تبیان، دستیار زندگی

این گذشت نیست، شکستن شخصیت است

خیلی ایمان می‌خواهد که آدم تا آخر عمرش که طرف زنده است چنین حوصله‌ای داشته باشد که هیچ اشاره‌ای به اشتباه او در حق خودش نکند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
گذشت

شیوه رفتار پیغمبر اسلام با خانواده، با مردم و با مخالفانی که وارد جنگ با اسلام نمی‌شدند تجلی رحمت پروردگار بود. نوع عمل حضرت، اخلاق حضرت، گفتار حضرت و نگاه حضرت همه رحمت الهی بود؛ یعنی ما با شناخت رفتار پیغمبر تقریباً می‌توانیم رحمت الهی را حس کنیم و اگر همه ما هم حوصله کنیم در حد ظرفیت خودمان شیوه رفتاریمان مانند رسول خدا باشد، یقیناً افق طلوع رحمت پروردگار شدیم و این رحمتی است که روز قیامت برای ما جلب رحمت می‌کند.

برزخ خوبی برای معاذ نبود

فیض کاشانی نقل می‌کنند که سعد بن معاذ، یک مؤمن واقعی بود در جنگ خیبر به شدت مجروح شد اما آنجا نمرد، او را به مدینه برگرداندند، بین مناطق خیبر و مدینه هم تقریباً اندازه تهران و قم بود حدود صد و پنجاه کیلومتر، طب هم که آن وقت خیلی قوی نبود، همین داروهای گیاهی و مرهم‌های گیاهی بود که عطارها درست می‌کردند، با همین‌ها یک مقدار دردش را ساکت کردند تا رساندند مدینه، مدینه دیگر بدنش طاقت نیاورد و از دنیا رفت.

او یک مجروح جبهه و مؤمن واقعی بود، رسول خدا در تشییع او شرکت کرد و به مشیعین فرمودند: چند هزار فرشته از جانب خدا به تشییع سعد آمدند. سعد پیر نبود و مادرش هنوز زنده بود، مادرش هم در تشییع جنازه بود تا قبرستان بقیع که پیغمبر اکرم نمازش را خواندند، دفنش کردند، لحد چیدند، قبر را پوشاندند و مادرش آمد بالای سر قبر گفت که خوش به حالت عجب مردنی داشتی، مجروح جبهه که پیغمبر تشییعت کرد و ملائکه نیز از جانب خدا تو را تشییع کردند.

پیغمبر آرام به این مضمون به مادر گفت: چه یقینی به وضع برزخ بچه‌ات داری که می‌گویی خوش به حالش؟ در برزخ در فشاری قرار گرفت که گوئی آن فشار در حدی بود که شیری که از تو خورده بود از انگشت‌هایش بیرون زد، در آن حد فشار بود، چرا؟ بچه مؤمن، نمازخوان، جبهه‌ای، مقاتل فی سبیل الله، تشییع پیغمبر، تشییع فرشتگان، اینها هیچ‌کدام کاری برایش نکرد؟ خیر، نه این‌که اهل آتش و عذاب باشد، برزخ خوبی برایش نبود زیرا در خانه با خانواده آدم تلخی بود، نه به زن و نه به بچه‌هایش مهربانی نداشت.

مقداری دقیقتر معنی بکنم، در این رشته نه در رشته عبادتش یا جنگش یا جبهه‌اش یا ایمانش، نه آنها همه درست بود، همه آنها هم به دادش می‌رسند، همه آنها هم پاداش دارد، هیچ‌کدام از خوبی‌هایش هم نابود نمی‌شود ولی در این رشته یعنی محبت به زن و بچه از رحمت خدا محروم بود یعنی اخلاقش اخلاق خدا نبود.

علت جذب مردم به پیامبر اسلام

اگر ما در حد خودمان رفتارمان با پیغمبر اکرم هماهنگ بشود که رفتار محبتی، مهر، عاطفی و نرم‌خوئی باشد این رفتار سبب می‌شود که در هنگام مرگ و در برزخ و در قیامت هم همین رفتار به داد ما برسد. آیه‌ای را برایتان قرائت کنم از سوره مبارکه آل‌عمران «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ»(آل‌عمران، 159) این که حبیب من با تمام مردم اهل نرمی و مدارا هستی نسبت به هیچ‌کس تند و تیز و هیجانی و داد و بیدادی، تلخ، عصبانی، هجومی، یورشی نیستی.

بین خانم‌ها و آقایان یک عده‌ای پرخاشگر هستند، حتی چیزی هم در میان نیست و طرف کار مهمی نکرده روش سختی به کار نبرده، ولی اخلاقاً نسبت به او حالت یورش دارد، حالت هیجان دارد، حالت تلخ مزاجی دارد، حالت طرد کردن دارد، همه اینها باعث می‌شود که آتش دوزخ به آدم هجوم کند، هیجان داشته باشد، طردکننده باشد، در سر آدم بزند.

اخلاق خوب سبب می‌شود که کافر، متدین بشود

شخص نرم‌خو اگر کافر باشد، چنان‌که در روایات داستان‌هایی را در این زمینه بیان کردند همین نرم‌خویی، همین آرامش، همین محبت داشتن، همین نگاه کردن با محبت سبب می‌شود که از کفر درآید و متدین بشود. اخلاق الهی خیلی برای انسان کار می‌کند، کارش واقعاً شگفت‌آور است.

خوش اخلاقی برای انسان در پیشگاه خدا ایجاد مراتب می‌کند

نرم‌خویی، نبود هیجان، آرامش، محبت، برای انسان در پیشگاه خدا ایجاد مراتب می‌کند؛ یعنی پروردگار مقام به مقام، منزلت به منزلت انسان را سیر صعودی می‌دهد، رفعت در پیشگاهش برای انسان ایجاد می‌کند.

«فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُم»(آل‌عمران، 159) این‌که با همه مردم اهل نرمی و مدارا و محبت هستی، سببش رحمتی از جانب پروردگار به توست. خداوند تو را شایسته دید، لایق دید که افق وجودت را محل طلوع رحمت قرار بدهد، «فَاعْفُ عَنْهُم» حال که سرمایه عظیمی مثل رحمت خدا از وجود تو طلوع دارد، مقصرین، خطاکاران، اشتباه‌کاران اطرافیانت و دیگران را چشم‌پوشی کن.

همه که عمداً اشتباه نمی‌کنند، خیلی‌ها سهواً اشتباه می‌کنند، متوجه نیستند در حق آدم یک بدی انجام می‌دهند دستور این است چون در سوره احزاب پروردگار می‌فرماید: «لَقَدْ كانَ لَكُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»(احزاب، 21) برای شما در روش رفتاری پیغمبر من سرمشق نیکوست، یعنی این «فَاعْفُ عَنْهُم» شامل تک تک ما هم می‌شود «فَاعْفُ عَنْهُم» گذشت کن.

تا زنده است کار بد و اشتباه و خطایش را به رخ او نکش

این یک گذشت معمولی است یک گذشت غیرمعمولی هم داریم که باز در قرآن مطرح است و بزرگان دین می‌گویند «و اصفح الصفح الجمیل» از اینها چشم‌پوشی زیبایی داشته باش. چشم‌پوشی زیبا چیست؟ معنی چشم‌پوشی زیبا این است که تا زنده است کار بد او و اشتباه و خطایش را نسبت به خودت به رخ او نکش، خیلی ایمان می‌خواهد که آدم تا آخر عمرش که طرف زنده است چنین حوصله‌ای داشته باشد که هیچ اشاره‌ای به اشتباه او در حق خودش نکند، یک وقت نگوید: یادت است یک روزی چه غلطی در حق من کردی؟ اما من گذشتم، این دیگر گذشت نیست، شکستن شخصیت است.
منبع:
سخنرانی با موضوع "رحمت الهی" از استاد حسین انصاریان؛ به نقل از سایت عرفان
مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.