پرسش

باسمه تعالی
با سلام و تحیات ؛
ظاهر برخی استحبابات و مكروهات شرعی با ظاهر حكم عقل معارض به نظر می رسد؛ مثلا در مورد استحباب خوردن نانی كه در توالت افتاده است ،ظاهرا عقل احتمال آلوده بودن آن را می دهد !؟
لطفا توضیح (كامل) بفرمایید.
با تشكر

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
صدها آیه و حدیث مردم را به تعقّل و تفكر فرامی خواند، و انتقاد شدید بر مشركانی دارد كه كوركورانه از اجداد خویش تقلید می نمایند. این امر و بسیاری امور دیگر، نشان از خردورزی در اسلام دارد.
اسلام در بسیاری از موارد فلسفه احكام را بیان داشته و می توان گفت غالب احكام بیانی عقلائی و قابل فهم دارد. با این حال باید پذیرفت كه احكامی نیز وجود دارد كه برای عقل حسابگر بشر قابل درك نیست و یا ریشه در مسائل معنوی و ماوراء طبیعی دارد كه عقل گاه از آنها غافل است و یا از درك آن عاجز است.
با توجه به این امور هیچگاه نمی توان حكم شرعی را معارض با حكم عقلی دانست، بلكه در این گونه موارد ماهیت و فلسفه حكم بر ما پوشیده مانده، و تنها تعارض با مسائلی دارد كه مأنوس ذهن ما است.
آن چه گفتیم تنها وقتی است كه برای ما محرز باشد كه حكمی منسوب به دین خدا است، ولكن بسیاری از آنچه غیر قابل فهم است، سند معتبر شرعی ندارد، و مثلا، تنها به روایت ضعیفی وارد شده است.
موردی كه شما آورده اید از این دست است، و سند معتبر ندارد.
مطالعه كتاب "حكمت عبادات"، تالیف آیت الله جوادی آملی، قم:نشر اسراء، را به شما توصیه می كنیم.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.