پرسش

با سلام
چگونه می شود در دنیا زندگی كرد و به ان وابسته نبود؟

پاسخ

قبلا لازم است یادآور شویم كه اگر رویكرد انسان به دنیا و استفاده از نعمتهای آن برای رسیدن به سعادت اخروی، و به عبارت دیگر اگر دنیا برای آخرت، باشد، هیچ ناسازگاری و تضادی بین دنیا و آخرت نخواهد بود. آنچه از دنیا كه مورد نهی واقع شده، دلبستگی و وابستگی به دنیا و زندگی دنیوی است به گونه ای كه انسان را از هدف اصلی ـ سعادت اخروی ـ باز دارد و او را نسبت به یاد و ذكر خداوند دچار غفلت و فراموشی نماید.
آیات و روایات متعددی شأن و جایگاه دنیا را متذكر می شوند:
«هوالذی خلق لكم ما فی الارض جمیعا» بقره / 29 , «و سخر لكم ما فی السموات و ما فی الارض جمیعا» جاثیه / 13.
در این آیات كریمه خداوند متعال می فرماید هر آنچه از نعمتها و امكانات در زمین و آسمان است را برای انسان خلق كرده و به تسخیر و در اختیار او قرار داده ام، تا از آن بهره ببرد.
رسول اكرم(ص) نیز می فرماید:«الدنیا مزرعةالآخره» یعنی دنیا كشتزاری است برای آخرت. (عوالی اللئالی1/267)
از این روایت ارتباط و همبستگی نزدیك بین دنیا و آخرت فهمیده می شود.
همچنین مولی الموحدین حضرت علی(ع)، در مورد جایگاه دنیا چنین می فرماید: «همانا دنیا سرای راستی برای راست گویان، و خانه تندرستی برای دنیا پرستان، و خانه بی نیازی برای توشه گیران، و خانه پند برای پند آموزان است. دنیا سجده گاه دوستان خدا، نماز گاه فرشتگان الهی، فرودگاه وحی خدا، و جایگاه تجارت دوستان خداست. و در آن رحمت خدا را به دست آوردند و بهشت را سود بردند.»(نهج البلاغه، حكمت131)
خلاصه این حكمت ان است كه دنیا برای هر هدفی كافی و وافی است. آنچه مهم است آن است كه آن را در چه مقصودی استخدام كنیم.
خلاصه كلام اینكه اگر استفاده از دنیا و نعمتهای دنیوی، برای رسیدن به خداوند و آباد كردن زندگی دائمی آخرتی باشد و انسان را از ذكر و یاد خداوند غافل نكند، تضادی بین دنیا و آخرت در آن دیده نمی شود. به عبارت دیگر، این دنیا در طول ایمان و اعتقاد به مبدأ و معاد خواهد بود.
و اما اگرانسان دنیا را به خاطر خود دنیا بخواهد و به دنبال آن غفلت و فراموشی یاد خداوند و از طرفی دلبستگی و وابستگی را به همراه داشته باشد, این دنیا در عرض ایمان و اعتقاد صحیح است و استفاده نمودن از دنیا بر خلاف غرض اصلی از خلقت آن است.
این رویكرد و توجه به دنیا برای خود دنیا است، و لذا موجب دلبستگی است.
پس از این بیان مقدماتی، باید دانست برای تصحیح نگرش به دنیا انسان باید توجه خود را به فانی بودن و از بین رفتنی بودن دنیا معطوف سازد و بداند كه با آمدن فرشته مرگ ، همه دنیا و نعمتهای او از انسان گرفته می شود. او می ماند و دنیا، همراه با احیانا اعمالی ناپسند، و از همه بدتر با محبت به چیزی كه از دست او رفته است، و مایه حسرت ابدی است.
مهمترین عامل محبت به دنیا غفلت از یاد خداوند است. حضرت علی(ع) در مذمت و آثار دلبستگی به دنیا چنین می فرماید: « ای مردم! كالای دنیای حرام چون برگهای خشكیده وباخیز است، پس از چراگاه آن دوری كنید. دل كندن از آن لذت بخش تر از اطمینان داشتن به آن است. به قدر ضرورت از دنیا بردارید كه این بهتر از جمع آوری سرمایه های فراوان است. آن كس كه سهم بیشتری از دنیا برداشت به فقر محكوم است، و آن كس كه خود را از آن بی نیاز انگاشت در آسایش خواهد بود. آن كس كه زیور دنیا دیدگانش را خیره سازد دچار كوردلی گردد، و آن كس كه به دنیای حرام عشق ورزید، درونش پر از اندوه شده و غم و اندوه در خانه دلش رقصان می شود. دنیا او را از سویی سرگرم سازد و از سویی دیگر رهایش نماید، تا آنجا كه گلویش را گرفته در گوشه ای بمیرد.
اما مؤمن با چشم عبرت به دنیا می نگرد و از دنیا به اندازه ضرورت بر می دارد، و سخن دنیا را از روی دشمنی می شنود. تا گویند سرمایه دار شد، تهیدستی حاصل شود، و تا در زندگی شاد شد، با فرا رسیدن مرگ غمگین می گردد.» (نهج البلاغه، حكمت367)
پیروز باشید.