تبیان، دستیار زندگی

بیان قاعده "اصالت صحت افعال مسلمانان"

افعال یکدیگر را حمل بر صحت کنید

اعمال دیگران را بایست حمل بر صحت و درستی کرد و مشروع و حلال انگاشت و مادامی که دلیلی بر نادرستی و حرمت آن پیدا نشده است، نبایستی در صورت دوران امر بین احتمال صحت و مشروعیت از یک طرف و عدم مشروعیت از طرف دیگر، اعمال افراد را نامشروع و نادرست پنداشت
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
 
قضاوت

آدم ها دائما با یکدیگر در ارتباطند. یک عده با هم رابطه کاری دارند بعضی ها هم روابط دوستانه یا خانوادگی دارند.
اما بسیاری از اوقات پیش می آید که ما نسبت به طرف مقابل خود بی اعتمادیم و دربراه صحت افعال او یا نیت او شک داریم. وقتی پای شک به زندگی باز شود کم کم وسواس هم جای خود را باز می کند و ما نمی توانیم با آدم ها آنچنان که باید ارتباط بگیریم.
اسلام از آنجا که سعی بر ساده گرفتن و نفی عسر و حرج دارد و از طرفی نمی خواهد که بد بینی و شکاکیت در جامعه اسلامی وجود داشته باشد، ما را به اصلی رهنمون می کند که فقها از آن به اصلت صحت افعال مسلمین یاد می کنند.

افعال مسلمین را حمل بر صحت کنید

یکی از قواعد مهم حقوق اسلامی قاعده «اصالة الصحة » است، که کاربرد فراوانی در فقه و حقوق اسلامی دارد و به اشکال مختلف مورد استفاده واقع می گردد.
منظور از اصل صحت در این معنا، آن است که اعمال دیگران را بایست حمل بر صحت و درستی کرد و مشروع و حلال انگاشت و مادامی که دلیلی بر نادرستی و حرمت آن پیدا نشده است، نبایستی در صورت دوران امر بین احتمال صحت و مشروعیت از یک طرف و عدم مشروعیت از طرف دیگر، اعمال افراد را نامشروع و نادرست پنداشت; مثلا اگر کسی را ببینیم مایعی می نوشد و احتمال بدهیم که آب یا شراب است، بنابر اصل صحت که مسلمان فعل حرام انجام نمی دهد، بنا را بر حلالیت می گذاریم و می گوییم آن، آب آشامیدنی است، نه شراب.

بیشتر بخوانیم:
قرآن و مثبت نگری به رفتار دیگران
چه راحت دیگران را قضاوت میکنیم!!

مدرک این قاعده

دلائل این قاعده را می توان در چند بخش بیان کرد:

1.قرآن

خداوند می فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ ..»؛ ای کسانی که ایمان آورده اید از بسیاری از گمان ها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمان ها گناه است.
کسانی که به این آیه استدلال کرده اند گفته اند: قرآن در این آیه مردم را به دوری کردن از سوء ظن فرمان داده که نتیجۀ آن؛ حکم به صحت در افعال شخص مسلمان است.
2. روایات
از جمله روایاتی که می تواند دلیل این قاعده باشد، روایت امام علی (ع) است: «کار برادر مؤمن خود را بر بهترین وجه آن حمل کن».
3. سیره
شیخ انصاری در این باره می گوید: سیرۀ مسلمانان در طول تاریخ اسلام مبنی بر این است که اعمال یکدیگر را بر صحت حمل کرده و اثر آن را در عبادات و معاملات جاری می کردند، و گمان نمی کنم شخصی بتواند این مطلب را رد کند.
4.عقل
عقل مستقل حکم می کند که اگر این اصل و قاعده در میان مردم اجرا نشود، موجب اختلال در نظام و زندگی مردم می شود. با توجه به این دلیل، می توان این قاعدۀ را نسبت به هر انسانی (حتی غیر مسلمانان) جاری کرد، به این گونه که عقلاء نیز در مواردی که مشغول به عملی می شوند آن را صحیح انجام می دهند، پس اگر شک کردیم که عملی صحیح است یا فاسد، به دلیل این قاعده می توان به صحت آن حکم کرد.

کلام آخر

بهتر است به جای آنکه به اسم شریعت دیگران را در ذهن خود یا در علن متهم به اشتباه و فساد کنیم با به کار بستن این قاعده افعال یکدیک را حمل بر صحت کنیم و زندگی را هم کام خویش و هم دیگران شیرین کنیم.
اما نکته ی آخری که لازم است بیان شود این است که اصالت صحت به این معنا نیست که حواسمان را جمع نکنیم تا سرمان کلاه برود و یا هیچ کس را حتی با دلیل تخطئه نکیم، بلکه این قاعده در صدد بیان قبح قضاوت بدون دلیل است.
مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.