تبیان، دستیار زندگی

دکتر مسعود ناصری‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس «سلامت» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفت: وضعیت اختلال اعصاب بینایی و عدم خون‌رسانی به آن می‌تواند باعث اختلالات در عروق بینایی شود و از تاری خفیف تا کوری کامل چشم را به دنبال داشته باشد. البته سکته چشم با نام علمی" traumatic optic neuropathy " انواع گوناگونی دارد که بخش کوچکی از آن خطرناک است.

وی ادامه داد: از انواع قدمی آن گروهی آلکتراکتیک است که باعث نوعی بیماری خاص در افراد مسن می‌شود که با سردرد و درد ناحیه فکی همراه است تا 10 درصد می‌تواند خطرناک باشد چرا که با تشخیص به موقع می‌توان از گرفتاری چشم دیگر بیمار جلوگیری کرد.

ناصری‌پور با بیان اینکه اغلب بیمارانی که دچار سکته چشمی از نوع اول می‌شوند دید کمتر از یک دهم دارند، افزود: تشخیص به موقع می‌تواند در درمان تاثیر زیادی داشته باشد بنابراین به محض اینکه فردی مشکوک به این بیماری تشخیص داده شد، آزمایشات سیستماتیک کاملی از فرد انجام شود تا تحت درمان قرار بگیرد.

این فوق تخصص شبکیه با اشاره به اینکه 90 درصد بیمارانی که دچار سکته چشمی می‌شدند، از نوع غیرآلکتراکتیک است، افزود: این نوع اختلال عصبی چشم شیوع بالاتری به خصوص در سنین بالای 60 سال دارد و بیمار علامت همراه دیگری ندارد و دچار کاهش ناگهانی دید چشم می‌شود.

وی ادامه داد: تشخیص این بیماری تنها با یک سلسله آزمایشات تشخیصی شامل عکسبرداری ته چشم می‌شود چرا که این بیماری علامت همراهی ندارد.

ناصری‌پور در رابطه با سیر این بیماری گفت: تنها دید یک سوم بیمارانی که دچار سکته مغزی می‌شوند پس از مدتی بهبود پیدا می‌کند ولی 10 تا 20 درصد این بیماران دچار کوری کامل و یا حتی گرفتاری چشم دیگر نیز می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه درمان مشخصی برای این بیماری عنوان نشده است، اظهار کرد: در نوع اول آلکتراکتیک ممکن است پزشک کورتون تجویز کند ولی تاثیرگذار نخواهد بود. در رابطه با امکان بهبود این بیماری تنها با بررسی سیستماتیک وجود خواهد داشت.

این فوق تخصص شبکیه افزود: عواملی چون دیابت، فشار خون، چربی بالا و مصرف سیگار می‌تواند ریسک فاکتورهای بروز این بیماری را افزایش دهد اما دلایل مشخصی برای این بیماری وجود ندارد.

آن وقت است که تازه متوجه می شویم پس از بلع غذا چه اتفاقاتی رخ می دهد. قبل از این که چنین وضعی پیش بیاید و مشکلی سر راهمان قرار بگیرد، تصور می کنیم لقمه که بلعیده می شود و پایین می رود، سر می خورد و مستقیم وارد معده می شود، در حالی که چنین نیست. در حقیقت، مری با حرکات دودی شکلی که دارد، غذا را پیش می برد و وارد معده می کند. بنابراین در صورتی که عضلات مری دچار مشکلی شود و این حرکت پیشرونده را مختل کند، ممکن است فرد با مشکلاتی در بلع روبه رو شود. از طرف دیگر، مری در معرض بیماری ها و اختلالات دیگری هم قرار دارد که گاه به کلی نادیده گرفته می شود و می تواند بلع فرد را دچار مشکل کند.

نشانه های اختلالات مری

با توجه به این که معمولا توجهی به مری و وظایفش نداریم، بیماری ها و اختلالاتی که ممکن است در این قسمت پیش بیاید نیز کمتر می شناسیم و در نتیجه با علائم آنها خیلی آشنا نیستیم. دکتر ستار جعفری، فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد در گفت وگو با «جام جم» درباره این موضوع یادآور می شود: اغلب بیماری های مری به صورت بروز مشکل در بلع نمایان می شود. به عبارت دیگر، ممکن است فردی که دچار مشکلی در این ناحیه شده، احساس کند بلع غذا برایش مانند گذشته نیست.

وی می افزاید: در این مواقع ممکن است غذا به سختی پایین برود یا همراه با درد باشد و فرد احساس کند غذا در گلویش گیر کرده است یا دچار تهوع و استفراغ شود. علاوه بر اینها، کاهش وزن، بی اشتهایی، ترش کردن، برگشت غذا به دهان و ترس از غذا خوردن نیز از دیگر نشانه ها و علائم بیماری های مری است.

ریفلاکس؛ شایع ولی مهم

یکی از شایع ترین بیماری هایی که در این زمینه وجود دارد، ریفلاکس است که به گفته دکتر جعفری، به معنای برگشت اسید معده به سمت مری است. البته ریفلاکس گاهی چنان شدید است که بیمار حتی اسید معده را داخل دهانش حس می کند و گاهی هم خفیف است و فقط در قسمت های انتهایی مری رخ می دهد که در این شرایط بیمار فقط با سوزش سردل یا پشت جناغ سینه مواجه می شود. وی با اشاره به این که برای تشخیص این بیماری در مراحل اولیه به اقدامات خاصی نیاز نیست و به کمک شرح حال می توان آن را تشخیص داد، یادآور می شود: زمانی که فرد هنگام غذا خوردن با سوزش پشت جناغ یا احساس ترشی و تلخی مواجه می شود یا احساس می کند غذا سر دلش باقی مانده است، در صورتی که مشکل دیگری مانند کاهش وزن، بی اشتهایی و احساس گیر کردن غذا در گلو نداشته باشد، اغلب به ریفلاکس شک می کنیم.

دکتر جعفری با تاکید بر این که تغییر سبک زندگی و وضع تغذیه در این دوران عامل اصلی ایجادکننده این بیماری به حساب می آید، یادآور می شود: بی تحرکی، افزایش وزن و بخصوص افزایش اندازه دور کمر و چاقی های شکمی ازجمله عواملی است که موجب بروز ریفلاکس می شود. علاوه بر این ، بلافاصله خوابیدن پس از صرف غذا و بویژه زمانی که فرد روی شکم یا به پهلوی راست می خوابد نیز باعث می شود ترشحات معده راحت تر به سمت بالا حرکت کند و در نتیجه این مشکل را در پی دارد. به گفته وی، خوردن بعضی از مواد غذایی مانند سرخ کردنی ها به مقدار زیاد، میوه های ترش مانند کیوی و حتی مصرف غذاهای ترش و تند، فست فودها، پیاز، سیر، سرکه و آبلیمو هم فرد را مستعد ریفلاکس می کند. نوشیدن آب زیاد هنگام غذا خوردن، نوشیدن نوشابه ها و دوغ گازدار یا چای پررنگ و چای مانده هم می تواند باعث ریفلاکس شود. البته مصرف غذاهای حجیم و به مقدار زیاد هم به این مشکل منجر خواهد شد. خیلی ها تصور می کنند آبلیمو یا عرق نعنا می تواند برای برطرف کردن چنین مشکلاتی موثر باشد، اما این فوق تخصص گوارش می گوید: خوردن آبلیمو و عرق نعنا برخلاف تصور مردم فقط ریفلاکس را تشدید می کند.

این پزشک متخصص درباره روش های درمان ریفلاکس می گوید: با تغییر شیوه زندگی معمولا می توان این وضع را بهبود بخشید، اما در صورتی که این اتفاق نیفتد با استفاده از دارو ناچار هستیم ریفلاکس را کنترل کنیم، زیرا در صورت درمان نشدن، اسید معده وارد مری می شود و بتدریج می تواند موجب التهاب و زخم شود. بنابراین باید به فکر درمان ریفلاکس باشیم و به موقع آن را برطرف کنیم.

گاهی مری دچار التهاب می شود

دکتر جعفری با اشاره به التهاباتی که به علل متفاوتی غیر از اسید معده ممکن است در مری ایجاد شود، توضیح می دهد: قارچ ها، میکروب ها و ویروس ها نیز می تواند مری را دچار التهاب کند و به بروز علائمی منجر شود. در این مواقع، معمولا بیمار احساس می کند هنگام بلع، غذا به سختی یا همراه با درد پایین می رود یا گیرمی کند. علاوه بر این، ممکن است فردی از مصرف غذاهای جامد شکایت داشته باشد، ولی احساس کند، مایعات راحت تر پایین می رود. وی می افزاید: میکروب هایی که در حالت عادی موجب بیماری نمی شود، در بدن افرادی که به دلایل مختلف، سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده است، می تواند مری را دچار مشکل کند. در این مواقع به کمک آندوسکوپی باید مشکل را تشخیص دهیم و از روش های درمانی کمک بگیریم.

همراه دارو به اندازه کافی آب بخورید

بعضی افراد تصور می کنند همین که قرص از دهان پایین برود، کافی است، برای همین با مقدار کمی آب، قرصشان را می خورند و خیالشان هم راحت است که هیچ مشکلی پیش نمی آید. دکتر جعفری این شیوه را به هیچ عنوان صحیح نمی داند و در این باره یادآور می شود: در چنین شرایطی ممکن است قرص پایین برود و در قسمت هایی از مری که به طور طبیعی تنگ تر است، گیر بیفتد. در این مواقع، اگر قرص نتواند وارد معده شود، ممکن است مری را زخم یا حتی سوراخ کند. این فوق تخصص گوارش می افزاید: بر همین اساس توصیه می شود داروهای خوراکی را با مقدار کافی آب مصرف کنید. همچنین برای استفاده از بعضی قرص ها، پزشکان و داروسازان تاکید می کنند دارو با مقدار فراوانی آب مصرف شود که حتما باید مورد توجه قرار گیرد.

مصرف غذاهای خیلی سرد و خیلی داغ به نفع تان نیست

خیلی ها دوست دارند چای یا قهوه را داغ داغ بنوشند و زمانی که بخار از روی آن بلند نشود، دیگر تمایلی به نوشیدن آن ندارند. آنها معمولا می گویند عادت دارند و سال هاست همین طور چای نوشیده اند در حالی که به گفته دکتر جعفری، خوردن مواد غذایی خیلی سرد و خیلی داغ به هیچ عنوان برای مری مناسب نیست. در حقیقت، مصرف غذاهای خیلی سرد موجب اسپاسم مری و در نتیجه فرو دادن غذا همراه با مشکل می شود و غذاهای خیلی داغ هم همان طور که دهان را می سوزاند، مری را هم خواهد سوزاند. تنها تفاوت در این است که سوزش مری را حس نمی کنیم، اما اگر این عادت برای مدتی طولانی تکرار شود، سوختگی و التهاب و آزردگی مخاط مری از کنترل خارج شده و به زخم منجر خواهد شد. زخم های مری در حالت عادی می تواند خوش خیم باشد، اما وقتی تکرار می شود، مری را تنگ خواهد کرد که اولین نشانه آن، احساس گیر کردن غذاست. در صورت بی توجهی و تکرار این شیوه طی سال های طولانی هم ممکن است به سرطان مری تبدیل شود. به گفته دکتر جعفری، احساس گیر کردن غذا به طور مزمن، کاهش وزن، بی اشتهایی و گاهی تهوع و استفراغ ازجمله علائم این سرطان است.

وی درباره علل ایجاد سرطان مری می گوید: چاقی، کمبود برخی از مواد غذایی و ویتامین ها، بخصوص برای کسانی که دچار سوءتغذیه های طولانی مدت هستند، خوردن و نوشیدن مایعات و غذاهای سوزاننده مانند چای داغ، مصرف مواد مخدر به صورت خوراکی و بویژه در صورتی که سوخته باشد ازجمله عوامل خطری است که می تواند احتمال بروز این سرطان را افزایش دهد.

دکتر وحید فرنیا در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه کرمانشاه، با بیان اینکه کشور ما از نظر سوء مصرف دارو و خوددرمانی از استانداردهای جهانی بالاتر است، افزود: در این بین سوء مصرف داروهای اعصاب و آرام بخش خطر مضاعفی را برای فرد در پی دارد و می تواند باعث وابستگی و حتی اعتیاد شود.

وی اظهار داشت: گاه عوارض سوء مصرف داروهای اعصاب و آرام بخش آنقدر شدید است که فرد برای رهایی از این داروها نیز به درمان دارویی و مشاوره نیازمند می‌شود.

به گفته این پزشک متخصص، گاهی برخی از افراد برای حل مشکلات خود از جمله اضطراب، کم خوابی و ... به مصرف خودسرانه داروهای اعصاب رو می آورند که این داروها به عنوان یک مسکن مقطعی مشکل فرد را از بین می برد، اما فرد از درمان اصلی مشکل خودباز می ماند.

فرنیا گفت: علاوه بر اینکه مشکل روحی این افراد جدی‌تر و مزمن‌تر می‌شود و بعدها درمان آن سخت تر خواهد شد، بعد از مدتی دیگر بدن فرد در برابر دارو تحمل پیدا می‌کند و دیگر به دوزهای پایین پاسخ نمی دهد و فرد مجبور است مدام میزان داروی مصرفی خود را افزایش دهد.

آسیب‌های کبدی و کلیوی ناشی از افزایش مصرف دارو و همچنین عوارض روحی و اختلالات روانپزشکی از جمله عوارض ناشی از سوء مصرف داروهای آرام بخش است که وی از آنها نام برد.

این روانپزشک داروهایی که با پسوند « پام» شناخته می شود از جمله اگزازپام، دیازپام، لورازپام و کلونازپام را از جمله بیشترین داروهای آرام بخشی دانست که مورد سوء مصرف قرار می گیرد و ادامه داد: این داروها اگر کوتاه مدت و تحت نظر پزشک تجویز شوند عوارضی ندارند، اما اگر خودسرانه و طولانی مدت مصرف شوند عوارض جسمی و روانی فراوانی دارند و جزو اعتیادآورترین داروهای اعصاب و روان هستند.

فرنیا تصریح کرد: این داروها از دسته داروهایی هستند که افرادی که از مواد مخدر استفاده می کنند گاهی برای خوددرمانی به مصرف آن روی می آورند.

وی از مردم جامعه خواست از مصرف خودسرانه و بدون تجویز داروهای اعصاب خودداری کنند و از توصیه کردن آن به یکدیگر هم بپرهیزند، زیرا استفاده از این داروها هم بیماری اولیه را تشدید می کند و هم عوارض جسمی و روانی در پی دارد.

این روانپزشک با تاکید براینکه نباید به همه داروهای اعصاب برچسب اعتیاد آوری زد، اظهار داشت: بسیاری از این داروها اگر تحت نظر پزشک و به اندازه مصرف شوند مشکلی را ایجاد نمی کند.

فرنیا معتقد است: بسیاری از افرادی که خود درمانی می کنند از داروهای اعتیاد آوری استفاده می کنند که تاثیر فوری دارد.

مسعود قاسمی در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس، اظهارداشت: تحقیقات نشان داده که استرس‌های کوتاه مدت به تنگی عروق منجر می‌شود.

وی افزود: همچنین استرس سنگین در زمینه بیماری‌ غیر آشکار یا بدون علامت موجب حادثه می‌شود.

این فوق‌تخصص آنژیوپلاستی تصریح کرد: گاهی علائم بیماری قلبی ممکن است تقلیدی باشد یعنی بیمار به دنبال استرس دچار درد قفسه سینه شود و حتی او را بستری کنند و بعد از اقدامات اولیه معلوم شوم که مسئله بیماری قلبی نبوده است (مانند دردهای معده).

قاسمی گفت: استرس‌های طولانی مدت ممکن است موجب بروز بیماری‌های قلبی شود.

وی افزود: بررسی‌ها نشان داده برخی مشاغل مانند راننده‌هایی که به مدت طولانی رانندگی می‌کنند، افرادی که در برج مراقبت فرودگاه کار می‌کنند و حتی خبرنگاران در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار دارند.

قاسمی تصریح کرد: افرادی که تیپ شخصیتی A دارند در صورتی که زمینه ژنتیکی برای ابتلا به بیماری‌های قلبی داشته باشند بعد از تحمل استرس‌های کوتاه مدت به مشکلات قلب دچار می‌شوند.

وی گفت: در صورتی که فرد دارای تیپ شخصیتی A زمینه‌ ارثی برای ابتلا به امراض قلبی داشته و مشاغلی مانند آنچه ذکر شد را دارا باشد به مشکلات قلبی و عروقی مبتلا می‌شود.

قاسمی ادامه داد: به دلیل ارجحیت عضو، هر زمان احتمال شروع سکته قلبی داده شود باید بنا را بر وجود آن بگذاریم مگر خلافش ثابت شود.

وی افزود: در تشخیص افتراقی، پزشک بنای درد سر دل یا بادگلوی بیمار را بر تنگی عروقی می‌گذارد.

این فوق تخصص آنژیوپلاستی اظهارداشت: طبیعت انسان به گونه‌ای است که وقتی درد وجود دارد تمایل دارد که آسان‌ترین احتمال را بدهد، در حالی که گاهی یک علامت کوچک می‌تواند عامل بیماری قلبی باشد.

وی خاطرنشان ساخت: مصرف سیگار و رژیم غذایی نامناسب از عوامل گرفتگی عروق بدن است که عواقب خطرناکی برای فرد مبتلا دارد.

به گفته وی افرادی که دارای تیپ شخصیتی A هستند، علاقه‌مند به پذیرفتن همزمان چند مسئولیت هستند و فشار سنگینی را نیز تحمل می‌کنند.