تبیان، دستیار زندگی

یكی از بهترین گزینه‌ها برای شروع، به‌خصوص برای افرادی كه اعتماد به نفس سفر شخصی را ندارند یا ترجیحشان به سفرهای دسته‌جمعی است، سفر با تور است كه با توجه به در اختیار داشتن بلیت‌های چارتر هواپیما (در اكثر تورها)، گزینه مناسب و ارزانی به‌نظر می‌رسد و نیازی هم به مدیریت و برنامه‌ریزی در طول سفر ندارد؛ هرچند برای اینكه سفر با تور مناسب و ارزان در بیاید باید به یكسری نكات توجه كرده و مهارت‌هایی را كسب كنید.

قرارداد ارزان و محكم بنویسید

در قرار داد تور، تعداد روزهای سفر همراه با مسئولیت‌هایی كه تور تقبل می‌كند شامل بازدیدهایی كه خواهید داشت، تعداد وعده‌های غذایی كه تور باید به مسافرین بدهد، نوع هواپیما یا اتوبوسی كه با آن سفر می‌كنید و... را ذكر می‌كنند. دقت داشته باشید برخی از تورها از ناآگاهی مسافرین استفاده (سوءاستفاده) می‌كنند و حفره‌های قانونی را در قرارداد باز می‌گذارند كه اگر مشكلی پیش آمد بتوانند از زیر بار تعهداتشان در بروند. مثلا در تورهای زمینی، ممكن است اتوبوسی كه قرارتان بوده عوض شده و اتوبوسی با كیفیت و مدل پایین‌تر برایتان بیاورند یا اگر تورتان تركیبی است به دلایل واهی از بردنتان به محل یا شهر دیگری كه در تعهد آژانس بوده سرپیچی كنند. این موارد بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد كه تور به‌نظرش می‌رسد چندان هم برگزاری سفر برایش به صرفه نبوده است!

رصد تورهای لحظه آخری

شركت‌هایی هستند كه فقط یك تا 2 روز به زمان حركت و اجرای تورشان مانده اما هنوز ظرفیت‌شان تكمیل نشده است. در واقع آژانس‌ها پرواز را چارتر و هتل را كرایه می‌كنند و اگر نتوانند ظرفیت لازم برای پر كردن هواپیما یا هتل را پیدا كنند متحمل ضرر زیادی خواهند شد، در نتیجه برای تكمیل ظرفیت و ضرر كمتر، اقدام به فروش ارزان‌تر و گاهی بسیار ارزان‌تر تورهای خود می‌كنند. مثلا گاهی آژانس باقیمانده ظرفیت تور را با قیمت بین 10 تا 50درصد و حتی بیشتر، پایین‌تر از قیمت واقعی تور می‌فروشد؛ موضوعی كه لابد شما هم به‌طور اتفاقی گاهی از طریق پیامك‌هایی كه برایتان آمده شاهد بوده‌اید. تورهای اینچنینی در فصل‌هایی كه مسافر زیاد است فراوان‌ترند چرا كه به‌دلیل بالا بودن میزان مسافرت، آژانس‌ها بیشتر از همیشه پرواز‌ها را چارتر می‌كنند و بساط تور راه می‌اندازند.

اما اگر خودتان پایه باشید و كوله‌بار سفرتان دم دست و آماده باشد، می‌توانید در سایت‌هایی كه با نام تورهای لحظه‌آخری شناخته می‌شوند ثبت‌نام كنید تا شما را در جریان آخرین اخبار این تورها قرار دهند. به این ترتیب می‌توانید همین كه خبر گزینه مناسب و ارزان را گرفتید بساط را جمع كرده و گاهی با رقمی نزدیك به مفت‌و مجانی! یك مسافرت درست و حسابی بروید.

فكر شكم باشید

یكی از هزینه‌های اصلی در سفر تأمین غذاست. برای حل این مشكل 2 كار می‌شود كرد؛ اول اینكه توری را انتخاب كنید كه هتل با صبحانه می‌دهد؛ چرا كه ممكن است شما در خانه سال به سال هم صبحانه نخورید اما وعده صبحانه در سفر بسیار جدی است و همین یك وعده به‌نظر ساده و قابل حذف می‌تواند بخش زیادی از هزینه‌ها را كم كند. چطور؟ معمولا وعده‌های صبحانه هتل وعده‌های پر و پیمانی هستند و می‌توانند جای ناهار را هم برایتان بگیرند. خوردن سوسیس و كالباس و تخم مرغ همراه با سالاد كاهو و گوجه، آبمیوه، پنیر و... در یك وعده صبحانه چنان سوخت اتمی‌ای برایتان می‌شود كه می‌توانید از صرف ناهار هم بگذرید. آخر غذا خوردن در رستوران برای ما ایرانی‌ها خیلی گران در می‌آید. پس صبحانه را حسابی جدی بگیرید و در عوض ناهار نخورید. راه‌حل دوم برای كمتركردن هزینه‌ها دوراندیشی است. كلاس گذاشتن را كنار بگذارید و به جای حمل بی‌دلیل انواع و اقسام لباس‌ها، تعدادی كنسرو با خودتان همراه كنید. البته تن ماهی به‌كار نمی‌آید چون باید جوشانده شود كه طبعا چنین امكانی وجود ندارد اما كنسروهایی كه سرد هم استفاده شوند گزینه‌های مناسبی هستند. مثلا انواع خورش‌ها، لوبیا، عدسی و... هم شكمتان را سیر می‌كنند و هم هزینه‌هایتان را كم.

ارزان بی‌حكمت؟ نیست!

برخی تورهای ارزان قیمت هستند كه بیشتر از اینكه ارزانی‌شان به‌خاطر لحظه آخری بودن باشد به‌خاطر مكان هتل یا نوع وسیله‌نقلیه‌ای است كه آن تور برگزیده است؛ مثلا این هتل‌ها فاصله بیشتری با مركز شهر یا جاهای توریستی دارند و برای رسیدن به مناطق دیدنی یا مركز شهر مجبورید هم‌زمان و هم هزینه‌ای را صرف اجاره تاكسی یا اتوبوس كنید. در بعضی از شهرها سفر درون شهری برایتان گران تمام می‌شود اما جایی كه نرخ كرایه تاكسی چندان بالا نیست اگر گرفتن هتل در جایی دورتر از مركز شهر، به میزان قابل‌ملاحظه‌ای تور را ارزان می‌كند، می‌صرفد كه همان تور را با آن هتل بگیرید و از تاكسی یا اتوبوس برای رسیدن به مقصد استفاده كنید. برای گرفتن چنین تصمیمی از وضعیت جغرافیایی هتل و هزینه‌های تاكسی و اتوبوس مطمئن شوید. ضمنا همیشه هم به گرفتن تور ارزان‌قیمت دل‌خوش نكنید یا بهتر است بگوییم به هر تور ارزان‌قیمتی دل خوش نكنید! جدای از زرنگی‌هایی كه برخی آژانس‌ها سر مسافر در می‌آورند، اگر مدیریت سفر مناسب نبوده یا تورلیدرتان چندان حاذق و كاربلد نباشد، ممكن است به این نتیجه برسید كه كاش دوبرابر پول می‌دادید اما با آن تور همسفر نمی‌شدید. یا ممكن است حتی آرزوی زودتر تمام شدن سفر و برگشتن كنید. باور كنید كیفیت برگزاری تور و سابقه و مهارت آژانس اصلا چیز كمی نیست. بنابراین قبل از اینكه با دیدن یك تور ارزان بی‌نام و نشان آب از لب‌هایتان آویزان شود، كمی تحقیق كرده و سری به آژانس بزنید تا حضوری وضعیت برخورد كاركنان را ببینید بلكه دست‌تان بیاید چند مرده حلاجند یا چقدر به مسافر اهمیت می‌دهند. بگذارید پولتان هدر نرود.

تخفیف بگیرید

برای برگزاری برخی تورها، یك آژانس اصلی برگزار‌كننده تور وجود دارد و آژانس‌های دیگر فقط نقش واسطه‌گری ایفا می‌كنند. در كل آژانس‌هایی كه امكان ارائه بلیت چارتر دارند پكیج سفرشان ارزان‌تر در می‌آید. ضمنا در سفرهایی كه یك كارگزار وجود دارد و باقی واسطه‌اند گاهی سراغ آژانس‌های واسطه رفتن بهتر است تا رفتن سراغ برگزار‌كننده اصلی چرا كه واسطه‌ها حاضرند سود كمتری دریافت كنند اما مشتری جذب شود.

هنگام عقد قرارداد دقت كنید كه:

قرارداد بین شما و آژانس ثبت‌نام‌کننده باید دارای مهر آژانس و امضای مدیر یا نماینده آن باشد.
اگر لازم است هنگام ثبت نام در تور و عقد قرارداد وجهی از طرف شما به آژانس ثبت نام کننده پرداخت شود، حتماً در ازای پرداخت، رسید دریافت كنید. 
به توضیحات شفاهی آژانس ثبت‌نام کننده که در رابطه با شرح خدمات تور انتخابی شما ارائه می‌شود اکتفا نكنید.
این حق شماست که از برنامه سفر قبل از ثبت‌نام آگاهی داشته باشید. بنابراین هنگام عقد قرارداد آن‌را از آژانس ثبت نام کننده بخواهید.
براساس مقررات سازمان میراث فرهنگى، صنایع‌دستى و گردشگرى بیمه کردن تمامی مسافران شرکت‌کننده در تور الزامی است. 
داشتن راهنمای تور از ضروریات است و باید در قرارداد قید شده باشد؛ آن هم وجود راهنمای توری که دارای کارت معتبر از سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری باشد.
بخواهید كه ساعت و تاریخ رفت و برگشت، نوع وسیله نقلیه و درصورت امکان شماره صندلی تان معلوم شده باشد. 
محل صرف صبحانه و نوع آن معلوم باشد. به طور مثال، بپرسید كه صبحانه به‌صورت بوفه تامین می‌شود یا پکیج بسته بندی شده مسافرتی. یا اگر تور دارای وعده‌های غذایی است (ناهار، عصرانه و شام)، باید معلوم باشد كه نوع غذا، محل و چگونگی سرو آن چگونه است. 
مشخصات هتل محل اقامت با قید ستاره یا درجه آنها را بخواهید. همچنین محل یا محل‌های سوارشدن و ساعت حضور در محل را بپرسید.
مکان های مورد بازدید و قید این نکته که هزینه ورودیه ها به‌عهده چه کسی است، نكته مهمی است كه باید در قرارداد تور لحاظ شده باشد.

در سایت‌های تخفیف عضو شوید

اگر قصد سفر داخلی با تور را داشته باشید می‌توانید در سایت‌های تجارت الكترونیك ثبت‌نام كنید تا انواع تورهای یكی‌ دو روزه و بیشتر داخلی را در آنها پیدا كرده و با تخفیف دریافت كنید. تورهای داخلی با توجه به تعداد زیادشان معمولا نمی‌توانند ظرفیت را پر كنند. ضمن اینكه برای خیلی‌ها می‌صرفد كه ظرفیت كل تور را از طریق تبلیغ و فروش تخفیف‌دار در همین سایت‌ها تكمیل كرده و سفر را راه بیندازند. استفاده از این سایت‌ها زمانی می‌چسبد كه شما اهل سفر با تورهای داخلی باشید اما به‌نظرتان بعضی قیمت‌ها زیادی دور از منطق برسد. آن وقت، زمانی كه همین تور گران را با تخفیف زیاد و در واقع شاید با قیمت واقعی بگیرید احتمالا حال مبسوطی خواهید كرد.

بانك مسكن به‌عنوان متولی پرداخت وام مسكن، همیشه برای ازبین‌بردن بازار سیاه و سهولت دسترسی مردم به این وام، قوانین جدیدی وضع می‌كند كه البته در كنار جنبه مثبتش یعنی از بین بردن خلأ‌های قانونی گذشته، جنبه منفی‌ای هم دارد؛ تغییرات پیاپی این قانون و ضعف در اطلاع‌رسانی، دسترسی مردم به وام را نه‌تنها سهل نمی‌كند بلكه در برخی موارد، قطع می‌كند. سعی كردیم براساس آخرین تغییرات قوانین پرداخت وام مسكن كه این روزها به روش فروش اوراق در فرابورس صورت می‌گیرد، ریزه‌كاری‌های خرید و دریافت این وام را جمع‌آوری كنیم. این روش در واقع مكمل و در مواردی جایگزین روش قدیمی سپرده‌گذاری برای دریافت وام مسكن است.

1 / اوراق مسكن اصلا چی هست؟

اوراق تسهیلات مسكن در واقع برگه‌های امتیاز برای دریافت وام خرید یا ساخت مسكن است. با ارائه این اوراق به بانك مسكن می‌توانید حداكثر 35میلیون تومان وام بگیرید؛ البته مبلغ این وام برای زوج‌های خوشبختی كه تاریخ عقدشان بعد از دی‌ماه سال گذشته (یعنی از تاریخ تصویب این قانون) بوده، 50میلیون تومان است. این اوراق در برگه‌های 500هزار تومانی منتشر می‌شوند و قیمت مشخص و البته متغیری دارند. در حال حاضر (و در هنگام نگارش این گزارش) قیمت هر برگه (طبق اعلام سایت فرابورس) 86هزار و 300تومان است. در ماه‌های اخیر این قیمت بین 80 تا 90هزار تومان در نوسان بوده و محدودیت در فروش و محدودیت در زمان نقل و انتقال این اوراق هم نتوانسته قیمت این اوراق را كاهش بدهد. با توجه به قانون نسبتا جدید كه هر برگه از اوراق به ارزش 500هزار تومان منتشر می‌شود، برای دریافت یك وام 35میلیون تومانی احتیاج به خرید 70برگه دارید. با قیمت متوسط هر برگ 85هزار تومان باید 5 میلیون و 950هزار تومان بپردازید. توجه داشته باشید كه برای بهره‌مندی از این وام لازم نیست وجهی اضافه‌تر از این رقم به مشاورین املاك یا واسطه‌ دیگری بپردازید.

2 / اوراق را از كجا بخریم؟

برای خرید این اوراق باید به تالار فرابورس بروید و اگر برای گرفتن وام عجله ندارید می‌توانید نوسانات روزانه نرخ اوراق را از فرابورس پیگیری كنید و زمانی كه قیمت برگه‌ها كاهش یافت، اوراق مورد‌نیازتان را خریداری كنید. لازم است این را بدانید كه بانك مسكن در خریدوفروش این اوراق نقشی ندارد. این بانك اوراق امتیاز وام را تنها به‌عنوان سود به سپرده‌گذاران خود واگذار می‌كند. هر سپرده‌گذاری كه حداقل 27میلیون تومان به‌عنوان سپرده وام در بانك مسكن سپرده‌گذاری كند می‌تواند به جای سود، اوراق امتیاز وام دریافت كند و درصورت تمایل آن را در فرابورس بفروشد.

3 / چقدر می‌ارزد؟

برای درك ارزش واقعی این اوراق باید هزینه سود واقعی آن را به‌دست آورد؛ برای خرید 70برگه با فرض قیمت هر برگه 85هزار تومان، 5 میلیون و 950هزار تومان پرداخت می‌شود و بدین‌ترتیب 29میلیون و 50هزار تومان برای وام‌گیرنده باقی می‌ماند. نرخ سود واقعی 15درصد محاسبه می‌شود اما اگر بخواهید از هر بانك دیگری همین مقدار وام دریافت كنید، باید سودی بالاتر از 25درصد بپردازید؛ یعنی با این كار، شما برای اینكه سود كمتری در آینده پرداخت كنید، به ازای هر 500هزار تومان، مبلغی را پیش‌پیش می‌پردازید و از قسط‌های اضافی و سنگین معاف می‌شوید!

4 / چقدر باید قسط بدهیم؟

بازپرداخت تسهیلات با توجه به خواسته متقاضی از یك تا 15سال قابل تغییر است و به 3 روش ساده، پلكانی ساده و پلكانی دوره‌ای امكان‌پذیر است. در روش ساده میزان اقساط بیش از 2 روش بعدی است و به همین دلیل سود كل پرداختی به بانك كمتر است. در روش پلكانی سالانه، هر سال اقساط ماهانه با ضریب 5درصد افزایش می‌یابد و در روش پلكانی دوره‌ای افزایش میزان اقساط طی 3 دوره تعیین می‌شود.

5 / این اوراق چقدر اعتبار دارد؟

اوراق امتیاز وام مسكن 2سال پس از انتشار باطل می‌شوند. هر چه اوراق دست‌اول‌تر باشند شما فرصت بیشتری برای تصمیم‌گیری دارید كه آیا می‌خواهید اوراق‌تان را بفروشید یا وام بگیرید اما اگر واقعا به وامتان احتیاج فوری دارید، تاریخ انقضای اوراق خیلی مهم نیست؛ البته درصورتی كه اوراق‌تان را سریع به بانك مسكن ببرید و درخواست وام بدهید.

6 / قیمت اوراق چطور تعیین می‌شود؟

قیمت این اوراق تا قبل از ورود به بازار فرابورس حدود 120هزار تومان بود. نخستین اوراق مسكن واردشده در فرابورس در مهرماه 89 حدود 80هزار تومان قیمت داشت كه همه اینها توسط بانك مسكن تعیین می‌شد اما در حال حاضر قیمت این اوراق براساس عرضه و تقاضای بازار در حال نوسان است؛ هرچه عرضه اوراق كاهش پیدا كند، قیمت آن رشد خواهد كرد و برعكس.

7/ خرید و فروش اوراق محدودیتی دارد؟

قبلا برای خرید و فروش اوراق امتیاز وام مسكن محدودیت خاصی وجود نداشت اما بانك مركزی برای كنترل این بازار و جلوگیری از ورود دلال‌ها به آن محدودیت‌های خاصی را برای خرید و فروش اوراق وام مسكن ایجاد كرد. براساس این محدودیت‌ها، خریداران نمی‌توانند بیشتر از 90برگه از فرابورس درخواست كنند. برای فروش اوراق نیز تا 2‌ماه پس از خرید آن حق فروش ندارید. البته اگر اوراقی 4 تا 5‌ماه به تاریخ انقضای آن باقی مانده بود، محدودیت دوماهه فروش را ندارد.

8 / برای گرفتن وام باید ضامن داشته باشیم؟

«دریافت وام مسكن در سریع‌ترین زمان»، «وام در مركز فرابورس»، «اوراق بورسی بدون پیش‌پرداخت»، «خرید مستقیم از كارگزاری»، «ضامن از ما»، «آماده تشكیل پرونده» و در نهایت «مشاوره وام مسكن اینجاست» نمونه‌هایی از آگهی‌های درج‌شده در روزنامه‌های كشور جهت اخذ وام مسكن برای متقاضیان است كه شما را به دریافت سهل و آسان وام مسكن دعوت می‌كند. دریافت این وام و مراحل دریافت آن ساده‌تر از آن است كه بخواهید بابتش پولی به مشاور بدهید یا انجام مراحلش را به دست واسطه‌ها بسپارید. وام مسكنی كه از طریق اوراق مسكن دریافت می‌كنید، هیچ نیازی به ضامن ندارد، بلكه همان سند ملك مورد نظر را به‌عنوان ضمانت در رهن بانك نگه می‌دارند. البته بدانید كه برای دریافت تسهیلات در مبلغ 35و 50میلیون نباید حداكثر20سال از تاریخ صدور پروانه ساخت مسكن مورد نظر گذشته باشد.

بعد از وام

پیش از این، یكی از نگرانی‌های وام‌دهندگان این بود كه مبلغ وام بیش از 70درصد مبلغ كل مسكن مورد نظر متقاضی نباشد اما در سال‌های اخیر با این پول شاید بتوان تنها خانه‌ای را اجاره كرد چون با وضعیت قیمت‌های موجود در بازار مسكن، خریداران برای خرید یك واحد آپارتمان در جنوب شهر تهران باید حداقل 130میلیون تومان سرمایه داشته باشند. این مبلغ برای آپارتمانی در مركز شهر 180میلیون تومان و در شمال تهران بیش از 250میلیون تومان است.

خرید اوراق تسهیلات مسكن

گام اول: مراجعه به یكی از كارگزاران فرابورس و ارائه شناسنامه و كارت‌ملی برای دریافت كد سهامداری درصورت نداشتن این كد
گام دوم: واریز وجه خرید اوراق مسكن به‌ حساب كارگزاری و تكمیل فرم سفارش خرید اوراق تسهیلات مسكن
گام سوم: خرید اوراق توسط كارگزار از بازار بورس ایران و تحویل گواهی خرید اوراق به خریدار (3 روز پس از خرید)
گام چهارم: مراجعه به بانك همراه با سند مالكیت و سند خرید اوراق خریداری شده و ارائه تقاضای دریافت وام 
گام پنجم: طی كردن مراحل كارشناسی بانك مسكن و دریافت وام در دفترخانه اسناد رسمی در زمان انقطاع سند از فروشنده به خریدار

 پس شما دیگر زباله اضافه‌ای به این قاره و دیگر زباله‌های دنیا اضافه نكنید و به جایش دست به‌كار ساخت وسایل به درد بخور شوید. برای این كار كافی است تمام كشوها و كمدها، حتی همین دور و اطراف اتاق و حیاط خانه را بگردید، كلی وسایل ریز و درشت به درد نخور پیدا خواهید كرد كه سرنوشت‌شان چیزی جز سطل زباله نیست ولی خیلی از این وسایل نه‌تنها دور ریختنی نیستند بلكه با كمی خلاقیت و ذوق و حوصله می‌توانند تبدیل به وسایل زیبایی شوند كه مشتری‌ها برای خریدشان صف بكشند. یك نمونه موفق از كسانی كه با خلاقیت و هنرشان از وسایل دورریختنی كسب و كار جالبی راه انداخته‌اند، مریم فرزانه است. او فارغ‌التحصیل رشته گرافیك است و با برند «ویلیكا»، از بازیافتی‌ها محصول‌های مشتری‌پسند می‌سازد.

فكر خلاق و جمع‌آوری وسایل

از اتاق و خانه خودتان شروع كنید. هر وسیله به درد نخوری دیدید فكر كنید كه با آن‌چه كالای هنری مشتری پسندی می‌توان ساخت؛ «وقتی از وسایل به درد نخور اشیای جدید می‌ساختم خانواده و فامیل خیلی تعجب می‌كردند. وقتی هم پایم به دانشگاه هنر رسید خیلی بیشتر به این جور كارها علاقه‌مند شدم. از زمان نوجوانی وارد گروه‌هایی شده بودم كه دغدغه محیط‌زیستی داشتند. همین باعث شد كه مشكلات مربوط به محیط‌زیست و یافتن راهكارهای احتمالی، تبدیل به یكی از مهم‌ترین مسائل زندگی‌ام شود. زمانی كه دانشجو بودم برای نخستین بار با پارچه‌های اضافه و دكمه‌های لباس‌های قدیمی عروسك‌هایی به شكل حیوانات ساختم تا از وسیله‌های دورریز استفاده كرده باشم. همین‌ها را در یك نمایشگاه كه درخود دانشگاه برگزار می‌شد فروختم. وقتی دیدم هم‌دانشگاهی‌ها و اساتیدم نسبت به كارها ابراز علاقه می‌كنند، برای پیشرفت، انگیزه خیلی بیشتری پیدا كردم و تصمیم گرفتم از كاری كه عاشقش هستم كسب درآمد كنم.» شما هم می‌توانید دورریزهای مختلفی مثل پارچه، چوب، دكمه، كاغذ، پلاستیك و هر چیزی كه فكر می‌كنید به دردتان می‌خورد و البته سالم و تمیز است را جمع‌آوری كنید و آماده یك كار مفید و در عین حال با درآمد خوب شوید.

تولید محصول هنری و كاربردی

حالا باید فكر كنید چه چیزهایی و چطور بسازید كه هم مشتری پسند باشد و هم هنری. خوبی این كار این است كه تنوع زیادی در مواداولیه و تولید محصول می‌توانید داشته باشید و تقریبا هیچ محدودیتی در تولید نخواهید داشت. سعی كنید محصولات‌تان كاربردی باشد یا حداقل جنبه تزیینی داشته باشد؛ «من محصولات متنوعی درست می‌كنم. از زیورآلات، وسایل تزیینی و عروسك تا انواع كیف و حتی تصویر‌سازی‌ داستانی. با نگاه كردن به طبیعت، زل زدن به وسایل مختلف، دیدن نمونه كارهای خوب و تفكر روی هر كار به نتیجه خوبی می‌رسم. بیشتر از حیوانات در كارها استفاده می‌كنم چون دوست‌داشتنی، باارزش، زیبا و معصومند؛ نمی‌توانند حرف بزنند و از خودشان دفاع كنند و ما آدم‌ها خواسته و ناخواسته، مستقیم یا غیرمستقیم آزارشان می‌دهیم.»

برآورد هزینه‌ها

بعضی چیزها را مجبورید بخرید ، ولی آنقدرها نیست كه فكرش را بكنید. چون مهم‌ترین فاكتور در این مدل كارها خلاقیت است: «تا مدت‌ها هیچ هزینه خاصی برای كارهایم نمی‌كردم و بیشتر از شاخه خشك درختان، پارچه‌های دور ریز خیاطی، لباس‌های غیرقابل پوشیدن و طلق‌هایی كه برای فرم‌های اداری و دانشجویی استفاده می‌كردم، حالا هم فقط یكسری مواد مثل سوزن گوشواره، بعضی پارچه‌ها و نخ‌ها و این جور چیزها را می‌خرم تا نو باشند. برای این خریدها هم به‌طور میانگین شاید برای مصرف 6‌ماه حدود 300هزار تومان هزینه می‌كنم.»

مشتری‌یابی و فروش

برای فروش این مدل كارها باید خلاق باشید. باید دنبال مشتری‌هایی باشید كه كارهای خاص را دوست دارند و حاضرند برایشان پول خرج كنند. این مدل كارها چون بیشتر جنبه تزیینی دارند، برای هدیه دادن خیلی مناسب هستند. پس برای مناسبت‌‌های مختلف كه هدیه‌های زیادی در آن رد و بدل می‌شود آماده باشید و محصولات خاص و زیبایی بسازید؛«خوشبختانه تا الان استقبال خوبی از كارهایم شده و بیشتر خانم‌های جوان مشتری كارهایم بوده‌اند. زیاد به این فكر نمی‌كنم كه مشتری چی دوست دارد ولی از طریق ارتباط با آدم‌ها به‌صورت ناخودآگاه متوجه می‌شوم از چه چیزهایی استقبال می‌كنند. برای فروش از نمایشگاه‌های دانشجویی شروع كردم و بعد وارد دنیای مجازی شدم و الان بیشتر فروشم از طریق فروش آنلاین است. با توجه به سرمایه كمی كه روی كار گذاشتم سود زیادی داشتم و راضی هستم. البته زمان زیادی برایشان صرف می‌كنم. به كسانی كه می‌خواهند این مدل كسب و كارها را شروع كنند چند توصیه دارم: برای پرفروش شدن هرگز از دیگران تقلید محض نكنید و فقط ایده بگیرید. به مشتری احترام بگذارید و همیشه كار خوب و با كیفیت تحویلشان بدهید.»

 این آمار و ارقام را اگر به كل جمعیت كشور تعمیم دهیم به یك عدد بزرگ می‌رسیم. حجم زیادی از زباله‌های تولیدی ما را پلاستیك‌ها تشكیل می‌دهند؛ پلاستیك‌های غیرقابل تجزیه‌ای كه بلای جان محیط‌زیست و انسان‌ها شده‌اند. اگر با خواندن این آمار وجدان درد گرفتید می‌توانید با ساخت وسایل به درد بخور از بطری‌های پلاستیكی هم درد وجدانتان را كمتر كنید و هم به فكر در آوردن پول از ساخته‌های خلاقانه بازیافتی‌تان باشید. این روزها دست‌سازهای زیبا و خلاقانه طرفداران زیادی دارند و بعضی‌ها حتی برای خریدشان حاضرند پول خرج كنند. پس از همین امروز بطری‌های سالم و تر‌و‌تمیز نوشابه، شیر، دوغ، آب معدنی و دیگر نوشیدنی‌ها را دورنریزید و به فكر ساخت‌وساز باشید. چند نمونه از كارهای جالبی كه می‌توانید سر بطری‌ها بیاورید را در مطلب امروز خواهید دید.

البته شایدباور نكنید كه كسی این وسایل را می‌خرد‌ اما این كارشدنی است،به شرطی كه خلاق باشید البته یادتان باشد این نوع وسایل بازیافتی بازار داغی ندارند و برای مثال نمی‌توانید آنها را با وسایل نو و دست اول برای فروش مقایسه كنید. اما به هر حال باز هم افرادی كه از خلاقیت شما استقبال كنند پیدا خواهید كرد. برای فروش بیشتر بین دوست، فامیل و آشناهای اطرافتان بگردید و ساخته‌های دستتان را نشانشان بدهید. برای مواردی كه در بالا گفتیم بیشتر، خانم‌ها و بچه‌ها مشتری شما خواهند بود. حتی می‌توانید با توضیح در مورد اینكه چرا این كار را می‌كنید و اینطوری چه كمكی به محیط‌زیست می‌كنید مشتری‌های بیشتری جذب كنید. از كارهایتان عكس بگیرید و در سایت یا وبلاگی شخصی‌تان بگذارید. بعد هم با وبلاگ‌های مشابه (آموزش كاردستی با وسایل بازیافتی و... ) تبادل لینك كنید تا كم كم مشتری‌های خاص خودتان را پیدا كنید. قیمت‌های عجیب و غریب و بالا هم روی كارتان نگذارید تا مشتری‌ها فرار نكنند.

گلدان‌های پلاستیكی

بطری‌های نوشابه و دوغ و دلستر بهترین گزینه برای ساخت گلدان و كاشتن گل‌های طبیعی هستند. خیلی از گل‌های طبیعی گلفروشی‌ها به‌خاطر جنس گلدان‌هایشان گران هستند. شما می‌توانید با ساخت گلدان‌های بازیافتی ارزان قیمت و كاشت گیاهان مختلف درون آنها مشتری‌های گیاه دوست زیادی جذب كنید. برای ساخت این گلدان‌ها تنها باید بطری‌ها را از بخش میانی برش بزنید و از هر دو نیمه استفاده كنید. برای اینكه نیمه باریك كه درب بطری در آن قرار دارد روی زمین قرار بگیرد یك لوح فشرده به درد نخور را به ته آن بچسبانید. بعد هم دیواره خارجی بطری‌ها را با اسپری یا رنگ‌های آكریلیك رنگ بزنید و نقاشی كنید تا زیبا و جذاب به‌نظر برسند. برای كاشت گیاه هم سعی كنید از گیاهان تزیینی كه رنگ و لعاب خوبی دارند مثل حسن یوسف یا فلفل‌های رنگارنگ كوچك استفاده كنید. سعی كنید بیشتر از گیاهانی كه برگ و گل و میوه‌های ریز و مینیاتوری دارند استفاده كنید.

عروسك‌های رنگارنگ

بدنه قوطی‌های پلاستیكی ابزارخوبی برای ساخت انواع و اقسام عروسك است. مقداری رنگ آكریلیك، پارچه، كاموا و یك طرح خلاقانه و زیبا، یك بطری ساده را تبدیل به عروسكی زیبا می‌كند. فقط كافی است طرح جالبی را خیلی تمیز و با رنگ‌های شاد روی آن پیاده كنید؛ مثلا یك پنگوئن بامزه كه شال و گلاه بافتنی یا پارچه‌ای دارد. می‌توانید انواع حیوانات یا حتی آدمك‌های فانتزی را با این بطری‌ها بسازید و با پارچه برایشان لباس بدوزید. عروسك‌ها اگر زیبا و خلاقانه باشند حتما بین بچه‌ها یا بزرگ‌ترها مشتری خواهند داشت. حتی می‌توانید یك شكاف روی بدنه آنها بگذارید و به‌عنوان قلك برای فروش بگذارید. فقط یادتان باشد برای بازاری و مشتری‌پسند‌شدن كارها باید طوری زیبا و تمیز نقاشی كنید و لباس بدوزید كه در نگاه اول قابل تشخیص نباشدكه با یك بطری سروكار داریم.

هدیه بازیافتی

جعبه‌های كوچك هدیه در مناسبت‌ها و اعیاد مختلف فروش خوبی دارند. می‌توانید ابتكار بزنید و با بطری آب یا نوشابه جعبه‌های شفاف جالبی بسازید و بفروشید. برای داخل جعبه‌ها دنبال مواردی باشید كه همه‌پسند باشند. شكلات و آبنبات، پاستیل و خشكبار، گل‌های خشك شده یا شمع‌های تزیینی و هر چیز زیبای دیگری می‌توانند در بطری‌ها جا بگیرند. حالا نوبت برش بطری‌هاست. برای برش از تیغ استفاده كنید تا تمیز و صاف برش بدهد. بطری را نصف كنید و مثل یك گل 4پر برش بزنید. شكلات یا هر چیز دیگری كه قرار است داخل بطری را پر كند داخل آن بریزید. بعد هم 4پر آن را روی هم بیاورید و با چسب محكم كنید. حالا مثل یك جعبه هدیه دور تا دور آن را با روبان ببندید و پاپیون بزنید. می‌توانید برای زیباتر شدن از تور و مهره‌های رنگی دیگر هم استفاده كنید كه به سلیقه خودتان بستگی دارد.

زیورآلات فانتزی

این روزها زیورآلات دست‌ساز مخصوصا از نوع پارچه‌ای و گل‌گلی حسابی بین دخترها طرفدار پیدا كرده است. برای ساخت و فروش این دست از زیورآلات لازم نیست حتما وسایل زیادی بخرید. با همین بطری‌ها كوچك آب‌معدنی یا نوشابه می‌توانید النگوهای فانتزی جالبی بسازید. برای این كار اول به اندازه پهنایی كه برای النگو درنظر دارید بطری را صاف و تمیز برش بزنید. بعد یك لایه چسب پلاستیكی پهن برای استحكام بیشتر روی آن بچسبانید. حالا نوبت چسباندن پارچه‌های رنگارنگ با چسب حرارتی روی برش‌هاست. پارچه‌ها را مدل‌دار بچسبانید و برای زیباتر شدن از تورهای گیپور هم استفاده كنید. حتی می‌توانید روی یك النگو از چند مدل پارچه ساده یا گلدار استفاده كنید. مطمئن باشید اگر این النگوها را با پارچه‌های زیبا تزیین كنید این روزها طرفداران زیادی خواهند داشت.

بطری‌های پرمداد

اینكه از یك بطری پلاستیكی جامدادی بسازیم آخر خلاقیت است. برای این كار یك بطری تمیز و سالم بردارید و یك‌سوم بالایی آن را جدا كنید. با یك وسیله نوك تیز سوراخ‌هایی را روی قسمت بالایی آن ایجاد كنید. یك پارچه زیبا انتخاب كنید و به اندازه دور بطری برش بزنید. این پارچه قرار است نقش در جامدادی را بازی كند. حالا با استفاده از آن سوراخ‌ها پارچه را به بطری بدوزید. البته می‌توانید به جای این كار پارچه را روی بطری با چسب حرارتی محكم بچسبانید. قسمت انتهای پارچه كه قرار است در بطری باشد را با بند كشی بدوزید تا هر وقت بند كشیده می‌شود درب بطری بسته شود. به همین سادگی جامدادی حاضر است و می‌توانید فروش خوبی از این جامدادی‌های خلاقانه داشته باشید.

مواد مصرفی ارزان است!

ماده اصلی كارتان همان بطری‌هایی است كه در دسترس همه هست، بقیه اقلام هم اكثرا در خانه‌ها پیدا می‌شود. برای مثال پارچه‌های رنگارنگ یا ساده را می‌توانید در بین تكه پارچه‌های اضافی از خیاطی‌هاپیدا كنید یا حتی از پارچه یك لباس‌ تروتمیزی كه از مد افتاده و دیگر آن را نمی‌پوشید استفاده كنید. كاموا، روبان، تور، نخ و سوزن، بندكشی، چسب و این جور وسایل هم معمولا در بساط همه خانم‌ها به راحتی پیدا می‌شود. نهایت اینكه چند متر روبان متری 200تا 500تومانی می‌خرید و كارتان راه می‌افتد. برای پر كردن جعبه‌های هدیه پلاستیكی هم می‌توانید از اشیای دست‌سازی‌ كه خودتان با وسایل دور و اطراف ساخته‌اید استفاده كنید یا یك بسته آبنبات 2تا 5هزار تومانی بخرید و با آن داخل چند تا از جعبه‌ها را پر كنید. یكی دیگر از مواردی كه احیانا در خانه ندارید رنگ آكریلیك برای رنگ‌آمیزی بطری‌هاست. این رنگ‌ها با برندها و اندازه‌های مختلف در لوازم‌التحریری‌ها موجودند و از دانه‌ای 2هزار تومان شروع می‌شوند و به 15هزار تومان هم می‌رسند. برای شما چند تیوپ 2هزار تومانی كفایت می‌كند. هر تیوپ رنگ هم كلی برایتان كار خواهد كرد. برای گلدان‌ها هم می‌توانید از گلدان‌های خانه قلمه بگیرید و از خاك باغچه یا گلدان استفاده كنید.

معمولا نقاش‌ها روی كاغذ یا بوم نقاشی می‌كشند و تابلوهای بی‌نظیری برای تزئین دیوارها و رساندن مفهوم نهفته در طرح‌ها را می‌سازند اما كاربرد نقاشی محدود به تابلوها نیست و می‌شود از آن خیلی كاربردی‌تر استفاده كرد. معمولا تابلوهای نقاشی گران قیمت هستند و همه نمی‌توانند آنها را بخرند. حالا اگر نقاشی‌ها با كمی تغییر روی وسایل كاربردی كوچك‌تر و ارزان تری منتقل شوند، تعداد خیلی بیشتری مشتری خواهند داشت. مریم كه نشان «ماه بانو» را برای كارهایش انتخاب كرده هم از همین شیوه خلاق استفاده كرده و از نقاشی روی چوب، سفال، صدف، سنگ‌های تزئینی و طبیعی، پارچه و خلاصه هر چیزی كه قابل نقاشی كردن باشد محصولات مشتری‌پسندی می‌سازد.

تقریبا روی هر چیزی

اگر دست به قلم‌مویتان خوب است دور و اطراف خودتان را نگاه كنید تا ببینید روی چه چیزهایی می‌توان نقاشی كرد. چوب‌های اضافه‌ای كه كنار نجاری‌ها خاك می‌خورند یكی از بهترین گزینه‌ها هستند؛ «به ذهنم رسید نقاشی روی چیزهای دیگری غیراز بوم را هم امتحان كنم. شروع كردم به جست‌وجو و روش‌های مختلف نقاشی روی مواد مختلف مثل پارچه و چوب و سفال را امتحان كردم. از بین اینها بیشتر از همه چوب و سنگ‌های كنار دریا را پسندیدم و شروع به ساخت زیورآلات و سازه‌های چوبی و سنگی كردم كه با نقاشی تزیین می‌شدند چون مهندسی محیط‌زیست خوانده‌ام علاقه زیادی به‌كار با عناصر طبیعی داشتم. تمام مراحل از برش و صیقل چوب‌ها تا نقاشی و ساخت زیورآلات را خودم انجام می‌دادم و همه اینها حس خوبی به من منتقل می‌كند. با اینكه شغل اصلی‌ام چیز دیگری است ولی وقتی كم‌كم استقبال اطرافیانم و حتی استاد نقاشی خودم را دیدم تصمیم گرفتم كارهای بیشتری بسازم و برای فروش بگذارم. اوایل فقط روی چوب كار می‌كردم ولی بعدها پارچه، سنگ، سفال و خیلی چیزهای دیگر را هم اضافه كردم. نقاشی روی هر كدام حس خوب جداگانه‌ای داشت و البته مشتری‌های جداگانه.» برای نقاشی روی این مواد می‌توانید از رنگ‌های مختلفی استفاده كنید ولی رنگ‌های اكرولیك بهترین گزینه برای كار هستند. روغن یا اسپری براق و تثبیت‌كننده برای اتمام كار و وسایل دیگر مثل قلمو، پالت، آویزهای گوشواره، زنجیر و وسایل ریز و درشت دیگر هم برای كامل شدن محصولات احتیاج دارید.

تولید محصول مشتری‌پسند

ساخت محصولی كه هم هنری باشد و هم خریدار داشته باشد، آنقدرها هم آسان نیست؛ «اوایل فقط زیورآلات چوبی می‌ساختم ولی بعد چوبی‌های دیگری مثل جاكلیدی و قاب و... هم ساختم تا بازه مشتری‌ها بیشتر شود. برای پیدا كردن طرح‌های روی كارها بیشتر از اجزای طبیعت مثل گل‌ها و گیاهان یا طرح‌های سنتی و ایرانی استفاده می‌كنم. بعدها دیدم می‌شود روی صدف، فیروزه و سنگ‌های طبیعی كنار دریا هم نقاشی و از آنها برای زیورآلات یا به‌عنوان یك وسیله دكوری استفاده كرد. نقاشی روی پارچه را هم با طراحی روی شال و روسی‌های خودم شروع كردم. حتی روی رومیزی‌های خانه هم گل و گیاه كشیدم. گلدان‌های سفالی یا تخم‌مرغ‌های سفالی مخصوص 7سین هم گزینه‌های خوب و مشتری‌پسندی برای نقاشی بودند كه آنها را هم امتحان كردم و مخصوصا تخم‌مرغ‌ها با استقبال خوبی روبه‌رو شد. به غیر از خلاقیت خودم به این فكر می‌كردم كه الان مشتری‌ها چه چیزهایی را بیشتر دوست دارند و برایشان جالب‌تر است.»

خرید و برآورد هزینه‌ها

برای شروع می‌توانید از وسایلی كه در خانه دارید مثل سنگ‌هایی كه از كنار دریا جمع كرده‌اید یا چوب‌های سالم ولی به درد نخور استفاده كنید و فقط رنگ و قلم بخرید اما وقتی قرار باشد برای مشتری‌ها كار بسازید باید بیشتر از این حرف‌ها دست به جیب شوید؛ چوب، رنگ، قلمو، وسایل مخصوص ساخت زیورآلات و جاكلیدی، سنگ و صدف‌های آماده، سفال، پارچه و روسری لیست لوازمی است كه برای كارها می‌خرم. معمولا هر بار كه به بازار می‌روم یك یا 2 سری از این وسایل را می‌خرم و كار می‌كنم تا سری بعد. سنگ‌ها و صدف‌های طبیعی كنار رودخانه هم كه مجانی است و هزینه‌ای ندارد. قیمت چوب‌ها متفاوت و از تكه‌های كوچك 5هزار تومانی تا 25هزار تومانی متغیر است. رنگ‌ها هم براساس برندشان قیمت‌های مختلفی از تیوپی 3500تا 17هزار تومان دارند. در كل حدود ماهی 200تا 300هزار تومان برای خرید وسایل خرج می‌كنم.» سعی كنید وسایل مورد نیازتان را از بازار یا مراكز فروشی كه راسته خاص فروش آن مورد است بخرید تا قیمت نهایی وسایل برایتان به صرفه‌تر دربیاید.

خلاقیت برای فروش بیشتر

برای مشتری‌پسند شدن یك كار هنری فاكتورهای زیادی ازجمله شناخت سلیقه مشتری‌ها، اجرای خوب و حرفه‌ای كار، استفاده از مواداولیه مرغوب و خلاقیت تأثیرگذار است كه از این بین خلاقیت داشتن و كپی نكردن از كار بقیه مهم‌ترین گزینه است؛ «كسی موفق است كه بتواند بدون كپی كردن از بقیه ایده بگیرد و آن ایده را در ذهن خودش پرورش بدهد و بعد اجرا كند. برای داشتن مشتری بیشتر باید بتوانید سیلقه به روز مردم را بشناسید؛ برای مثال الان بیشتر كارهایی با طرح‌های سنتی ایرانی و نقوشی مثل گل و گیاه طرفدار دارند. البته طرح‌های مدرن هم برای خودشان طرفدار دارند. برای همین من سعی می‌كنم از هر دو گزینه در كارها بهره ببرم. الان تعداد كسانی كه در فضای مجازی فروشگاه یا صفحه اینترنتی برای فروش كارهای هنری دارند زیادشده‌ و برای همین رقابت شدیدی وجود دارد. برای پیروزی در این رقابت باید خیلی تلاش كرد؛ باید خلاق بود، برای اجناس تبلیغ زیادی كرد، با مشتری رفتار درستی داشت و كار مرغوب به دستش داد، قیمت‌های منصفانه انتخاب كرد و دنبال موقعیت‌های مناسب بود. تا به حال ناامید نشدم و سعی كردم كیفیت كارها را بالا ببرم و همین فاكتورها را رعایت كنم و الان خدا را شكر مشتری‌های خوبی دارم. بیشتر فروش من تا الان از نمایشگاه‌ها بوده و درصد كمتری هم فروش آنلاین. ولی داشتن صفحه اینترنتی و معرفی كارها می‌تواند غیراز مشتری‌های آنلاین، مشتری‌های حضوری و نمایشگاهی شما را هم بیشتر كند. یك نكته دیگر اینكه برای مشتری‌ها كارهای سفارشی با سلیقه خودشان هم بسازید و هرگز ناامید نشوید.»

تحقیقات روانشناسی ثابت كرده است بین آموزش مهارت‌های اقتصادی به كودكان و موفقیت اقتصادی آنها در آینده رابطه وجود دارد و كودكانی كه تحت آموزش قرار‌بگیرند موفق‌تر خواهند بود. این یعنی والدین و مربیان باید توجه ویژه‌ای به تربیت اقتصادی فرزندان داشته باشند. آنچه فرزندان برای آینده نیاز دارند آشنایی با ارزش پول، كسب پول، توانایی پس‌انداز‌كردن، خرج‌كردن، بخشیدن و قناعت است.

پول توجیبی می‌گیرم، پس هستم

بیشتر كودكان از 3 سالگی تمایل پیدا می‌كنند كه مستقل شوند. این نیاز در آستانه ورود به مدرسه شدت می‌گیرد. استقلال به كودكان كمك می‌كند با اعتماد به نفس بیشتر به تجربه‌اندوزی روی بیاورند و برای موفقیت آماده شوند اما مهم است كه خانواده به‌عنوان نخستین محیط تربیتی چگونه می‌خواهد به كودك بگوید به استقلال‌خواهی تو احترام می‌گذاریم و قبول داریم كه بزرگ شده‌ای.

یكی از راهكارهای رشد مهارت‌های فرزندان، تربیت اقتصادی است. خیلی از والدین فكر می‌كنند كه فقط باید پولی به بچه‌ها بدهند تا آنها نیاز‌های خود را تامین كنند غافل از اینكه می‌توانند از همین پول توجیبی‌ها برای تربیت اقتصادی بچه‌ها استفاده كنند. البته واضح است كه پرورش هوش اقتصادی بچه‌ها نیازمند تلاش و همكاری همه اعضای خانواده است. گرفتن پول توجیبی یك مرحله جدید از زندگی هركودك یا نوجوان است و به او پیغام بزرگ‌شدن و محترم بودن می‌دهد و در عین حال به او كمك می‌كند تا امنیت روانی، استقلال شخصیت، خودكنترلی و مسئولیت‌پذیری پیدا كند. او می‌تواند از طریق گرفتن پول توجیبی یاد بگیرد كه چگونه از سرمایه‌های خود استفاده كند. او می‌فهمد كه همه مردم به یك اندازه پول ندارند. می‌تواند حق انتخاب و تبعات روش‌های اشتباه را درك كند و با سرمایه اندك خود توان فعالیت‌های اجتماعی، آشنایی با آینده‌نگری و روش مدیریت بر منابع و... را پیدا كند. والدین باید به این نكته توجه داشته باشند كه پول توجیبی پول زوری نیست كه فرزندان از والدین بگیرند بلكه مبلغ مشخصی است كه برای كارهای غیرضروری به‌صورت هفتگی یا ماهانه به فرزندان پرداخت می‌شود. بهترین زمان پرداخت پول توجیبی به فرزندان از حدود 8سالگی است. مهم نیست كه مبلغ پول توجیبی چقدر است بلكه مهم روش‌هایی است كه به وسیله پرداخت پول توجیبی فرزندان را آماده موفقیت‌های اقتصادی می‌كند.

پرسش و پیشنهاد‌های پولی برای پس انداز‌كردن بچه‌ها چه‌كار كنیم ؟

قلك‌بازی

جشن تولد فرزندان بهانه خوبی است كه خبر شروع دوران جدید زندگی و دریافت پول توجیبی را به آنها بدهید. بهتر است به كودك خود كیف پول و قلكی كه قابلیت باز شدن داشته باشد، هدیه بدهید. به فرزندتان یاد بدهید كه می‌تواند بخشی از پول توجیبی خودش را پس‌انداز و بخشی دیگر را خرج كند. نخستین معلم و مشوق بچه‌ها برای پس‌انداز خود والدین هستند. برای اینكه كودك یا نوجوان خود را برای پس‌انداز كردن تشویق كنید، برای خود هم قلكی تهیه كرده و با او مسابقه بدهید. یك برنامه تفریحی مثل رفتن به رستوران یا پارك را درنظر بگیرید و از قبل به فرزند خود اطلاع دهید كه برای استفاده از خوراكی‌های همراه غذا یا وسایل بازی این برنامه تفریحی به پس‌انداز نیاز دارد.

چطور خانواده الگو باشد؟

مهم است كه شما در خانه خود چقدر و چگونه به پول اهمیت می‌دهید. جایگاه پول در خانواده و نزد والدین هر چه باشد، به فرزندان هم منتقل می‌شود. اگر در خانواده پول تا جایی ارزشمند شمرده شود كه ارزش دیگری با آن برابری نكند، نباید از فرزندان توقع خویشتنداری داشت اما خانواده‌هایی كه پول را برابر ارزش افراد به‌حساب نیاورند و خانواده‌های نیازمند را هم صرفا خانواده‌های بدبخت ندانند، روحیه مقاومت در برابر تجربه‌های مایوس‌‌كننده مالی را به بچه‌های خود یاد می‌دهند. از طرفی هم اگر تمام نیاز‌های مالی فرزندان برآورده شود، توقعات‌شان هر روز شكل جدیدتری به‌خود می‌گیرد و تاب مشكلات مالی را در زندگی آینده خود نخواهند داشت. كارها و رفتارهای جزئی شما در هر زمینه‌ای می‌تواند درس‌های بزرگی به فرزندان‌تان بدهد. اگر پیاده می‌روید برای اینكه پول نپردازید یا برای تعمیر و نگهداری وسایل منزل وقت صرف می‌كنید، مراقب تانشدن پول‌های كاغذی‌تان هستید و... دلایل كارهایتان را به فرزندانتان بگویید تا دقت آنها هم بیشتر شود.

چقدر پول توجیبی ؟

نیازهای مالی فرزندتان و شرایط او و فرزندان دوست و آشنا را درنظر بگیرید تا بتوانید مقدار متوسطی برای پول توجیبی او لحاظ كنید. شرایط مالی خانواده معیار پراخت پول توجیبی است. برای اینكه بچه‌ها را بتوانید با پرداخت پول توجیبی تربیت كنید، آنها را در جریان توان مالی خانواده بر حسب سن و دركشان قرار بدهید. در وعده‌های نامنظم اقدام به پرداخت مجدد پول توجیبی نكنید. تجربه نشان داده است كه پول توجیبی بیش از حد نیاز می‌تواند به ابراز فخرفروشی بچه‌ها در جمع دوستان، ولخرجی، ایجاد روحیه اسراف‌گرایی و تجمل‌گرایی و... تبدیل شود و از سوی دیگر پرداخت كمتر از میانگین پول توجیبی نیز باعث بروز اختلاف بین بچه‌ها و والدین می‌شود. اقدام به دزدی در نوجوانان یا استفاده بدون اجازه از پول والدین در كودكان هم یكی از آسیب‌های تربیت ناصحیح به وسیله پول توجیبی است. اگر پول دریافتی بچه‌ها بیش از حد كم باشد ممكن است به این آسیب‌ها منجر شود. بهتر است پول توجیبی ابزار تنبیه برای اشتباهات دیگر بچه‌ها نباشد. از تنبیه به وسیله پول توجیبی، فقط برای اشتباه بچه‌ها در دخل و خرج‌شان استفاده كنید. اما خوب است گاهی به عنوان تشویق مبلغی به فرزندتان هدیه كنید كه اسم آن دیگر پول توجیبی نیست. به بچه‌ها هم بگویید كه این پول حسابش از پول توجیبی آنها جداست. حتی گاهی با دادن مسئولیت به فرزندان به آنها دستمزد پرداخت كنید؛ برای مثال شستن اتومبیل، تعمیر یك لباس، مرتب‌كردن خانه و... .

خرید بازی

پیشنهاد دیگر برای آشنایی كودكان با مفاهیم ارزش پول، یاد‌دادن قواعد خرید‌كردن و حساب و كتاب به بچه‌هاست. در اصطلاح به این كار بازی خریدكردن می‌گوییم. قواعد این بازی این است كه شما برای هر كدام از اشیای منزل قیمتی می‌گذارید. حتی كودكان هم می‌توانند قیمت‌گذاری كنند. با این كار شما آنها را با مفهوم مقایسه ارزش كالاها آشنا می‌كنید. سعی كنید قیمتی كه روی كالاهای خانه می‌گذارید به ارزش ریالی آن كالا نزدیك باشد اما این قیمت از ذهن كودك دور نباشد؛ یعنی با توجه به درك و مفهوم او از قیمت‌ها عمل كنید. پیشنهاد می‌كنیم كه برای بازی خرید و یاد دادن حساب و كتاب به بچه‌ها از اسكناس‌ها و پول‌های واقعی استفاده نكنید، بهتر است اسكناس‌ها یا سكه‌های مختلف را نقاشی كنید و آنها را در اختیار بچه‌ها بگذارید تا با آن پول‌های نقاشی شده از شما خرید كنند. مهم است كه با پولی كه در اختیار دارد چه خرید با ارزشی می‌كند. بعد از او نوبت شما می‌رسد كه خرید كنید. به‌خاطر داشته باشید كه تفاوت عملكرد شما و كودكتان برای آموزش او بسیار مفید است.

پرداخت پول توجیبی، برنامه‌ریزی لازم دارد. قانون هم باید داشته باشید. باید بچه‌ها بدانند كه سرپیچی از قوانین شما درباره پول توجیبی برای آنها عواقب بدی دارد. قراردادی باید بین شما و فرزندانتان باشد كه محدوده اختیار آنها را شما مشخص كنید. مثلا پول توجیبی نمی‌تواند صرف خرید از محل‌های دور از خانه یا در سنین بالاتر صرف خرید سیگار‌و... شود. در برنامه‌ریزی خود زمان پرداخت، نتیجه رعایت نكردن قوانین و... را مشخص كنید.

چه ثروتی به او بدهیم؟

اگر می‌خواهید فرزندتان هیچ‌گاه فقیر نشود به او مهارت قناعت‌كردن را بیاموزید. نخستین و بهترین كاری كه در این زمینه می‌توانید بكنید این است كه روحیه شكرگزاری از خداوند را در او تقویت كنید. می‌توانید قبل از خواب یك دعا كنید و فرزندتان آمین بگوید و برعكس؛ دعا برای سلامتی، داشتن پدر و مادر، شكرخانه‌ای كه سقفی دارد و ما كنار خیابان نمانده‌ایم و البته برای اینكه ما ثروت بزرگی به اسم خدا داریم‌و... . از طرفی، قصه‌های هر زمان و دوره‌ای با نوع تربیت فرزندان رابطه دارد. فرزندان دوره‌ای كه محور قصه‌های قبل از خوابشان تلاش برای درآمدزایی، دورشدن از فقر و كار كردن، مثل دختر كبریت‌فروش است با قناعت رابطه بهتری دارند. از قصه‌ها كمك بگیرید تا برای فرزندان شرایط زندگی دیگر را بتوانید به درستی ترسیم كنید. زندگی‌ای كه ممكن بود در آن هیچ‌كدام از داشته‌های فعلی را نداشته باشد.

چه كنیم با فرزند ولخرج ؟

نباید فراموش كرد كه پول توجیبی راهی برای آموزش كودكان و دادن اختیار به آنها در دایره اختیار والدین است. اگر فرزندی ولخرجی كرده و نتواند از سرمایه خود درست استفاده كند، به این معنی است كه دارد نوعی از شكست را تجربه می‌كند. در این شرایط رفتار والدین به‌شدت اهمیت دارد. اگر والدین بی‌پولی او را به‌خاطر ترحم و دلسوزی جبران نكنند قطعا بهترین تصمیم را گرفته‌اند. اگر فرزند شما اصرار به دریافت پول مجدد دارد، از پول توجیبی ماه‌های بعد به او وام بدهید و تا آن‌ماه مورد توافق، خودتان از روی پول توجیبی معین قسط‌ها را كم كنید. با این كار شما به فرزند خود یاد می‌دهید كه مسئولیت خطای خودش را به‌عهده بگیرد و بپذیرد. اما نباید پول توجیبی ماه‌های بعد را قطع كنید. قاطعیت و قانون منصفانه والدین هرچند با گریه و ناراحتی فرزند همراه باشد، برای آینده آنها بسیار كمك‌كننده است.