به جرات می توان گفت ، در ۳۰ سال گذشته ۲ عامل مهم خوردن غذاهای پرچربی و نداشتن تحرک جسمانی میزان چاقی را در کشورهای پیشرفته تا سه برابر افزایش داده است.چاقی با خود تبعاتی به همراه دارد که از جمله می توان به افزایش خطر مرگهای زود هنگام اشاره کرد. علاوه بر آنچه ذکر آن رفت ، چاقی باعث بروز برخی بیماری ها می شود که برای بهبود آنها هزینه بالاایی را باید تقبل کرد.چاقی با بیماری های قلبی ، قند و برخی سرطان ها ارتباط تنگاتنگ دارد و اغلب افراد چاق ازیکی از این بیماری ها رنج می برند، که در نهایت باعث مرگ زود هنگام آنان می شود.مطالعات نشان می دهند که مثلا یک فرد ۴۰ ساله که از چاقی رنج می برد، حتی اگر سیگار نکشد، باز هم چیزی حدود ۷ تا ۸ سال زودتر از زمان طبیعی ، عمر خواهد کرد. این مساله جنبه اقتصادی هم دارد.از آنجا که شرکت های بیمه قادر نیستند، حق بیمه فرد را به دلیل چاق بودن افزایش دهند، میزان مرگ و میر بالاتر منافع آنان را تهدید خواهد کرد.به نظر می رسد برای صنعت بیمه ، چاقی بزرگ ترین و مهمترین خطر محسوب می شود، چرا که به دلیل وجود رقابت تنگاتنگی که در بین شرکتهای بیمه وجود دارد، این شرکتها قادر نیستند تغییری در شرایط و میزان سود خود اعمال کنند. در همین راستا از موسسه بیمه Swiss Re خواسته شده است ، اقدامات لازم را برای تغییر دیدگاه های دولت و مشتریان نسبت به مساله چاقی به عمل آورد. از آنجا که براساس مطالعات انجام گرفته بیش از دو سوم مردم امریکا از چاقی و بیماری های وابسته به آن مثل ناراحتی های قلبی ، دیابت و سرطان رنج می برند. لذا بسیاری از مسوولان جوامع پزشکی امریکا درصددند نقش پزشکان را در کاهش بیماری چاقی – که بتازگی به بزرگ ترین معضل قرن تبدیل شده است – افزایش دهند.پزشکان در این باره اظهار می دارند مدت زمانی که معمولا برای یک ویزیت معمولی صرف می شود، بسیار کوتاه است – ۲ تا ۵ دقیقه – و نیز از آنجا که اغلب پزشکان دوره های خاص مربوط به درمان بیما ری چاقی را نگذرانده اند، درمان چاقی در مطبهای عمومی کاری بس دشوار است.بنا به گفته پزشکان ، از آنجا که برای هر یک ازافراد مبتلا به چاقی باید برنامه رژیمی مخصوص و جداگانه تجویز کرد و در عین حال به سایر جنبه های سلامت و نیز پس زمینه های خانوادگی و روحی آنان هنگام تجویز برنامه رژیم غذایی ، توجه کرد، بنابراین ۸ دقیقه – که معمولا بیشترین مدت زمان ویزیت بیماران در مطب است – برای ویزیت افراد چاق کافی به نظر نمی رسد.دانشگاه های پزشکی سراسر دنیا در صدد برآمده اند تا در ارتباط با بیماری چاقی اقدامات لازم را برای آموزش دانشجویان پزشکی به عمل آورند; اما سرعت عکس العمل های موسسات و ارگان های مربوط در این خصوص چنان کند است ، که پزشکان اغلب شاکی اند که چرا آموزش ها تنها به فارغ التحصیلان پزشکی محدود می شود و مثلا طی دوران دانشجویی ، هیچ آموزشی درباره مسائل مربوط به تغذیه و رژیمهای غذایی و نیز چگونگی برخورد با بیمارانی که از چاقی رنج می برند، به دانشجویان ارائه نمی شود.دکتر وارن یکی از پزشکان عضو انجمن پزشکان امریکا در این باره می گوید: هیچ وقت فراموش نمی کنم آن زمان که من در سال ۱۹۹۲ از دانشکده پزشکی فارغ التحصیل شدم ، تنها مطلبی که در خصوص بیماری چاقی به ما گفته شد، این بود که به بیماران خود بگویید از خوردن زیاده از حد بپرهیزند، چرا که باعث چاقی می شود!دکتر واش ، رئیس اجرایی بخش پزشکی کلینیک لیندورا مدیکال لس آنجلس هم می گوید: تازه مدتی است که پزشکان به مطالعات مربوط به درمان چاقی به طور تخصصی می نگرند.در گذشته زمانی که من اعتقاداتم را درباره تخصصی نگاه کردن به بیماری چاقی بین همکاران خود مطرح می کردم ، اغلب اوقات با تمسخر دوستان و همکاران مواجه می شدم ، اما حالا به مرحله ای رسیده ایم که جز با مطالعات تخصصی و برنامه ریزی شده نمی توانیم پیش برویم.فقط نمی دانم چرا اینقدر دیر. انگار باید صبر می کردیم ، تا معضل چاقی به مرحله ای برسد که در این هفته به عنوان بزرگترین عامل مرگ و میر در ۲۰ سال گذشته شناخته شود.دکتر واش در ادامه می افزاید:«البته افراد چاق نیز در درمان خود کوتاهی می کنند. شاید یکی از مهمترین دلایلش هزینه های بالای درمان قطعی چاقی باشد.اگرچه برخی شرکتهای بیمه در ارتباط با هزینه های مربوط به درمان چاقی و برنامه های رژیمی و عملهای جراحی به مشتریان خود تخفیف می دهند، با این حال پا گذاشتن به قلمرو جدید درمان چاقی برای پزشکان همچنان سخت است.» بنا به گزارش یکی از موسسات تحقیقاتی پیشرو در زمینه سلامت کودکان ، دهها هزار کودک که از بیماری چاقی رنج می برند، با خطر مرگ زود هنگام – حتی بسیار زودتر از والدین خود- مواجه هستند.دکتر کالین وین ، رئیس همایش بین المللی مسائل چاقی گفت : تحقیقات اخیر نشان می دهند که در بیش از ۲۰ درصد موارد، کودکان چاق در بزرگسالی به بیماری های سرطانی مختلف مبتلا خواهند شد.وی در ادامه افزود: متاسفانه دولت امریکا تا کنون اقدامی در این خصوص انجام نداده است.دکتر وین همچنین خاطر نشان کرد: کودکان چاق با خطرات بسیاری مواجه هستند; خطراتی بمراتب نگران کننده تر از آنچه بزرگسالان مبتلا به چاقی را تهدید می کند; که از جمله می توان به بیماری های مربوط به قلب و عروق اشاره کرد. امروزه درصد کودکان چاق مبتلا به بیماری های قلبی و دیابت از بزرگسالان هم بیشتر است و چقدر ناراحت کننده است که نسل آینده جامعه ما را کودکانی تشکیل می دهند، که خطر مرگ زودهنگام آنان را بشدت تهدید می کند; مرگی حتی بسیار زودتر از والدینشان.آمار نشان می دهد که در بزرگسالی امکان ابتلای پسر بچه های چاق به سرطان ۱۴ درصد بیش از پسران لاغر است و به همین ترتیب ، درصد ابتلای سرطان در میان دختر بچه ها ی چاق ۲۰ درصد بیش از سایر دختران است.دکتر وین عدم توجه دولت به این مشکل را شدیدا مورد انتقاد قرار داده و اظهار کرد: ما نمی توانیم صبر کنیم تا یک روز آقایان وزیر دولت به این نتیجه برسند که مساله چاقی کودکان کاملا جدی است ، چرا که همین حالا هم کاملا دیر است. توضیح دلایل اصلی چاقی کودکان بسیار دشوار است ، چرا که عادات بد کودکان خارج از مطب دکتر شکل گرفته است و نمی توان در مطب بر این عادات نادرست فائق آمد.پزشکان عدم تحرک کودکان و خوردن بیش از حد غذاهای آماده و پرچرب را از دلایل عمده ابتلای کودکان به چاقی عنوان می کنند.دکتر هارک ، یکی از پزشکان بیمارستان کنکورد انگلیس می گوید: ما از انجام هرگونه اقدامات صحیح و بجا در مبارزه با چاقی کودکان کوتاهی کرده ایم.یکی از مهمترین و درست ترین اقدامات در این خصوص جمع آوری ماشین فروش های سکه ای است که براحتی هرنوع شکلات و نوشابه و غذاهای آماده را در اختیار کودکان قرار می دهد. در عوض باید فضای سبز بیشتری به وجود بیاوریم و کودکان را به تحرک و ورزش تشویق کنیم. دکتر گری سابلسون ، یکی دیگر از پزشکان بیمارستان کنکورد هم می گوید: از دیگر مشکلات ، نبود پزشکان متخصص در زمینه چاقی کودکان است.پزشکان ما دانش لازم را ندارند و آن دسته محدود از پزشکان هم که طی ۲ دهه اخیر مطالعاتی در این خصوص داشته اند، از تجربیات کافی برخوردار نیستند، چرا که در دهه های گذشته مساله چاقی تا این اندازه بغرنج نبوده استانجمن رژیم غذایی آمریکا، اعلام کرد، یکی از بهترین راه حل ها برای مبارزه با چاقی کودکان ، به کاربستن رژیم گیاهخواری است. برای بهبود رژیم و عادات غذایی کودکانمان باید برنامه ای ترتیب بدهیم ، تا غذاهای خوش طعم گیاهی چه در مدرسه و چه در خانه مهمترین بخش برنامه غذایی کودکان را تشکیل دهد.یکی از مقامات مسوول انجمن مزبور اعلام کرد: گیاهخواری و گنجاندن سبزی و میوه تازه در رژیم غذایی کودکان باعث می شود چه در کودکی و چه در بزرگسالی ، از یک الگوی سلامت پایدار و مستحکم برخوردار شوند.چه اشکالی دارد در برنامه غذایی مدارس از غذاهای گیاهی خوش طعم استفاده شود، تا کودکان کم کم با این رژیم غذایی آشنا شوند؟

اما سبا به تقلید از شخصیت‌های تلویزیونی و کارتونی که دائم به ضرب جادو و جنبل یا جیب پر تهیه‌کننده، لباس‌های رنگارنگ می‌پوشند، دوست دارد هر روز ۱۰ دست لباس عوض کند و چون مادرش هم روزی دو سه دست لباس عوض می‌کند، این کار او زیاد عجیب نیست.

اگر بابا به او بگوید یک نفر هست که در خانه با ولخرجی لباس‌های رنگ‌وارنگ بخرد، تو دیگر نمی‌خواهد این کار را بکنی، مادر ناراحت می‌شود و برای انتقام هم که شده، یک لباس جدید برای سبا می‌خرد.

امروز با وجود تنگناهای اقتصادی، بچه‌هایی که در فضایی انتزاعی مملو از خواسته‌های رنگارنگ برآورده شده زندگی می‌کنند، کم نیستند و با این وضع بزودی از پس خواسته‌های آنها بر نمی‌آییم و از آنها جوانانی می‌سازیم که نمی‌توانند متناسب با خواسته‌هایشان پول درآورند. آن روز چیزی که برای آنها به میراث ماند، دو سه عدد ماهی است نه هنر ماهیگیری که آینده آنها را تضمین می‌کند !!!

شاید عقل معاش و فکر اقتصادی چیزی نباشد که بتوان به عنوان اولین حرف‌های زندگی به کودک آموخت ولی آنچه ما انجام می‌دهیم، عملکرد آینده آنان را در رابطه با زندگی شکل خواهد داد.

کودک چقدر اسباب‌بازی دارد؟ آیا با مفهوم نداشتن آشناست؟ آیا محدودیتی برای خواسته‌هایش تصور می‌کند؟

اگر از همان ابتدا با زیاده‌روی نسبت به در اختیار گذاشتن همه چیز، به کودک نشان دهیم که برای او محدودیتی وجود ندارد، هرگز کودک الف اول اقتصاد را نخواهد آموخت.

آنتوان ماکارنکو در کتاب گفتارهایی درباره تربیت فرزندان، توجه ویژه‌ای به تربیت اقتصادی فرزندان دارد. وی در این خصوص اعتقاد دارد: آموزش انسانی شرافتمند بودن به فرزندان کافی نیست بلکه لازم است آنان یاد بگیرند که مدیرانی خوب و شرافتمند نیز باشند. به همین دلیل توجه به اقتصاد در خانواده، زمینه بسیار مناسبی برای پرورش خصوصیات مهم اخلاقی در مدیران آینده جامعه است.

به اعتقاد این اندیشمند، با مدیریت صحیح و بجا در اقتصاد خانواده، خصوصیات جمع‌گرایی، صداقت، دلسوزی، صرفه‌جویی، مسوولیت‌پذیری، استعداد سمت‌گیری و دیگر خصوصیات مثبت، رشد و پرورش می‌یابد. هرگاه بچه‌ها از محل عایدی خانواده خود اطلاعی نداشته باشند و عادت کنند صرفا نیازمندی‌های خود را مرتفع سازند و به نیازمندی‌های سایر اعضای خانواده بی‌اعتنا باشند، صرفا مصرف‌کنندگان حریصی خواهند بود که بعدها می‌توانند هم برای خود و هم برای جامعه زیان‌های جبران‌ناپذیری به بار بیاورند.

ندا، خانمی ۴۵ ساله و موفق است که ازدواج مناسب کرده و فرزندان خوبی نیز تربیت کرده است. او می‌گوید: وقتی خیلی کوچک بودم، پدرم به من می‌آموخت که در یک خانواده مهم این نیست که همه چیز را به خود اختصاص دهی بلکه این‌که همه چیز را برای همه بخواهی، مهم‌تر است. 

او برای این‌که ارزش پول و زحمات او را درک کنم، به من ‌می‌گفت: می‌خواهی تو را استخدام کنم و من که آن روزها ۶ ساله بودم، می‌گفتم بله. ما قرار گذاشتیم که من تکالیفی که به عنوان فرزند در خانواده دارم مثل ادب، نز اکت، مسوولیت‌پذیری و آموزش پیش از دبستان را بخوبی انجام دهم و کارمند کوچولوی پدرم باشم که از او حقوق یا همان پول توجیبی در یافت می‌کنم. این پول توجیبی در صورت بروز خطاهای فاحش کم می‌شد و در صورت رفتارهای شایان توجه افزایش می‌یافت. اگر چیزی می‌خواستم که خارج از نیازهای معمول و کفایت وسایل بازی بود، باید خودم از محل پول‌توجیبی تامین می‌کردم. یک روز برای خرید یک چرخ خیاطی، پس‌انداز ۶ ماهم را هزینه کردم ولی آن چرخ خیاطی آنقدر برایم عزیز بود که بعد از ازدواج هم آن را با خود بردم.

من امروز زندگی خوبی دارم و در برنامه‌ریزی اقتصادی خانواده سهیم هستم، نمی‌دانم شیوه پدرم درست بود یا نه اما هرچه بود واقعا قدر کار او و قدر پول را دانستم و امروز آن را به بچه‌هایم آموزش می‌دهم.

روان‌شناسان خانواده معتقدند والدین باید برای فرزندان فضای واقعی از توانمندی خانواده ترسیم کنند و قرار نیست آنها در محرومیت و فرزندان در رفاه زیاده از حد زندگی کنند. در غیر این صورت، آنان از نیازهای والدین‌شان بی‌اطلاع مانده و تنها به ارضای امیال خود توجه می‌کنند که برای خود آنان هم در آینده عواقب بدی خواهد داشت و این زیاده روی‌ها بزودی والدین را خواهد رنجاند.

«تشکر» واژه‌ای است که حسین با آن بیگانه است. او هرچه می‌خواهد با قلدری از والدینش زورگیری می‌کند و اصلا برایش مهم نیست که آن چیز چگونه فراهم می‌شود. او الان که بـــــزرگ‌تر شده است، به والدینش طعنه می‌زند که به اندازه کافی خوب نیستند و اگر می‌توانست والدین پولدارتری انتخاب می‌کرد.

آخرین کار زشتی که از او سر زده، این است که به مادرش گفته است: خجالت می‌کشم که تو یک زن خانه‌داری. مادر دوستم نمی‌گذارد پسرش احساس نیاز بکند و اگر پدرش برای خرید چیزی پول نداشته باشد، او بلافاصله از حساب خودش برای خرید چیزی که می‌خواهد، اقدام می‌کند.کاش تو هم شاغل بودی!!!

شاید شما هم فهمیده باشید که دلیل این ناسپاسی چیست. والدین تک‌فرزند دوست دارند آب توی دل تنها بچه‌شان تکان نخورد و گاهی نتیجه چیزی نیست که انتظارش را می‌کشند.

کارشناسان توصیه می‌کنند والدین بچه‌ها را به محل کارشان ببرند و دشواری‌ها و اهمیت کار را به آنان نشان دهند.

اگر مادر، خانه‌دار است بچه‌ها باید اهمیت وظایف، کار و زحمات خانه‌داری را بدانند و به آن احترام بگذارند. بچه‌ها باید بدانند که کارهای خانه به زحمت و تلاش فراوان نیاز دارد؛ حتی ارزش افزوده‌ای که مادر در خانه ایجاد می‌کند و بهای پخت و پز، خانه‌داری و کارهای تبدیلی خود در خانه را به او نشان دهید تا کار خانه را به عنوان یک کار تولیدی در نظر بگیرد.

بچه‌ها باید یاد بگیرند از بعضی نیازهای خود برای رفع نیازهای دیگر اعضای خانواده صرف نظر کنند. آنان باید بیاموزند که منافع جمعی خانواده به نیازهای شخصی و غیر ضروری آنها ارجحیت دارد.

بچه‌ها وقتی بزرگ‌تر می‌شوند، باید با بودجه خانواده آشنا باشند و از مقدار حقوق یا دستمزد والدین خود آگاهی یابند.

نباید به بچه‌ها اجازه داد که لاف ثروتشان را بزنند. اگر کودک چنین حسی دارد از او کمک بخواهید هر چند وقت یک بار وسایلی را که نیاز ندارید، به همراه وسایل اضافه و اسباب‌بازی‌های بدون استفاده او بسته‌بندی کرده به مراکزی که نیاز به کمک‌های غیر نقدی دارند یا خانواده‌های نیازمندی که شناسایی کرده‌اید، اهدا کند. بگذارید حس نوعدوستی در فرزندتان رشد کند.

به کودک یاد دهید وضعیت خانواده هرچه که باشد، کسب روزی حلال قابل احترام است و باید با صرفه‌جویی و تنظیم توقعات، وضع را بهبود بخشید. شما با هر اندازه درآمدی که دارید، باید خود را خوشبخت نشان بدهید اما خوشبختی به معنی بی‌نیازی و پولداری نیست.

عمر مفید وسایل عمومی خانه و اسباب‌بازی‌های کودک را به او بگویید و او را توجیه کنید اگر وسیله زودتر از موعد بر اثر بی‌توجهی شکسته شود، جایگزینی آن مدتی طول می‌کشد.

بچه‌ها باید قادر باشند و یاد بگیرند بدون این‌که لوازم و وسایل خانه را کثیف کنند یا بشکنند، از آنها استفاده کنند و در مورد وسایل خود و خانواده احساس مسوولیت داشته باشند.

● رشد جسمانی و فیزیکی کودک نوپا
در سال دوم زندگی رشد فیزیکی یعنی افزایش قد و وزن کودک قدری کندتر از سال اول است، یعنی حدود ۵/۲ کیلوگرم به وزن او و تقریبا ۱۲ سانتیمتر به طول قد کودک اضافه می شود (قبل از یک سالگی حدود ۷ کیلوگرم به وزن تولد و حدود ۲۵ سانتیمتر به قدش اضافه شده بود) . تکامل مغزی و حرکتی در این فاصله زمانی زیاد است بطوری که مغز کودک تا پایان ۲ سالگی سریع ترین دوران رشد خود را پشت سر می گذارد. فرم بدن او نیز نسبت به یک سالگی تغییر فاحشی پیدا می کند، و بسیاری از چربی های بدن به ویژه در نواحی پشت، سرین و پاها از بین می روند و ماهیچه ها محکم تر و قوی تر شده و استخوان پاها کشیده تر می شود.
● تکامل کودک نوپا
از نظر تکامل، کودک در این سن راه می رود، کلماتی را بیان می کند، محیط اطراف خود را با دقت نظاره می نماید، کنجکاو بوده و مرتب در حال اکتشاف است و می خواهد چیزهای جدید را بشناسد. هر چند استقلال طلبی می کند ولی به مراقبت بیشتری برای جلوگیری از خطر نیاز دارد، دوست ندارد به او کمک کنند ولی نباید تنهایش گذاشت. کارهایی می کند که مورد توجه قرار گیرد و احساساتش را بهتر می فهماند. او به امنیت خانواده نیازمند است . بازی را دوست دارد و یاد می گیرد که چگونه با دنیائی که در آن زندگی می کند آشنا شود.
سرعت کسب و پیشرفت این توانایی ها با ساختار ژنتیکی، محیط زندگی، نوع تغذیه و عوامل عاطفی- روانی او ارتباط دارد. رفتار تغذیه ای او هم تغییر می کند و در مورد نحوه غذا خوردنش دخالت و گاهی اوقات کمک می کند.
● غذا خوردن کودک نوپا
گاهی غذا را در دهان نگه می دارد و آن را نمی بلعد، ولی ممکن است برای خوردن همان غذا بعد از چند ساعت علاقه نشان دهد. در این زمان به تدریج یاد می گیرد که چگونه می تواند از قاشق بطور نسبتا صحیح استفاده کند، به ویژه اگر خیلی گرسنه باشد. در گرفتن فنجان هم مهارت پیدا کرده، آن را با یک دست می گیرد و می تواند شیر و مایعات را از فنجان یا لیوان بنوشد.
● الگوی رشد و نیازهای تغذیه ای متناسب در نوپا
هر یک از کودکان ۱ تا ۲ ساله الگوی رشد خاص خود را دارند و نباید با الگوی رشد سایر کودکان مقایسه شوند. در اشتها و رشد هر کودک نیز معمولا نوساناتی مشاهده می شود یعنی گاهی از اشتها و رشد بیشتری برخوردارند و برخی اوقات اشتهای خوبی ندارند. بدیهی است اگر مادران از این تغییرات اشتها و رشد باخبر باشند نگرانی و یا جنگ و جدال در مورد غذاخوردن کودک بوجود نمی آید.
معمولا متناسب با میزان رشد خوب کودکان و مراحل تکامل مناسب آنان، نیاز به مواد مغذی نیز تغییر می کند و عواملی مانند حرکت، بازی، فعالیت و اندازه بدن کودک، سوخت و ساز معمولی بدن، وضع سلامت یا بیماری کودک همه به عنوان معیار نیاز های تغذیه ای او به شمار می روند.
بنابراین مواد غذایی که در اختیار کودک قرار می گیرد باید به گونه ای باشد که موارد زیر را تامین نماید.
ـ سرعت رشد جسمی کودک (افزایش اندازه اسکلت بدن نظیر استخوان، ماهیچه ها و غیره)
ـ رشد سریع مغز و افزایش سلول های آن
ـ تکامل سریع سیستم ایمنی کودک
ـ فعالیت فیزیکی
ـ ترمیم سریع بافت ها و جبران آنچه که در جریان بیماری از بین می رود.
مسلما در سرعت رشد جسمی، تامین انرژی لازم، استفاده از پروتئین با ارزش بیولوژیک بالا(نظیر تخم مرغ)، کلسیم، فسفر، پتاسیم، روی (بامصرف لبنیات و گوشت) و… بسیار موثر بوده و کمبود هر یک از آنها و سایر مواد مغذی لازم، می تواند بر روند رشد اثر گذاشته و حتی آن را مختل نماید.
● کلیاتی در مورد انرژی و مواد مغذی مورد نیاز یک کودک ۱ تا ۲ ساله
در مورد میزان انرژی یا کالری دریافتی از مواد مغذی آنچه در کتاب ها به عنوان مقدار مورد نیاز روزانه توصیه می شود به عنوان یک راهنما است و چون این میزان ازمواد غذایی، برای برنامه ریزی غذایی جمعی تدوین شده و ممکن است برای برخی از کودکان بسیار بیشتر از نیاز فیزیولوژیک آنان باشد. لذا مقدار مواد مورد نیاز برای فرد فرد کودکان باید بر اساس عواملی نظیر اشتها، اندازه جثه، میزان فعالیت و حتی نوع رابطه مادر با کودک پایه ریزی شود.
وزن به تنهایی نمی تواند معیاز خوبی برای تعیین انرژی مورد نیاز و مقدار مواد غذایی دریافتی کودک باشد. به ویژه در زمانهایی که کودک رشد بیشتری دارد نظیر سال اول زندگی و یا بعد ها در سال های بلوغ، همچنین برای کودکانی که زیر وزن استاندارد هستند یا آنهایی که افزایش وزن دارند مقدار انرژی و غذای مورد نیاز متفاوت است. به هر حال می توان گفت معیار وزن فقط یک راهنما است.
در سال دوم زندگی همزمان با کاهش آهنگ رشد، میزان نیاز به پروتئین و کالری بر اساس کیلوگرم وزن بدن نیز کاهش می یابد ولی باید به میزان دریافتی مواد مغذی دیگر مانند کلسیم، آهن، ویتامینC، ویتامینA، اسید فولیک و ویتامین B۶ توجه داشت.
کلسیم و آهن برای رشد کودک ضروری است، بنابراین در صورتی که برنامه غذایی کودک حاوی مقدار مناسبی از مواد غذایی نظیر لبنیات (شیر و ماست و …) باشد کلسیم او تامین می شود. گوشت، حبوبات، نان(غلات)، بعضی از سبزی ها و میوه های تازه و خشک غنی از آهن هستند و می توانند نیاز های تغذیه ای کودک را از نظر آهن تامین کنند. ولی هنوز هم باید آهن را به میزان ۱۵ میلی گرم در روز تا سن ۲ سالگی دریافت کنند که معمولا به صورت قطره یا شربت آهن (قاشق ۵/۱ ت cc ۲ ) خواهد بود.
در برنامه غذایی روزانه کودک میوه و سبزی باید گنجانده شود تا کودک قسمتی از ویتامین های مورد نیاز خود را از این طریق هم دریافت کند.
▪ آیا کودک نوپا به مولتی ویتامین نیاز دارد؟
استفاده از قطره مولتی ویتامین در سال دوم زندگی ضروری است و در موارد زیر اهمیت این ضرورت چشمگیر تر است:
ـ کودکانی که در سن یک سالگی از شیر مادر محروم می شوند.
ـ تماس کافی با نور خورشید ندارند.
ـ غذاهای گوشتی و پروتئینی کم می خورند و مصرف مستمر لبنیات جزو عادات غذایی خانواده نیست.
کودکان کم اشتها و یا محروم از توجه و عطوفت خانواده که به مقدار کافی منابع مهم ویتامین را دریافت نمی کنند.
ـ کودکانی که بدغذا هستند یا به لبنیات علاقه نداشته و یه به آن حساسیت دارند

علائم بیماری از مهمترین ابزارهای تشخیص در تعیین نوع بیماری فرد می باشد وپزشک با ‏تکیه به شرح حال دقیق از روش های تشخیصی مکمل استفاده می کند. مهمترین علائمی ‏که در ارتباط با بیماریهای قلب وعروق می باشند شامل موارد زیر است که به صورت ‏خلاصه مورد بحث قرار می گیرند.‏
۱) احساس ناراحتی در قفسه سینه: ‏
اگرچه یکی از مهمترین علائم تنگی سرخرگی عروق قلب احساس ناراحتی در قفسه ‏سینه می باشد اما هرگونه ناراحتی در قفسه سینه الزاماً ناشی از مسائل قلبی نیست. ‏ناراحتی قفسه سینه در صورتی که ناشی از تنگی سرخرگهای قلب باشد اصطلاحاً ‏آنژین قفسه صدری نام داشته و با این مشخصات می باشد:
ـ در اغلب موارد به صورت ‏فشارنده و در ناحیه پشت جناغ می باشد.
ـ با فعالیت افزایش و با استراحت تخفیف می ‏یابد
ـ ممکن است به بازو دست چپ و گاهاً به گردن و فک انتشار یابد
ـ با مصرف ‏قرصهای زیر زبانی نیتروگلیسیرین در طی ۵-۳ دقیقه قطع می شود
ـ معمولاً ارتباطی ‏با وضعیت بدن (خوابیدن یا نشستن) ندارد. در صورتی که درد شدید قفسه سینه همراه ‏با علائمی نظیر تعریق سرد، تهوع و استفراغ باشد و یا به مدت طولانی (بیشتر از ۳۰ ‏دقیقه) طول بکشد با توجه به احتمال حمله قلبی مراجعه سریع به اورژانس الزامی است. ‏در صورتی که درد آنژینی به صورت متناوب و در حالت استراحت ایجاد می شود ‏احتمال بروز حمله های قلبی زیاد بوده و مراجعه فوری به اورژانس توصیه می شود. ‏
▪ دردهای غیر آنژینی قفسه سینه:
در صورتی که درد قفسه سینه ارتباطی با فعالیت نداشته ‏باشد، با قرص زیر زبانی نیتروگلیسیرین تغییری نکند و با تنفس و سرفه و یا تغییر وضعیت ‏تشدید شود در این صورت احتمال قلبی بودن درد بیمار کم می باشد و عامل غیر قلبی ‏نظیر اسپاسم عضلانی و مسائل استخوانی مطرح می باشد. درد سوزشی پشت جناغ که بعد ‏از مصرف غذا ایجاد شده و با خوابیدن و خم شدن تشدید شده و با تغییر مزه دهان به ‏صورت ترش و با مصرف شربت های ضد اسیدی و یا قرصهایی نظیر رانیتیدین کاهش می ‏یابد مطرح کننده برگشت محتویات معده به مری( رفلاکس) می باشد. ‏درد قفسه سینه که با تنفس تشدید شده و همراه تنگی نفس سرگیجه و … می باشد ‏مخصوصا در صورتی که با خوابیدن تشدید می یابد ممکن است ناشی از علل مهمی از ‏قبیل آمبولی ریه و یا التهاب پرده های قلب بوده و در این موارد مراجعه به پزشک ‏متخصص حتماً توصیه می شود. ‏
۲) ضعف و خستگی پذیری زودرس: ‏
یکی از علائم شایع در بسیاری از بیماریهای قلبی و غیر قلبی نظیر بیماریهای غددی و ‏متابولیسمی، ریوی ومسائل روانی می باشد. نارسایی قلب، برادیکاردی(ضربان پایین قلب) ‏و مشکلات دریچه ای قلب با ضعف و خستگی پذیری زودرس همراه می باشند. وجود ‏علائم همراه از قبیل تنگی نفس، سرفه، کندی نبض (ضربان کمتر از ۶۰ بار در دقیقه)، ‏حملات غش(سنکوپ) تعریق سرد و سرگیجه در تشخیص مسائل قلبی کمک کننده ‏است. معاینه دقیق توسط پزشک و در صورت لزوم الکتروگرام قلبی، اکوکاردیوگرافی، ‏عکس قفسه سینه و آزمایش خون معمولاً منجر به تشخیص سریع مسائل قلبی می شود.‏
۳) تنگی نفس:
احساس دشواری در تنفس می تواند ناشی از علل قلبی ویا غیر قلبی ‏باشد. در صورتی که تنگی نفس با فعالیت تشدید شده در حالت خوابیده نسبت به ‏حالت نشسته افزایش یابد و مخصوصاً در صورتی که همراه تورم پاها و همراه با ‏حملات تنگی نفس شبانه باشد، علل قلبی نظیر نارسایی قلب و مشکلات دریچه ای ‏مطرح بوده و با اکوکاردیوگرافی به راحتی قابل تشخیص است.‏آسم و بیماریهای انسدادی ریوی از علل شایع تنگی نفس می باشند. در این موارد ‏سرفه و خلط فراوان و احساس خس خس سینه به صورت شایع دیده می شود. شرح ‏حال مصرف طولانی مدت دخانیات با احتمال آمفیزم و برونشیت مزمن همراه است. ‏تنگی نفس ناگهانی ممکن است ناشی از علل خطرناک از قبیل آمبولی ریه باشد؛ در ‏صورتی که فرد به مدت طولانی بی حرکت بوده و یا در بیمارستان بستری بوده باشد ‏آمبولی ریه مطرح بوده و باید مورد بررسی قرار گیرند. آریتمی های قلبی به صورت ‏برادیکاردی و یا تاکی کاردی های حمله ای نیز منجر به تنگی نفس می شود. که با ‏گرفتن نبض توسط همراهان بیمار قابل تشخیص می باشد. ‏نارسایی کلیوی مسائل روانی و بیماریهای متابولیک نیز می توانند با تنگی نفس شدید ‏همراه باشند. گاهاً در سالمندان و افراد دیابتی حمله قلبی با درد خفیف یا بدون درد بوده و ‏تنگی نفس ناگهانی تنها علامت می باشد. بنابراین ارجاع فوری این بیماران به اورژانس ‏الزامی است. ‏
۴) سرگیجه:‏
سرگیجه یکی از علائم شایع در افراد جامعه است که می تواند ناشی از علل قلبی ‏،عصبی، متابولیک و یا مسائل روانی باشد. احساس سبکی سر، تاری دید و عدم تعادل ‏مخصوصاً اگر همراه با تعریق سرد باشد می تواند ناشی از آریتمی قلبی، ضربان پایین ‏قلب و یا افت فشار خون باشد. در صورتی که فرد هنگام تغییر وضعیت از حالت نشسته ‏به ایستاده دچار سرگیجه شود افت فشار خون اتواستاتیک ناشی از داروهای فشارخون، ‏کم آبی و یا اختلال اتونوم در سالمندان مطرح بوده و با اندازه گیری فشارخون در ‏حالت خوابیده و ایستاده بررسی می شود. حملات سرگیجه به صورت کوتاه مدت ‏مخصوصاً در صورت همراهی با تعریق ویا طپش قلب مطرح کننده آریتمی های قلبی ‏می باشد. در صورتی که سرگیجه به صورت احساس چرخش در محیط و یا حرکت ‏اطراف می باشد مخصوصاً در صورت همراهی با علائمی نظیر تهوع و استفراغ و وزوز ‏گوش مطرح کننده علل عصبی بوده و مراجعه به متخصص اعصاب توصیه می شود. ‏در صورتی که بیمار مبتلا به دیابت که تحت درمان با انسولین ویا قرصهای پایین ‏آورنده قند خون می باشد، دچار سرگیجه ،کاهش سطح هوشیاری و یا تعریق شود ‏احتمال کاهش قند خون مطرح بوده و مراجعه به اورژانس توصیه می شود. در این ‏موارد توصیه می شود تا قبل از رسیدن به اورژانس مواد قندی از قبیل عسل و یا قند ‏مصرف شود.
۵) طپش قلب:‏
احساس طپش قلب ممکن است به علت آریتمی قلبی باشد و یا ناشی از اضطراب و ‏فعالیت باشد. در صورتی که فرد با فعالیت کم دچار طپش قلب شود مراجعه به پزشک و ‏معاینه قلبی و در صورت لزوم بررسی های قلبی توصیه می شود. در صورتی که فرد در ‏حالت استراحت به صورت ناگهانی دچار طپش قلب شده و پس از چند دقیقه طپش قلب ‏به صورت خود به خود و دفعتاً قطع شود احتمالاً آریتمی قلبی وجود داشته است. در این ‏موارد گرفتن نبض و شمارش ضربان قلب در تشخیص علت طپش قلب بسیار کمک کننده ‏است. در صورتی که امکان مراجعه فوری به مرکز پزشکی و ثبت الکتروگرام قلب در ‏هنگام طپش وجود داشته باشد تشخیص آریتمی قلبی بسیار آسان می شود. ممکن است ‏فرد گاها دچار احساس ریزی داخل قفسه سینه و یا احساس یک ضربان قوی نماید. در این ‏موارد ممکن است یک ضربان نابه جای قلبی (‏PVC‏,‏‎PAC‏) وجود داشته باشد.‏این ضربانهای نابجا به راحتی توسط الکتروگرام قلبی(در صورت وجود در هنگام ثبت ‏نوار) قابل تشخیص می باشند. حملات طپش قلب در مبتلایان به اختلالات قلبی نظیر ‏نارسایی قلب و یا مشکلات دریچه ای مطرح کننده آریتمی هایی از قبیل ‏AF‏ ،فلوتر ‏دهلیزی و یا تاکی کاردی بطنی بوده و با توجه به عوارض مهم این آریتمی ها بررسی ‏دقیق و درمان مناسب الزامی است. گاهاً فرد در هنگام احساس طپش قلب هیچگونه ‏آریتمی ندارد( تایید شده توسط معاینه و یا الکتروگرام) در این موارد اطمینان بخشی به ‏بیمار کافی است. در صورتی که در هنگام حملات طپش قلب امکان معاینه و یا ثبت ‏الکتروگرام قلبی نباشد یکی از روشهای تشخیص هولتر مونیتورینگ قلب می باشد؛ توسط ‏این روش امکان ثبت نوار قلب برای ۴۸-۲۴ ساعت وجود داشته و در صورتی که حملات ‏طپش قلب فراوان باشد(مثلا روزی ۱ بار) امکان ثبت الکتروگرام در هنگام طپش قلب ‏وجود دارد. ‏گاهاً شک بالینی پزشک به آریتمی زیاد بوده و در صورت تمایل بیمار به برطرف شدن ‏آریتمی مطالعه الکتروفیزیولوژی و در صورت القاء آریتمی ‏ablation‏ توصیه می شود.‏‏ ‏
۶) تعریق: ‏
تعریق سرد یکی از علائم شایع حملات قلبی، آریتمی ها، برادیکاردی و نارسایی قلب می ‏باشد که البته در اغلب موارد همراه سایر علائم دیده می شود. در صورتی که تعریق سرد ‏همراه درد آنژینی قفسه سینه باشد احتمال حمله های قلبی مطرح است. در صورتی که ‏تعریق سرد همراه طپش قلب سرگیجه ضعف و بیحالی باشد، احتمال آریتمی های قلبی ‏مطرح است. در نارسایی شدید قلبی تعریق سرد همراه تنگی نفس و احساس خستگی ‏ایجاد می شود. ممکن است تعریق سرد ناشی از کاهش قند خون در افراد دیابتی تحت ‏درمان باشد که در این موارد معمولاً کاهش سطح هوشیاری و گیجی از علائم همراه ‏باشد. در موارد نادر ممکن است حملات تعریق سرد به تنهایی ناشی از حمله قلبی باشد که ‏این مسئله مخصوصا در سالمندان و مبتلایان به دیابت دیده می شود و لزوم توجه ویژه به ‏این نشانه در این افراد را خاطر نشان می سازد.

سکونت در منازل آپارتمانی و نداشتن باغچه در حیاط یا مشاع بودن آن نیز بهانه دست بیشتر افراد می‌دهد تا تیر‌خلاص به این تمایل و غریزه درونی بشری بزنند و طراوت و تازگی گل و گیاه را فقط در دامن طبیعت بیرون ‌شهر جستجو کنند. در حالی که گذشتگان ما با آب و خاک و گیاه پیوندی ناگسستنی داشتند و باغبانی برای امروزی‌ها بیش از آن‌که یک علم باشد، میراثی شفاهی از پدران و اجداد است.

می‌گویند روح انسان‌های بزرگ با باغچه نسبت دارد و درباره اهمیت پرورش و نگهداری گیاهان نیز فقط همین را بدانید که در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته جهان، آموزش پرورش انواع گل‌ها و درختان و شناخت عملی درباره گونه‌های گیاهی بخشی جدایی‌ناپذیر از نظام عمومی تحصیل از آغاز تا پایان است. نگهداری از گیاهان در خانه فواید بسیاری دارد که با توجه به نوع گیاهان متغیر است. شاید بهترین فایده را بتوان در آرامش و لذت روانی ویژه‌ای جستجو کرد که سروکار داشتن با گیاهان در آدمی پدید می‌آورد.

نگهداری از گیاهان در محیط آپارتمان به دلیل وجود شرایط کنترل‌شده در آپارتمان‌ها و زیبایی این نوع گیاهان طرفداران بسیاری دارد.

زیبایی، تصفیه هوا و حفظ رطوبت در محیط آپارتمان مهم‌ترین مزایای نگهداری از این نوع گیاهان برگی است و محققان توصیه می‌کنند به ازای هر نفر از ساکنان منزل حداقل ۳ گیاه آپارتمانی نگهداری شود. از اهمیت این گیاهان در پاکسازی هوای داخل منازل از آلاینده‌های شیمیایی نیز نباید غافل شد. وسایل پلاستیکی، اسباب‌بازی‌ها، رنگ‌های چوب، اسپری‌های خوشبوکننده، الیاف و منسوجات نایلونی و … حاوی مواد شیمیایی فرّاری هستند که در محیط خانه متصاعد می‌شوند و برای تهدید سلامت‌ ساکنان با آلودگی هوایی که از بیرون می‌آید، دست به دست هم می‌دهند! گیاهان آپارتمانی بنا به نتیجه تحقیقات پیشرفته در آژانس هوا ـ فضای ایالات متحده آمریکا (ناسا)‌ در کاهش این آلاینده‌ها و تصفیه هوا از آنها تاثیر مستقیم دارند.

اگر می‌خواهید در منزل از گیاهان آپارتمانی نگهداری کنید، کافی است آنها را در گلدان‌های زیبا و البته مناسب تهیه کنید و هنگام خرید یا پس از آن شیوه درست نگهداری از این گیاهان پهن برگ را از فروشنده، اطرافیان یا منابع مکتوب و مجازی بیاموزید. اغلب گیاهان آپارتمانی به نور ملایم و آبی کم نیاز دارند، ولی نگهداری از هریک از آنها ریزه‌کاری‌هایی دارد که در صورت آشنایی با آن می‌توان گیاه را در بهترین شرایط از نظر شادابی و طراوت نگه داشت. دیگر این که برخی از انواع گیاهان آپارتمانی با وجود زیبایی برای نگهداری در منزل مناسب نیستند. انواع دیفن‌ باخیا و پانسیتا ممکن است در برخی فصول، شیره‌ای ترشح کنند که روی ساقه‌ها می‌نشیند یا بر خاک گلدان می‌افتد. این شیره‌های سفید یا بی‌رنگ سمی هستند و تماس آنها با پوست، دهان و مخاط کودکان می‌تواند به بروز التهاب، ورم چشمی و مخاطی یا حساسیت منجر شود. انواع موگه نیز گل‌‌های سفید و سمی درمی‌آورند که ممکن است کودکان را به بیماری‌هایی نظیر حساسیت، اسهال و تهوع دچار سازد.

باغچه حیاط، پاسیو یا گلخانه‌های آپارتمانی، باغچه‌های نواری بالکن و… می‌توانند انتخاب‌های بیشتری پیش رو بگذارند و پرورش انواع گیاهان، گل‌ها، درختچه‌ها و درختان را امکان‌پذیر سازند. اگر‌هیچ یک از این امکانات را ندارید، می‌توانید گلدان‌های بزرگی تهیه و آنها را به باغچه‌های کوچک! و قابل حمل تبدیل کنید. دیگر این که با برداشتن یک یا چند قطعه موزاییک از کف حیاط می‌توانید باغچه‌ای کوچک درست کنید که برای کاشت انواع گیاهان حتی درختان مناسب است. بیلچه، ابزار اولیه برای پرورش گیاهان باغچه‌ای است و می‌تواند تنها ابزار هم باشد. گلدان‌ها در انواع سفالی، لعابی، چینی، پلاستیکی، فلزی و کامپوزیتی یافت می‌شوند و برای پرورش هر نوع گیاه باید گلدانی مناسب با شرایط رشد و نگهداری و عمق و پراکندگی ریشه‌های آن تهیه کنید. برای مثال برخی گیاهان به گلدان‌های بدون آبکش در قسمت انتهایی نیاز دارند. گرچه گلدان‌های دارای آبکش برای اغلب گیاهان مناسب‌تر است. در این باره با افراد آگاه مشورت کنید و پس از آن به خرید گلدان بپردازید.

کاشت سبزیجات در خانه نیز بسیار مفید است. بهار و تابستان فصل مناسبی برای این کار است و اگر باغچه‌ ندارید، می‌توانید از گلدان‌های کم‌عمق که سطح وسیعی دارند برای کاشت سبزیجات استفاده کنید. ریحان، تره، تربچه نقلی، پیازچه، شاهی و سیر مناسب‌ترین سبزیجات برای پرورش در منزل هستند و نگهداری از آنها نیز معمولا به آبیاری مرتب به میزان کم و قرارگیری در معرض آفتاب کافی خلاصه می‌شود. اگر هم به طعم‌های تند علاقه دارید، یادتان باشد بوته انواع فلفل با کمترین اقدامات مراقبتی تندترین فلفل‌ها را برایتان به ارمغان می‌آورند.