مرکز کنترل در درون شماست قسمت قبل را «احساس ارزشمندی کنید» مطالعه کنید. در مقاله ی قبل گفتیم که یکی از راه های نگهبانی از خود این است که « انسان خودش برای خودش نگهبان بگمارد تا مراقب اعمال او باشد . » برای داشتن چنین نگهبانی کافی است‏به خود «توجه‏» داشته باشیم; زیرا بنا به فرمایش امام علی‏علیه السلام: «نفس توجه به خود، انسان را به سوی اصلاح نفس » و به دست آوردن بهترین‏ها هدایت می‏کند . در درون هر یک از ما مرکزی وجود دارد که می‏داند چه چیز برای ما خوب و چه چیز بد است . در این مقاله راجع به چگونگی راه اندازی این مرکز صحبت می کنیم : در طول روز چند بار فقط برای «یک دقیقه‏» بایستیم و ببینیم چه می کنیم . دکتر اسپنسر جانسون در این مورد راهکار جالبی به نام: «توقف!» دارد . این که ما در طول روز چند بار فقط برای «یک دقیقه‏» بایستیم و ببینیم چه می کنیم . به آن چه فکر می کنیم یا انجام می دهیم بنگریم و خود را محاسبه کنیم . درست مثل کسی که در شهر رانندگی می‏کند و در برابر تابلوهای ایست، توقف می‏کند . این تابلوها کمک می کنند تا شخص به آسانی و سالم به مقصد برسد . هر چند این کار عجیب به نظر می‏رسد که ما فقط در یک توقف کوتاه بخواهیم به آن چه انجام می‏دهیم، بیندیشیم و به سؤال های خود پاسخ بدهیم، ولی اغلب در همین فرصت‏های کوتاه، راه بهتر شدن کار یا فکری را که در آن دقیقه درگیر انجامش هستیم پیدا خواهیم کرد . همین توقف کوتاه به ما کمک می‏کند به سرانجام کارها بیندیشیم و این یعنی مراقبت از خود; زیرا «به کار بستن فکر و اندیشه در کارها، پایان کار را نیکو می‏کند . » (1) و از طرفی «نیک و بد کارها را نمایان می‏سازد» (2) و «ما را آماده می‏کند تا به اصلاح آن‏ها پرداخته و نتیجه بهتری بگیریم . » (3) امام صادق علیه السلام نیز در این زمینه به یکی از دوستانشان به نام جندب می‏فرمایند: «ای جندب! در برابر هر کاری «توقف کن‏» تا به آغاز و انجام آن کار آگاه شوی . قبل از آن که در آن کار بمانی و نهایتا پشیمان شوی . ای جندب ! به درستی که تو (خود) طبیب نفس خویشی، نشانه‏های سلامتی و بیماری را تشخیص می‏دهی، درمان را هم خوب می‏دانی; پس (لحظه‏ای) درنگ کن ببین با خود چه می کنی . . . » (4) آری «هر انسانی به نفس خویش آگاهی دارد هر چند عذر تراشی می‏کند . » (5) پس چرا نفس خویش را رها سازیم تا ما را در کوره راه‏های تاریکی رها کند؟! (6) زندگی را ساده‏تر بگیریم تا بسیاری از فشارهای روحی را از بین ببریم، زیرا زندگی وقتی ساده‏تر باشد، ساده هم حفظ می‏شود . شاید بپرسید در این توقف چه سؤال‏هایی از خودمان بکنیم و چگونه به پاسخ صحیح برسیم؟ شاید با یک مثال مطلب روشن شود . فرض کنید برای به دست آوردن چیزی سخت در تلاش هستید و زحمت می کشید . شما می توانید گاه در اثنای کار از خود بپرسید «آیا آن چه را که اکنون به دنبالش هستم و برایش تلاش می کنم واقعا «نیاز» من است؟» زیرا «نیاز» چیزی است که برای «بودن‏» و گذراندن زندگی خود آن را می‏خواهیم و وقتی آن را به دست می‏آوریم، احساس شادی و سرور می‏کنیم . در مقابل این نیاز «میل‏» قرار دارد; یعنی چیزی که امیدواریم به دست آوردنش ما را خوش‏حال کند - که غالبا هم نمی‏کند - مثل میل به پول; به دستش می‏آوریم، ولی می‏بینیم ما را راضی نمی‏کند و هنوز بیشتر از آن چه به دست آورده‏ایم، می‏خواهیم . اگر توقف کنیم و این سؤال را از خود بکنیم و گاه اگر فرصت‏بیشتری پیدا کردیم نیازهایمان را روی کاغذ بیاوریم و پیش خود تجزیه و تحلیل کنیم، اغلب جوابی را که به دست می‏آوریم ما را از دنبال کردن چیزهایی که به آن نیاز نداریم، باز می‏دارد . مثال دیگر: گاه کاری انجام می‏دهیم که خوب از آب در نمی‏آید و موجب فشار روحی ما می‏شود . چگونه می‏توانیم با یک توقف کوتاه از این فشار روحی رهایی پیدا کنیم؟ در این مورد نیز توقف راه‏گشا است . ما می‏توانیم در همین توقف کوتاه زیر و بم آن کار را جست وجو کنیم تا نکات مثبتی را که در اطراف آن یافت می‏شود برای خود بیابیم . یا وقتی در پیچیدگی‏های زندگی گم می‏شویم می‏توانیم آن قدر از شاخ و برگ گرفتاری‏ها بچینیم تا به هسته‏ای که موجب رضایت ما بشود، برسیم . یعنی زندگی را ساده‏تر بگیریم تا بسیاری از فشارهای روحی را از بین ببریم، زیرا زندگی وقتی ساده‏تر باشد، ساده هم حفظ می‏شود . به این ترتیب ما در مقابل تابلوی ایست‏به قسمتی از وجود خویش آگاهی پیدا می‏کنیم و کم‏کم به شناخت از خویش خواهیم رسید و به فرمایش امام علی‏علیه السلام: «هر که خود را شناخت، خدایش را شناخته است . » (7) و کسی که خدا را شناخت عاشقش می‏شود; یعنی به بالاترین مرتبه عزت نفس دست‏یافته است . پی‏نوشت‏ها: 1) غررالحکم: «طول الفکر یحمد العواقب و یستدرک فساد الامور . » 2) همان: «فکر المرء مرآة تراه حسن عمله من قبحه . » 3) همان: «من حاسب نفسه وقف علی عیوبه و احاط بذنوبه فاستقال الذنوب و اصلح العیوب . » 4) تحف العقول، وصایای امام صادق‏علیه السلام به عبدالله بن جندب . 5) سوره قیامت، آیه 15 . 6) غرر الحکم: «من رخص نفسه ذهبت‏به فی المذاهب الظلمة . » 7) همان: «من عرف نفسه فقد عرف ربه . » منبع : مجله یاس تنظیم برای تبیان : داوودی مقالات مرتبط : کافیست باور کنید تو حاکم قلمرو خودت هستی مهم ترین نیاز برای موفقیت مسئول انتخاب هایت هستی! خوشبختی لذت است یا آرزو؟