پرسش

با سلام مدتی است كه این سوال برایم پیش آمده كه چرا در قرآن هرجا سخن از بهشت و پاداشهای فراوان آنجا به میان آمده تنها به مردان(جنس مذكر) وعده داده شده و در جایی ندیده ام كه بهشت را برای ( جنس مونث) تعریف و توصیف نمایند؟

پاسخ

دوست گرامی!
در این زمینه به چند نكته توجه نمایید:
1) مراد از "حورالعین" در قرآن كریم ـ بنا بر آنچه كه مفسران گفته‌اند ـ همسران بهشتی هستند. "حور" جمع "حوراء" به گفته بسیاری از ارباب لغت و مفسران به معنی كسی است كه سیاهی چشمش كاملاً سیاه، و سفیدیش كاملاً‌ شفاف و سفید و درخشنده است؛ و این نهایت زیبایی در چشمان است. اما واژه "عین" در اصل به معنی درشت چشم است، و به زن یا مردی كه دارای چشمان درشت و جذاب و زیبا باشند اطلاق می‌شود.
نكته‌ قابل توجه اینكه گر چه برخی حورالعین را مخصوص مردان دانسته‌اند، ولی بعضی از مفسران معتقدند كه هم واژه "حور" و هم واژه "عین" بر مذكر و مؤنث هر دو قابل اطلاق است؛ و لذا به نظر بعضی از مفسران همه همسران بهشتی را شامل می‌شود، همسران زن برای مردان با ایمان، و همسران مرد برای زنان مؤمنه.
البته اذعان می كنیم كه رأی مشهور مفسرین غیر آن است.
2) خداوند متعال می‌فرماید: «و لهم فیها ازواج مطهرة» یعنی برای بهشتیان در آنجا همسرانی پاك و پاكیزه است.(بقره/25 )ظاهرا این تعبیر اختصاص به زنان مؤمنه و یا مردان مؤمن ندارد، و همه را شامل است. گرچه خطاب به صورت جمع مذكر آمده است، ولی هم شامل مردان می شود وهم زنان، و فرقی بین مذكر و مونث بودن نیست.
در زبان عربی تنها در صورتی كلمه مذكر ـ حال ضمیر باشد یا اسم ظاهر ـ اختصاص را می رساند كه به همراه كلمه مؤنث آورده شود و یا قرینه دیگری در كلام وجود داشته باشد. در غیر این صورت، مذكر و مؤنث را شامل است. تعبیر«أزواج مطهرة» نیز در آیه شریفه، هم شامل زنان بهشتی برای مومنین، وهم شامل مردان بهشتی برای مومنات است.
اما این كه ماهیت این همسران بهشتی چیست؟ برخی از مفسران گفته اند كه گرچه مراد از "ازواج مطهرة" می تواند حورالعین باشد، ولی مناسب تر است كه مراد از ازواج را همسرانی از جنس انسان بدانیم، چرا كه متبادر از ازواج آن است كه زوجین از یك جنس باشند. آیه دیگر قرآن شاید آشكارتر در این معنا باشد. «أدخلوا الجنة أنتم و أزواجكم تحبرون» یعنی شما و همسرانتان در نهایت شادمانی وارد بهشت شوید.(زخرف/70) و یا آیه شریفه: «جنات عدن یدخلونها و من صلح من ءابائهم و أزواجهم و ذریتهم...» یعنی باغهای جاویدان بهشتی كه وارد آن می شوند و همچنین پدران و همسران و فرزندان صالح آنها و فرشتگان از هر دری بر آنها وارد می گردند.(همان) و یا «هم و أزواجهم فی ظلال علی الأرائك متكئون» یعنی آنها و همسرانشان در سایه های قصرها و درختان بهشتی بر تختها تكیه زده اند. (یس/56) این آیات نشان می دهند كه انسانهای مؤمن با همسران خود و یا مؤمنین و مؤمناتی از جنس انسان در بهشت محشور هستند.
منظور از این مقدمه ان بود كه چنین نیست كه در باره نعمتهایی كه در بهشت هست، تنها مردان مورد توجه بوده باشند.
دوست عزیز! در این موضوع بسیار می توان سخن گفت، و شاید سؤالات زیادی به ذهن شما می رسد كه در صورت تمایل شما در خدمت پاسخگویی خواهیم بود.
برای مطالعه در این زمینه می توانید به كتب تفسیری به ذیل آیات ذكر شده، و نیز كتاب "زن در آیینه جلال و جمال" از آیت الله جوادی آملی مراجعه نمایید.
بعد از این مقدمه، یك نكته واقعی و غیر قابل انكار در مجموعه خطابات قرآنی وجود دارد، و آن این كه خطابات قرآنی معمولا به مردان است. در این ارتباط بحثهای فراوانی شده است كه ما در جواب سؤالی بدان پرداخته ایم.
كد 2619، در بخش تازه های مذهبی سایت كه در مورد مردانه بودن خطابات قرآن سخن گفته، در این ارتباط است. توصیه می كنیم آن را مطالعه كنید؛ و اگر باز ابهامی بود در خدمتیم.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی _ قم.