پرسش

1)نعمتهای معنوی كدامند؟
2)آثار معنعوی و مادی روزه را بیان كنید.
.

پاسخ

دوست عزیز!
آن نعمتهایی كه مربوط به جسم انسان بوده و از لحاظ فیزیكی و مادی قابل احساس و رؤیت هستند را نعمتهای مادی، و آن دسته از نعمتها را كه جسم بطور مستقیم از آنها بهره مند نمی شود، و بعد روحانی و غیر مادی دارند را نعمتهای معنوی گویند.
اما روزه ابعاد گوناگون و آثار فراوانی از نظر مادی و معنوی در وجود انسان دارد،‌ كه از همه مهمتر "بعد اخلاقی" و فلسفه تربیتی آن است.
لذا نمی بایست تنها توجه را به فوائد جسمی آن معطوف داشت.
از فوائد مهم روزه این است كه روح انسان را تلطیف، اراده او را قوی، و غرائز او را تعدیل می‌كند. انسان روزه دار، ولو در یك مقطع، می‌تواند در دست گرفتن زمام نفس سركش و تمایلات نفسانی را تجربه كند، و در نهایت با درسی كه از آن می گیرد، بر هوسها و شهوتهای خود مسلط شود. و در حقیقت بزرگترین فلسفه روزه همین اثر روحانی و معنوی آن است.
امام علی(ع) در مورد فلسفه روزه می‌فرمایند: «والصیام إبتلاء لإخلاص الخلق» یعنی خداوند روزه را از این جهت تشریع فرمود كه روح اخلاص در مردم پرورش یابد.(نهج البلاغه، كلمات قصار، شماره252)
ما در كد 33688 از تازه های بخش مشاوره مذهبی به این بعد از فوائد روزه پرداخته ایم. اگر مایل بودید آن را مطالعه كنید.
علاوه بر بعد اخلاقی و تربیتی روزه ـ كه شاید مهمترین فائده روزه باشد ـ بعد اجتماعی روزه نیز قابل اهمیت است. روزه تمرین مساوات و برابری در میان افراد اجتماع است. با انجام این دستور الهی، افراد متمكن هم وضع گرسنگان و محرومان اجتماع را به طور محسوس درمی‌یابند، و طبیعتا به فكر رفع حوائج آنان خواهند افتاد.
در روایتی از امام صادق(ع) كه از ایشان در مورد علت تشریع روزه سؤال شده است، آن حضرت می‌فرمایند: «روزه به این دلیل واجب شده است كه میان فقیر و غنی مساوات برقرار گردد، و این به خاطر آن است كه غنی طعم گرسنگی را بچشد و نسبت به فقیر ادای حق كند؛ چرا كه اغنیاء معمولاً هر چه بخواهند برای آنها فراهم است؛ خدا می‌خواهد میان بندگان خود مساوات باشد و طعم گرسنگی و درد و رنج را به اغنیاء بچشاند تا به ضعیفان و گرسنگان رحم كنند.»(وسائل الشیعه، ج7، باب اول كتاب صوم، ص3)
ولی علاوه بر همه اینها كه البته فواید و اهداف اصلی روزه هستند، نمی‌توان اثر بهداشتی و درمانی روزه را نادیده گرفت. در طب قدیم و جدید اثر معجزه آسای "امساك" در درمان انواع بیماریها به ثبوت رسیده و قابل انكار نیست. روزه زباله‌ها و مواد اضافی و جذب نشده بدن را می‌سوزاند، و در واقع بدن را خانه تكانی می‌كند.
روزه به عنوان یك نوع استراحت قابل ملاحظه برای دستگاه گوارش و عامل مؤثری برای رفع و دفع فساد بدن است. با توجه به اینكه این دستگاه از حساس‌ترین دستگاههای بدن، و در تمام سال به طور دائم مشغول كار است، این استراحت برای آنها نهایت لزوم را دارد.
دانشمندی روسی به نام "الكسی سوفورین" می‌گوید: «درمان از طریق روزه فائده ویژه‌ای برای درمان كم خونی، ضعف روده‌ها، التهاب بسیط و مزمن، دملهای خارجی و داخلی، سل، اسكلیروز، روماتیسم، نقرس، استسقاء، نوارستنی، عرق النساء، خراز(ریختگی پوست)، بیماری‌های چشم، مرض قند، بیماریهای جلدی و پوستی، بیماریهای كلیه، كبد و بیماریهای دیگر دارد. معالجه از طریق امساك اختصاص به بیماریهای فوق ندارد، بلكه بیماریهایی كه مربوط به اصول جسم انسان است و با سلولهای جسم آمیخته شده ـ همانند سرطان، سفلیس، سل و طاعون ـ را نیز شفا می‌بخشد.» ("روزه، روش نوین برای درمان بیماریها"، ص65، چاپ اول)
رسول گرامی اسلام(ص) صریحاً فرمودند:«صوموا تصحوا» یعنی روزه بگیرید تا سالم شوید.(بحارالانوار، ج96، ص255)
همچنین فرمودند:«المعدة بیت كل داء و الحمیة رأس كل دواء» یعنی این كه معده خانه تمام دردها است و امساك بالاترین داروها است.
برای مطالعه بیشتر می‌توانید به كتب تفسیری ذیل آیه شریفه بقره/183، به ویژه تفسیر نمونه، ج1 مراجعه فرمائید.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی_ قم.