به گزارش سرویس فضای مجازی خبرگزاری فارس، وبلاگ گردنه نوشت: امروز شهادت امام جواد علیه السلام است و بی‌مناسبت ندیدم به همین مناسبت چهل حدیث گهربار از نهمین ستاره آسمان هستی را منتشر کنم.
1- الْمُؤ مِنُ یَحْتاجُ إ لى ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.
فرمودند: مؤ من در هر حال نیازمند به سه خصلت است: توفیق از طرف خداوند متعال، واعظى از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت کسى که او را نصیحت نماید.
2- قالَ علیه السلام: مُلاقاةُ الاْ خوانِ نَشْرَةٌ، وَ تَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَ إ نْ کانَ نَزْرا قَلیلا.
فرمودند: ملاقات و دیدار با دوستان و برادران - خوب -، موجب صفاى دل و نورانیّت آن مى گردد و سبب شکوفائى عقل و درایت خواهد گشت، گرچه در مدّت زمانى کوتاه انجام پذیرد.
3- قالَ علیه السلام: إ یّاکَ وَ مُص احَبَةُالشَّریرِ، فَإ نَّهُ کَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ، یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبَحُ اءثَرُهُ.
فرمودند: مواظب باش از مصاحبت و دوستى با افراد شرور، چون که او همانند شمشیرى زهرآلود، برّاق است که ظاهرش زیبا و اثراتش زشت و خطرناک خواهد بود.
4- قالَ علیه السلام: کَیْفَ یُضَیَّعُ مَنِ اللّهُ کافِلُهُ، وَکَیْفَ یَنْجُو مَنِ اللّه طالِبُهُ، وَ مَنِ انْقَطَعَ إ لى غَیْرِاللّهِ وَ کَّلَهُ اللّهُ إ لَیْهِ.
فرمودند: چگونه گمراه و درمانده خواهد شد کسى که خداوند سَرپرست و متکفّل اوست. چطور نجات مى یابد کسى که خداوند طالبش مى باشد. هر که از خدا قطع امید کند و به غیر او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار مى کند.
5- قالَ علیه السلام: مَنْ لَمْ یَعْرِفِ الْمَوارِدَ اءعْیَتْهُ الْمَصادِرُ.
فرمودند: هرکس موقعیّت شناس نباشد جریانات، او را مى رباید و هلاک خواهد شد.
6- قالَ علیه السلام: مَنْ عَتَبَ مِنْ غَیْرِارْتِیابٍ اءعْتَبَ مِنْ غَیْرِاسْتِعْتابٍ.
فرمودند: سرزنش کردن دیگران بدون علّت و دلیل سبب ناراحتى و خشم خواهد گشت، در حالى که رضایت آنان نیز کسب نخواهد کرد.
7- قالَ علیه السلام: أ فْضَلُ الْعِبادَةِ الاْ خْلاصُ.
فرمودند: با فضیلت ترین و ارزشمندترین عبادت ها آن است که خالص و بدون ریا باشد.
8- قالَ علیه السلام: یَخْفى عَلَى النّاسِ وِلادَتُهُ، وَ یَغیبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ، وَ تَحْرُمُ عَلَیْهِمْ تَسْمِیَتُهُ، وَ هُوَ سَمّیُ رَسُول اللّهِ صلى الله علیه و آله وَ کَنّیهِ.
فرمودند: زمان ولادت امام عصر علیه السلام بر مردم زمانش مخفى است، و شخصش از شناخت افراد غایب و پنهان است. و حرام است که آن حضرت را نام ببرند؛ و او همنام و هم کنیه رسول خدا صلى الله علیه و آله است.
9- قالَ علیه السلام: عِزُّالْمُؤْمِنِ غِناه عَنِ النّاسِ.
فرمودند: عزّت و شخصیّت مؤ من در بى نیازى و طمع نداشتن به مال و زندگى دیگران است.
10- قالَ علیه السلام: مَنْ أ صْغى إ لى ناطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإ نْ کانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ فَقَدْ عَبَدَاللّهَ، وَ إ نْ کانَ النّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إ بلیس فَقَدْ عَبَدَ إ بلیسَ.
فرمودند: هرکس به شخصى سخنران علاقمند و متمایل باشد، بنده اوست، پس چنانچه سخنور براى خدا و از احکام و معارف خدا سخن بگوید، بنده خداست، و اگر از زبان شیطان و هوى و هوس و مادیات سخن بگوید، بنده شیطان خواهد بود.
11- قالَ علیه السلام: لا یَضُرُّکَ سَخَطُ مَنْ رِضاهُ الْجَوْرُ.
فرمودند: کسى که طالب رضایت خداوند متعال باشد، دشمنى ستمگران، او را زیان و ضرر نمى رساند.
12- قالَ علیه السلام: مَنْ خَطَبَ إ لَیْکُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَ أ مانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ، إ لاّ تَفْعَلُوهُ تَکْنُ فِتْنَةٌ فِى الاْ رْضِ وَ فَسادٌ کَبیرْ.
فرمودند: هر که به خواستگارى دختر شما آید و به تقوا و تدیّن و امانتدارى او مطمئن مى باشید با او موافقت کنید وگرنه شما سبب فتنه و فساد بزرگى در روى زمین خواهید شد.
13- قالَ علیه السلام: لَوْسَکَتَ الْجاهِلُ مَااخْتَلَفَ النّاسُ.
فرمودند: چنانچه افراد جاهل و بى تجربه ساکت باشند مردم دچار اختلافات و تشنّجات نمى شوند.
14- قالَ علیه السلام: مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبیحا کانَ شَریکا فیهِ.
فرمودند: هر که کار زشتى را تحسین و تأیید کند، در عِقاب آن شریک مى باشد.
15- قالَ علیه السلام: مَنِ انْقادَ إ لَى الطُّمَاءنینَةِ قَبْلَ الْخِیَرَةِ فَقَدْ عَرَضَ نَفْسَهُ لِلْهَلَکَةِ وَالْعاقِبَةِ الْمُغْضِبَةِ.
فرمودند: هرکس بدون تفّکر و اطمینان نسبت به جوانب (هر کارى، فرمانى، حرکتى و...) مطیع و پذیراى آن شود، خود را در معرض سقوط قرار داده ؛ و نتیجه اى جز خشم و عصبانیّت نخواهد گرفت.
16- قالَ علیه السلام: مَنِ اسْتَغْنى بِاللّهِ إ فْتَقَرَالنّاسُ إ لَیْهِ، وَمَنِ اتَّقَى اللّهَ اءحَبَّهُ النّاسُ وَ إ نْ کَرِهُوا.
فرمودند: هر که خود را به وسیله خداوند بى نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقواى الهى را پیشه خود کند خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار مى گیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.
17- قالَ علیه السلام: عَلَّمَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ عَلّیا عَلَیْهِ السَّلامُ اءلْفَ کَلِمَةٍ، کُلُّ کَلِمَةٍ یَفْتَحُ اءلْفُ کَلِمَةٍ.
فرمودند: حضرت رسول صلى الله علیه و آله، یک هزار کلمه به امام علىّ علیه السلام تعلیم نمود که از هر کلمه اى هزار باب علم و مسأله فرعى باز مى شود.
18- قالَ علیه السلام: نِعْمَةٌ لاتُشْکَرُ کَسِیَّئَةٍ لاتُغْفَرُ.
فرمودند: خدمت و نعمتى که مورد شکر و سپاس قرار نگیرد همانند خطائى است که غیرقابل بخشش باشد.
19- قالَ علیه السلام: مَوْتُ الاْ نْسانِ بِالذُّنُوبِ اءکْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالاْ جَلِ، وَ حَیاتُهُ بِالْبِرِّ اءکْثَرُ مِنْ حَیاتِهِ بِالْعُمْرِ.
فرمودند: فرارسیدن مرگ انسان ها، به جهت معصیت و گناه، بیشتر است تا مرگ طبیعى و عادى، همچنین حیات و زندگى لذّت بخش به وسیله نیکى و إ حسان به دیگران بیشتر و بهتر است از عمر بى نتیجه.
20- قالَ علیه السلام: لَنْ یَسْتَکْمِلَ الْعَبْدُ حَقیقَةَالاْ یمانِ حَتّى یُؤْثِرَ دینَهُ عَلى شَهْوَتِهِ، وَلَنْ یُهْلِکَ حَتّى یُؤْثِرَ شَهْوَتَهُ عَلى دینِهِ.
فرمودند: بنده اى حقیقت ایمان را نمى یابد مگر آن که دین و احکام الهى را در همه جهات بر تمایلات و هواهاى نفسانى خود مقدّم دارد. و کسى هلاک و بدبخت نمى گردد مگر آن که هواها و خواسته هاى نفسانى خود را بر احکام إ لهى مقدّم نماید.
21- قالَ علیه السلام: عَلَیْکُمْ بِطَلَبِ الْعِلْمِ، فَإ نَّ طَلَبَهُ فَریضَةٌ وَالْبَحْثَ عَنْهُ نافِلَةٌ، وَ هُوَ صِلَةُ بَیْنَ الاْ خْوانِ، وَ دَلیلٌ عَلَى الْمُرُوَّةِ، وَ تُحْفَةٌ فِى الْمَجالِسِ، وَ صاحِبٌ فِى السَّفَرِ، وَ اءُنْسٌ فِى الْغُرْبَةِ.
فرمودند: بر شما باد به تحصیل علم و معرفت، چون فراگیرى آن واجب و بحث پیرامون آن مستحبّ و پرفائده است. علم وسیله کمک به دوستان و برادران است، دلیل و نشانه مروّت و جوانمردى است، هدیه و سرگرمى در مجالس است، همدم و رفیق انسان در مسافرت است ؛ و اءنیس و مونس انسان در تنهائى مى باشد.
22- قالَ علیه السلام: خَفْضُ الْجَناحِ زینَةُالْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الاْ دَبِ زینَةُالْعَقْلِ، وَبَسْطُ الْوَجْهِ زینَةُالْحِلْمِ.
فرمودند: تواضع و فروتنى زینت بخش علم و دانش است، اءدب داشتن و اخلاق نیک زینت بخش عقل مى باشد، خوش روئى با افراد زینت بخش حلم و بردبارى است
23- قالَ علیه السلام: تَوَسَّدِ الصَّبْرَ، وَاعْتَنِقِ الْفَقْرَ، وَارْفَضِ الشَّهَواتِ، وَ خالِفِ الْهَوى، وَ اعْلَمْ أ نَّکَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَیْنِ اللّهِ، فَانْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ.
فرمودند: در زندگى، صبر را تکیه گاه خود، فقر و تنگ دستى را همنشین خود قرار بده و با هواهاى نفسانى مخالفت کن. و بدان که هیچگاه از دیدگاه خداوند پنهان و مخفى نخواهى ماند، پس مواظب باش که در چه حالتى خواهى بود.
24- قالَ علیه السلام: مَنْ اءتَمَّ رُکُوعَهُ لَمْ تُدْخِلْهُ وَحْشَةُ الْقَبْرِ.
فرمودند: هرکس رکوع نمازش را به طور کامل و صحیح انجام دهد، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد.
25- قالَ علیه السلام: الْخُشُوعُ زینَةُالصَّلاةِ، وَ تَرْکُ مالایُعْنى زینَةُالْوَرَعِ.
فرمودند: خشوع و خضوع زینت بخش نماز خواهد بود، ترک و رها کردن آنچه (براى دین و دنیا و آخرت ) سودمند نباشد زینت بخش ورع و تقواى انسان مى باشد.
26- قالَ علیه السلام: الاْ مْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْىُ عَنِ الْمُنْکَرِ خَلْقانِ مِنْ خَلْقِ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَمْن نَصَرَهُما اءعَزَّهُ اللّهُ، وَمَنْ خَذَلَهُما خَذَلَهُ اللّهُ عَزَّ وَ جَلَّ.
فرمودند: امر به معروف و نهى از منکر دو مخلوق الهى است، هر که آن ها را یارى و اجراء کند مورد نصرت و رحمت خدا قرار مى گیرد و هر که آن ها را ترک و رها گرداند مورد خذلان و عِقاب قرار مى گیرد.
27- قالَ علیه السلام: إ نَّ اللّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَخْتارُ مِنْ مالِ الْمُؤْمِنِ وَ مِنْ وُلْدِهِ اءنْفَسَهُ لِیَاءجُرَهُ عَلى ذلِکَ.
فرمودند: همانا خداوند متعال بهترین و عزیزترین ثروت و فرزند مؤ من را مى گیرد (و هلاک و نابود مى گرداند)، چون دنیا و متعلّقات آن بى ارزش است تا در قیامت پاداش عظیمى عطایش نماید.
28- قالَ له رجل: اءَوصِنى بَوَصِیَّةٍ جامِعَةٍ مُخْتَصَرَةٍ؟
فَقالَ علیه السلام: صُنْ نَفْسَکَ عَنْ عارِالْعاجِلَةِ وَ نار الْآجِلَةِ.
شخصى به حضرت عرض کرد: مرا موعظه و نصیحتى کامل و مختصر عطا فرما؟ امام علیه السلام فرمودند: اعضاء و جوارح ظاهرى و باطنى خود را از ذلّت و ننگ سریع و زودرس، همچنین از آتش و عذاب آخرت، در اءمان و محفوظ بدار.
29- قالَ علیه السلام: فَسادُالاْ خْلاقِ بِمُعاشَرَةِالسُّفَهاءِ، وَ صَلاحُ الاْ خلاقِ بِمُنافَسَةِ الْعُقَلاءِ.
فرمودند: معاشرت و همنشینى با بى خردان و افراد لااُبالى سبب فساد و تباهى اخلاق خواهد شد؛ و معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار، موجب رشد و کمال اخلاق مى باشد.
30- قالَ علیه السلام: الاْ دَبُ عِنْدَالنّاسِ النُّطْقُ بِالْمُسْتَحْسَناتِ لاغَیْرُ، وَ هذا لایُعْتَدُّ بِهِ مالَمْ یُوصَلْ بِها إ لى رِضَااللّهِ سُبْحانَهُ، وَالْجَنَّةِ، وَالاْ دَبُ هُوَ اءدَبُ الشَّریعَةِ، فَتَاءدَّبُوا بِها تَکُونُوا اءُدَباءَ حَقّا.
فرمودند: مفهوم و معناى ادب از نظر مردم، تنها خوب سخن گفتن است که رکیک و سبک نباشد، ولیکن این نظریّه قابل توجّه نیست تا مادامى که انسان را به خداوند متعال و بهشت نزدیک نگرداند.
بنابر این ادب یعنى رعایت احکام و مسائل دین، پس با عمل کردن به دستورات الهى و ائمّه اطهار علیهم السلام، ادب خود را آشکار سازید.
31- قالَ علیه السلام: ثَلاثُ خِصالٍ تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبَّةُ: الاْ نْصافُ فِى الْمُعاشَرَةِ، وَ الْمُواساةُ فِى الشِّدِّةِ، وَ الاْ نْطِواعُ وَ الرُّجُوعُ إ لى قَلْبٍ سَلیمٍ.
فرمودند: سه خصلت جلب محبّت مى کند: انصاف در معاشرت با مردم، همدردى در مشکلات آن ها، همراه و همدم شدن با معنویات.
32- قالَ علیه السلام: التَّوْبَةُ عَلى اءرْبَع دَعائِم: نَدَمٌ بِالْقَلْبِ، وَاسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ، وَ عَمَلٌ بِالْجَوارِحِ، وَ عَزْمٌ اءنْ لایَعُودَ.
فرمودند: شرایط پذیرش توبه چهار چیز است: پشیمانى قلبى، استغفار با زبان، جبران کردن گناه نسبت به همان گناه حقّاللّه و یا حقّالنّاس -، تصمیم جدّى بر اینکه دیگر مرتکب آن گناه نشود.
33- قالَ علیه السلام: ثَلاثٌ مِنْ عَمَلِ الاْ بْرارِ: إ قامَةُالْفَرائِض، وَاجْتِنابُ الْمَحارِم، واحْتِراسٌ مِنَ الْغَفْلَةِ فِى الدّین.
فرمودند: سه چیز از کارهاى نیکان است: انجام واجبات الهى، ترک و دورى از گناهان، مواظبت و رعایت مسائل و احکام دین.
34- قالَ علیه السلام: وَ حَقیقَةُ الاْ دَبِ: اِجْتِماعُ خِصالِ الْخیْرِ، وَ تَجافى خِصالِ الشَّرِ، وَ بِالاْ دَبِ یَبْلُغُ الرَّجُلُ الْمَکارِمَ الاْ خْلاقِ فِى الدُّنْیا وَ الاَّْخِرَةِ، وَ یَصِلُ بِهِ اِلَى الْجَنَّةِ.
فرمودند: حقیقت ادب و تربیت عبارت است از: دارا بودن خصلت هاى خوب، خالى بودن از صفات زشت و ناپسند.
انسان به وسیله اءدب - در دنیا و آخرت - به کمالات اخلاقى مى رسد؛ و نیز با رعایت اءدب نیل به بهشت مى یابد.
35- قالَ علیه السلام: إ نَّ بَیْنَ جَبَلَىْ طُوسٍ قَبْضَةٌ قُبِضَتْ مِنَ الْجَنَّةِ، مَنْ دَخَلَها کانَ آمِنا یَوْمَ الْقِیامَةِ مِنَ النّار.
فرمودند: همانا بین دو سمت شهر طوس قطعه اى مى باشد که از بهشت گرفته شده است، هر که داخل آن شود و با معرفت زیارت کند -، روز قیامت از آتش در اءمان خواهد بود.
36- قالَ علیه السلام: مَنْ زارَ قَبْرَ عَمَّتى بِقُمْ، فَلَهُ الْجَنَّتهُ.
فرمودند: هرکس قبر عمّه ام حضرت معصومه سلام اللّه علیها را با علاقه و معرفت در قم زیارت کند، أ هل بهشت خواهد بود.
37- قالَ علیه السلام: مَنْ زارَ قَبْرَ اءخیهِ الْمُؤْمِنِ فَجَلَسَ عِنْدَ قَبْرِهِ وَاسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ وَ وَضَعَ یَدَهُ عَلَى الْقَبْرِ وَقَرَءَ: ((إنّا أنْزَلْناهُ فى لَیْلَةِالْقَدْرِ)) سَبْعَ مَرّاتٍ، اءمِنَ مِنَ الْفَزَعَ الاْ کْبَرِ.
فرمودند: هرکس بر بالین قبر مؤمنى حضور یابد و رو به قبله بنشیند و دست خود را روى قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره مبارکه(إنّا أنزلناه) را بخواند از شداید و سختیهاى صحراى محشر در اءمان قرار مى گیرد.
38- قالَ علیه السلام: ثَلاثٌ یَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ اللّهِ: کَثْرَةُ الاْ سْتِغْفارِ، وَ خَفْضِ الْجْانِبِ، وَ کَثْرَةِ الصَّدَقَةَ.
فرمودند: سه چیز، سبب رسیدن به رضوان خداى متعال مى باشد:
1 - نسبت به گناهان و خطاها، زیاد استغفار و اظهار ندامت کردن.
2 - اهل تواضع کردن و فروتن بودن.
3 - صدقه و کارهاى خیر بسیار انجام دادن.
39- قالَ علیه السلام: الْعامِلُ بِالظُّلْمِ، وَالْمُعینُ لَهُ، وَالرّاضى بِهِ شُرَکاءٌ.
فرمودند: انجام دهنده ظلم، کمک دهنده ظلم و کسى که راضى به ظلم باشد، هر سه شریک خواهند بود.
40- قالَ علیه السلام: التَّواضُعُ زینَةُالْحَسَبِ، وَالْفَصاحَةُ زینَةُالْکَلامِ، وَ الْعَدْلُ زینَةُالاْ یمانِ، وَالسَّکینَةُ زینَةُالْعِبادَةِ، وَالْحِفْظُ زینُةُالرِّوایَةِ.
فرمودند: تواضع و فروتنى زینت بخش حسب و شرف، فصاحت زینت بخش کلام، عدالت زینت بخش ایمان و اعتقادات، وقار و ادب زینت بخش اعمال و عبادات ؛ و دقّت در ضبط و حفظ آن، زینت بخش نقل روایت و سخن مى باشد.
به گزارش سرویس فضای مجازی خبرگزاری فارس به نقل از سایت افکار نیوز، در طول سال‌های گذشته همیشه دغدغه اول ما جوان بودن جمعیت کشور بود. جوان بودن و تازه نفس بودن نیروی انسانی یک روی ماجراست، سویه دیگر آن مسئله تامین شغل و مسکن و امکانات برای این جمعیت جوان است.
مسئله‌ای که در طول سه دهه اخیر دولت‌های مختلف با آن دست و پنجه نرم کردند. حالا آمار‌ها نشان می‌دهد با پیش رفتن در طول نمودار جمعیتی، تعداد سالخوردگان ما رو به افزایش هستند. این یعنی بار تازه‌ای بر دوش دولت‌ها گذاشته خواهد شد، مسئله تامین حقوق بازنشستگی و بیمه سالمندان. آمارهای اخیر نشان می‌دهد در طول سی سال گذشته جمعیت سالخورده‌های ایران سه برابر شده است. آماری که بدون شک در سال‌های آتی رو به افزایش خواهد بود و کفه ترازو به سمت جمعیت می‌انسال به بالا سنگین خواهد شد. 9 مهر ماه روز سالمند بود، به نظر می‌رسد از سال‌های آینده این تاریخ اهمیت ویژه‌ای می‌یابد.
رشد سریع جمعیت سالمندان
جمعیت سالخورده کشور طی 30 سال از 55 تا 85 تقریبا 3 برابر شده است. این مقیاس در مناطق شهری کشور چهار برابر است و از 800 هزار نفر به بیش از 3. 2 میلیون نفر افزایش یافته است. این نتیجه بررسی‌های مرکز آمار ایران است. بر اساس نتایج به دست آمده افزایش جمعیت سالمندان در مناطق روستایی کشور متفاوت با مناطق شهری است به طوری که این جمعیت از یک میلیون نفر در سال 55 به 1. 8 میلیون نفر در سال 1375رسیده است. به نظر می‌رسد دلیل اصلی این موضوع مهاجرت جمعیت جوان روستایی به شهر‌ها به هدف رسیدن به بازار کار است. جمعیت سالمندان مرد بین سال‌های 1385 تا 1390 در اکثر استان‌ها بیشتر از زنان سالمند بوده است اما پیش بینی می‌شود تا 1400 تعداد زنان سالمند در تمام استان‌ها بیشتر از مردان سالمند خواهد بود که حاکی از زنانه شدن جمعیت سالمند در سال‌های آتی است. در بین استان‌های کشور، گیلان با 7. 30، خراسان جنوبی با 30.7 و مرکزی با 6. 86 در مرتبه‌های اول تا سوم از نظر بیشترین تعداد جمعیت سالخورده قرار دارند. استان سیستان و بلوچستان با 2.95 درصد دارای کمترین جمعیت سالخورده در کشور است.
روند سالخوردگی و نسبت جمعیت 65 ساله و بیشتر به کل جمعیت در سال‌های مختلف استان‌ها به طور تقریبی الگوی یکسانی خواهند داشت و طبق تعریف سازمان ملل از جمعیت سالمند (هفت درصد و بیشتر) در سال 1385 تنها در استان گیلان و خراسان جنوبی است که به سن سالخوردگی رسیده است. تعداد هفت استان از استان‌های کشور در سال‌های آتی به سن سالخوردگی (بیش از هفت درصد) خواهند رسید. بر اساس نتایج آخرین سرشماری در کشور، هم اکنون 5. 19درصد جمعیت کشور را افراد 65 سال به بالا تشکیل داده، این میزان برای مردان 5. 38 و زنان 4. 99 درصد است. با توجه به اینکه طبق آمارهای بین المللی هم اکنون هشت درصد جمعیت جهان سالخورده هستند، کشور ما همچنان کشوری با نیروی انسانی جوان محسوب می‌شود.
جمعیت سالخورده ایران افزایش می‌یابد
آمارهایی که از سوی سازمان ملل برای کشورهای جهان صورت گرفته نشان می‌دهد که ایران طی دهه‌های آینده به سوی سالخوردگی گام بر می‌دارد. سازمان ملل تخمین زده که جمعیت سالخورده ایران در سال 2009 میلادی پنج میلیون و 231 هزار نفر بود که این جمعیت تا سال 2050 میلادی به 27 میلیون و 239 هزار نفر افزایش می‌یابد. اگر این پیش بینی محقق شود درصد رشد جمعیت سالخورده در کشور از هفت درصد در سال 2009 میلادی به 28درصد در 2050 می‌رسد. سازمان ملل در گزارش خود آورده که 12 درصد از جمعیت ایران بالایی 80 سال سن دارند. نسبت جنسی سالخوردگان در این بررسی در سال 2009 میلادی برای جمعیت 60 و 80 سال به بالا به ترتیب 101 و 111 گزارش شده است.
به عبارتی اگر یک جامعه آماری از این گروه سنی را که حدود 201 و یا 211 نفر باشند را انتخاب کنید 100 نفر زن هستند و 101 یا 111 نفر مرد. نسبت جنسی افراد بیش از 60 و 80 سال در کشورهای توسعه یافته تفاوت زیادی با ایران دارد. یعنی جمعیت زنان مسن در این سن بیشتر است. سازمان ملل در گزارش خود آورده که از تفکیک جنسیت صد نفر سالمندی در این کشورها 74 زن و 49 مرد هستند. گفته می‌شود که کشورهایی که دارای ساختار سنتی هستند، همواره تعداد مردان سالخورده آنها بیشتر از زنان است. زایمان‌های مکرر، سوء تغذیه و عدم مراقبت‌های بهداشتی از مهم‌ترین علل کاهش جمعیت زنان سالخورده نسبت به مردان است.
پیامدهای سالخوردگی
سالخورده شدن جمعیت ایران اما تنها محدود به همین عدد و رقم‌ها نیست. مشکلات و دردسرهای فراوانی به دنبال خودش دارد. جمعیت که پیر می‌شود، نیروی مولد تحلیل می‌رود، هزینه‌های دولت که باید حقوق بازنشستگی بپردازد، بالا‌تر می‌رود. بیمه‌ها، خرجشان بیشتر می‌شود و.... همین مشکلات سال هاست که گریبان برخی کشورهای اروپایی را گرفته و یکی از عوامل مهاجرپذیری نیز محسوب می‌شود. اوقات فراغت بازنشسته‌ها نیز داستان جداگانه‌ای است. به همین دلایل متنوع و مهم است که باید مسئله پیرشدن جمعیت در ایران را جدی‌تر گرفت. ده سال دیگر، دیگر مسئله اول تابستان، اوقات فراغت دانش آموزان یا جوانان نیست، باید برای اوقات فراغت پیرمرد‌ها و پیرزن‌ها چاره‌ای اندیشید. داستان دشواری‌های جمعیتی در ایران تازه شروع شده است.
نکته مهم دیگر این است که با افزایش سن احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن در سالمندان افزایش می‌یابد. پس به طور طبیعی توجه به عوامل حمایت کننده و سایر متغییر‌ها جهت توانمند سازی سالمندان که منجر به ارتقای کیفیت زندگی آنان می‌گردد اهمیت و ضرروت می‌یابد. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد شایع‌ترین عامل مرگ در گروه‌های سنی بالای 50 سال بیماری‌های قلبی-عروقی، سرطان‌ها، بیماری‌های تنفسی و حوادث هستند.
البته کار‌شناسان معتقدند این آمار با اصلاح سبک زندگی قابل پیشگیری خواهد بود. سبک زندگی سالم یک معیار ثابت جهانی برای محک زدن شیوه زندگی مردم جهان است. یعنی به طور کلی با اصلاح عادت‌های غذایی و تفریح منظم و کافی و مسائلی از این قبیل می‌توان از بروز خیلی مشکلات در افراد سالمند پیشگیری کرد. پس می‌توان نتیجه گرفت با زیاد شدن جمعیت سالمند کشور یکی از نیاز‌های اساسی ما، نیاز به آموزش سالمندان خواهد بود که از الان باید برای این مسئله برنامه ریزی‌های لازم صورت بگیرد.
برای اطلاع از بیماری‌های دوره کهنسالی و مشکلات ناشی از آن با دکتر حسین نجمی عضو هئیت امنای بنیاد بیماری‌های نادر تماس گرفتیم دکتر نجمی در اینباره به افکارنیوز گفت: «بیشترین بیماری که برای سالمندان بالای 65 سال رخ می‌دهد آلزایمر است.
به طوری که از سال‌ها پیش این بیماری توجه همه محافل پزشکی را به خود جلب کرده است و از هر 10 نفر یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود. این بیماری که توانایی ادراکی فرد را کاهش می‌دهد و در زندگی اجتماعی او را دچار مشکل می‌کند را زوال عقل پیری یا Dimension هم می‌نامند. در این بیماری بافت سالم مغز دچار اضمحلال می‌شود و بیمار قدرت شناسایی نسبت به مکان و زمان را از دست می‌دهد. بیماری‌های دیگری هم مثل افسردگی و اختلالات روحی و اضطراب هم معمولا سراغ سالمندان می‌آید» اما در کشورهای غربی که جمعیت پیرتری دارند برای حل این مشکل چه تدابیری اندیشیده‌اند؟
این روانپزشک توضیح می‌دهد «در تمام کشورهای پیشرفته سازمان‌های بهداشتی و درمانی به خانواده‌هایی که یکی از اعضای آنها کهنسال هستند با ارائه خدمات درمانی و اجتماعی لازم کمک می‌کنند و امکاناتی برای درمان سرپایی یا به صورت بستری ارائه می‌دهند. ارائه آموزش‌های لازم برای دوره کهنسالی ضروری است و باید راه‌های پیشگیری از بیماری‌ها آموزش داده شود. استمرار فعالیت بدنی و ورزش یکی از راهکارهای موثر برای مقابله با مشکلات پیری است.
معمولا توصیه می‌شود هر فرد در دوره می‌انسالی روزانه 6 کیلومتر یا یک ساعت پیاده روی کند یا ورزش‌های هوازی انجام دهد. همینطور مصرف میوه‌های حاوی آنتی اکسیدان‌ها و ویتامین‌های A، E، C باعث جلوگیری از بیماری‌هایی مثل سکته‌های قلبی و مغزی، انواع سرطان و فشار خون می‌شود.»
اینک به راستی باید پرسید مسئولان و برنامه ریزان کشور برای سونامی سالمندان در دهه های آینده چه تدبیری اندیشیده‌اند، معزلی که می‌تواند بزرگترین مشکل پیش روی ایران فردا باشد.
