پرسش

با سلام و خسته نباشید.
تفاوت عصمت پیامبران دیگر قبل از پیامبر خاتم با عصمت پیامبر خاتم و ائمه معصومین صلوات الله علیهم اجمعین در چیست؟ اگر تفاوتی نیست علت درجات مختلف آنها چه در صورت مادی و چه در صورت ملكوتی آنان چیست ؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
فرهنگ اسلامی و قرآنی "عصمت" را به معنای اذهاب رجس و پلیدی از ساحت معصومان و تطهیر وجودی آنان می داند.«إنّما یرید الله لیذهب عنكم الرّجس أهل البیت و یطهّركم تطهیراً»(احزاب/33).
حال چون ذهاب رجس و تطهیر از امور مشكك و دارای مراتب است، عصمت نیز دارای مراتب می گردد، كه حدّ اعلای آن مختص به پیامبر اكرم(ص) و اهل بیت او(ع) می باشد.
مقتضای حصر در این آیه ـ با لفظ إنّما ـ این مرتبه از عصمت را مختص این بزرگواران می كند. بلندمرتبه بودن عصمت اهل بیت(ع) از این تعبیر هم استفاده می شود كه خداوند نمی فرماید: «اهل بیت را از رجس و ناپاكی دور می دارم»، بلكه تعبیر آن است كه "رجس را از آنان دور می دارم و از آنان برطرف می سازم."
در نتیجه خیال پلیدی كه به نوبه خود رجس نفسانی است، در صحنه عقل طاهر آنان راه ندارد.(ر.ك. به پیرامون وحی و رهبری، آیت الله جوادی آملی، ص217)
بالاتر این كه تنها به اذهاب رجس اكتفا نشده، و تطهیر موكد را در تعقیب آن ذكر كرده است ـ «یطهّركم تطهیراً» ـ معلوم می شود نه تنها هیچ پلیدی را به حرم عصمت و طهارت راهی نیست، بلكه هیچ اثری از آثار آن نیز به كوی اخلاص راه ندارد؛ و چون تطهیر در آیه كریمه مطلق است و از رجز و رجس خاصی سخن به میان نیامده است، پس هر چه سیّئه و پلیدی شمرده شود ـ گر چه حسنه هم او ابرار باشد ـ از اهل بیت زدوده است؛ حتی پلیدی توجه به خود.
این همان طهارت نایابی است كه از امام ششم حضرت جعفر بن محمد الصادق(ع) در ذیل آیه كریمه «وسقاهم ربهم شراباً طهوراًَ» ـ (انسان/21) ـ رسیده است كه مراد طهارت است از ماسوی الله است.(ر.ك. به همان، ص218ـ219)
با توجه به اثبات این مرتبه عصمت در آیه برای اهل بیت(ع)، و همچنین حصر این مرتبه برای آنان، عظمت و برتری مقام اینان بر سایر خوبان، حتی پیامبر اكرم(ص)، ثابت می گردد.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.