پرسش

با عرض سلام
در یك مریضی اگر به دعا متوسل بشویم بهتر است یا به دوا و درمان؟ و بطوركلی چگونه استفاده از وسایل با توكل بر خدا جمع می شود؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست گرامی!
اگر بین دو مفهوم "دواء" و "شفاء" فرق بگذارید مسأله حل است.
"دواء" حتماً و لابد شفاآور نیست، والا باید همه مریض ها شفا می یافتند. این پیش چشم ما است، و بدیهی است كه دواء برای همه نافع نمی افتد؛ یكی زود شفا می گیرد و یكی دیر، و یكی اصلاً شفاء نمی گیرد.
پس رابطه دواء با شفاء تلازم نیست.
از سوی دیگر، پرواضح است كه شفا یافتن فقط از طریق دوا خوردن نیست. این هم پیش چشم ما در جریان است، انسانهایی كه ـ ولو نادراً ـ دواء مصرف نمی كنند، اما بهبودی می یابند.
از جمع بین دو فقره فوق می توان نتیجه گرفت كه نسبت "دواء" و "شفاء" عموم و خصوص من وجه است؛ یعنی برخی مواقع دواء موجب شفا است ـ ولو اكثراً ـ و برخی موارد چنین نیست. گرچه نیاز به توضیح ندارد كه تأثیر دواء در شفاء یافتن هم به اذن خدا است، و خداوند این خصوصیت را در آن قرار داده است؛ چنان چه كه سوزاندن را در آتش قرار داده است.
اما این موجب نمی شود دست خدا بسته باشد، و فقط از طریق دواء شفا دهد، و یا هر وقت دواء استعمال شد حتماً شفا پیدا شود؛ بلكه او "علی كل شیء قدیر" است. اگر خواست چنان چه خصلت سوزانندگی را از آتش در مورد حضرت ابراهیم(ع) گرفت، خصلت شفا دادن را هم از دواء در مواردی می گیرد؛ و بالعكس اگر خواست بدون دواء كسی را شفا می دهد.
این به موجب ادله قطعی عقلی و شرعی ثابت است كه در جای خود به تفصیل بدان پرداخته اند. بر اساس این بیان است كه خدا و حضور او جدی می شود و ما را به تواضع و توكل می كشاند، كه اگر او نخواهد دواء، شفا نمی دهد، پس باید شفاء را از خدا درخواست نمود.
ما باید به وظیفه خود كه همان استعمال دوا است عمل كنیم، ولی بدانیم كه باید بر خدا توكل كرده و از او شفا مسئلت نمائیم. راه عمومی همان راه اسباب طبیعی است كه خود به ما اعلان كرده و معصوم(ع) فرموده: «أبى الله أن یجری الأمور إلا بأسبابها» یعنی خداوند اباء دارد كارها را در غیرمجاری خویش انجام دهد. این راه عمومی یعنی رفتن نزد طبیب و استعمال دواء است؛ اما توجه مان را باید حفظ كنیم كه شفادهنده خداست نه دواء؛ و در تمام طی مسیر، شفا را از او بخواهیم؛ چه در داوء تأثیر شفا را قرار دهد یا این كه اگر دواء هم نافع نبود از راه دیگر شفاء بخشد.
راه طبیعی را باید رفت، و تنها بر خدا توكل كرد.
"با توكل زانوی اشتر ببند" ترجمان حدیث نبوی است.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.