پرسش

آیا شما كسی را می شناسید كه هدهد من -راهنمای من در راه رسیدن به خدا (سیمرغ عطار) باشد؟

پاسخ

با سلام و عرض تحیت.
دوست عزیز!

بطور كلی سیر در مسائل عرفان عملی را می‌توان دو مرحله كرد. مرحله‌ای كه نیاز به هیچ استادی ندارد. و علم و آگاهی شما، استاد شما است. و مرحله‌ای كه قدم به قدم آن باید با استاد طی شود.

مرحله اول همان انجام تكالیف الهی است؛ یعنی انجام واجبات و ترم محرمات ـ در هر حال ـ و توجه به مستحبات و ترك مكروهات ـ تا حدی كه قلب شما بدان اقبال دارد ـ است. می توان دفع رذایل اخلاقی مثل كبر، عجب، حسد، پرحرفی و پرخوری و … را نیز در این مرحله جای داد، به شرطی كه فضائل و رذائل را خوب شناخت، و در راه وصول به آن دچار افراط و تفریط نشد. رساله‌های عملیه و كتب عمومی اخلاق ـ مثل "چهل حدیث" مرحوم امام خمینی(ره)، یا "نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی" اثر آیت الله مهدوی كنی، و كتاب "مراحل اخلاق در قرآن" از آیت الله جوادی آملی و … ـ بسیار راهگشا است.

دوست گرامی! این قدم را نه كم بگیرید و نه آسان. بزرگان عرفان شروع خودسازی و سیر در عوالم معنا را از عمل به شریعت دانسته‌اند. باید اول ظاهر را آراسته كرد و ظاهری مثل ظاهر رسول الله(ص) ساخت. و پر واضح است رعایت شباهت ظاهری نسبت به شباهت باطنی به رسول گرامی بسیار آسانتر است، اما تصحیح باطن و نورانیت آن شروع نمی‌شود مگر به اصلاح حال ظاهر. حسن ظاهر همان عمل به تكالیف الهی و تصحیح خلقیات بد است. (ر.ك. به "چهل حدیث" مرحوم امام خمینی، حدیث اول)

چنانچه گفتیم این نیاز به استاد خاصی ندارد و با كمك از كتب اخلاقی می‌توانید آنرا طی نمائید. اما آنچه مربوط به باطن می‌شود و كشف حجابهای ظلمانی و نورانی از گوهر جان كه پس از تخلق به اخلاق و آداب است؛ آن نیاز به استاد دارد. هر نسخه‌ای سزاوار عمل نیست، و هر دستورالعملی برای همه كارگشا نیست. استاد كامل می‌خواهد كه در هر مورد خاص دستورالعمل دهد. و بدانید در این ره رهزن هم كم نیست، و به هر كس استاد كامل نمی گویند.

بطوریكه برخی بزرگان گفته‌اند: "اگر نیم عمر را پی استاد بگردی، و نیم دیگر را به عمل به دستو او صرف كنی، سود كرده‌ای."

اما ـ دوست گرامی! ـ خدای متعال وعده حتمی داده است كه «من جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا» یعنی هر كس در راه رسیدن به ما تلاش نماید ما راه خود را به او نشان می‌دهیم. چنانچه از بزرگان هم زیاد نقل شده كه هر كس مرحله اول را خود طی كند، استاد خود را به او نشان خواهد داد.

خطری كه بی استادی می تواند داشته باشد، آثار سوء اخلاقی است. مثلا ممكن است انسان دائما خود را به ذكری مشغول دارد، و از اذكار دیگر غافل شود، و به تبع آن روحی یك بعدی پیدا كند. بعضی از این افراطها انسان را به شكل افراطی به انزوای از دنیا می كشاند. بعضی از این افراطها انسان را افسرده می كند، و یا بیش از مبهوت و غافل از حتی وظائف شرعی خود نسبت به انسالنهای دیگر و یا محیط خود می كند. استاد كامل با توجه دادن سالك به مجموعه هماهنگی از اذكار و توجهات و اعمال، شخصیتی چند بعدی می سازد كه می تواند علاوه بر وظائف اجتماعی خود، در بعد اخلاق و حالات فردی هم رشد كند.



با التماس دعا.

مشاوره مذهبی_ قم.