پرسش

سلام
چرا مردم برای امام حسین این همه عزاداری می كنندو بر سروسینه می زنندولی برای امام حسن....؟آیا این كارها(زخمی كردن صورت ویا سینه و...) صدمه زدن به خود نیست وگناه ندارد؟

پاسخ

دوست محترم!
سوال شما را در دو بخش پاسخ می دهیم:
1) فلسفه عزاداری برای سید الشهداء چیست؟
گر چه واقعه عاشورا ریشه در تاریخ اسلام دارد و تحلیل علمی آن تنها با بررسی و شناخت عوامل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تاریخ صدر اسلام ممكن است، اما آخرین مرحله از مراحل زمینه ساز آن را باید از زمان مرگ معاویه در ماه رجب سال 60هجری دانست. بدین صورت كه پس از مرگ معاویه یزید طی نامه ای خطاب به والی مدینه از وی خواست از امام حسین(ع) برای خلافت یزید بیعت بگیرد. امام حسین(ع) از بیعت با یزید خودداری كرد، و با توجه به شرایط موجود شبانه از مدینه روانه مكه شد. امام با تغییر هجرت تاكتیكی خود افكار عمومی را متوجه خود گردانید و به تبع آن اهالی شهرها به جنب و جوش افتادند. از جمله مردم كوفه با برپائی انجمنی در منزل سلیمان بن صرد خزاعی از امام دعوت كردند برای امامت و رهبری آنان به كوفه برود. امام حسین پس از دریافت دعوت نامه های فراوان مردم كوفه، مسلم بن عقیل را به عنوان نماینده خود به كوفه فرستاده تا پس از بررسی اوضاع و شرایط زمینه ورود امام حسین را به كوفه فراهم كند، مسلم نیز پس از ورود به كوفه پس از آنكه از نزدیك اوضاع را بررسی كرد و شرایط را برای ورود امام حسین(ع) مناسب دید، از امام دعوت كرد تا به سوی كوفه بیاید. امام حسین(ع) روز هشتم ذی الحجه با ناتمام گذاشتن مراسم حج از مكه روانه كوفه شد، اما با دگرگون شدن اوضاع كوفه و كشته شدن مسلم، عبید الله بن زیاد، حربن یزید ریاحی را به طرف امام حسین(ع) فرستاد و او را مامور كرد تا هر كجا با امام حسین(ع) بر خورد كرد او را متوقف سازد. حر نیز پس از ملاقات با امام حسین(ع) راه ورود به كوفه را بر حضرتش بست و پس از گفتگو، سرانجام هر دو گروه پذیرفتند كه تا رسیدن نامه پسر زیاد به راهی بروند كه به كوفه یا حجاز نرود.

دو گروه به راه خود ادامه دادند، تا این كه در منطقه ای به نام كربلا، نامه پسر زیاد به حر رسید، مبنی بر اینكه هر كجا نامه من به تو رسید، همانجا حسین(ع) را متوقف كن. حر نیز به دستور پسر زیاد عمل كرد و امام حسین(ع) را در سرزمین كربلا متوقف ساخت. پس از آن عمر سعد از طرف پسر زیاد مامور جنگ با امام حسین(ع)شد و با حداقل بیست هزار سرباز وارد كربلا شد، و سرانجام در روز دهم محرم سال 61 هجری قمری واقعه عاشورا در سرزمین كربلا اتفاق افتاد، و امام حسین(ع) با فرزندان و یارانش به شهادت رسیدند.

دلائل زنده نگه داشتن واقعه عاشورا و عزاداری امام حسین(ع) فراوان است كه به برخی از آنها اشاره می شود:

1ـ امام حسین(ع)حق بزرگی به گردن اسلام و مسلمین دارد و همانگونه كه خود فرموده است ایشان ادامه دهنده راه جدش رسول خداست.

2ـ در تجدید خاطره امام حسین(ع) آموزنده ترین دروس تربیتی وجود دارد. با زنده نگه داشتن یاد امام حسین(ع) تمام ملكات و كرامات های انسانی، از قبیل آزادگی، عزت نفس، شجاعت، عدالت و... زنده می ماند.

3ـ تجدید خاطره امام حسین(ع) ترویج پرهیزكاری، ایمان و آمادگی برای دفاع از ارزشهای والای اسلامی است.

4ـ ائمه اطهار(ع) همواره پیروان و دوستان خود را به تشكیل مجالس سوگواری امام حسین(ع) توصیه كرده اند.


2) چرا برای امام حسین (علیه السلام) بیشتر از دیگران ـ همچون امام حسن (علیه اسلام) ـ عزاداری می شود؟
جواب این است كه ائمه شیعه دوازده نفر هستند. شیعه معتقد به عصمت آنان است. آن بزرگواران به تناسب شرایط و موقعیت ها، بهترین و مناسب ترین تصمیم گیریها را كرده اند. هدف همه آنان اعتلای اسلام و اجرای احكام نورانی و حقه دین بوده است.
یكی از عقاید مسلم شیعه كه برگرفته از روایات می باشد، این است كه اهل بیت "كلهم نور واحد" یعنی همه آنان یك نور واحد می باشند. والبته اگر یكی بر دیگری فضیلتی داشته باشد، درك آن در امكان انسانهای محدود نخواهد بود و مراتبی است متعلق به خود معصومین.
بنابراین هیچ فرقی بین ائمه اطهار(علیه اسلام) وجود ندارد؛ اگر امام حسن(ع) در شؤائط عاشورای سال 61 قرار می گرفت، همان تصمیم را می گرفت كه امام حسین(ع) گرفت، و بر عكس.

اما علت اینكه ما برای سید الشهداء بیشتر از دیگر ائمه(ع) عزاداری می كنیم، این است كه:
1- تأكید خاص پیامبر(صلی الله علیه و اله وسلم) و سایر ائمه معصومین(علیه السلام) بر گریه بر حسین (ع) ("مقتل" خوارزمی، ج1 ، ص88 ـ "ذخایر العقبی" محب الدین طبری، ص119 ـ "كنزالعمال" ج 2، ص123)
2ـ گریه بر حسین(علیه اسلام) در واقع فریاد ستمدیدگان بر علیه ستمگران است. عزاداری برای امام حسین(ع) گریه ای سرخ، و اعلام آمادگی برای قیام و خون است. شوراندن شیعه بر ظلم و درس دفاع و حفظ تشیع حتی به قیمت جان است.
3ـ همان طور كه ذكر شد ائمه اطهار با دشمنانی هم دوره بودند كه كینه و عداوت خویش را حداقل در ظاهر پنهان نگه می داشتند. آنان خود را خلیفه مسلمین می دانستند و جانشین پیامبر، و سعی می كردند ظواهر دینی را در بین مردم حفظ كنند؛ ولی یزید اینچنین نبود.
در دوران خلفا حتی شهادت بسیاری از ائمه به دست خلفا به علت تبلیغات و دیكتاتوری مزبور مخفی مانده بود؛ و گاه مردم تقابل و رویارویی ائمه(ع) با آنان را نیز به وضح درك نمی كردند؛ و بالطبع شهادت آنان نیز شور و انقلاب حساسیت ایجاد نمی نمود. اما مقوله حسین بن علی(ع) چیز دیگری است. با شهادت امام حسین شرائطی پدید آمد كه همه این تزویرها فرو ریخت. احیاء این حماسه استمرار این افشاگری در طول تاریخ است.
به طور خلاصه، عزاداری دلیلی بر شرافت یكی بر دیگری نیست و فایده عزاداری برای شخص ائمه (ع) نیست، بلكه برای رشد و تعالی خود ما است.
شیعه در غم همه ائمه(علیهم السلام) غمگین، و در شادی آنان خوشنود است.

اما این كه شكل عزا داری چگونه باشد بحث دیگری است.
شاید نتوان همه اشكال عزاداری را تأیید كرد. اما قدر مسلم این است كه مسئله بیش از هر چیز به عرف جامعه مربوط است؛ عرفی كه نمی بایست با ارزشها و احكام اسلامی منافات داشته باشد.

اگر تفصیل بیتری در این ارتباط خواستید دوباره مطرح كنید.

موفق و موید باشید.