پرسش

در مورد وصیت نامه اطلاعاتی می خواهم؟

پاسخ

با سلام و عرض ادب و احترام، دوست گرامی برای اطلاعاتی كامل در خصوص " وصیت" به مسائل ذیل توجه فرمائید:
وصیت نامه اعم از اینكه راجع باشد به وصیت عهدی یا تملیكی، منقول یا غیرمنقول، ممكن است به طور رسمی یا خود نوشت یا سری تنظیم شود.
ترتیب تنظیم وصیت نامه رسمی و اعتبار آن به طوری است كه برای اسناد تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی مقرر است.
وصیت نامه خود سرنوشت در صورتی معتبر است كه تمام آن به خط موصی نوشته شده و دارای تاریخ روز و ماه و سال به خط موصی بوده و به امضاء او رسیده باشد.
وصیت نامه سری ممكن است به خط موصی یا به خط دیگری باشد ولی در هر صورت باید به امضاء موصی برسد و به ترتیبی كه برای امانت اسناد در قانون ثبت اسناد* مقرر گردیده در اداره ثبت اقامتگاه موصی یا محل دیگری كه در آئین نامه وزارت دادگستری معین می گردد، امانت گذارده می شود.
كسی كه سواد ندارد نمی تواند به ترتیب سری وصیت نماید.
كسی كه نمی تواند حرف بزند هرگاه بخواهد وصیت نامه سری تنظیم كند باید تمام وصیت نامه را به خط خود نوشته و امضاء نماید و نیز در حضور مسئول دفتر رسمی روی وصیتنامه بنویسد كه این برگ وصیتنامه اوست و در این صورت مسئول دفتر باید روی پاكت یا لفافی كه وصیت نامه در اوست بنویسد كه عبارت مزبور را موصی در حضور او نوشته است.
وصیت نامه سری را موصی همه وقت می تواند به ترتیبی كه برای استرداد اسناد امانتی مقرر است استرداد نماید.
در موارد فوق العاده از قبیل جنگ یا خطر مرگ فوری و امراض ساریه و مسافرت در دریا كه مراوده نوعاً مقطوع و به این جهت، موصی نمی تواند به یكی از طرق مذكور وصیت كند، ممكن است وصیت به طریقی كه در مواد بعد ذكر می شود، واقع شود.
افراد و افسران نظامی یا كسانی كه در ارتش اشتغال به كار دارند می توانند نزد، یك نفر افسر یا هم ردیف او با حضور دو گواه وصیت خود را شفاهاً اظهار نمایند.
در صورتی كه نظامی یا كسی كه در ارتش اشتغال به كاری دارد بیمار یا مجروح باشد ممكن است وصیت خود را در حضور رئیس بهداری ارتش و مدیر بیمارستان كه موصی در آنجاست، اظهار نماید.
اشخاصی می توانند به ترتیب مذكور در دو ماده قبل وصیت نمایند كه در جنگ یا مأمور عملیات جنگی باشند و یا در محلی زندانی یا محصور باشند كه مراوده ای با خارج نباشد.
در سایر موارد مذكور در ماده 283 موصی می تواند در حضور دو نفر گواه، وصیت خود را اظهار نماید و یكی از آن دو گواه اظهارات او را با تعیین تاریخ، روز و ماه و سال و محل وقوع وصیت نوشته و موصی و گواه ها آن را امضاء می نمایند و اگر موصی نتواند امضاء كند گواهها این نكته را در وصیتنامه قید می كنند.
اشخاصی كه مطابق ماده 284 و 285 وصیت نزد آنها شده و همچنین گواههای مذكور در ماده قبل در اول زمان امكان باید در اداره ثبت اسناد یا محلی كه در آئین نامه وزارت دادگستری تعیین می شود حاضر شده وصیت نامه را مطابق مقررات راجع به امانت گذاردن اسناد** امانت بگذارند و ضمناً اعلام كنند كه این آخرین وصیت موصی است كه با داشتن اهلیت اظهار داشته.
در صورتی كه اشخاص مذكور در ماده 284 و 285 اظهارات موصی را ننوشته باشند در اول زمان امكان نزد دادرس دادگاه بخشی كه به او دسترسی دارند حاضر شده و اظهارات موصی را با تاریخ و محل وقوع وصیت و اهلیت موصی، شفاهاً اظهار می دارند. اظهارات مزبور در صورت مجلس نوشته شده و به امضاء دادرس دادگاه بخش و گواه ها می رسد.
وصیتی كه مطابق مواد قبل(در موارد غیرعادی) واقع می شود بعد از گذشتن یك ماه از تاریخ مراجعت و رسیدن موصی به محلی كه بتواند به یكی از طرق مذكور در ماده 276 وصیت كند یا گذشتن یك ماه از تاریخ باز شدن راه و مرتفع شدن مانعی كه به واسطه آن مانع، نتوانسته موصی به یكی از طرق مذكور وصیت نماید، بی اعتبار می شود مشروط به اینكه در مدت نامبرده موصی متمكن از وصیت باشد.
هر وصیتی كه به ترتیب مذكور در این فصل واقع نشده باشد، در مراجع رسمی پذیرفته نیست مگر اینكه اشخاص ذینفع در تركه به صحت وصیت اقرار نمایند. هر دادگاه- اداره- بنگاه یا شخصی كه وصیت نامه به او سپرده شود و نیز دادگاهی كه در موارد فوق العاده وصیت در آنجا اظهار گردیده، مكلف است بعد از اطلاع به فوت موصی، وصیت نامه یا صورت مجلس راجع به وصیت را به دادگاه بخشی كه برای رسیدگی به امور راجع به تركه متوفی صالح است، بفرستد اعم از اینكه وصیت نام نامبرده به حسب قانون قابل ترتیب اثر باشد یا نباشد و هرگاه وصیتنامه متعدد باشد باید تمام آنها فرستاده شود.
هرگاه كسی كه وصیت نامه نزد اوست خارج از مقر دادگاه بخش مذكور فوق باشد می تواند وصیت نامه را به دادگاه محل خود تسلیم نماید و آن دادگاه مكلف است فوراً وصیتنامه را به دادگاه بخش نامبرده بفرستد.
دادگاه بخش در آگهی كه برای اداره یا تصفیه تركه یا تصدیق حصر وراثت می شود، قید می كند كه هر كس وصیت نامه ای از متوفی نزد اوست در مدت سه ماه به دادگاهی كه آگهی نموده بفرستد و پس از گذشتن این مدت، هر وصیت نامه ( جز وصیت نامه رسمی و سری) ابراز شود از درجه اعتبار ساقط است.
پس از گذشتن مدت مذكور فوق دادگاه بخش وقتی را برای افتتاح وصیتنامه تعیین و به اشخاصی كه وراثت آنها معلوم است، اطلاع می دهد كه در وقت مزبور حاضر شوند.
هنگام ابراز وصیت نامه، دادرس دادگاه بخش باید با حضور نماینده دادستان یا مدیر دفتر، صورت مجلسی مشتمل بر خلاصه وصیت و اینكه وصیت نامه در حضور او باز شده و خصوصیات وصیت نامه از قبیل مهر و موم و غیره تنظیم و به امضاء حضار برساند.
وصیت نامه سری را دادرس دادگاه بخش با حضور اشخاصی باز می نماید كه لفاف آن را امضاء یا مهر كرده و در تاریخ باز كردن زنده و در مقر دادگاه حاضر هستند.
اصل وصیت نامه كه مطابق این ماده نزد دادرس دادگاه بخش باز می شود به دفتر امانات ثبت فرستاده می شود و رونوشت آن در دفتر دادگاه می ماند- اشخاص ذینفع می توانند از آن رونوشت بگیرند.
بعد از بازشدن وصیت نامه دادگاه بخش به اشخاصی كه وصیت به نفع آنها شده یا كسانی كه وصی معین شده اند مراتب را اطلاع می دهد.
وصیت نامه وقتی معتبر است كه تمام آن موجود باشد و ادعاء فقدان وصیت نامه اعم از اینكه این دعوی نسبت به تمام وصیت نامه یا قسمتی از آن باشد، مسموع نیست.
ترتیب صدور سند مالكیت به نام ورثه یا موصی له نسبت به اموال غیرمنقول كه به نام مورث ثبت شده است در آئین نامه وزارت دادگستری معین می شود.