پرسش

چرا ما انقلاب كردیم در صورتی كه این انقلاب ارمقانی حز فقر و جنگ و گرانی و..... چیزی برای مردم نداشت و اكثر پیرمرد ها از زمان شاه در مقایسه با الان به نیكی یاد می كنند.

پاسخ

با عرض سلام و تحیت!
سؤال شما تنها به نتائج و آثار اقتصادی انقلاب معطوف است؛ حال آن كه هر انقلابی ـ به خصوص انقلاب اسلامی ـ نتایج و آثار غیراقتصادی بسیاری را دنبال می كند، كه اولین نمود آن ساختار شكنی حاكمیت است.
توضیح مطلب آن كه انقلاب وقتی واقع می شود كه ساختار حاكمیت آنچانان فاسد است كه امكان رفورم و اصلاح در آن نیست. در حاكمیت فاسد هر چه زمان بگذرد، فساد ریشه ای تر و بدبختی ملت عمیق تر می شود؛ هر چند چند صباحی هم وضع رفاهی ـ به سبب افزایش قیمتهای نفت در سالهای 52 به بعد ـ بهبود نشان بدهد.
مهمترین شاخص در مقایسه ساختار رژیم گذشته با جمهوری اسلامی آن است كه در آن زمان مردم نقشی در اعمال حاكمیت و نظارت بر آن نداشتند. عمال حكومت بیش از آن كه جوابگوی مردم خود باشند، در خدمت خارجی بودند؛ خارجی ای كه در بقای حاكمیت آنان حق داشت؛ و به تعبیر عامیانمه شیشه عمر حاكمیت در اختیار او بود. این همان ساختار فاسدی است كه موجب انقلاب شد.
بعد از انقلاب با همه نارسایی ها، می توان گفت: مملكت در دست مردم است. نگارنده نمی گوید همه چیز ایده آل است، ولی بالاخره امید به بهبود نارسایی ها و تأثیر افكار عمومی مردم در عمل حاكمان در نظام اسلامی كم و بیش نهادینه شده و هر روز بهتر می شود؛ انشاءالله.
مردم سالاری دینی پدیده كم ارزشی نیست. همه حركتهای اجتماعی دنیا در راستای حق آزادی مردم، در عین معنویت، شكل می گیرد. حال گاهی اهمیت و احساس ضرورت بیشتری برای اولی ـ یعنی آزادی ـ احساس می شود، و گاه دومی ـ یعنی معنویت. انقلاب ما می رود تا این دو ارزش والا را به عنوان طرحی الهی به همه دنیا ارائه كند.
در ایران به طور نسبی هر دو این اهداف ـ در قالب یك نظام ـ مسیر رو به كمال خود را دارد.
از اینها كه بگذریم، و با همه این تفاصیل ما حق می‌دهیم كه نیازهای مادی ـ و لو به لحاظ رتبه عقب تر از نیازهای معنوی است ـ ولی به لحاظ آن كه محسوس است، در ایجاد می بایست بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. مردم معمولا، هر پدیده‌ای را با توجه به آثار مادی و اقتصادی آن نمره گذاری می‌كنند.
همچنین تأثیر تمدن غرب و اقتصادگرائی شدید آن در ملتهای دیگر را نمی‌توان نا دیده گرفت؛ كه پارامترهای مقایسه و ارزش گذاری هر چیز را پیشرفت اقتصادی، رفاه و توسعه قرار داده است.
در غرب حتی ارزش علوم بر اساس تأثیری كه در خدمت به رفاه می كند، سنجیده می شوند.
به هر شكل، علی رغم این كه پارامتر اقتصاد را كافی برای ارزش گذاری یك انقلاب، نمی‌دانیم ـ و لو لازم است ـ در پاسخ به شما فقط به همین جهت اشاره می‌كنیم و بقیه زمینه‌های فرهنگی، سیاسی و … را وامی‌نهیم. اگر تمایل داشتید در این باره هم گفتگو كنیم ، با ما تماس بگیرید.
اما به لحاظ اقتصادی و رفاهی، می‌توان ملاكهای زیر را برای بررسی و ارزیابی آثار و نتایج انقلاب اسلامی ارائه داد :
1 ـ مقایسه نتایج و آثار با اهداف انقلاب اسلامی. این اهداف به طور روشن در اصل سوم قانون اساسی بیان شده است.
2 ـ مقایسه نتایج و آثار با امكانات دولت و كشور.
3 ـ مقایسه نتایج و آثار انقلاب با اهداف و امكانات به طور همزمان.
4 ـ مقایسه وضع موجود نظام جمهوری اسلامی با كشورهای پیشرفته.
5 ـ مقایسه وضع موجود نظام اسلامی با كشورهای هم طراز .
6 ـ مقایسه وضع موجود نظام اسلامی با قبل از انقلاب.
مقایسه‌های شش گانه فوق، اگر به شكل منطقی و مستدل و مستند انجام گیرد، ما را در ارزش گذاری علمی بر نتایج انقلاب كمك شایان می‌كند. اما پر واضح است كه این كار نیاز به وقت و مجال وسیع‌تری دارد كه ما به حسب سؤال شما فقط به قسم ششم اشاره‌ای می‌نمائیم.
چنان چه می‌دانید‌، عمده منبع در‌آمد كشور ما در قبل و بعد از انقلاب از طریق فروش نفت بوده است، و امكانات رفاهی و خدماتی و توسعه زیربناها و آنچه به اقتصاد خرد و كلان بر می‌گردد، وابسته به میزان فروش نفت بوده‌ است.
حال به جدول زیر كه ناظر به درآمدهای نفتی و میزان رشد نیازهای كشور است توجه نمائید:
شاخص‌های سال 1356 و سال 1376 به ترتیب در زیر می آید.
1. جمعیت ایران: 33 میلیون نفر ـ 64 میلیون‌ نفر.
جمعیت دو برابر شده، اما تولید نفت به علل عمدتاً خارجی تقریباً نصف شده است.
2. تولید نفت در روز: 6 میلیون بشكه ـ 5/3 میلیون بشكه.
3. مصرف نفت در روز: 5/0 میلیون بشكه ـ 5/1 میلیون بشكه.
4. صادرات نفت در روز: 5/5 میلیون بشكه ـ 2 میلیون بشكه.
این كاهش بیش از نصف را شرائط جهانی بر ایران تحمیل كرده است.
5. در‌آمد روزانه نفت: 24 میلیون دلار ـ 14 میلیون دلار.
علیرغم رشد 50% جمعیت و افزایش توقعات درآمد اصلی كشور 10 میلیون دلار كمتر شده است.
6. قیمت یك بشكه: 13 دلار ـ 13 دلار.
قیمت نفت هیچ تغییری نسبت به 20 سال پیش نكرده است، حال این كه هزینه ها و قیمتها بالا رفته و بازسازی و محرومیت زدایی نیاز به در‌آمدی چند چندان می‌داشت.
7. هزینه‌های عمده: در جنگ تحمیلی تنها هزار میلیارد دلار خسارت به ایران وارد شد؛ خسارتی كه مستقیما توسط خارجی تحمیل شد.
8. جمعیت شهری: 17 میلیون نفر ـ 34 میلیون نفر.
غیر از رشد كمی باید به رشد كیفی هم اشاره كرد. برای نمونه برق كشی به روستاها توقعات بسیاری را به بار می‌آورد.
9. جمعیت روستایی: 16 میلیون نفر ـ 30 میلیون نفر.
10. سرانه درآمد نفت: 750 دلار ـ 150 دلار.
با وجود كاهش درآمدهای ملی، آنچنانكه در ادامه خواهیم دید، به تحقیق نظام جمهوری اسلامی در مقایسه با رژیم گذشته از لحاظ اقتصادی، پیشرفت چشمگیر داشته است.
البته نمی توان انكار كرد كه تا رسیدن به اهداف و وضع ایده آل راه بسیار هست.
در سطح اقتصاد كلان به امور ذیل می‌توان اشاره كرد‌:
1 ـ افزایش صادرات غیر نفتی.
صادرات غیر نفتی ایران در 56 و 57 نیم میلیون دلار، و معادل یك چهلم صادرات نفت بود، اما در سالهای اخیر به مرز 5 میلیون دلار ـ یعنی ده برابر ـ و معادل یك سوم ارزش صادرات نفت رسیده است؛ كه خود پیشرفت به سوی یكی از اهداف اقتصادی نظام ـ یعنی خروج از صادرات تك محصولی ـ را نشان می‌دهد.
2 ـ بسط و توسعه نسبی فعالیت‌های عمرانی و رفاهی در سطح روستاها، از قبیل تأسیس خانه بهداشت، ساخت راه، حمام بهداشتی ، برق ، آب لوله كشی، تلفن، تأسیس مدارس تا سطح دبیرستان و …
فقط مقایسه ای رفاه روستایی در قبل و بعد از انقلاب ـ ولو به شكل نسبی ـ خود برگ برنده‌ای برای انقلابی است كه با شعار حمایت از محرومین و مستضعفین شكل گرفت.
خوب است شما ـ دوست عزیز! ـ از آن پیرمردترها سراغ حلبی‌ آبادها را در اطراف پایتخت و شهرهای بزرگ ـ چه رسد به روستاها ـ هم بگیرید.
3 ـ توسعه ظرفیت پالایشگاهها و خودكفایی در تأمین فرآورده‌های نفتی علی رغم افزایش شدید مصرف و جمعیت.
4 ـ جلوگیری از اتلاف گاز و جایگزین كردن برای نفت و پوشش دادن صدها شهر و میلیون‌ها نفر.
در رژیم شاهی، سهم گاز در الگوی مصرف فقط 1 درصد بود و بقیه بی‌ استفاده می‌سوخت و مردم هم متحمل زحمات بسیاری برای سوخت و گرما بودند. اما الگوی مصرف گاز تا سال 76 به 30% رسید، و اغلب شهرها و برخی از روستاها از گاز لوله كشی بهرمند هستند و زحمات طاقت فرسای تهیه سوخت دیگر حل شد.
5 ـ افزایش قابل توجه ظرفیت تولید برق تا حد صادرات برق در سالهای اخیر.
6 ـ توسعه ظرفیت پتروشیمی و افزایش تولید آن تا بیش از بیست برابر.
7 ـ سدسازی‌های بسیار و تهیه آب كشاورزی و … .
و … .
اینها را با توجه به كاهش درآمد نفت، به علاوه افزایش 50 درصدی جمعیت، افزایش توقعات مردم (شهری و روستایی) خسارتهای ناشی از جنگ و تحریمهای شكننده خارجی و … بسنجید و ببینید انقلاب مفید بوده است یا خیر؟
همه این رشد، به سبب بهبود ساختار حاكمیت است؛ ساختاری كه فساد در آن نهادینه نیست، و اگر فسادی هست قابل نظارت است و امید به رفع آن وجود دارد.
اگر باز هم سؤالی در ذهنتان باقی ماند، باز هم با ما تماس بگیرید.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.