نگاهی به عملکرد گروه فرقان
مباحث ایدئولوژیک فرقانیها
دی ماه سال 1358 کمتر از یک سال از پیروزی انقلاب، رهبر گروه فرقان و 45 نفر از اعضای این گروه دستگیر شدند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : چهارشنبه 1396/10/27 ساعت 11:09
اکبر گودرزی، رهبر گروه فرقان، در سال 1335 و به اعتبار شناسنامهاش در سال 1338 در روستای دوزان از توابع الیگودرز به دنیا آمد. پدرش حسن چوپان نام داشت. کودکی گودرزی در خانوادهای پر جمعیت و محروم سپری شد. وی تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در روستای زادگاهش گذراند و با توجه به گرایش مذهبی که داشت قبل از اتمام دبیرستان در سال 1351 راهی مدرسه دینی خوانسار گردید و پس از اقامتی کوتاه به قم رفت. وی پس از یک سال عازم تهران شد و در مدرسه چهلستون مسجد جامع بازار و سپس در مدرسه حاج شیخ عبدالحسین ساکن شد. او در کنار درس طلبگی به مطالعه تفسیرهای مختلف میپرداخت. در همین دوران اقدام به برپایی جلسات تفسیر قرآن در مساجد مختلف تهران نمود.
اولین مسجدی که گودرزی به عنوان مدرس و مفسر قرآن در آن آغاز به کار کرد مسجد الهادی بود. او همچنین در مسجد فاطمیه خزانه، مسجد رضوان خیابان اتابک، مسجد شیخ هادی و مسجد خمسه قلهک نیز جلسات قرآن برگزار مینمود و در خلال همین جلسات توانست افرادی را جذب نماید که در شکلگیری گروه فرقان و پیشبرد اهداف او نقش مهمی ایفا نمودند. سال 1355 این جمع ابتدا به کهفیها و سپس به نام فرقان به فعالیتهای مذهبی منسجمتری پرداخت.
گودرزی در سال 1356 مدرسه حاج شیخ عبدالحسین را ترک نمود و از لباس طلبگی خارج شد. گروه فرقان در سال 1356 فعالیت تشکیلاتی خود را تحت رهبری اکبر گودرزی آغاز و سعید واحد، محسن سیاهپوش، حمید نیکنام، علی اسدی و بهرام تیموری زیر نظر مستقیم او فعالیت میکردند. در همان سال با درگذشت دکتر شریعتی نخستین اعلامیه از سوی این جریان نوپا انتشار یافت.
آنچه در آن زمان باعث برآشفتن گروه فرقان گردید اطلاعیه مشترک شهید آیتالله مطهری و مهدی بازرگان برای بازبینی آثار دکتر شریعتی بود. به دنبال صدور آن اطلاعیه، گودرزی اعلامیهای صادر کرد و به تهدید مخالفان دکتر شریعتی و در واقع شهید مطهری پرداخت. از آن پس گروه فرقان علاوه بر پرداختن به مباحث ایدئولوژیک به تحلیلهای سیاسی و درک اوضاع سیاسی جهان و طرح استراتژی جنگ مسلحانه علیه رژیم پرداخت.
همزمان نشریهای به نام فرقان در اسفند 1356 منتشر کرد. و در همین سال با توصیه دوستانش برای ادامه فعالیتهای سیاسی ـ مذهبی در خارج از کشور، جهت عزیمت به اروپا راهی پاکستان شد و بعد از حدود دو ماه سرگردانی در حالی که از رفتن به اروپا ناامید شده بود به ایران بازگشت. گروه فرقان پس از پیروزی انقلاب اسلامی همچون دیگر گروههای سیاسی بر شدت فعالیتهای خود افزود و در صدد تخریب و صدمه زدن به انقلاب برآمد. رئوس فعالیتهای این گروه در پخش اعلامیه، جذب نیرو، چاپ عکس، تشکیل خانههای تیمی، اقدامات تروریستی مانند حمله به بانکها و ترور شخصیتها و نفوذ در نهادهای انقلابی خلاصه میشد.
شهید مطهری بارها به ضدیت فرقانیها با خود سخن گفته و به احتمال ترور خود از سوی آنها اشاره کرده بود. گروه فرقان در مجموع نزدیک به بیست ترور انجام داد و ترورهای بسیاری را در دستور کار خود داشت.
از میان افراد ترور شده تعدادی مجروح شدند که از جمله میتوان به آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی، آیتالله عبدالرحیم ربانی شیرازی، آیتالله علی خامنهای و رضی شیرازی اشاره کرد.
حاج مهدی و حسام عراقی، آیتالله دکتر مفتح، آیتالله قاضی طباطبایی و حاج محمدتقی طرخانی نیز توسط این گروه به شهادت رسیدند. ترور افرادی از جمله آیتالله محمد حسینی بهشتی، دکتر محمدجواد باهنر، حجت الاسلام ناطق نوری، آیتالله عبدالکریم موسوی اردبیلی به دلیل از هم پاشیدن تشکیلات تروریستی فرقان و دستگیری سران و اعضای آن ناکام ماند.
پس از ترورهای گروه فرقان سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی عملیات شناسایی و تعقیب و مراقبت از اعضای گروه فرقان را آغاز کرد و سرانجام در دی ماه سال 1358 اکبر گودرزی به همراه حسن اقرلو در خانهای تیمی واقع در خیابان جمال زاده دستگیر شدند. پس از دستگیری این دو نفر تعدادی دیگر از اعضای این گروه نیز دستگیر و در روز چهارم بهمن 1358 محاکمه شدند.(1)
سردار محسن رضایی که با شکل گیری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مسئولیت سازمان اطلاعات سپاه را عهده دارد شده بود، در بازگویی خاطرات خود به چگونگی شناسایی و دستگیری گروه فرقان توسط اطلاعات سپاه اشاره می کند. رضایی:جلسات تشکیل سپاه پاسداران که به اتمام رسید، تقریباً چند روز بعد، گروهی به نام «فرقان» سپهبد سید محمد ولی قرنی اولین رئیس ستاد مشترک ارتش پس از پیروزی انقلاب اسلامی ـ و سپس آیتالله مطهری را شهید کردند.
من فکر میکردم این حوادث یک یا دو سال دیگر شروع میشود و ما وقت داریم که سازمان اطلاعاتی امنیتی را درست کنیم تا بتوانیم با کمک آن از انقلاب پاسداری کنیم، اما این مسائل که پیش آمد، در سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی جلسهای تشکیل شد و شورای مرکزی و جمعی از دوستان مأمور شدند که روی این پروژه کار کنند و من هم یکی دو سفر به شیراز و مازندران و برخی جاهای دیگر رفتم تا شعب استانی سازمان را تشکیل دهم.
در کشور احساسات و شور انقلابی جریان داشت و سلاح بسیار زیادی در دست مردم بود؛ درحقیقت، همه چیز از هم پاشیده شده و بیسازمانی و عدم انسجام تشکیلاتی در همه جا دیده میشد؛ ساختار اداری قبلی بهکلی نابود شده و نهادها و سازمانهای جدید نیز درحال تأسیس بودند. در چنین شرایطی گروه «فرقان» که با رهبری یک طلبه جوان به نام «اکبر گودرزی» شکل گرفت، اعضای این گروه قصد داشتند تعداد زیادی از روحانیون مبارز و سران نظام را ترور کنند.
در آن موقع، مسئولان نظام محافظ و نگهبان نداشتند و هرکسی بهراحتی میتوانست آنها را ترور کند زیرا خبری از پلیس و امنیت نبود. بهعلاوه گروه «فرقان» یک گروه جوان و ناشناخته بود و برعکس گروههای دیگر مانند مجاهدین خلق یا حزب موتلفه اسلامی، تقریباً هیچ شناختی از آنها وجود نداشت.
آنها جوانانی مذهبی اما احساساتی بودند که با برداشت سطحی از قرآن و نهجالبلاغه برای بیشتر مفاهیم دینی مصادیق عینی ساخته و با یک برنامه حسابشده بهدنبال کشتن برخی از مسئولان و چهرههای انقلابی بودند.
درحقیقت، کار بسیار خطرناکی را شروع کرده و تعدادی از متدینترین، انقلابیترین و وفادارترین نیروهای انقلاب و امام را نشانه گرفته بودند. ما از بازجوییهای هر فرد برای اطلاعاتگرفتن از دیگری استفاده میکردیم؛ خوشبختانه در حمله دوستان ما به خانههای تیمی، «اکبر گودرزی» رهبر فرقان نیز در یکی از خانهها بود که دوستان ما وارد خانه شده، نام برده را دستگیر کردند.(2)
1- درباره گروه فرقان، سایت موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی
2- چگونگی دستگیری گروه فرقان توسط اطلاعات سپاه، سایت خبرگزاری تسنیم
اولین مسجدی که گودرزی به عنوان مدرس و مفسر قرآن در آن آغاز به کار کرد مسجد الهادی بود. او همچنین در مسجد فاطمیه خزانه، مسجد رضوان خیابان اتابک، مسجد شیخ هادی و مسجد خمسه قلهک نیز جلسات قرآن برگزار مینمود و در خلال همین جلسات توانست افرادی را جذب نماید که در شکلگیری گروه فرقان و پیشبرد اهداف او نقش مهمی ایفا نمودند. سال 1355 این جمع ابتدا به کهفیها و سپس به نام فرقان به فعالیتهای مذهبی منسجمتری پرداخت.
گودرزی در سال 1356 مدرسه حاج شیخ عبدالحسین را ترک نمود و از لباس طلبگی خارج شد. گروه فرقان در سال 1356 فعالیت تشکیلاتی خود را تحت رهبری اکبر گودرزی آغاز و سعید واحد، محسن سیاهپوش، حمید نیکنام، علی اسدی و بهرام تیموری زیر نظر مستقیم او فعالیت میکردند. در همان سال با درگذشت دکتر شریعتی نخستین اعلامیه از سوی این جریان نوپا انتشار یافت.
آنچه در آن زمان باعث برآشفتن گروه فرقان گردید اطلاعیه مشترک شهید آیتالله مطهری و مهدی بازرگان برای بازبینی آثار دکتر شریعتی بود. به دنبال صدور آن اطلاعیه، گودرزی اعلامیهای صادر کرد و به تهدید مخالفان دکتر شریعتی و در واقع شهید مطهری پرداخت. از آن پس گروه فرقان علاوه بر پرداختن به مباحث ایدئولوژیک به تحلیلهای سیاسی و درک اوضاع سیاسی جهان و طرح استراتژی جنگ مسلحانه علیه رژیم پرداخت.
همزمان نشریهای به نام فرقان در اسفند 1356 منتشر کرد. و در همین سال با توصیه دوستانش برای ادامه فعالیتهای سیاسی ـ مذهبی در خارج از کشور، جهت عزیمت به اروپا راهی پاکستان شد و بعد از حدود دو ماه سرگردانی در حالی که از رفتن به اروپا ناامید شده بود به ایران بازگشت. گروه فرقان پس از پیروزی انقلاب اسلامی همچون دیگر گروههای سیاسی بر شدت فعالیتهای خود افزود و در صدد تخریب و صدمه زدن به انقلاب برآمد. رئوس فعالیتهای این گروه در پخش اعلامیه، جذب نیرو، چاپ عکس، تشکیل خانههای تیمی، اقدامات تروریستی مانند حمله به بانکها و ترور شخصیتها و نفوذ در نهادهای انقلابی خلاصه میشد.
شهید مطهری بارها به ضدیت فرقانیها سخن گفت
با توجه به مواضع تند گروه فرقان درقبال روحانیت، از اردیبهشت سال 1358 عملیات تروریستی آنها آغاز گردید. اولین اقدام این گروه ترور شهید سرلشکر قره نی اولین رئیس کل ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که در سوم اردیبهشت انجام شد. اقدام بعدی آنها ترور روحانی دانشمند شهید آیتالله دکتر مرتضی مطهری بود که در آخرین ساعات سهشنبه 11 اردیبهشت صورت گرفت.
از میان افراد ترور شده تعدادی مجروح شدند که از جمله میتوان به آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی، آیتالله عبدالرحیم ربانی شیرازی، آیتالله علی خامنهای و رضی شیرازی اشاره کرد.
حاج مهدی و حسام عراقی، آیتالله دکتر مفتح، آیتالله قاضی طباطبایی و حاج محمدتقی طرخانی نیز توسط این گروه به شهادت رسیدند. ترور افرادی از جمله آیتالله محمد حسینی بهشتی، دکتر محمدجواد باهنر، حجت الاسلام ناطق نوری، آیتالله عبدالکریم موسوی اردبیلی به دلیل از هم پاشیدن تشکیلات تروریستی فرقان و دستگیری سران و اعضای آن ناکام ماند.
پس از ترورهای گروه فرقان سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی عملیات شناسایی و تعقیب و مراقبت از اعضای گروه فرقان را آغاز کرد و سرانجام در دی ماه سال 1358 اکبر گودرزی به همراه حسن اقرلو در خانهای تیمی واقع در خیابان جمال زاده دستگیر شدند. پس از دستگیری این دو نفر تعدادی دیگر از اعضای این گروه نیز دستگیر و در روز چهارم بهمن 1358 محاکمه شدند.(1)
سردار محسن رضایی که با شکل گیری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مسئولیت سازمان اطلاعات سپاه را عهده دارد شده بود، در بازگویی خاطرات خود به چگونگی شناسایی و دستگیری گروه فرقان توسط اطلاعات سپاه اشاره می کند. رضایی:جلسات تشکیل سپاه پاسداران که به اتمام رسید، تقریباً چند روز بعد، گروهی به نام «فرقان» سپهبد سید محمد ولی قرنی اولین رئیس ستاد مشترک ارتش پس از پیروزی انقلاب اسلامی ـ و سپس آیتالله مطهری را شهید کردند.
من فکر میکردم این حوادث یک یا دو سال دیگر شروع میشود و ما وقت داریم که سازمان اطلاعاتی امنیتی را درست کنیم تا بتوانیم با کمک آن از انقلاب پاسداری کنیم، اما این مسائل که پیش آمد، در سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی جلسهای تشکیل شد و شورای مرکزی و جمعی از دوستان مأمور شدند که روی این پروژه کار کنند و من هم یکی دو سفر به شیراز و مازندران و برخی جاهای دیگر رفتم تا شعب استانی سازمان را تشکیل دهم.
در کشور احساسات و شور انقلابی جریان داشت و سلاح بسیار زیادی در دست مردم بود؛ درحقیقت، همه چیز از هم پاشیده شده و بیسازمانی و عدم انسجام تشکیلاتی در همه جا دیده میشد؛ ساختار اداری قبلی بهکلی نابود شده و نهادها و سازمانهای جدید نیز درحال تأسیس بودند. در چنین شرایطی گروه «فرقان» که با رهبری یک طلبه جوان به نام «اکبر گودرزی» شکل گرفت، اعضای این گروه قصد داشتند تعداد زیادی از روحانیون مبارز و سران نظام را ترور کنند.
در آن موقع، مسئولان نظام محافظ و نگهبان نداشتند و هرکسی بهراحتی میتوانست آنها را ترور کند زیرا خبری از پلیس و امنیت نبود. بهعلاوه گروه «فرقان» یک گروه جوان و ناشناخته بود و برعکس گروههای دیگر مانند مجاهدین خلق یا حزب موتلفه اسلامی، تقریباً هیچ شناختی از آنها وجود نداشت.
آنها جوانانی مذهبی اما احساساتی بودند که با برداشت سطحی از قرآن و نهجالبلاغه برای بیشتر مفاهیم دینی مصادیق عینی ساخته و با یک برنامه حسابشده بهدنبال کشتن برخی از مسئولان و چهرههای انقلابی بودند.
درحقیقت، کار بسیار خطرناکی را شروع کرده و تعدادی از متدینترین، انقلابیترین و وفادارترین نیروهای انقلاب و امام را نشانه گرفته بودند. ما از بازجوییهای هر فرد برای اطلاعاتگرفتن از دیگری استفاده میکردیم؛ خوشبختانه در حمله دوستان ما به خانههای تیمی، «اکبر گودرزی» رهبر فرقان نیز در یکی از خانهها بود که دوستان ما وارد خانه شده، نام برده را دستگیر کردند.(2)
پی نوشت:
1- درباره گروه فرقان، سایت موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی
2- چگونگی دستگیری گروه فرقان توسط اطلاعات سپاه، سایت خبرگزاری تسنیم