پرسش

چگونه در هر عنصر تعداد الكترونهای پیوندی و ناپیوندی را دقیقا مشخص كنیم

پاسخ

تعداد الكترونهای پیوندی و غیر‌پیوندی به موقعیت عنصر مركزی در جدول تناوبی بستگی دارد و اینكه عنصر مركزی تركیب در لایه‌ی ظرفیت خود چند اوربیتال و چند الكترون دارد. به عنوان مثال عناصر دوره‌ی دوم در لایه ظرفیت خود تنها چهار اوربیتال در دسترس دارند. تعداد الكترونها هم به بسته به عدد اتمی متغیر است. به مولكول H2O نگاهی بیاندازیم. عدد اتمی اكسیژن 8 است. آرایش الكترونی اكسیژن به صورت زیر است:
O : 1S2 , 2S2 , 2P4
از این 8 الكترون ، 6 تای آن در لایه ظرفیت قرار دارد. دو الكترون تك اكسیژن با الكترونهای تك ئیدروژن پیوند برقرار كرده و الكترونهای پیونی به حساب می‌آیند. مولكول NH4+ را بررسی كنیم. عدد اتیم نیتروژن 7 است. در لایه ظرفیت 5 الكترون دارد، دو الكترون در یك اوربیتال هیبریدی SP3 و سه الكترون دیگر در سه اوربیتال دیگر قرار گرفته‌اند. سه اوربیتال حاوی الكترونهای تك با سه اوربیتال از سه اتم ئیدروژن هم‌پوشانی كرده و سه پیوند به وجو می‌آورند، در حالیكه اوربیتال پر با اوربیتال خالی یك ئیدروژن مثبت هم‌پوشانی می‌كند و در نتیجه یك پیوند داتیو به وجود می‌آورد، در نتیجه تمام الكترونهای نیتروژن پیوندی هستند ، در حالیكه در مولكول آمونیاك NH3 این زوج الكترون آخر در هیچ پیوندی شركت نكرده‌اند و غیر پیوندی باقی می‌مانند. پس برای تشخیص تعداد الكترونهای پیوندی و غیر پیوندی یك تركیب باید به آرایش الكترونی اتم مركزی و تعداد اتمهایی كه با اتم مركزی پیوند برقرار كرده‌اند توجه كرد.