نان، نان سنگک و دين، دين مسيح اينجا بود که خود را ميان تسليم و عناد، ميان ايمان و کفر، ميان آخرت و دنيا مخير ديد. روز ديگر که شاگردان آمدند و جمع شدند گفت: رفقا امروز مي خواهم مطلب تازه اي به شما بگويم، اين شيخ ... مي گويند مرحوم آية الله سيد حسين کوه کمري ( رضوان الله عليه ) که از شاگردان صاحب جواهر و مجتهدي مشهور و معروف بود و حوزه درسي معتبر داشت هر روز طبق معمول در ساعت معين به يکي از مسجدهاي نجف مي آمد و تدريس مي کرد. چنانکه مي دانيم حوزه تدريس خارج فقه و اصول، زمينه رياست و مرجعيت است . رياست و مرجعيت براي يک طلبه به معني اين است که يکمرتبه از صفر به لا نهايت برسد زيرا يک نفر طلبه تا مرجع نشده است هيچ است و به رأي و عقيده او کوچک ترين اعتنائي نمي شود و از نظر زندگي غالبا در تنگدستي بسر مي برد ولي همينکه مرجع شد يکمرتبه رأي او مطاع مي گردد و کسي در مقابل رأي او رأي ندارد، از نظر مالي نيز بدون حساب و کتاب، اختيار مطلق پيدا مي کند. عليهذا طلبه اي که شانس مرجعيت دارد مرحله حساسي را طي مي کند، مرحوم سيد حسين کوه کمري در چنين مرحله اي بود. يک روز آن مرحوم از جايي - مثلا از ديدن کسي - بر مي گشت و نيم ساعت بيشتر به وقت درس باقي نمانده بود، فکر کرد در اين وقت کم اگر بخواهد به خانه برود به کاري نمي رسد، بهتر است برود به محل موعود و به انتظار شاگردان بنشيند. رفت و هنوز کسي نيامده بود ولي ديد در يک گوشه مسجد شيخ ژوليده اي با چند شاگرد نشسته و تدريس مي کند . مرحوم سيد حسين سخنان او را گوش کرد با کمال تعجب احساس کرد که اين شيخ ژوليده بسيار محققانه بحث مي کند. روز ديگر راغب شد عمدا زودتر بيايد و به سخنان شيخ گوش کند، آمد و گوش کرد و بر اعتقاد روز پيشش افزوده گشت. اين عمل چند روز تکرار شد، براي مرحوم سيد حسين يقين حاصل شد که اين شيخ از خودش فاضل تر است و او از درس اين شيخ استفاده مي کند و اگر شاگردان خودش بجاي درس او به درس اين شيخ حاضر شوند بهره بيشتري خواهند برد. اينجا بود که خود را ميان تسليم و عناد، ميان ايمان و کفر، ميان آخرت و دنيا مخير ديد . روز ديگر که شاگردان آمدند و جمع شدند گفت: رفقا امروز مي خواهم مطلب تازه اي به شما بگويم، اين شيخ که در آن کنار با چند شاگرد نشسته از من براي تدريس شايسته تر است و خود من هم از او استفاده مي کنم، همه با هم مي رويم به درس او. از آن روز در حلقه شاگردان شيخ ژوليده که چشمهايش اندکي تراخم داشت و آثار فقر در او ديده مي شد در آمد. اين شيخ ژوليده پوش همان است که بعدها به نام حاج شيخ مرتضي انصاري معروف شد، اهل شوشتر است و " استاد المتأخرين " لقب يافت. شيخ در آنوقت تازه از سفر چند ساله خود به مشهد و اصفهان و کاشان برگشته بود و از اين سفر توشه فراواني برگرفته بود، مخصوصا از محضر مرحوم حاج ملا احمد نراقي در کاشان. چنين حالتي در هر کس موجود باشد مصداق «اسلم وجهه لله» است. پس کفر و جحود يعني کافر ماجرايي کردن و عناد ورزيدن. از نظر قرآن مجيد، کافر از آن جهت کافر خوانده شده است که حالت عناد و انکار در عين ادراک کشف حقيقت در او هست و همين حالت است که موجب حبط است و آفت عمل خير به شمار مي رود لهذا خداي متعال درباره اعمال کفار در سوره ابراهيم آيه 18 مي فرمايد: « مثل الذين کفروا بربهم اعمالهم کرماد اشتدت به الريح في يوم عاصف؛ مثل کساني که به پروردگار خود کافر شدند، اعمالشان همچون خاکستري است که در روز طوفاني باد شديدي بر آن بوزد». فرض کنيم پاستور، پي جويي علمي خويش را که منتهي به کشف ميکروب گرديد براي خدا انجام داده است و منظورش احسان به خلق، تقريبا الي الله بوده است، کافي نيست که در نهايت امر مأجور عند الله باشد. اگر او داراي صفاتي از قبيل جحود و امثال آن بوده و نسبت به عقايد خويش تعصب مي ورزيده است بطوري که اگر گفته مي شد مثلا دين مسيح (ع) براي تو يک دين جغرافيايي است، يک دين پدر و مادري است، آيا تحقيق کردي که ديني بهتر و کامل تر از دين مسيح وجود دارد يا ندارد؟ او زير بار نمي رفت و مي گفت " نان، نان سنگک و دين، دين مسيح " و حتي حاضر به تحقيق و جستجو هم نمي شد، البته تمام اعمال او هبا و هدر است زيرا در اين فرض، او " کافر ماجرا " بوده و کافر ماجرايي تمام کوشش انسان را نابود مي سازد، عمل انسان همراه با چنين حالتي همچون خاکستري است در معرض غارت تندباد. 1. لينک صوتي تفسير آيات 82 و 83 سوره بقره «وَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أُولَـئِکَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ...» توسط حجت الاسلام و المسلمين قرائتي، روش تربيتي قرآن خوف و اميد را به همراه هم بيان مي‌کند و اينکه اول ايمان بعد عمل صالح موجب تقرب مي‌شود، به مدت 2. سخنراني آيةالله جوادي آملي توصيه قرآن به علم، عمل و ايمان منبع :مطهري عدل الهي ص 387 برگرفته از کتابخانه طهور تنظيم براي تبيان حسن رضايي گروه حوزه علميه