پرسش

این جانب احساس می كنم كه با این كه 22 سال دارم اما هنوز خیچ گونه استفاده ای از قدرت تفكر ام نكرده ام حال من چه كار كنم تا اهل تفكر در زمینه های مختلف شوم چه استفاده ای باید از فلسفه و منطق كنم؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
قدرت تفكر و اندیشیدن یكی از بزرگ ترین موهبت های الهی است كه خداوند به انسان داده است. شما باید بسیار خوشحال باشید كه به ارزش و اهمیت آن پی برده اید.
پیام آور رحمت فرموده است: "تفكر از عبادت دو هزار ساله برتر است."
دوست عزیز!
وقتی ما كم فكر می كنیم كه سؤال در ذهنمان نداشته باشیم.
ساده ترین و شاید بهترین كار در مرتبه نخست تفكر درباره خود تفكر است؛ برای آن كه ما اهل تفكر شویم باید با مسائل تأمل برانگیز آشنا شویم.
توصیه نمی كنیم كه شخص بخواهد همه مجهولات عالم را در ذهن خود آن چنان بزرگ كند كه آرامش خود را از دست بدهد، بلكه لااقل غفلت خود را از موضوعات اساسی حیات كه سعادت انسان بدان وابسته است، كنار بگذارد.
سعی كنید بر سعه مطالعات خود در زمینه های دینی و انسانی بیفزایید. كم كم خواهید دید كه جوانه های سؤال در ذهن شما خواهد شكفت. كم كم در این موضوعات به تأملات عمیقتر و مطالعات بیشتر همت خواهید گماشت. اگر سؤال ذهنی واقعی باشد، از آنجا به بعد دیگر فكر كردن امری غیراختیاری خواهد بود.
البته علاوه بر "به چه اندیشیدن"، "چگونه اندیشیدن" هم مهم است.
هر كس همان است كه می اندیشد؛ و این به نحوه تفكر انسان وابسته است. افكار و عقاید و باورهایی كه در ضمیر باطن حك می شوند پرتوهای خود را به بیرون منعكس می سازند؛ پس باید كوشید تا به نیروی عقل راه صحیح اندیشیدن را پیدا كنیم. تنها اندیشه صحیح است كه ایمان و آرامش می آورد. صفای باطن مهمترین عامل برای صفای اندیشه است.
ممكن است تعمق در چیزی باعث بوجود آمدن تفكر منفی شود، بنابراین باید ایده های منفی را از ذهن دور كنید و با استمداد از خدا به جنبه های مثبت هر قضیه ای بیاندیشید.
علاوه بر این، می توانید به كتاب های منطقی از یك سو، و كتابهای روان شناسی كه درباره تفكر خلاق بحث كرده اند، از سوی دیگر مراجعه نمایید.
قرآن كریم تأكیدات فراوانی درباره "اصل اندیشیدن" و "به چه اندیشیدن" و "چگونه اندیشیدن" دارد. قرآن كریم یكی از عوامل پرورش عقل و تربیت خرد را فكر نمودن در آیات و نعمت های بزرگ الهی می داند.
همین قرآن است كه به انسان ها می گوید: "ما آیات خود را بر شما بیان كردیم، شاید فكر خود را بكاراندازید."(بقره/119) و "چرا فكر خود را بكار نمی اندازید؟!"(انعام/50) و گاهی سرزنش می نماید كه "چرا انسان ها فكر نمی كنند؟!"(اعراف/182)
روایتی از رسول اكرم(ص) منقول است كه ایشان نیمه شب برمی خواستند و می اندیشیدند، و به عایشه می فرمودند: "وای بر كسی كه آیات الهی را بخواند و در آن تفكر نكند."
قرآن موضوعات دیگری نیز برای اندیشه مطرح نموده است؛ از جمله دعوت به تفكر در آسمان و زمین(بقره/164)، آفرینش انسان(مؤمن/67)، گذشتگان(اعراف/176)، زنبور عسل(عبس/32ـ34) و...
واژه اولوالألباب به معنای صاحبان تفكر صحیح و خرد تربیت شده، در قرآن جایگاه ویژه ای دارد، و نكات مهمی از مفاهیم جهان و دین خطاب به آنان صادر شده است.
مطالعه در قرآن و روایات از هر موضوع دیگری بیشتر قابل توصیه است.
در پناه حق.
مشاوره مذهبی ـ قم.