پرسش

با سلام
من نامزدی دارم كه خیلی كار خیر انجام می دهد و بسیار مومن و معتقد است ولی در خواندن نماز تنبلی میكند و می گوید نماز خواندن و مسلمانی به این دلا و راست شدن نیست و در قرآن هم به این صورت نیامده و آیه قرآنی را برایم میخواند كه خاطرم نیست و من از این بابت خیلی ناراحت هستم. لطفا مرا راهنمایی كنید كه چطور او را نماز خوان كنم.
متشكرم.

پاسخ

دوست گرامی!
در ابتدا، ما برای شما زوج جوان آرزوی موفقیت و خوشبختی می كنیم. امیدواریم در سایه عنایت الهی عمری با بركت را در كنار هم بسر برید و فرزندان صالحی روزی شما شود.
شما پس از مطالعه مطالبی كه در ذیل می آید، می توانید با بكارگیری بهترین شیوه های امر به معروف و نهی از منكر، نماز را از دیدگاه و منظری دیگر برای همسرتان معرفی نمایید.
نماز در منظر نخست دستور و حكم خداوند متعال است، و او خالق ما و ما مخلوق او هستیم، لذا از دستور او اطاعت می كنیم.
همین ما را بس كه اولا با اطاعت خدا آرامش ارتباط با معبود خود را بدست می آوریم، و ثانیا با توكل و اعتماد بر او به سعادت خود كه تنها به دست خداست امیدوار می شویم. و از سوی سوم خود خدا برای نماز فوائد بسیاری برشمرده است. مثلا، در قرآن مجید می خوانیم كه "نماز انسان را از فحشا و منكرات بازمی دارد."
به عنوان توضیح عرض می شود: در قرآن آیات متعدد، بلكه دهها آیه در باره نماز آمده است؛ چگونه كسی می تواند ادعا كند كه در قرآن ذكری از نماز نیست؟! بله، ذكر خصوصیات آن، از قبیل تعداد ركعات نماز صبح و ظهر و ... در قرآن نیست، و به مانند غالب احكام اسلامی، تفصیلش به اهل بیت واگذار شده است.
علاوه بر این كه هر فردی وقتی خود را تحت مجموعه و یا سازمانی قرار می دهد، باید دستورات و قوانین آن سازمان و آن مجموعه را رعایت نماید؛ كسی هم كه خود را مسلمان می داند و تحت نظام اسلام قرارگرفته و آئین جهانی اسلام را پذیرفته است، باید به مقررات و ضوابط آن پایبند باشد.
نماز خواندن در نگاه اول به عنوان یك وظیفه دینی بر هر فرد مسلمان واجب است، چرا كه خداوند متعال این وظیفه را بعهده هر فرد مسلمان نهاده، و دستور به انجام آن داده است: «... أقیموا الصلاة ...» یعنی نماز را به پا دارید (بقره/43 و83 و110 – نساء/77 و103 – یونس/87 – حج/78 – و...)
علاوه بر این، نماز خواندن در حقیقت نوعی تشكر از خداوند است، در مقابل همه نعمتهایی كه به انسان عطا كرده، و همچنین اظهار بندگی و عبودیت در مقابل آن خالق بی همتا است. و این هر دو وظائف اخلاقی هر انسانی است. فطرت هر انسانی، مستقل از شرع، او را به شكرگزاری نسبت به ولی نعمتش فرامی خواند.
نگویید شكر واقعی نعمت به استفاده صحیح از نعمتهای او است، چرا كه در عین حال كه این كلام درستی است، ولی نباید از ضعفهای نفس غافل بود. نفس انسان به گونه ای است كه مدام احتیاج به تذكر دارد، تا فراموش نكند غرق نعمت است، و باید شكرگزار آن باشد. این در باره نعمتها و خدماتی كه از سوی انسانهای دیگر هم می رسد جاری است. باید با تلقین و تذكر و موعظه دائما خود را به این توجه داد كه چه وظائفی نسبت به دیگران بر عهده ما است.
آنچه در مورد نماز مهم است، زاویه ای است كه با آن به نماز می نگریم.
یك نگاه و دید آن است كه نماز را صرف یكسری افعال بدانیم. خم و راست شدن و زمزمه كردن چند كلمه، بدون اینكه برای این افعال روح و معنویتی در نظر بگیریم. با این دید اگر ارزشی هم برای نماز متصور باشد، ورزش كردن است و بس؛ در این صورت ورزشهای دیگر به طور قطع مفیدتر است.
اما اگر با دید و از زاویه دیگری به نماز نگاه كنیم، می بینیم كه این افعال و اذكار روح و معنویت مؤثر و لازمی دارند.
چرا به این دید به نماز نگاه نكنیم كه انسان در پیچ و خم زندگی و مواجهه با عواملی كه او را به خود می خوانند و موجب غفلت و جهالت آدمیند، نیاز دارد كه هر روز چند بار هدف و وسیله را به خود گوشزد نماید؛ و نماز این نیاز انسان را برآورده می سازد؟! با این دید جلوه ای از جلوه های معنوی نماز آشكار می شود؛ جلوه آگاهی بخشی و یادآوری.
چرا با چنین دیدی نگاه نكنیم كه انسان موجودی است كه ذاتا تكامل طلب و ترقی جو است؛ و طبیعی است كه انسان برای این كه به این ترقی خود مطمئن باشد، بخواهد با قادر مطلق و پاكی مطلق ارتباط داشته باشد؟! نماز همین ارتباط است. راهی كه نماز به انسان نشان می دهد راه اطمینان بخشی است كه جایگزین ندارد.
نماز خواندن اظهار خضوع و خشوع در برابر پروردگار و خالق عالمیان است. نماز صحبت كردن با خالق هستی است. ركوع آن، سر تعظیم فرود آوردن در برابر خداوند، و سجود آن به خاك افتادن و شریفترین موضع بدن (پیشانی) را بر خاك سائیدن است. و بالاخره تشهد و سلام او فرود آمدنی است كه اوج این سفر معنوی است. جایی كه به سلام منتهی می گردد.
در وصف نماز به چند مطلب كه از آیات و روایات اخذ شده، توجه كنید:
1) نماز نور و روشنی دل مؤمن، و زینت اسلام است.(جامع الاخبار، ص 72 ـ زبدة العلوم، ج 2، ص 231)
2) روح و احساس و هدف اصلی نماز، ذكر و یاد خداوند است، كه اگر انسان همیشه با آن همراه باشد از معاصی به دور و به نیكی ها روی می آورد.
3) نماز، پشتوانه ای عظیم برای حل مشكلات است.(بقره/153 ـ غرر الحكم، ص99)
4) نماز، غفلت را از انسان زدوده، و باعث تقویت روح می شود.(غررالحكم، ص764)
5) نماز، جلسه عاشق با معشوق است.(غررالحكم، ص404 و15)
6) نماز، خودبینی و كبر و غرور را از بین می برد.(نهج البلاغه، كلمات قصار 252)
7) نماز وسیله شستشوی از گناه و آمرزش و مغفرت الهی است. (وسائل الشیعة، ج3، ص7)
8) نماز، قطع نظر از محتوای خودش با توجه به شرائط صحت، دعوت به پاكسازی زندگی می كند، چرا كه توصیه به پاكی لباس نمازگزار، پاكی و طهارت مكان نمازگزار و … دارد.
9) نماز، روح انضباط را در انسان تقویت می كند، چرا كه هر روزه، و آن هم در اوقات معینی باید اقامه گردد.
كلام آخر اینكه دانشمندان و روانشناسان به این نتیجه رسیده اند كه بسیاری از امراض و بیماریهای جسمی انسانها بر اثر اضطراب روحی و نداشتن آرامش و اطمینان روحی و فكری است، و همچنین افراد متدین و با ایمان به خاطر اینكه خود را متصل به قدرتی مافوق طبیعت، و مرتبط با نیروی عظیم الهی كرده اند، نسبت به افراد دیگر عمر طولانی تری داشته و زودتر بر بیماریهای جسمی خود غلبه می كنند.
نگارنده اعتراف دارد كه توجه به فوائد مادی در بحث نماز كمی با شأن نماز مغایرت دارد، اما برای خالی نبودن عریضه كلماتی نقل شد.
در آخر تذكر نكته ای را برای این برادر محترم داریم؛ و آن این كه تفكر "حسبنا كتاب الله" ـ یعنی همه چیز را می توان از قرآن بدست آورد، و نیازی به روایات نداریم ـ تفكر غلطی است كه هیچ مبنای معقولی، نه بر اساس تعالیم قرآنی و نه بر اساس سنت نبوی(ص) و كلام اهل بیتش(ع) ندارد.
در قرآن اطاعت از رسول و اهل بیتش در كنار اطاعت از خدا آمده است. «أطیعوا الله و أطیعوا الرسول و أولی الأمر منكم»
و رسول اكرم(ص) می فرمایند: «إنی تارك فیكم الثقلین كتاب الله و عترتی أهل بیتی....»
چرا كه فهم كامل قرآن در دست خدا و راسخون در علم است و نه همه. «ولایعلم تأویله إلا الله و الراسخون فی العلم»(آل عمران/7)
و «مایعرف القرآن إلا من خوطب به» یعنی فهم كامل قرآن تنها نزد كسی است كه قرآن بر او نازل شده است.
مجددا برای شما آرزوی توفیق و خوشبختی داریم.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.