آرامگاهي براي نخستين انسان ها
برخي پژوهش‌ها از وجود سرزميني حاصلخيز، در زيرآب‌هاي شاخاب‌فارس(خليج فارس) خبر مي‌دهد كه نزديك به 75 تا 100هزار سال پيش، مهاجران آفريقايي را در خود جاي داده‌است. برپايه‌ي اين بررسي‌ها، اين دشت سيلابي حاصلخيز، به اندازه‌ي بريتانياي كنوني، گستردگي داشته است و درپي سيلاب، نابود شده است. كاوش‌‌ها نشان مي‌دهد كه اين گستره، نزديك به 8 هزار سال پيش، توسط اقيانوس هند، بلعيده شده‌است و هنوز در زير آب‌هاي شاخاب‌فارس(خليج‌فارس) آرميده‌است.
اين پژوهش كه جزييات آن در شماره‌ي ماه دسامبر مجله‌ي "Current Anthropology" چاپ شده، پيامدهاي گسترده‌اي بر تاريخ بشر خواهد داشت. «جفري رز»، پژوهشگر اين پروژه و باستان‌شناس دانشگاه «بيرمنگام» انگلستان، درباره‌ي پيامدهاي اين يافته، مي‌گويد: «ممكن است برخي گفته‌هايي كه پيش از اين درباره‌ي زمان خروج انسان از آفريقا گفته مي‌شد، دگرگوني پذيرد. گفته مي‌شود دانشمندان زمان خروج انسان از آفريقا را 60 تا 125 هزار سال پيش برآورد كرده‌اند و 60هزار سال پيش براي بيشتر آنها، هم‌اكنون پذيرفته شده و به عنوان معيار، به‌كار مي‌رود.»
«رابرت كارتر» از دانشگاه «آكسفورد بروكس» انگلستان، دراين باره مي‌گويد: «به گمان من، تئوري جفري، سخن بزرگي است و مي‌تواند همه‌چيز را تكان بدهد.» به گفته‌ي وي، اين پژوهش مي‌تواند فهم ما را از مهاجرت بيرون از آفريقا، دگرگون كند. پژوهشگران با گسترش فعاليت‌هاي پژوهشي مي‌توانند اين تئوري را بيازمايند و آن را به‌گونه‌ي قطعي اثبات كنند.
«ويكتور سرني» از آزمايشگاه باستان‌شناسي انستيتوي باستان‌شناسي «پراگ»، اين يافته را يك «تئوري شگرف» دانسته و اثبات آن را نيازمند پژوهش‌هاي بيشتري مي‌داند.
«جفري رز» در گفت وگويي مي‌افزايد: «حضور انسان نئاندِرتال در بخش‌هاي بالايي دجله و فرات، به همان‌گونه‌اي که در بخش‌هاي خاوري(شرقي) مديترانه بوده، بازگوكننده‌ي هسته‌ي ارتباطي است که ميان مردم مدرن و نئودرنهال وجود داشته است. درواقع يافته‌هاي كنوني از كاوش بر روي ژنوم انسان‌هاي نخستين، اين احتمال را به دنبال دارد که ما بخشي از مردمان غارنشين هستيم. آن‌گونه که از پيشينه‌ي تاريخي دريا، برمي‌آيد، اين بخش كه هم‌اكنون در زير آب‌هاي شاخاب فارس(خليج فارس) فرو رفته، مي‌تواند گستره‌اي کم‌ژرفا بوده‌باشد که نزديک به 75 هزار تا 8هزار سال پيش، بخش جنوبي "هلال ساحلخيز" را شکل داده است. اين گستره، به گمان بسيار به عنوان پناهگاهي احتمالي در برابر گرماي صحراي پيرامونش، كاربرد داشته و از رودهاي کارون، دجله و فرات، سيراب مي‌شده‌است. به گمان بسيار، هواي اينجا بايد در بهار، دل‌انگيز بوده‌باشد.»
آن‌گونه که جفري رز، مي‌گويد؛ در زماني که عصر يخبندان، خشک‌ترين شرايطش را مي‌گذرانده اين گستره بزرگ‌ترين مساحت ممكن را داشته است.
برپايه‌ي واپسين پژوهش‌ها، باستان‌شناسان، يافته‌هايي را به دست آورده‌اند که از يك موج شهرک‌سازي در 7500 سال پيش در كرانه‌ي شاخاب‌فارس(خليج فارس) خبر مي‌دهد.
در جايي که تنها پناهگاه‌هاي شکاري انگشت‌شماري به چشم مي‌خورد، ناگهان 60سايت تازه‌ي باستان‌شناسي پيدا شدند كه به گونه‌ي افقي ساخته‌شده‌بودند. اين شهرک به‌گونه‌ي خوبي ساخته شده‌است. خانه‌هاي سنگي در آنجا ديده مي‌شود. شبکه‌هاي تجاري و كشف سفال‌هايي كه استادانه آذين شده‌اند در كنار جايگاه نگهداري از جانوران اهلي، بخش‌هايي از يافته‌هايي است كه تاكنون از اين گستره، به‌دست آمده‌است. به جز اينها، يافته‌ها خبر از ساخت يکي از نخستين قايق‌هاي جهان در اين گستره دارند.
شواهد قطعي كه درباره‌ي توسعه‌يافتگي اين اردوگاه‌‌هاي انساني در شاخاب‌فارس(خليج فارس) به چشم مي‌آيد، وابسته به سايت باستان‌شناسي به نام «جبل فايا»، در حوزه‌ي شاخاب‌فارس(خليج فارس) است كه چهارسال پيش يافت شد. در آن زمان «هنس‌پيتر اورپ‌من»، از دانشگاه توبينگتن آلمان، سه شهرك انساني از دوره‌ي پارينه‌سنگي پيدا كرد كه 25 هزار تا 125 هزار سال پيش، ساخته شده‌بود.
دست‌اندركاران و باستان‌شناسان، مي‌گويند كه براي يافته‌هاي بيشتر در اين زمينه، بايد تلاش‌هاي بيشتري كرد.
فرآوري:م.ح.اربابي فر
بخش دانش و زندگي
منبع: پايگاه امرداد
