پایین بودن سطح آگاهی، بی توجهی به سلامت دندان ها یا بهتر بگوییم فرهنگ بهداشت دهان و دندان باعث شده است که براساس بررسی های انجمن دندانپزشکی ایران، پوسیدگی دندان، شایع ترین بیماری پس از سرماخوردگی در کشور شناخته شود.
دکتر مجید صنعت خانی، دندانپزشک و عضوهیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفت وگو با جام جم به بالا بودن سطح مشکلات دهان و دندان در کشورمان اشاره می کند و می گوید: پوسیدگی دندان و نیز التهاب بافت های نگهدارنده دندان یا پریودونتیت به دلیل مصرف بالای شیرینی در کشورمان، سطح پایین رسیدگی عمومی به بهداشت دهان و دندان، شناخت اندک مردم از علل پوسیدگی و نیز تنبلی و بی توجهی در رسیدگی به دندان ها در کشورمان از شیوع بالایی برخوردار است. البته بیماری های فک و صورت، به شکل دردهای عضلانی و مفصلی فک ـ که ناشی از استرس های مختلف زندگی ماشینی است ـ یکی دیگر از شکایت های شایع مردم است. همچنین امروزه تغییرات غیرطبیعی مخاط دهان، به صورت نازک شدن مخاط دهان، زخم های مختلف دهان و سوزش مخاط دهان از دیگر مشکلات بیماران محسوب می شود.
فرهنگ رسیدگی به دندان ها چگونه شکل می گیرد
چرا فرهنگ رسیدگی به دندان ها در کشور ما پایین است؟ به نظر می رسد پایین بودن سطح رسیدگی و بهداشت دهان و دندان از یک سو، ناشی از آموزش ندادن کامل و مناسب دندانپزشکان به بیمارانشان و از سوی دیگر، به دلیل هزینه های بالای دندانپزشکی در کشور است. همچنین زرق و برق بخشیدن به تبلیغات موادی چون چیپس و پفک که بشدت به دندان ها آسیب می زند و معمولا متقاضیان مصرف آن کودکان و نوجوانان هستند، از عواملی است که منجر به بالا رفتن سطح مشکلات دهان و دندان در کشور شده است.
نگذارید دندانتان بپوسد
بی شک، رعایت بهداشت دهان و دندان و نیز حفظ دندان ها به سطح آگاهی افراد و همت آنها بستگی دارد. به بیان دیگر، عده ای نمی دانند چگونه می توانند از پوسیدگی جلوگیری کنند و عده ای هم می دانند، ولی ممکن است حوصله رعایت کردن و مسواک زدن را نداشته باشند. گاهی اوقات هم سبک زندگی اجازه رسیدگی به بهداشت را نمی دهد.
دکتر صنعت خانی در این باره توضیح می دهد: در زندگی ماشینی امروز به خاطر گرفتاری های خاص خودش، آنقدر افراد مشغول امورمی شوند که ممکن است از این که لابه لای دندان ها باقیمانده غذایی باشد، غافل بمانند در حالی که اگر سبک زندگی ما به گونه ای باشد که سه وعده غذایی، بخصوص وعده صبحانه را کامل و مناسب صرف کنیم، دیگر نیاز به ریزه خواری نخواهد بود.
این دندانپزشک با اشاره به این که تکرار در خوردن، تاثیر زیادی بر پوسیدگی دندان دارد، اظهار می کند: بسیاری از کارمندان صبحانه را در محل کار صرف می کنند و به دلیل مشغولیت و رسیدگی به ارباب رجوع از تمیز کردن دندان ها غافل می مانند. بنابراین اگر سبک زندگی مناسب باشد و افراد غذایشان را با حوصله و کامل میل کنند و به بهداشت دهان و دندان توجه داشته باشند، بسیار بهتر خواهد بود. البته واقعیت آن است که فقط دانستن کافی نیست، بلکه لازم است باور قلبی نسبت به حفظ و نگهداری دندان ها وجود داشته باشد. متاسفانه بسیاری از افراد، تا زمانی که نعمتی را دارند قدر آن را نمی دانند و هنگامی که آن را از دست می دهند متوجه آن می شوند. حتی در برخی افراد حساسیت چندانی نسبت به بوی بد دهان دیده نمی شود یعنی حساسیت نسبت به مشکلات دندانی ، ظاهر دندان ها و بوی خاص دهان متفاوت است.
پیشگیری یعنی کاهش هزینه های دندانپزشکی
شاید بدانید هزینه های درمانی دندانپزشکی در همه کشورها بالاست. در کشور ما نیز از آنجا که بسیاری از مواد ترمیمی وتجهیزات دندانپزشکی و غیره وارد می شود، هزینه های درمان دندانپزشکی بالاست.
دکتر صنعت خانی با تاکید بر این که رسیدگی به تعادل قیمت تمام شده مواد و تجهیزات وارداتی دندانپزشکی ضروری است، می افزاید: اگرچه بعضی درمان های دندانپزشکی برای بیمه ها درمانی زیبایی شناخته می شود، اما درمان های اولیه و ضروری دندانپزشکی حق اولیه هر شهروند است و عدالت اجتماعی حکم می کند همه افراد دسترسی یکسانی به خدمات دندانپزشکی داشته باشند. در چنین شرایطی و با وجود پشتیبانی های محدود بیمه ها و مشکلات بهتر است، پیشگیری را بیشتر از درمان مدنظر گیریم و نیاز به درمان را کمتر کنیم. به بیان دیگر، وقتی می توان با پیشگیری از پوسیدگی دندانی کاست، نباید راه سخت و پر هزینه تر را انتخاب کرد.
کاهش سن پوسیدگی دندان کودکان
امروزه عمده ترین مشکلات دندانی کودکان، شیوع پوسیدگی و به عبارتی پایین آمدن سن پوسیدگی است. در گذشته بیشتر پوسیدگی ها در سنین مدرسه رخ می داد، اما متاسفانه امروزه از سه یا چهار سالگی دیده می شود.
دکتر صنعت خانی علت این را این گونه توضیح می دهد: امروزه الگوی غلط تغذیه ای برای کودکان مرسوم شده و مصرف مکرر مواد نرم شیرین چسبنده به جای مصرف مواد غذایی مناسب و طبیعی در بچه ها دیده می شود. شاید هم به دلیل این که دندان های شیری بچه ها موقت است، والدین اهمیت زیادی برای آنها قائل نیستند در صورتی که باید دانست سالم بودن این دندان ها، بسیار مهم است. مراجعه دیرهنگام کودکان به دندانپزشکی نیز می تواند ناشی از ناآگاهی والدین باشد و این که تا فرزندشان درد نداشته باشد و بی تابی نکند، اهمیتی به درمان دندان نمی دهند.
ضرورت معاینات دوره ای دندانی برای سالمندان
سالمندان علاوه بر مشکلات فرسودگی دندان ها و مشکلات بی دندانی و پروتزهای دندانی، با مشکلات قلب و عروق، کم خونی، بیماری های گوارشی، کبدی و کلیوی هم درگیر هستند که هرکدام می تواند بر سلامت مخاط دهان تاثیر داشته باشد.
البته دکتر صنعت خانی به مصرف داروهایی مانند داروی فشارخون که واکنش های دارویی را به صورت زخم دهانی و نیز خشکی دهان در افراد مسن به دنبال دارد، اشاره می کند و می افزاید: ممکن است به دلیل تغییر توقعات افراد مسن و برآورده نشدن بعضی انتظارات آنها، افسردگی و دیگر مشکلات روحی و روانی نیز به وجود آید که روی سیستم عضلات جونده فک تاثیر منفی می گذارد و زمینه درد در مفصل فک یا حتی دردهای عصبی را فراهم می کند.
گذشت زمان، کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن و افزایش تاثیر مواد گوناگون نیز می تواند زمینه ساز تغییرات غیرقابل برگشت مخاط دهان نظیر سرطان دهان در افراد مسن شود که معاینات دوره ای آنها از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود.
برای داشتن دندان سالم، فراموش نکنید که ...
اگر بعد از صرف غذا به کمک مسواک و نخ دندان، دندان تان را تمیز کنید و به عنوان میان وعده از میوه یا نوشیدنی های مناسب مثل آب بخوبی استفاده کنید در این صورت، شیوع پوسیدگی بسیار کاهش خواهد یافت. به خاطر بسپارید برای جلوگیری از پوسیدگی و جرم دندان، فقط یک الگوی تائید شده وجود دارد: به تمیز کردن دندان هایتان اهمیت بدهید و مصرف نکردن مکرر مواد نرم، شیرین و چسبنده و نیز خام خواری را در الگوی غذایی خود بگنجانید.
