اتحاد غربی ها برای زمین زدن برجام
شبیخون اروپا به ایران
اخیرا اروپایی‌ها وارد بازی ایالات متحده شده و بر خلاف آنچه که در برجام متعهد شدند اقدام به وضع تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی کرده‌اند.
اکنون با گذشت نزدیک به دو سال از امضای معاهده "برجام"، هنوز هم تهدیدات امریکا ادامه دارد و آنها از هر فرصتی برای شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت خود استفاده می کنند.
اخیرا اما اروپایی ها نیز وارد بازی ایالات متحده شده و برخلاف آنچه که در برجام متعهد شدند اقدام به وضع تحریم های جدید علیه جمهوری اسلامی کرده اند. سند این ادعا نیز هفته‌نامه اشپیگل است که در آخرین شماره خود به نقل از محافل دیپلماتیک در بروکسل فاش کرده است که آلمان، فرانسه و بریتانیا در پی وضع تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران هستند.
این در حالی است که دو هفته پیش، همتایان فرانسوی، انگلیسی و آلمانی ظریف در بروکسل با وی دیدار و بر پایبندی اروپا به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تأکید کردند.
البته این اولین بار نیست که اتحادیه اروپا دست به اقدامات این چنینی علیه ایران زده و قوانین برجام را زیر پا می گذارد، اما تحریم های این بار فرقی اساسی با دفعات قبل دارند و آن این است که رد پای امریکا در وضع آنها محسوس تر است.
البته این اولین بار نیست که اتحادیه اروپا دست به اقدامات این چنینی علیه ایران زده و قوانین برجام را زیر پا می گذارد، اما تحریم های این بار فرقی اساسی با دفعات قبل دارند و آن این است که رد پای امریکا در وضع آنها محسوس تر است.
خطر برجام برای ترامپ
در واقع این تحریم ها در شرایطی ایجاد شدند که ترامپ بارها از توافق هسته ای میان ایران و کشورهای اروپایی انتقاد کرده و درست زمانی که به مسند ریاست جمهوری امریکا رسید، این توافق را خطری برای غرب به خصوص ایالات متحده عنوان کرد.
این اظهارات دونالد ترامپ و کری خوانی های اخیر وی مبنی بر عدم ادامه برجام، اروپاییان را نگران آن کرد که مبادا منافع منطقه ای و تجارت پر سود آنها که در بیشتر موارد یک سر آن به آمریکا وصل است به خطر بیفتد. باید در نظر داشت که طی دو سال گذشته نیز همواره نگاه اروپاییان به سمت غرب بوده و تصمیمات خود را قائل بر نظر کاخ سفید تنظیم کرده اند.
در ادامه نمونه‌هایی از پایبندی اروپاییان به منافع آمریکا را می‌خوانیم:
این در حالی بود که ظریف در دیدار با سران کشورهای آلمان و فرانسه، روابط را در سطح مناسبی توصیف کرد و در پیامی توئیتری نوشت: «دیدارهایی عالی با رهبران در برلین، رم و پاریس داشتم. به رغم دشمنی نابخردانه آمریکا، اتحادیه اروپا به برجام و تعامل سازنده پایبند است».
2. تحلیل ها حاکی از آن است که اروپا ترجیح می دهد توان موشکی ایران را تحریم کند نه مفاد برجام را، چرا که این مسئله در توافق جامع مشترک ذکر نشده و آنها به خوبی می توانند از این موضوع استفاده کنند. توان موشکی ایران تنها چیزی است که در بحث بازدارندگی مطرح می شود و اتحادیه اروپا بدون اینکه بخواهد ضربه ای به برجام وارد کند، می تواند از تحریم موشکی استفاده و به جهانیان القا کند که این فقط برای مقابله با طرح بی ثبات سازی منطقه توسط ایران وضع شده است.
این اقدام اتحادیه اروپا نمونه ای واضح از تخلف در معاهده‌ای است که با ایران امضا کرده و برخلاف آنچه که تعهد شده پیش رفته است، در صورتی که اروپایی‌ها تصور می‌کنند با این کار هم دم آمریکا را گرم نگه داشته و هم برجام را تضعیف نمی‌کنند.
3. باید توجه داشت که آمریکایی‌ها تنها در دوران ریاست ترامپ عهد شکنی نکرده‌اند و این عهد شکنی‌ها دوران ریاست اوباما را نیز شامل می‌شود، برای مثال زمانی که قانون تحریم‌های 10 ساله ایران موسوم به ISA وضع شد، اوباما در اقدامی تامل برانگیز نه آن را امضا کرد و نه وتو! امضایی که بود و نبود آن قانون ISA را رسمی و لازم الاجرا می کرد.
نکته قابل توجه اینجا است که در این هنگام نیز اروپا هیچ فشاری به آمریکا وارد نکرده و حقوق حقه ایران در برابر غرب را به حساب نیاورد. پر واضح است که پشت پرده چنین سکوتی وجود منافعی دو جانبه است که هر دوطرف را شامل سود می کند.
نتیجه گیری
اینکه اروپاییان اقدام به وضع تحریم‌های جدید علیه ایران کرده و خود را از دایره تعهد بیرون کشیده‌اند اتفاق جدیدی نیست اما این بدقولی چشم آبی‌ها تنها یک نکته را برای ما یادآور می‌شود و آن اتحاد سران اروپایی در پشت پرده رابطه با آمریکاست.اگرچه اتحادیه اروپا در ظاهر پایبند به قواعد معاهده برجام و مفاد آن است اما تصمیم گیری‌های اخیر نشان می دهد که نگاه غرب به سمت آمریکا متمایل است.
در نهایت نیاز به گفتن نیست که وضع تحریم‌های جدید علیه ایران برای راضی نگه‌داشتن ترامپ و جلوگیری از عصبانیت اوست. اروپا علاوه بر آنکه می خواهد نگرانی های ترامپ درمورد توافق هسته ای و ایران را برطرف کند، راضی به لطمه خوردن برجام و تضعیف آن نیز نیست. چرا که اگر برجام به هر دلیلی ضربه بخورد و یا لغو شود، خود حاوی پیام های ناخواسته برای کره شمالی است که ممکن است کنترل اوضاع را از دسترس خارج سازد. بنابراین اتحادیه اروپا به هر قیمتی حاضر به حفظ برجام است.
همچنین اروپایی ها ترجیح می دهند فارغ از برجام و اصول و قواعد آن به تحریم ایران بپردازند، از این رو برای ادامه تحریم ها برنامه ای تحت عنوان "تحریم موشکی" در نظر دارند.
اشپیگل در این باره می‌نویسد: «اروپاییان با توافق بر سر این موضوع که برجام را باید از دیگر مناقشه‌ها و اختلافات با جمهوری اسلامی ایران جدا کرد به این ایده رسیده‌اند که هدف تحریم‌های جدید باید برنامه موشکی ایران باشد.» (1)
باید دید آینده تحریم های اروپا و بد اخلاقی های ترامپ با معاهده نوپای برجام به کجا خواهد رسید و کشورمان را در چه شرایطی قرار خواهد داد. هرچند که این رفتارها تنها بازی های رسانه ای است و پشت پرده اتفاقات سیاسی چیزی جز اینها است.
