پرسش

با سلام .
لطفا بفرمایید چرا پیامبر غنایم حنین را نا مساوی تقسیم فرمود؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
در جنگ حنین كه پانزده روز بعد از فتح مكه اتفاق افتاد، دو هزار نفر از جوانان قریش به فرماندهی ابوسفیان كه به تازگی به ظاهر اسلام آورده بودند، حضور داشتند. پیامبر از مسلمانان خواست هر چه در جنگ برداشته اند، برگردانند تا با عدالت بین آنان تقسیم شود. ایشان تأكید كردند كه من چیزی نمی خواهم و حتی خمس غنایم كه حق من است را نیز به شما برخواهم گرداند.
مجموع غنایم شامل 6000 برده، 24000 شتر، 40000 گوسفند و افزون بر 4000 وقیه(هر وقیه 213 گرم) نقره بود.
ابوسفیان كه در حب مال نامور بود، به پیامبر(ص) گفت: یا رسول الله! امروز توانگرترین قریش و مالدارتر از تمام قبیله تویی. پیامبر اكرم(ص) تبسمی كرد. خنده پیامبر ابوسفیان را دلیر نمود، و لذا ادامه داد كه از این اموال مرا عطایی فرما. پیامبر(ص) به بلال فرمان داد تا 40 وقیه نقره و 100 شتر به او بدهند. او از پیامبر(ص) برای فرزندانش نیز چیزی طلب كرد، و پیامبر(ص) به آنان نیز غنائمی را بذل نمود. ابوسفیان گفت: پدر و مادرم فدایت، به خدا كه تو در جنگ و آشتی كریمی! و مروت را در نهایت داری.
پیامبر اكرم(ص) سپس به كسانی مثل "حكیم بن حزام"، "حارث بن حارث"، "حارث بن هشام"، "سهیل بن عمرو" و... كه همگی از سران كفر و دشمنان سرسخت پیامبر اكرم(ص) بودند، 100 شتر عطا نمودند، و به برخی دیگر كه سابقه كمتری در اسلام داشتند 50 شتر داد؛ اما در مقابل به عباس بن مرواس 4 شتر داد و...
مورخین مثل ابن سعد، واقدی، قرطبی و... این بخشش ها را از سهم خمس پیامبر دانسته اند، و تأكید كرده اند كه ایشان از سهم كسی چیزی برنگرفت، و سهم خود را به افرادی كه در نظر داشت پرداخت نمود.
از طرف دیگر این كه یكی از مصارف زكات اعطاء به كسانی است كه با بذل مال به اسلام گرایش پیدا می كنند. به این افراد "مؤلفة قلوبهم" می گویند. لذا پیامبر در جواب یكی از اصحاب فرمود: من دل های ایشان را با بذل مال به اسلام الفت می دهم، اما اسلام شما را استوار می بینم.
برخی از انصار كه از ماجرا خبر نداشتند، از اقدام پیامبر اكرم(ص) ناراحت شدند، و حتی یكی از آنان بی ادبانه پیامبر(ص) را متهم به بی عدالتی كرد. پیامبر(ص) به سعد بن عباده كه حامل پیام و گله انصار بود، فرمودند: آنان را در نقطه ای جمع كن تا جریان را برای آنان توضیح دهم. صحبت طولانی پیامبر اكرم(ص) تأثیر فراوانی بر آنان گذاشت، و همگی با گریه و اندوه از پیامبر دلجویی كردند.
تفصیل این ماجرا در تمام كتب تاریخی ذكر شده است؛ از جمله در كتاب های زیر:
1. "المغازی"، واقدی، ج3، ص953ـ949.
2. ناسخ التواریخ، ج3، ص142.
3. فروغ ابدیت، ج2، ص368.
در پناه حق.
مشاوره مذهبی ـ قم.