- جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه
- چون نديدند حقيقت ره افسانه زدند
-
واژه نامه
- افسانه :
قصـه هـايـي كـه بـراي اطفـال مي گويند، سرگذشت و حكايت گذشتگان
English Translation :
The wrangle of seventy-two sects,-- establish excuse for all--
First Mesra Translation:
When truth, they saw not, the door of feeble they-- beat.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- همه اختلافات ميان هفتاد و دو فرقه را معذور بدار; زيرا آنها به علت اينكه حقيقت را نديدند آهنگ افسانه ساز كردند،هفتاد و دو ملت : مقصود هفتاد و دو فرقه مذهبي است كه چنانكه گفته اند از هفتاد و سه فرقه ، يك فرقه آن بر حق و بقيه هفتاد و دو فرقه بر باطل است ، در مقدمه كتاب هفتاد و سه ملت آمده : اساس تقسيم فرق اسلامي به هفتاد و سه گروه ، حديثي است منسوب به پيغمبر اسلام كه به اختلاف روايات چنين آمده است اِفتَرَقَت ِ اليَهُودُ عَلي اَحدي وَسَبَعين َ فِرقَة ً وَ افتَرَقَت ِ النَصاري علي اثنَتَين َ وَسَبِعين َ فِرقَة ُ، وَ تَفتَرِق ُ اُمَتي عَلي ثَلاث َ وَ سَبِعين َ فِرقَة ُ (جهودان به هفتاد وي يك و ترسايان به هفتاد و دو گروه گرديدند و پيروان من به هفتاد و سه گروه گردند)، عين القضاة همداني گويد: دريغا هفتاد و دو مذهب كه اصحاب [بحث و] با يكديگر خصومت مي كنند و از بهر ملت هر يكي خود را ضدي مي دانند و يكديگر را مي كشند و اگر همه جمع آمدندي و اين كلمات از اين بيچاره بشنيدندي ايشان را مصور شدي كه همه بر يك دين و يك ملتند، تشبيه و غلط، خلق را از حقيقت دور كرده است وَ ما تَتَبِع ُ اَكثَرُهُم اَلا ظَناً اِن َ الظَن َ لا يُغني مِن َ الحَق ِ شَيئاَ [آيه 63 از سوره 01] اسمها بسيار است اما عين و مسمي يكي باشد،خاقاني نيز در بيت زير از 37 فرقه ياد كرده است :خلق هفتادوسه فرقت كرده هفتادودو حج انسي و جني و شيطاني مسلمان ديده اندعذر نهادن : عذر آوردن ،ره زدن : در معني متداول خود يعني سرقت و راهزني كردن ، با افسانه و مفهوم بيت مناسبت ندارد، و ره افسانه زدند را بايد آهنگ افسانه ساز كردند معني كرد; و اين تعبير غريب نيست چنانكه راه زدن در معني آهنگ نواختن در موارد بسيار آمده است ، مثلاً:راهي بزن كه آهي بر ساز آن توان زد شعري بخوان كه با او رطل گران توان زدحاصل معني بيت اينكه چون فرقه هاي مختلف مذهبي بر حقيقت واقف نشدند به افسانه سرائي و جنگ و نزاع با هم پرداختند، **
