عصمت پیامبر و امامان از طفولیّت بوده؟

عصمت پیامبران و امامان (علیهم السلام) ، از ابتداى تولد و حتى در رحم مادر است. خداوند متعال از آنجا كه مى دانست عده اى از بندگانش، به اختیار خویش ـ هرچند با استعدادى در سطح سایر افراد ـ بیش از دیگران و در بالاترین حد ممكن، از استعداد خود بهره بردارى مى كنند؛ تفضلاً این پاداش و موهبت ویژه را به آنان عطا فرمود و آنان را از علم و اراده اى برخوردار ساخت كه به واسطه آن، به «مصونیت كامل و مطلق» برسند. اعطاى این موهبت، معلول شایستگى هاى آنان است؛ نه محصول استعداد جبرى ایشان. با توجه به تحلیل «اصل عصمت»، مى توان دلیل و چرایى عصمت در دوران كودكى معصومان را به دو وجه تقریر كرد:

یك. عصمت پاداشى
عصمت در طفولیت، به عنوان پاداشى براى عصمت اختیارى در بزرگسالى است؛ یعنى، وقتى خداوند متعال، مى داند فردى در آینده زندگى خود، چه مسیرى را انتخاب مى كند؛ به میزان حسن انتخاب او و تلاش مداوم آینده اش، وى را از نخستین روز زندگى، مورد لطف و عنایت قرار مى دهد و از لغزش ها مصون مى دارد.[1]

دو. زمان تكلیف معصومان
ملاك عصمت «علم و اراده» است و نیز عصمت، متفرع بر شأنیت تكلیف و مسئولیت پذیرى است و این هر دو در طفولیت وجود ندارد. اما این مسئله عمومیت ندارد؛ چرا كه علم و اراده، هم در زمان طفولیت هست و هم در زمان بزرگسالى؛ هر چند از لحاظ شدّت و ضعف متفاوت باشند. همچنین زمان تكلیف و مسئولیت پذیرى، نسبت به انسان هاى مختلف، متفاوت است؛ چنان كه حضرت عیسى (علیه السلام)  در زمان نوزادى مى فرماید: «قالَ إِنِّی عَبْدُ اللّهِ آتانِیَ الْكِتابَ وَ جَعَلَنِی نَبِیًّا...»؛ «[كودك (عیسى)] گفت: منم بنده خدا، به من كتاب داده و مرا پیامبر قرار داده است».[2]
یا درباره حضرت یحیى (علیه السلام)  مى فرماید: «یا یَحْیى خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ وَ آتَیْناهُ الْحُكْمَ صَبِیًّا»؛ «اى یحیى! كتاب [خدا] را به جد و جهد بگیر؛ و از كودكى به او نبوت دادیم».[3]
همچنین براساس نصوص دینى و شواهد مسلّم تاریخى، عده اى از ائمه (علیهم السلام)  در سنین كودكى و نوجوانى، به مقام والاى امامت نایل آمدند: امام جواد (علیه السلام)  در هفت یا نه سالگى، امام هادى (علیه السلام)  در هشت یا نه سالگى و امام زمان(عج) در چهار یا پنج سالگى.[4]

بنابراین هر چند عصمت، متفرع بر تكلیف است؛ اما زمان خاصى  نمى توان براى آن تعیین كرد؛ بلكه زمان تكلیف در انسان ها، متفاوت است و براساس شواهد برخى از آدمیان در سنین طفولیت، مكلّف و عهده دار مقامات و مسئولیت هایى مى شوند و چون ائمه (علیهم السلام)  و برخى، از ابتدا چنین بودند، از عصمت در طفولیت نیز برخوردار بودند.[5]

پی نوشت:
[1]. نگا: محمدمحمدى رى شهرى، فلسفه وحى و نبوت، دفتر تبلیغات اسلامى، قم: 1366 ش،ص220.
[2]. مریم 19، آیه 30.
[3]. مریم 19، آیه 12.
[4]. شیخ مفید، ارشاد، مؤسسه الاعلمى للمطبوعات، چاپ سوم، 1399ق، صص 317ـ319 و 327ـ366.
[5]. محمد تقى مصباح یزدى، راهنماشناسى، امیركبیر، تهران: 1375 ش، ص 673.

---

منبع : پرسمان دانشجویی