توانند در پژوهش‌هاي خود اين سوالات را مطرح کنند که آيا کيفيت کتاب‌هاي حاضر پايين است؟ آيا کتاب‌ها تکراري است يا محتواي آثار خواننده‌ها را راضي نمي‌کند؟ قيمت کتاب چقدر در اين رکود کتاب‌خواني در کشور موثر است؟
چند گروه کتاب‌خوان در کشور وجود دارند و در اين ميان دو گروه هستند که بيشتر از بقيه کتاب مي‌خوانند، يکي قشر دانشگاهي است و ديگري افرادي که بر اساس علايق و نيازهاي شخصي خود کتاب مي‌خوانند، آيا اين افراد به دليل قيمت بالاي کتاب‌ها ديگر قادر به خريدن آثار نيستند؟ يا مشغله‌هاي فراوان زندگي باعث شده از کتاب‌خواني غافل شوند؟ به نظر من اين‌ها سوالات کليدي است که بايد به آن پاسخ داده شود تا به دليل اصلي اين موضوع پي ببريم.
عباسلو در ادامه سخنانش درباره ارتقاي سطح کتاب‌خواني و راهکارهاي موجود در اين زمينه گفت: ما بايد راه استفاده از وقت مردم را ياد بگيريم و نبايد فکر کنيم براي کتاب‌خواني بايد دو يا سه ساعت را به صورت مجزا به کتاب‌خواني اختصاص داد. ما مي‌توانيم با نوشتن و چاپ آثار کوتاه در قطع‌هاي کوچک مردم را به کتاب خواندن در مترو و اتوبوس ترغيب کنيم. بهتر است قدري از قالب‌هاي سنتي چاپ کتاب فاصله بگيريم و آثار را با شيوه‌هاي جديد در قطع و شکل جديد منتشر کنيم تا خوانندگان جذب کتاب‌ها شوند.
من فکر مي‌کنم نويسنده‌ها هم در اين امر بي‌تقصير نيستند. نويسنده بايد نيازهاي مخاطب را ارزيابي کند و با توجه به آن‌ها شروع به نوشتن آثار کند اما متأسفانه برخي از نويسندگان فقط نيازهاي خودشان را در نظر مي‌گيرند و همين امر باعث فاصله گرفتن خوانندگان از آثار مي‌شود.
نياز مخاطب چند نوع است که شامل محتوا و ظاهر اثر نيز مي‌شود، اين فاکتورها در اثر جذابيت ايجاد مي‌کند. ما بايد سعي کنيم با تغيير و تحول در محتوا و ظاهر آثار انگيزه کتاب‌خواني را در مخاطب بالا ببريم.
فر آوري: رويا فهيم
بخش کتاب و کتاب‌خواني تبيان
منابع:خبرگزاري دانشجويان ايران، خبرگزاري فارس، تهران امروز
