پرسش

باسمه تعالی
سلام
من در حال نوشتن كتابچه ای در مورد "تكبیرگویی(مكبری) در مساجد" هستم.
می خواستم ببینم ٱیا در صدر اسلام هم چنین كاری انجام می‌شده؟ حدیثی در ثواب آن وجود دارد؟
بعضی اوقات افراد برای اینكه ثواب نماز جماعت را دریابند، مكبری را رها می‌كنند، و این كار معطل می‌ماند. آیا ثواب نماز جماعت بیشتر است یا ثواب تكبیرگو؟
اگر نبودن تكبیرگو نماز را برای صفوف عقب یا قسمت زنان مشكل كند، آیا تكبیرگویی واجب كفایی است؟
در صورت نبودن تكبیرگو، آیا امام جماعت یا یكی از نمازگزاران می تواند تكبیرات نماز را اندكی بلند تراز "وقتی فرادی می خواند" بگوید تا صدا به صفوف عقب تر برسد؟
اگر سوال یا مسیله یا مطلب دیگری در این مورد وجود دارد لطفا برای من ارسال كنید. متشكرم.
یا علی

پاسخ

دوست گرامی با سلام:گفتن اذان و اقامه نیز از كارهای پیش از نماز و زمینه ساز توجه بیشتر به خداوند
در نمازاست .
اذان ، شعاری است سكوت شكن ، موزون ، كوتاه ، پرمحتوا و سازنده ، كه در
بردارنده ءاساسی ترین پایه های اعتقادی و جهت گیری عملی مسلمان است .
اذان اعلام موجودیت اسلام ، معرفی عقاید و اعمال مسلمانان و فریاد علیه معبود
خیالی است .
اذان ، نشانه ء باز بودن فضای تبلیغات ، و اعلام مواضع فكری مسلمین به صورت روشن
وصریح است .
این شعار توحیدی ، اولین جملاتی است كه در گوش نوزاد خوانده می شود و
نخستین درسهای خدایی را به او منتقل می سازد و برای بزرگان نیز ، همواره عامل
هشیاری وبیداری از غفلت است .
اذان تنها صدایی است كه آسمانیان می رسد .( كنزالعمال ، ج 7 ص 689 )
اذان ، صدایی است كه شیطان ها را به فرار و دلهره وا می دارد .( كنز العمال ، ج 7
ص 692 )
سفارش شده كه در خانه ها ، بخصوص ، هنگام بیماری ، اذان بگوئید و بكوشید كه
باصدای زیبا باشد .
در حدیثی رسول خدا ( ص ) فرموده است ::
(( سیاءتی علی الناس زمان یتركون الاذان علی ضعفائهم ))( كنز العمال ، ج 7 ص 690 )
زمانی خواهد آمد كه اذان را تحقیر كرده و آنرا به افراد ناتوان می سپرند .
در حدیث است :: روز قیامت ، كه بیشتر مردم از خجالت سرافكنده اند ، اذان گویان
باسرافرازی تمام ، با قامتی برافراشته محشور می شوند .( وسائل ، ج 4 ص 615 )قامت
بلند آنان نشانه ء مقام رفیع است .
موءذن ، در اجر و پاداش ، با كسانی كه بخاطر اذان او به نماز آیند ، شریك است .
بلال
بلال حبشی ، مسلمان سیاهپوستی بود كه رسول خدا ( ص ) او را به موءذنی برگزید .
وقتی اذان از طریق وحی نازل شد ، پیامبر ، آنرا به بلال آموخت كه صدای رسایی داشت
.( وسائل ، ج 4 ص 612)اینكه آنحضرت ، او را به اذان گویی انتخاب كرد ، برای ما
درسهایی دارد ، از جمله ::
1 . شخصیت و عظمت دادن به برده ها . چرا كه بلال برده ای بود كه سخنگوی اسلام
ومنادی امت شد .
2 . شخصیت دادن به سیاهپوست ، و اینكه رنگ چهره ملاك نیست .
3 . تحقیر متكبرانی كه روزی بر بلال ، آقایی می كردند و فخر می فروختند و حتی او
رامسخره می كردند .( در این باره به ( بحار الانوار ، ج 2 ص 133) مراجعه كنید كه
بد گویی های مشركین نسبت به بلال را آورده است . )
4 . ایمان و تقوا و لیاقت ، كمبودهی ظاهری را جبران می كند . بلال با آنكه بجای ((
شین )) ،(( سین )) تلفظ می كرد ، و این نقص زبانی را داشت ، ولی اسلام ، به كمال
معنوی و زیبایی باطنی او بیشتر بها داد .
بلال ، اولین كسی است كه در اسلام اذان گفت .( سقینه البحار ، ج 1 كلمه ء بلل )او
در آغاز بعثت پیامبر به وی ایمان آورد و در راه ایمانش ، متحمل شدیدترین شكنجه
هابرریگزارهای تفتیده ء حجاز ششد و همچنان ندای (( احد ، احد ))را بر زبان داشت .
روز فتح مكه نیز ، هنگام ظهر ، به فرمان پیامبر بالای كعبه رفت و اذان گفت و بت
ها را فروریخت .( وسائل ، ج 4 ص 614 )
بالا در جنگهای بدر ، احد و خندق شركت داشت .
بعد از رسولخدا ( ص ) برای دیگران اذان نگفت . یكبار برای حضرت زهرا ( ع ) كه
دلتنگ زمان پدر شده بود ، اذان گفت ، آنگاه هم در نیمه ء اذان مردم و حضرت زهرا
گریه سر دادند .( سفینه البحار ، بلل )
این برخورد بلال ، در این مسیر بود كه اذان را هم در راه حق و در روزگار پیشوای
شایسته سر دهد .
روزی عمر به بلال گفت :: ابوبكر كه تو را خرید و از بردگی آزاد كرد ، چرا برای
نماز او اذان نمی گویی ؟
گفت اگر برای رضای خدا آزادم كرد كه طلبی ندارد ، ولی اگر هدف دیگری داشته ،
من حاضرم باز برده ء او باشم ولی هرگز برای كسی كه پیامبر ، خلافت او را نگفته است
، اذان نگویم .( سفینه البحار ، ج 1 ، كلمه ء بلل )
بلال حاضر نبود حتی اذانش كه یك شعار دینی است ، در مسیر تقویت نظامی باشد
كه قبولش ندارد .
بلال ، آن غلام حبشی در سایه ء ایمان ، به مقامی می رسد كه سخنگوی نهضت رسول می شود ،
و خزانه دار بیت المال .( لغت نامه ء دهخدا ، بلال )
راستی ، اگر هنگام اذان ، دانشجویان سراسر اروپا و آمریكا و ... اذان بگویند ،
مردم دنیا رابه فكر وا نمی دارند ؟
در اینجا یادی از مرحوم شهید نواب صفوی كنیم . كه به یارانش گفته بود هنگام ظهر
ومغرب ، هر جا بودید ، با فریاد بلند ، اذان بگوئید . همین اذان ها بود كه وحشتی
در دل نظام طاغوت افكنده بود . این ، گوشه ای از معنای آن حدیث است كه می فرماید
:: باصدای اذان ، شیطان عصبانی می شود و می گریزد .( كنزالعمال ، ج 7 ص 692 )
بی جهت نیست كه گلادستون ( سیاستمدار انگلیسی ) درپارلمان گفته بود :: تا نام
محمد ( ص ) بر فراز ماءذنه ها بلند است ، و تا كعبه بر پا و قرآن راهنمای
مسلمانان است ، امكان ندارد ، پایه های سیاست ما در سرزمین های اسلامی استوار و
برقرار گردد .( تفسیر نمونه ، ج 4 ص 438( ذیل آیه ء :: و اذانادیتم الی الصلوه
...مائده .. 58) )
بخاطر محتوای غنی و ابعاد سازنده ء اذان است كه دستور اكید داده شده در مطلع نماز،
این شعار توحیدی خوانده شود .
موفق باشید.