پرسش

در سوره آل عمران آیه 28، قصص 54، مائده، در رابطه با تقیه صحبت شده است و گفته است تقیه به تنهایی گناه كه ندارد هیچ بلكه صبر و پداش نیز برای فرد به دانبال دارد.
ولی خداوند در جای دیگر قرآن می گویند امر به معروف و نهی از منكر كنید. این مساله آن قدر مهم است كه امر به معروف و نهی از منكر از فروع دین شده. پس این دو موضوع با هم تناسب ندارند. چگونه میتوان ثابت كرد ؟؟؟؟؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
"تقیه" و "امر به معروف و نهی از منكر" دو عنوان جداگانه در فقه اسلامی هستند. هر یك ناظر به وظیفه ای است كه كاركرد و شرائط آن كاملا متفاوت با دیگری است. در هر یك شرایط و اهدافی مطرح است كه دیگری از عهده برآورده ساختن آن ها برنمی آید.
به شرایط امر به معروف و نهی از منكر كه در رساله های عملیه آمده است بنگرید: "اگر در امر و نهی ضرر جانی و آبرویی به كسی رسد این كار واجب نیست؛ بلكه با احتمال وقوع ضرر جانی یا آبرویی یا مالی كه موجب حرج بر بعضی از مومنین می شود، این كار نه تنها واجب نیست، بلكه در بسیاری از موارد حرام است."(رساله توضیح المسائل، باب امر به معروف و نهی از منكر)
آیا در میان كسانی كه كینه و بغض دوستداران ائمه اطهار(ع) را دارند می توان آشكارا آنان را به ولایت امیرالمومنین(ع) كه بارزترین مصداق امر به معروف است، دعوت كرد و بر جان و مال خود ایمن بود؟! اولیای دین نیز با توجه به مسائلی از این قبیل عنوان تقیه را مطرح ساخته اند.
از امام صادق(ع) روایت است كه: "إنّ التقیة تُرس المؤمن و لاإیمان لمن لاتقیة له" یعنی تقیه حافظ و زره مومن است و ایمان ندارد آن كه تقیه نمی كند.(معانی الأخبار، ص380)
و گاه به فلسفه آن نیز اشاره شده است؛ چنان كه از امام باقر(ع) نقل شده است: "انما جعلت التقیة لیحقن بها الدماء" یعنی تقیه برای حفظ جان قرار داده شده است.(محاسن، ص259)
چنان كه می بینیم ملتزم بودن به تقیه است كه سبب شد در زمان امام صادق(ع) از گوشه و كنار به محضر آن حضرت می رسیدند و از حضور آن حضرت كسب فیض و معرفت می كردند؛ و یا شیعیانی(مانند علی بن یقطین) می توانند در دستگاه های استبدادی چاره ساز و راه گشای شیعیان مظلوم باشند كه البته تقیه هم حدود و ثغوری دارد.
امام باقر(ع) در روایتی كه نیمی از آن ذكر شد، فرمودند: "فإذا بلغ الدم فلا تقیة" یعنی اگر تقیه منجر به ریخته شدن خون مؤمن دیگری شود دیگر جای تقیه نیست.(محاسن، ص259)
اصولاً تقیه برای حفظ دین است؛ از این رو اگر اصل دین در معرض خطر قرار گیرد تقیه كردن بی مورد است.
برای نمونه به صلح امام حسن(ع) بنگرید؛ آیا این صلح هدفی جز بقای اسلام و مسلمانان راستین داشت؟ در حالی كه می بینید هنگامی كه اصل اسلام در زمان حضرت سیدالشهدا(ع) در خطر قرار می گیرد، روش آن حضرات تغییر می كند و با سلاح امر به معروف و نهی از منكر به بقای اسلام می اندیشد.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.