مسافری که سرنوشت ری را تغییر داد

برای مردمی که دلبسته‌ی اهل‌بیت علیهم‌السلام هستند، امامزادگان یعنی فرزندان و وابستگان خاندان نبوت، یادگاران عزیزی هستند که محبت به آن‌ها شاخه‌های پربارهمان دل‌بستگی است.

در میان امام‌زادگان عزیزی که میهمان سرزمین ما هستند، حضرت عبدالعظیم الحسنی علیه‌السلام فراتر از یک امام­زاده‌ی واجب‌التعظیم بوده‌اند. حضرت عبدالعظیم در زمان سه امام معصوم زیسته است و دوران امامت چهار امام را درک کرده است؛ امام موسی بن جعفر، امام علی بن موسی‌الرضا، امام محمدتقی و امام علی النقی علیهم الصلوة و السلام. از ائمه روایات و احادیث نابی را نقل کرده و گویا پیک امین امام معصوم بوده است برای شیعیان.

نایب امام هادی(ع) در سرزمین ری

آن­چه که از زندگی حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام می‌دانیم، بیشتر مربوط به دوران امام هادی علیه‌السلام است. حضرت عبدالعظیم خود را از زادگاهش مدینه به سامرا می‌رساند تا به دیدار امام هادی برود. ملاقاتی پربرکت و تاریخی که شاید سرنوشت سرزمین ری و تهران را عوض کرده باشد. امام او را به‌عنوان نایب خود به ری فرستادند و سؤالات و مشکلات مردم را به ایشان حواله داده بودند.

نقل شده است که شخصی به نام اَباحَمّاد رازی با تحمّل زحمت‌های فراوان خود را به سامرّا می‌رساند تا از امام علی النقی علیه‌السلام مسائلی را بپرسد. امام علیه‌السلام پس از پاسخ گفتن به پرسش‌های حمّاد فرمودند: "ای اباحمّاد، هرگاه با مشکلی از مشکلات دینی یا پرسشی از مسائل اسلامی روبه رو شدی آن مشکل و سئوال خود را با عبدالعظیم حسنی در میان بگذار و از او بخواه تا پاسخ سؤالات تو را بیان نماید و ضمناً سلام مرا هم به او برسان"[1]

از آنجا که زمان امامت امام هادی علیه‌السلام دوران سیاسی سختی برای اهل بیت بود سرشار از خفقان و آزار، عبدالعظیم حسنی حضور اجتماعی آشکاری نداشت اما به امور مؤمنین رسیدگی می‌کرد. برکات مادی و معنوی حضور حضرت عبدالعظیم در زمان حیاتش در ری، فراوان است اما این برکات از چندین قرن بعد از رحلت آن بزرگوار، تا روزگار ما نیز رسیده است و از ابعاد گوناگونی به تهران و ری رونق داده است.

رونق فرهنگی و معنوی

بارگاه نورانی حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام مشتاقان زیارت اهل‌بیت را از نزدیک و دور حتی از کشورهای دیگر جهان، به ری می‌آورد. ویژگی منحصربه‌فردی در زیارت ایشان نهفته است که شاید در مورد هیچ امامزاده‌ای گفته نشده باشد و آن این است که بنا به گفته‌ی معصوم زیارت حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام همانند زیارت حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام است. یکی از اهالی ری گفت: خدمت امام هادی علیه السلام مشرّف شدم. حضرت پرسید: کجا بودی؟ عرض کردم: به زیارت حسین علیه‌السلام رفته بودم. حضرت فرمود: بدان که اگر قبر عبدالعظیم در شهر خودتان را زیارت کنی، همچون کسی باشی که حسین بن علی علیهما السلام را زیارت کرده باشد."[2]

همین روایت شریف و این منزلت بی‌نظیر در زیارت حضرت سیدالکریم سبب اشتیاق بیشتر دوستداران اهل‌بیت به زیارت حرم ایشان است و همین امر سبب رونق و شکوفایی فرهنگ اهل‌بیت و فضای روحانی و معنوی شهر و دیار ما شده است.

رونق علمی

عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام در زمره‌ی عالمان و محدثان بزرگ شیعه است و در انتقال علوم اهل‌بیت علیهم السلام سهم بسزایی دارد. ی علاوه بر نقل احادیث از ائمه معاصر خویش کتاب‌هایی نیز تألیف نموده است؛ ازجمله:
خطبه‌های امیرالمؤمنین علیه السلام: این اثر مشتمل بر چند خطبه مولای متقیان امیرالمومنان علی علیه السلام است.

کتاب یوم و لیله: در این اثر درباره وظایف و اعمال مستحب و اخلاقی افراد در هر شبانه‌روز مطالبی عرضه شده است. باکمال تأسف اصل این اثر همانند بسیاری از آثار ارزشمند اسلامی در طول تاریخ از بین رفته است. در هر حال توضیحات علمای تاریخ و سیره به خوبی گویای این حقیقت است که حضرت عبدالعظیم علیه السلام علاوه بر تلاش برای آموزش عقاید سالم و مراقبت بر عبادات و اعمال فردی و دفاع از اهل‌بیت علیهم السلام، به‌منظور ارشاد تعلیم و تربیت صحیح دینی مردم آثاری را تألیف کردند که هر یک در نوع خود بسیار مفید و مؤثر بوده‌اند. [3]

حرم مطهر ایشان سال‌هاست که قطب علمی در حوزه‌ی علوم اسلامی است و حلقه‌ی مباحثات علمی در سایه‌ی آن عالم بزرگ، گرم و پررونق است.

رونق اقتصادی-عمرانی

به برکت حرم‌های مطهر اهل‌بیت علیهم‌السلام و حضور زائران، تنوع زیادی از فعالیت­های اقتصادی در شهرهای زیارتی شکل می‌گیرد که شهرری نیز مشمول این برکات است. برای رفاه حال زائران و رفع نیازهای آن­ها ولو برای یک حضورکوتاه مدت، لازم است مجموعه‌ای از کالاها و خدمات ارائه شود و همین امر چرخه‌ی اقتصادی شهر زیارتی را پررونق می‌چرخاند و به‌طور مستقیم و غیرمستقیم فرصت‌های شغلی فراوانی را فراهم می‌نماید. حتی شهر تهران که شاید به‌عنوان یک شهر زیارتی شناخته نشود، به واسطه‌ی آن­که مسیر آمدو شد زائران حضرت عبدالعظیم علیه السلام است، از آثار این رونق اقتصادی- عمرانی بی‌بهره نمانده است.

پی‌نوشت‌ها:
[1] - رک: شیعه نیوز
[2] - ثواب الأعمال : ١٢٤/١
[3] - رک: شیعه نیوز

---