تبیان، دستیار زندگی

طبق آمار سال پیش ، در حال حاضر 137 هزار شرکت یا کسب و کار کوچک در کانادا در مدیریت و تملک زنان است و انتظار میرود طی یک دهه آینده این تعداد دوبرابر شود . در کانادا حدود 821 هزار زن کارآفرین مشغول فعالیت هستند . در مجموع زنان هرسال 18 میلیارد دلار به اقتصاد این کشور سود میرسانند. همچنین از سال 1976 تاکنون متوسط نرخ رشد تعداد زنان خود اشتغال سالانه 3/5 درصد بوده درحالی که این رقم در مورد مردان 2/2 درصد است. زنان کارآفرین مالکیت 45 درصد شرکتهای کوچک و متوسط کانادا را در اختیار دارند. به گزارش ایونا همچنین تحقیقات نشان می دهد احتمال خوداشتغالی زنان با افزایش سن آنها بالا می رود و در سنین 35 تا 45 سال، بیشترین احتمال خوداشتغالی زنان وجود دارد.

در کانادا 58 درصد خوداشتغالها در سنین 35 تا 54 هستند و با افزایش سن احتمال تأسیس کسب و کار بالا می رود و بالاترین میزان کارآفرینی در زنان 55 ساله مشاهده می شود . اما واقعیت این است که شبیه اکثر کشورهای دیگر صنعتی، در کانادا به طور متوسط درآمد زنان کارآفرین پایین تر از کارمندان زن است . سال گذشته 17 درصد زنان خوداشتغال بیش از 30 هزار دلار در سال درآمد داشتند درحالی که این میزان برای مردان 42 درصد است . نکتة بسیار جالب در مورد وضعیت کارآفرینی زنان این است که نیمی از زنان در خانه کار می کنند و فعالیتهای شغلی شان را در منزل انجام می دهند. زنان نسبت به مردان تمایل بیشتری دارند که کسب و کاری در حوزه های کم رشدتر و پرریسک تر نظیر خرده فروشی و خدمات را داشته باشند . بین سالهای 1990 تا 2003 تعداد زنان کارآفرین کانادا از 27 درصد به 33 درصد افزایش یافت و این امر نشان می دهد زنان در مقایسه با مردان بیشتر در کسب و کار باقی می مانند و نرخ ماندگاری آنها خصوصاً در مشاغلی که دسترسی به منابع مالی بانکی دشوارتر است بیشتر است . از آنجا که در این کشور نرخ رشد شرکتهای کوچک بسیار بالا و بین 100 درصد تا 140 درصد است ، نقش زنان در اقتصاد کانادا بسیار بزرگتر خواهد شد. زنان بویژه در بخشهای مدیریت خدمات ، خدمات آموزشی و تخصصی ، خدمات فنی و علمی بسیار فعال هستند و عمدتاً در همین حوزه‌ها به ایجاد کسب و کار می پردازند . همچنین نیمی از زنان کارآفرین و خوداشتغال کانادایی دارای مدرک دانشگاهی یا دوره های آموزشی پس از دیپلم هستند . درحال حاضر زنان با ایجاد کسب و کار برای بیش از دو میلیون نفر شغل ایجاد کرده اند . تحقیقات نشان می دهد تمایل زنان توسط کارفرماهاست به همین دلیل طی 25 سال گذشته شاهد رشد چشمگیر کارآفرینی زنان در این کشور هستیم . از سال 1891 تا 2001 تعداد زنان کارآفرین در کانادا 208 درصد رشد کرد، درحالی که در همین مدت رقم مربوط به مردان 38 درصد است . تمایل زنان کانادایی به کار در زمینه های جدید و غیرسنتی بسیار بالاست . برای مثال در سال 2005 زنان 50 درصد مالکیت 31 درصد شرکتهای فعال در حوزه تکنولوژی پیشرفته و 31 درصد شرکتهای تولیدی را دراختیار داشتند.

تسهیل مشارکت اقتصادی زنان

با توجه به نقش روبه رشد زنان در اقتصاد کانادا نخست وزیر این کشور در سال 2003 فرمان تأسیس گروهی ویژه را برای تسهیل کارآفرینی زنان صادر کرد ، وظیفة این گروه شامل شناسایی چالشها و مشکلات پیشروی زنان در حوزه کارآفرینی و نیز اشتغال به کار و ارائه راه حل برای رفع این مشکلات ، برگزاری برنامه های آموزشی برای زنان در زمینه های نظیر تأمین اعتبار کارآفرینی ، مدیریت منابع انسانی و معرض رویه های موفق بین المللی در حوزه های گوناگون فعالیت زنان کارآفرین است .
در زمینه دادن خدمات مشاوره ای به نهادهای دولت در زمینه ، تسهیل کارآفرینی زنان و آماده کردن مقدمات برای تصویب قوانین نیز با آنکه تلاشهای زیادی برای هموار کردن راه نقش‌آفرینی گسترده تر زنان در اقتصاد کانادا صورت گرفته است اما همچنان موانعی وجود دارد. کارآفرینی زنان ، پرسرعت ترین کارآفرینی در اقتصاد کاناداست . اگر دولت به وظیفه بزرگ خود در بخش زنان عمل نکند ، اقتصاد کانادا از رشدی که باید داشته باشد بی‌بهره خواهد ماند . زنان کارآفرین در کانادا با چالشها و موانع منحصر به فرد برای پیروزی مواجه هستند. تسهیل رشد کارآفرینی زنان یکی از عناصر توسعه شرکتها و کسب و کارهای کوچک این کشور است. در گزارش صندوق بین المللی پول و سازمان توسعه و همکاری اقتصادی آمده است اقتصادهایی که در آنها زنان نقش بالاتری دارند ، رفاه و استانداردهای زندگی بالاتر است . یکی از اقداماتی که دولت باید انجام دهد ، تأسیس مرکز تجاری زنان در سراسر کاناداست که می تواند تمامی خدمات ضروری را در اختیار زنان شاغل و کارآفرین قرار دهد. همه ساله اجلاس ملی اقتصادی زنان با هدف شناسایی استعدادهای کارآفرینی در بین زنان برگزار می شود . دولت با هدف تشویق فرهنگ کارآفرینی جایزه نوآوری زنان کانادا را برای زنان کارآفرین درنظر گرفته و مراکز تحقیقاتی را برای شناسایی نیازهای این زنان و تأمین این نیازها تأسیس می کند. یکی از اهداف فعالیت اقتصادی زنان، صادرات کالا و خدمات است . دولت کانادا برای تحقق این هدف قصد دارد در سفرهای تجاری برای انعقاد قراردادهای صادرات زنان را نیز شرکت دهد. در بودجه سال2006، بیش از 500 میلیون دلار برای ارائه خدمات به زنان کارآفرین و شاغل که نوزاد دارند در نظر گرفته شده است . با این بودجه 48 هزار مرکز نگهداری از کودکان زنان یادشده تأسیس می شود . همچنین برای کمک به آغاز کار شرکتها و کسب و کارها توسط زنان، 270/2 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است . در حال حاضر بنیاد زنان کارآفرین کانادا در حال بررسی بهترین شیوه‌های تشویق کارآفرینی در سطح جهان است تا از آن برای گسترش کارآفرینی زنان در کانادا استفاده کند . به اعتقاد کارشناسان این بنیاد، زنان کارآفرین باید گروهی خاص با ویژگیهای منحصر به فرد و الگوهای رشد اقتصادی خاص خود تلقی شوند و با این پیش فرض به حل مشکلات آنها و زمینه سازی برای رشد ایشان اقدام شود .

یکی از واقعیتهای تلخ در مورد کارآفرینی زنان در کانادا این است که هنوز هم بانکها هنگام ارائه تسهیلات به زنان ، توانایی بازپرداخت آنها را با دقت بسیار بالاتری نسبت به مردان مورد ارزیابی قرار می دهند . به این ترتیب آنها از یکی از مهمترین عوامل برای استقلال مالی ، کمک به اقتصاد و ایجاد اشتغال تقریباً بی بهره هستند. با آن که علیه زنان در اقتصاد کانادا تبعیض هایی اعمال می شود ، رشد تعداد کارمندان و کارآفرینهای زن در این کشور بسیار چشمگیر بوده است ، طی 15 سال گذشته تعداد کارمندان زن 30 درصد رشد کرده که دو برابر نرخ مربوط به مردان کانادایی است. همچنین در این مدت تعداد کسب و کارهایی که زنان راه انداخته اند 60 درصد بیشتر از تعداد مربوط به مردان رشد کرده است .
برای درک دقیقتر انگیزه زنان از گرایش به کارآفرینی و اشتغال باید به ساخت کسب و کارهای زنان کانادایی نگاهی عمیقتر بیندازیم . در این کشور اکثر شرکتها و کسب و کارها کوچک و متوسط هستند و نکته جالب توجه این که آن دسته از این شرکتها که توسط زنان تأسیس شده و اداره می شوند عموماً یک نفره هستند و طی 15 سال گذشته رشد سالانه چهار درصد داشته اند. علت اصلی این امر گرایش زنان به تکنولوژیهای جدید و جدا شدن از شکلهای سنتی اشتغال است. در بین مردان ، پس از اتمام تحصیلات ، گرایش اصلی ، اشتغال در شغلهایی است که جنبه کارآفرینی ندارند . این درحالی است که زنان به علت نیاز کمتر به حقوق و پول گرایش به سوی کارآفرینی بیشتر است . این قشر از جامعه کانادا عموماً به سرعت سرمایه و تجربه لازم برای کارآفرینی را پس از یک دوره کار برای دیگری کسب می کند و شخصاً به ایجاد درآمد می پردازد.

در حال حاضر در جامعه کانادا متوسط سن زنان کارآفرین 41 سال است ، اما با افزایش سن دو جنس تعداد کارآفرینهای زن بسیار بالاتر از مردان کارآفرین می شود . همچنین سطح تحصیلات زنان کارآفرین در این کشور نسبت به دو دهه پیش بسیار بالا رفته است . از سال 1990 تاکنون هر سال 10 درصد بر تعداد زنان کارآفرین دارای مدرک دانشگاهی افزوده شده است که دو برابر نرخ مربوط به مردان است .
در سال 2004 یک چهارم زنان کارآفرین تحصیلات دانشگاهی داشتند . واضح است که سطح بالاتر تحصیلات باعث می شود شغلهای بهتری نصیب فرد شود . به این ترتیب طی یک دهه گذشته تعداد زنان با حقوق بالا در کانادا هر سال 2/7 درصد افزایش یافته است . این درحالی است که نحوة برخورد با زنان کارآفرین و مشغول به کار شبیه نحوة برخورد مردان نیست و این امر باعث نارضایتی زنان شده است.

حوزه های کارآفرینی زنان
افزایش سطح تحصیلات زنان باعث شده آنها امکان اشتغال به کارهای تخصصی را پیدا کنند . در حال حاضر زنان با تحصیلات دانشگاهی در کانادا به سمت حرفه هایی نظیر علوم ، تجارت و امور مالی ، مشاورة مدیریت ، حسابداری و تبلیغات گرایش پیدا کرده اند . همچنین شغلهای تخصصی در حوزه خدمات بهداشتی و درمانی نیز مورد توجه زنان بوده است . به علت پیر شدن جمعیت کانادا، اشتغال زنان به این شغلها بسیار ضروری و مفید خواهد بود . یکی از سوءتفاهم‌ها درباره کسب و کارهایی که زنان ایجاد می کنند این است که تصور می شود این کسب و کارها مخصوص مشتریهای زن است . واقعیت این است که تنها 22 درصد کسب و کارهایی که زنان به وجود آورده اند مشتری زن دارند . همچنین در کانادا 22 درصد زنان کارآفرین ، در این کشور به دنیا نیامده و مهاجر هستند . رقم مربوط به مردان 25 درصد است ، اما به تدریج این اختلاف در حال کم شدن است زیرا طی یک دهه گذشته میزان کارآفرینی زنان مهاجر 30 درصد بالاتر از مردان مهاجر ساکن در کانادا بوده است . از سوی دیگر زنان مهاجر از سطح تحصیلاتی بالاتری نسبت به متوسط جمعیت کانادا برخوردارند . زنان مهاجر پس از چند سال زندگی در این کشور با درک شرایط تجاری آن به سرعت دست به کار شده و کسب و کاری راه می اندازند. نکته جالب توجه دیگر این که رشد درآمد زنان مجرد کارآفرین طی پنج سال گذشته بیش از 65 درصد بوده است درحالی که رشد درآمد زنان متأهل کارآفرین تنها 18 درصد بوده است ، 32 درصد زنان مشغول به کار در کانادا منبع درآمد دیگری جز کار خود ندارند . 40 درصد آنها از درآمد همسر خود نیز بهره می برند و 28 درصد نیز دارای منبع درآمدی دیگر هستند . در بین 20 کشور صنعتی جهان ، سهم زنان در خوداشتغالی کلی ، در کانادا بالاترین میزان است و پس از آن ایالات متحده ، سوئیس ، فرانسه ، استرالیا و فنلاند قرار دارند . در کانادا انگیزة اصلی زنان در خوداشتغالی و کارآفرینی ، دستیابی به استقلال مالی ، انعطاف ساعات کاری ، اثبات توانمندی خود ، مشغول بودن و در نهایت کسب درآمد بالاتر است.