پرسش

با عرض سلام و تسلیت
می خواستم به من راهنمایی كنید كه چگونه مراحل شناخت و معرفت را طی كنم و با معرفت و دلیل دین اسلام را برای خود حفظ كنم .
یعنی می خواستم مراحل انسان شناسی-خداشناسی - اسلام شناسی را طی كنم و خواهش می كنم مرا راهنمایی كنید .
چقدر بهتر است كه منابعی را كه معرفی می كنید از طریق اینترنت قابل دسترسی باشد.
خدانگهدار

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست عزیز!
نمی دانید چقدر خوشحال می شویم كه جوان برومندی را می بینیم كه در این دنیایی كه اسباب غفلت فراوان است، غافل نیست، و به آینده خود و كمال روح و سعادت خود می اندیشد.
به درستی سه موضوع خود شناسی و خدا شناسی و اسلام شناسی را مورد توجه قرار داده اید. این سه موضوع در عین این كه از هم جدایند، كاملا به هم مربوط و درهم تنیده هستند.
یك مسلمان در وهله اول باید با واجبات خود آشنا شود و به هر قیمتی بدان ملتزم باشد و عمل كند. علم به واجبات اعتقادی و عملی، و عمل به مقتضای آن اولین تكلیف یك مسلمان است.
پس از این، باید هر چه بیشتر تلاش كند تا حقائق بیشتری از دین را بشناسد و عمل كند. این قدم دومی است كه یك مسلمان می تواند برای ترقی معنوی خود بردارد.
حضرت آیت الله بهجت توصیه عامی كه برای همه دارند این است كه اولا، به آنچه می دانید عمل كنید؛ و ثانیا، در هر روز ساعاتی را بای یادگیری بیشتر دین اختصاص دهید، و باز هر چه را آموختید بدان عمل كنید. ایشان می فرماید اگر كسی به این وظیفه دائمی دانش آموزی و عمل به آن مواظبت كند، خداوند در بزنگاهها دست او را می گیرد. چنین كسی مطمئن باشد كه هیچگاه بی دستگیری الهی نخواهد بود، و مشمول "من جاهد فینا لنهدینهم سبلنا" خواهد بود.
پس از این مقدمه، ما به شما توصیه می كنیم ساعاتی از روز را برای مطالعه اختصاص دهید. دوره كتابهای مرحوم شهید مطهری به فكر شما قوام و استقامت می دهد. خوب است همت كنید مجموعه آثار مرحوم مطهری را بخوانید.
پس از آن مجموعه آثار مرحوم علامه جعفری بسیار جذاب است و از حیث بعضی موضوعات و آشنا شدن شما با دنیای جدیدی از مفاهیم جهانی و عام، شاید غنی تر از آثار شهید مطهری باشد.
بعد از آن اگر مایل به مباحث اعتقادی خاص شیعه باشید، كتابهای علامه سید مرتضی عسكری كتابهای خوبی برای شیعه شناسی است.
كتابهای استاد مصباح و آیت الله جوادی آملی هم در زمینه مباحث كلامی اسلام خوب است.
اگر حوصله خواندن یك دور تفسیر قرآن را داشتید ـ كه سعی كنید داشته باشید ـ خوب است یك دوره كتاب تفسیر نمونه آیت الله مكارم شیرازی را بخوانید. این كتاب تلخیص هم شده كه اگر خواستید می توانید آن را مطالعه كنید. پس از این دوره توصیه ما خواندن تفسیر المیزان است. این كتاب دائرة المعارف عمیقی از اعتقادات و اخلاقیات اسلام است.
ترتیب این مطالعات جز از حیث سختی و آسانی لازم نیست. مهم ان است كه موضوعی كه انتخاب می كنید مورد علاقه آن لحظه شما باشد. می توانید دو موضوع را با هم شروع كنید، و هر روز ساعتی را به هر كدام اختصاص دهید.
اوائل كار شاید انگیزه كمتری داشته باشید، ولی هنگامی كه به تدریج فوائد مباحث علمی را در اندیشه های بزرگتر و نگاه خود به عالم دیدید، انگیزه شما قوی تر خواهد شد و لذت بیشتری از مطالعه خود خواهید برد. كار ممكن است به جایی برسد كه كتاب از دست شما نیفتد.
انتظار این كه همه چیز را یكباره بیاموزید نداشته باشید. تدریج و حوصله لازمه یك كار مطالعاتی است. كم كم آثار آن را لمس خواهید كرد. افراط هم نكنید كه خدای ناكرده خسته شوید. وقتی مطالعه كنید كه آمادگی روحی لازم برای آن را دارید.
این هم كه گفته اید كتاب هایی معرفی كنید كه در اینترنت باشد، اولا، كار آسانی برای ما نیست؛ و ثانیا، در دراز مدت نمی توان مطالعات اینترنتی داشت. سعی كنید با كتابخانه ها ارتباط داشته باشید، و از انجا كتاب را تهیه كنید.
در عین حال بسیاری از كتابها در سایتهای اسلامی یافت می شود. مثلا سایت آیت الله مكارم بسیاری از آثار ایشان را دارد. مرحوم مطهری هم مجموعه آثارشان در سی دی تهیه و منتشر شده است. در سایت آیت الله جوادی آملی هم بسیاری از كتابهای ایشان وجود دارد. اگر جستجو كنید باز هم مجموعه های این چنین از آثار دانشمندان اسلامی را در اینترنت می یابید.
امیدواریم توصیه های ما برای شما عملی و مفید باشد. شما راه بیفتید "خود راه نشان دهد كه چون باید رفت". كم كم خودتان آنقدر صاحب نظر خواهید شد كه ما از شما شیوه بهتر مطالعات اسلامی را پرس و جو كنیم؛ انشاء الله تعالی.
برای شما آرزوی توفیق و بهروزی داریم.
مشاوره مذهبی ـ قم.