تبیان، دستیار زندگی

چه چیزی باعث دلایل افسردگی تعطیلات

اصلی‌ترین دلایل این افسردگی که تا به حال شناخته شده‌اند عبارتند از:

اوّلین مثالى که موضوع بحث ماست، آیه 17 و 18 سوره بقره است: خداوند متعال در این دو آیه چنین مى فرماید: «مَثَلُهُمْ کمَثَلِ الَّذِى اسْتَوْقَدَ نَاراً فَلَمّا اَضاءَتْ ما حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنورِهِمْ وَ تَرَکهُمْ فِى ظُلُمات لاَّ یبْصِرُون صُمٌّ بُکمٌ عُمْىٌ فَهُمْ لاَیرْجِعُونَ». مَثَل آنان (منافقان) همانند کسى است که آتشى افروخته (تا در بیابان تاریک، راه خود را پیدا کند) ولى هنگامى که آتش اطراف او را روشن ساخت، خداوند (طوفانى مى فرستد و) آن را خاموش مى کند و در تاریکهاى وحشتناکى که چشم کار نمى کند، آنها را رها مى سازد، آنها کران، گنگها و کورانند لذا (از راه خطا) باز نمى گردند!

دور نماى بحث

در این آیه سخن از منافقان است که خود را در پس پرده نفاق پنهان ساخته اند امّا سرانجام پرده نفاقشان دریده مى شود و آنان رسوا مى گردند.

منافقان به انسانى تشبیه شده اند که تنها در بیابانى تاریک، سرگردان است و مى کوشد به روشنى آتشى راه نجات پیدا کند امّا راه به جایى نمى یابد و همچنان در سرگردانى و تاریکى بیابان تنها مى ماند.

شرح و تفسیر آیه

دو تفسیر براى آیه شریفه ذکر شده است :

نخست این که: مثَل منافقان، مثل انسانهاى گم گشته و سرگردان در بیابانى تاریک و مخوف است. فرض کنید مسافرى شبانگاه از کاروان خود عقب مى ماند و در بیابانى تاریک، تنها گرفتار مى شود. این مسافر نه نورى دارد نه روشنایى نه دلیلى دارد و نه راهنمایى نه جادّه مشخّصى پیدا مى کند و نه قطب نمایى.

از یک سو، ترس از دزدان و حیوانات درنده و از سوى دیگر ترس از هلاکت ناشى از گرسنگى و تشنگى او را به چاره اندیشى و تلاش وا مى دارد. به جستجو مى پردازد. مقدارى هیزم فراهم مى کند و آنها را آتش مى زند، شعله آتش را بر بالاى دست مى گیرد و با شتاب به حرکت در مى آورد. ناگهان وزش بادى تند شعله اش را خاموش مى کند، تا بخواهد هیزمى جمع آورى کند و شعله اى بیفروزد، اندک راهى را که براى نجات خود طى کرده بود، هدر مى دهد و گم مى کند.

منافقان مانند این مسافر تنها و ره گم کرده و از راه دور مانده اند. اینان در روشنایى زندگى در ظلمت و تاریکى قرار گرفته اند. از قافله انسانیت و ایمان عقب مانده اند. هیچ نشانه راهى ندارند. خداوند نور هدایت را از آنان گرفته و آنها را در تاریکى ترک نموده است.

منافقان شخصیت هاى دوگانه و دورویى دارند، ظاهرى مسلمان و باطنى کافر ظاهرى صادق و باطنى ناراست ظاهرى مخلص و باطنى ریاکار ظاهرى امین و باطنى خیانت پیشه ظاهرى دوستانه و باطنى دشمن صفت و... .اینان از ظاهر پرفریب خود روشنایى آتشى پدید مى آورند.

خود را مسلمان نشان مى دهند و از مزایاى اسلام بهره مند مى گردند، ذبیحه آنان حلال محسوب مى شود، آبروى آنها محفوظ مى ماند، اموال آنها محترم شمرده مى شود، از حقّ ازدواج با مسلمانان برخوردار مى شوند و... .اینها، بهره هاى اندکى است که از روشنى آن آتش در این زندگى کوتاه مادّى خود به دست آورده اند. با مرگ، این آتش خاموش مى شود و روشنى آن از بین مى رود (ذَهَبَ اللّهُ بِنُورِهِمْ) و خداوند آنان را در تاریکى هاى قبر و برزخ رها مى کند. آن جاست که در مى یابند آن اسلام ظاهرى و ایمان ریایى هیچ سودى برایشان ندارد.

نتیجه آن که، این آیه شریفه و مَثَل رسا و روشن، تشبیهى است که در آن، «مُشَبّه» منافقانند و «مُشَبهٌ به» مسافر سرگردان در بیابان و «وجه شَبه» حیرانى و سرگردانى و بى اثر بودن سعى و تلاش هاى ظاهرى آنان است.

تفسیر دوّم:

در پى تفسیر اوّل، باید خاطر نشان کرد که روشنى ظاهرى آن آتش و تاریکى و تنهایى بعدى اش تنها مربوط به جهان معنوى و قیامت نیست، بلکه پیامدهایى در این دنیا نیز دارد.

منافق براى همیشه نمى تواند نفاقش را پنهان کند، در نهایت رسوا مى شود زیرا زمانى که منافعش را در خطر نابودى مى بیند، باطن پلید و درون ناپاکش را آشکار مى سازد. مگر منافقان صدر اسلام نبودند که در جنگها و حوادث مختلف باطن خود را آشکار کردند؟!

مگر به چشم خود در انقلاب اسلامى ایران مشاهده نکردیم که در طول انقلاب و نهضت اسلامى چه تعداد از منافقان با گذشت زمان و به مناسبت هاى گوناگون چهره زشت و درون پلیدشان را نشان دادند و از پس نقاب نفاق بیرون آمدند و در همین دنیا رسوا شدند ـ اَعاذَنَا اللّهُ مِنْ شُرُور اَنْفُسِن ـ بنابراین، طبق این تفسیر «ذَهَبَ اللّهُ بِنُورِهِمْ » نه تنها در جهان آخرت و قیامت، که در همین دنیا تحقّق پیدا مى کند.

پیام هاى آیه

1ـ اقسام منافقان

منافق الزاماً شخص نیست، بلکه ممکن است یک گروه و یا یک سازمان نیز منافق باشد و در بُعدى وسیع تر حتّى ممکن است حکومت یک کشور نیز منافق باشد. بعضى از کشورهاى مدّعى اسلام که به ظاهر سنگ اسلام را به سینه مى زنند و در محافل و مجالس و کنفرانس هاى اسلامى شرکت مى کنند، دیده ایم که چگونه رسواى خاصّ و عام شده اند چرا که همدستى و همداستانى آنها با یکى از بزرگترین دشمنان اسلام و مسلمانان یعنى اسرائیل غاصب آشکار شده و عهد و پیمانهاى پیدا و پنهانشان برملا گشته است و آن روشنى آتش ادعایشان به خاموشى گراییده و دورویى و ریاکاریشان به اثبات رسیده است.

آرى! این است عاقبت نفاق «فَاعْتَبِرُوا یا اُوْلِى الاَْبْصارِ »!

2ـ صورت هاى نفاق

از جمله نتایجى که از بحث اجمالى بالا گرفته مى شود، صور گوناگون نفاق است که عبارتند از:

الف ـ نفاق در عقیده: مانند کسى که به زبان مدّعى اسلام و مسلمانى است ولى «مسلمان» شناخته نمى شود و یا تظاهر به ایمان مى کند ولى «مؤمن» شمرده نمى شود.

ب ـ نفاق در گفتار: مانند کسى که سخنى مى گوید ولى خود در دل بدان اعتقاد ندارد. با این بیان «دروغگو» منافق است زیرا که زبان و دلش یکى نیست.

ج ـ نفاق در کردار: مانند کسى که «عملِ» ظاهرش با نیت باطنى او متفاوت و متضاد است. همچون کسى که در ظاهر خود را نمازخوان و یا امانتدار نشان مى دهد ولى در واقع «بى نماز» و «خائن» است.(1)

3 ـ نشانه هاى نفاق

در روایتى از پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) به بعضى از نشانه هاى نفاق اشاره شده است. حضرت در این روایت مى فرماید: «ثلاثٌ مَن کنَّ فِیهِ کانَ مُنافِقاً وَ اِنْ صامَ وَ صَلّى وَ زَعَمَ اَنَّهُ مُسْلِمٌ: مَنْ اِذا ائْتَمَنَ خانَ، وَ اِذا حَدَّثَ کذِبَ وَ اِذا وَعَدَ اَخلَفَ...» ترجمه و توضیح: این سه صفت در هر کسى باشد منافق است، اگر چه روزه بگیرد و نماز بگذارد و تصوّر مسلمانى داشته باشد:

اوّل ـ خیانتکارى. انسان خیانتکار منافق است زیرا در ظاهر خود را امین نشان مى دهد، ولى در باطن خائن است. بنابراین، نمى توان اموال و بیت المال را بدو سپرد، گرچه بعضى در برابر اموال کم و اندک امین هستند ولى در مقابل امانتهاى گرانبها و اموال فراوان درون خیانتکارانه خود را آشکار مى کنند.

دوّم ـ دروغگویى. انسان دروغگو منافق است زیرا که با چرب زبانى کلامى، نیتى پلید و خلاف حقّ و حقیقت دارد هر چند نماز بخواند و دعاى ندبه و توسّل و... بر زبان جارى سازد.

سوّم - خُلف وعده. کسى که به وعده و گفته خود عمل نمى کند، منافق است زیرا عمل به وعده و پایبندى به گفته از نظر اخلاقى پسندیده و ضرورى است و حتّى از نظر فقهى نیز گاهى واجب است.(2) کوتاه سخن آن که هر گونه دوگانگى ظاهر و باطن در شخص، نفاق شمرده مى شود.

پی نوشت ها :‌

1- براى آگاهى بیشتر: ر.ک. میزان الحکمة، باب 3966، حدیث 20599

2- میزان الحکمة، باب 3931 حدیث 20577. البتّه روایات دیگرى نیز در این باب نقل شده است که در بعضى از آنها، نشانه هاى دیگرى نیز براى نفاق ذکر شده است

منبع : مثالهای زیبای قرآن جلد 1آیت اللّه العظمى مکارم شیرازى(مدّظلّه)

تا کنون دربارة فضیلت انتظار فرج مطالب بسیاری شنیده و خوانده‌اید. امّا نکته‌ای که شاید شنیدن آن برای شما تازگی داشته باشد این است که از دیدگاه اهل بیت عصمت و طهارت(ع) «انتظار فرج» یا «چشم به راه گشایش بودن» به خودی خود، در عصر غیبت برای منتظران مایة گشایش، نجات و رستگاری است و از این‌رو شیعیان به جای گله و شکایت از طولانی شدن غیبت و سختی‌ها و رنج‌های این دوران باید تلاش کنند که منتظران خوبی باشند تا همین انتظارشان، «فرج» را در عصر غیبت برای آنها به ارمغان آورد.

برای روشن‌تر شدن این موضوع، چند روایت را با هم مرور می‌کنیم.

ابو بصیر می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: فدایت شوم این گشایش کی فرا می‌رسد؟ آن حضرت فرمودند: «ای ابا بصیر! آیا تو از آن گروه هستی که به دنبال دنیایند؟ هر کس این امر را بشناسد، به سبب انتظارش برای او گشایش حاصل می‌شود».1

امام رضا(ع) نیز در پاسخ حسن بن جهم، که از ایشان در مورد فرا رسیدن گشایش می‌پرسد، می‌فرمایند: «آیا تو نمی‌دانی که چشم به راه گشایش بودن، خود [جزئی] از گشایش است؟» او در پاسخ می‌گوید: «نمی‌دانم، مگر اینکه شما به من بیاموزید». آن حضرت با دیگر می‌فرمایند: «آری، انتظار گشایش، [جزئی] از گشایش است».2

بر اساس همین نگرش است که در روایت‌های متعدّدی تأکید شده که برای منتظران واقعی تفاوتی ندارد که ظهور را درک کنند یا نکنند؛ چون آنها در عصر غیبت نیز در خدمت امام زمان خویش هستند؛ چنان‌که در روایتی از امام صادق(ع) می‌خوانیم: «هر کس بمیرد در حالی که منتظر این امر باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم(ع) و در خیمه‌اش بوده باشد...»3

در این‌باره روایت دیگری از امام رضا(ع) نقل شده است. حضرت می‌فرمایند: «چقدر زیباست صبر و انتظار فرج، مگر سخن خدای تعالی را نشنیده‌اید که می‌فرماید: «و ارتقبوا إنّی معکم رقیب»4و «فانتظروا انّی معکم من المنتظرین؛5 و انتظار برید که من [هم] با شما منتظرم». پس صبر پیشه کنید، فرج و گشایش پس از ناامیدی خواهد آمد و گذشتگان شما صبوتر از شما بودند».6

از دیگر اسرار گشایش در امور، در زمان غیبت امام معصوم(ع) «وقف نمودن خود برای ایشان» است.

این مطلب به زیبایی هر چه تمام‌تر، در فرمایش امام باقر(ع) به عبدالحمید واسطی مورد تأکید قرار گرفته است؛ وقتی او از سختی دوران انتظار سخن گفت، به او فرمودند: «ای عبدالحمید، آیا گمان می‌کنی کسی که خودش را وقف خدای عزّوجلّ کند، خداوند فرجی برای او قرار نمی‌دهد؟! آری؛ به خدا قسم قطعاً و یقیناً خداوند برای او فرج و گشایشی قرار می‌دهد. خدا رحمت کند بنده‌ای را که خود را وقف ما گرداند. خدا رحمت کند بنده‌ای را که امر ما را زنده بدارد».7

در ادامة همین روایت، عبدالحمید واسطی از امام باقر(ع) می‌پرسد: اگر من قبل از آنکه ظهور حضرت قائم(ع) را درک کنم، از دنیا بروم چه خواهد شد؟ حضرت در پاسخ به او بشارتی را برای منتظران واقعی امام عصر(ع) به طور کلّی نوید می‌دهند: «هر کس از شما بگوید که اگر قائم آل محمّد(ص) را درک می‌کردم، ایشان را یاری می‌نمودم، چنین کسی همچون کسی است که با شمشیر خود در پیش روی ایشان بجنگد، بلکه (بالاتر)، به منزلة کسی است که همراه ایشان شهید شود».

پی نوشت ها :

1.کلینی، الکافی، ج1، ص371، ح3.

2. شیخ طوسی، کتاب الغیبـة، ص276.

3. بحارالانوار، ج52، ص126، ح18.

4. سورة هود (11)، آیة 93.

5. سورة اعراف (7)، آیة 71.

6. بحارالانوار، ج 52، ص129.

7. صدوق، کمال‌الدّین و تمام النعمة، باب 55، ح2

منبع: ماهنامه موعود شماره 104.

تغذیه تاثیری شگرف بر سلامت جسمی و روحی ما دارد. تحقیقات انجام شده توسط پژوهشگران اسپانیایی روی عادات غذایی 12 هزار و 59 فرد دانشگاهی نشان داده است افرادی که چربی‌های ترانس زیاد مصرف می‌کنند 50 درصد بیش از سایرین در معرض افسردگی قرار دارند. برخلاف آنها افرادی که اهل مصرف چربی‌های یک ظرفیتی غیراشباع هستند کمتر از سایرین به افسردگی دچار می‌شوند.

به گفته متخصصان داشتن یک رژیم سالم غذایی نه تنها خطر ابتلا به ناراحتی‌های قلبی و انواع سرطان‌ها را پایین می‌آورد بلکه سلامت روان را هم تضمین می‌کند.

مثلا داشتن رژیم مدیترانه‌ای مانع از بروز افسردگی می‌شود برخلاف آن رژیم‌های غربی احتمال افسردگی را بالا می‌برند. آلمودنا سانچز استاد طب پیشگیری از دانشگاه لاس پالماس دگران در این باره گفت: هر چه قدر یک فرد بیش‌تر از چربی‌های ترانس استفاده کند به همان میزان با احتمال بیش‌تری تحت تاثیر اثرات مخرب ناشی از آن قرار خواهد گرفت.

این در حالی است که نوع دیگری از چربی‌ها که در ماهی‌ها، روغن‌های گیاهی و روغن زیتون یافت می‌شوند می‌توانند خطر ابتلا به علائم افسردگی را تا حد زیادی کاهش دهند.

البته باید توجه داشت این مطالعات روی افرادی انجام شد که میزان مصرف چربی‌های ترانس در آن‌ها کم بود با این حال محققان متوجه شدند خطر ابتلا به افسردگی در این افراد تا 50درصد بیش‌تر از دیگران است که این موضوع نشان می‌دهد رژیم غذایی که هر فرد مصرف می‌کند نقش بسیار مهمی در وضعیت روحی او بازی می‌کند.

در حال حاضر نزدیک به150میلیون نفر در جهان از علائم افسردگی رنج می‌برند که این آمار در طول سال‌های گذشته رشد چشم‌گیری داشته است. دانشمندان معتقدند تغییر در رژیم غذایی انسان‌ها از مهم‌ترین عوامل بروز این حالت در جامعه مدرن امروز شده است.

منبع:سلامتیران

استخوان بافت زنده یی است که از دو لایه ی داخلی و خارجی تشکیل شده است. لایه ی داخلی ضخیم و از شبکه های محکمی تشکیل شده که توده ی استخوانی را ایجاد می کند.

در بدن انسان استخوان ها به طور مرتب ساخته شده و از بین می روند، البته سرعت این روند در تمام عمر فرد یکسان نیست. حداکثر توده ی استخوانی در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل ارثی، تغذیه، فعالیت بدنی و شیوه ی زندگی در طول دوره ی رشد بستگی دارد.

در پوکی استخوان، استخوان ضعیف شده و با کوچک ترین ضربه دچار شکستگی می شود. این پدیده در سنین سالمندی شایع است، اما با اقدامات ساده یی می توان آن را به تأخیر انداخت یا شدت آن را کاهش داد.

عوامل ایجاد کننده پوکی استخوان

* سن: با بالا رفتن سن تراکم استخوان در هر دو جنس به تدریج کاهش می یابد: به طوری که از چهل سالگی تراکم استخوان ها تا یک درصد در سال کاهش دارند.

*جنس: پوکی استخوان در زنان به دلیل کم بودن توده ی استخوان و پدیده ی یائسگی شایع تر است. زنان در هر سنی چهار تا پنج برابر بیشتر از مردان دچار شکستگی استخوان می شوند.

* یائسگی و کاهش هورمون های جنسی: هورمون های جنسی نقش مهمی در استحکام استخوان ها دارند. بنابراین هر عاملی از جمله یائسگی که باعث کم شدن این هورمون ها شود پوکی استخوان را تسریع می کند.

* سابقه فامیلی: در صورت سابقه ی شکستگی در بستگان نزدیک ( پدر، مادر، خواهر و برادر) احتمال ابتلا به شکستگی تا دو برابر افزایش می یابد.

* نژاد و عوامل ارثی: نژاد آسیایی و افرادی که پوست و موی روشن دارند، بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.

* بیماری های همراه: بعضی بیماری ها نظیر بیماری های مزمن کبد و کلیه، دیابت نوع1، افزایش هورمون تیروئید و پاراتیروئید، اختلالات هورمون های جنسی، اسهال مزمن و اختلالات سوء جذب، بی اشتهایی عصبی، پیوند اعضا و بعضی سرطان ها باعث افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان می شوند.

* مصرف داروها: مصرف طولانی مدت داروهای حاوی کورتون، داروهای ضد صرع و داروهایی که برای درمان بیماری های تیروئید مصرف می شوند؛ موجب بروز پوکی استخوان هستند. این دسته داروها حتماً باید با تجویز پزشک و در صورت نیاز با مکمل های دارویی مانند کلسیم و ویتامین D مصرف شوند.

* عدم فعالیت بدنی: ورزش سبب افزایش رشد استخوانی، به ویژه در کودکی و دوران بلوغ می شود. ورزش نکردن و عدم فعالیت بدنی در بروز پوکی استخوان مؤثر است.

* رژیم غذایی: کلسیم باعث قوی شدن استخوان ها می شود. ویتامین D نیز مانند کلیدی است که باعث ورود کلسیم به استخوان ها و استحکام آن ها می شود. مصرف این دو ماه در رژیم غذایی به پیشگیری از پوکی استخوان کمک می کند.

* مصرف دخانیات و الکل: مصرف دخانیات شامل سیگار، قلیان و... موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمون های جنسی می شود که به تسریع پوکی استخوان می انجامد. مصرف الکل نیز با کم کردن فعالیت سلول های سازنده ی استخوان موجب پوکی استخوان است.

علایم پوکی استخوان

اهمیت پوکی استخوان در آن است که اغلب تا زمان شکستگی استخوانی علامتی ندارد! ستون فقرات، استخوان ران، لگن، مچ دست و انتهای ساعد به ترتیب شایع ترین محل هایی هستند که در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی می شوند. بسیاری از شکستگی های ستون فقرات تنها با درد شدید پشت همراه هستند و علامت دیگری ندارند. هم چنین انحراف ستون مهره ها در اثر جوش خوردن خود به خودی آن ها می تواند از علایم این بیماری باشد.

پوکی استخوان چگونه منجر به شکستگی می شود؟

حدود پنج درصد استخوان هایی که استحکام کافی برای حفظ تعادل بدن نداشته باشند به راحتی متعاقب نیروهای جزیی مانند زمین خوردن یا سقوط از پله دچار شکستگی می شوند، به همین دلیل شایع ترین علت شکستگی های ناشی از پوکی استخوان سقوط و زمین خوردن است. عواملی مانند موانع محیطی، نورکم، اختلالات بینایی، فراموشی و استفاده از داروهای خواب آور در افزایش احتمال سقوط و شکستگی نقش دارند.

اگر به پوکی استخوان مشکوک شدیم، چه کنیم؟

بخاطر داشته باشید که پوکی استخوان به راحتی قابل تشخیص و درمان است. تشخیص پوکی استخوان توسط پزشک و با اندازه گیری تراکم استخوان انجام می شود. اندازه گیری تراکم استخوان یک روش بدون درد است که با استفاده از دستگاه مخصوصی انجام شده و حدود پانزده دقیقه طول می کشد.

درصورت تشخیص پوکی استخوان با به کارگیری توصیه های دارویی و غیر دارویی می توان از پیشرفت پوکی و شکستگی استخوان که مهم ترین عارضه ی آن است پیشگیری کرد.

پیشگیری از بروز پوکی استخوان

* برای پیشگیری از پوکی استخوان قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب به دریافت ویتامین D کمک می کند.

* از منابع کلسیم و ویتامین D به اندازه ی کافی در رژیم غذایی خود استفاده کنید.

* از مصرف دخانیات به هر شکل ( سیگار و قلیان) خودداری کنید.

* ورزش مستمر و متناسب را در برنامه زندگی خود بگنجانید.

* مصرف روزانه سه لیوان شیر یا ماست کم چرب ( یا دو قطعه پنیر به جای هر لیوان شیر) می تواند کلسیم مورد نیاز بدن را تأمین کرده به سلامت استخوان ها کمک کند.

* از مصرف نوشابه یا قهوه خودداری کرده و روزانه 6 تا 8 لیوان آب بنوشید.

* ماهی، جگر و تخم مرغ منابع غذایی حاوی ویتامین D هستند؛ از آن ها در برنامه ی هفتگی غذایی استفاده کنید.

* اگر قادر به انجام انواع ورزش نیستید، حداقل سه بار در هفته به مدت 20 تا 30 دقیقه پیاده روی کنید.

ابراهیم بیگدلی

منبع:نشریه 7 روز زندگی، شماره 129