تبیان، دستیار زندگی

چرا حضرت فرمود كاش مرده بود و فراموش شده بود؛ 1

چهار وجه محتمل بصورت جدا برای هر دو دعا:
با توجه به قسمت اول فرموده حضرت مریم كاش مرده بودم بیشتر این دو احتمال داده می شود :

1به خاطر تشنگی زیاد
به خاطر اینكه زیاد تشنه شده بود در این بیابان بی آب و علفی كه قرار داشت صبرش لبریز شده بود و این را فرمود ،كنایه از اینكه تشنگی او را عاصی كرده و معلوم نیست آرزوی مرگ كرده. یا اینكه تحمل تشنگی از خود مرگ سخت تر است و وقتی این تشنگی یك لحظه با امیدی همراه می شود كه به آب برسد و نمی رسد این تحمل تشنگی سخت تر می شود، در این آیه می بینیم كه حضرت مریم نخلی را از دور می بیند بسمت نخل می رود با توجه به اینكه هر جا درخت باشد آب هم باید باشد به تبع، اما وقتی به تنه خشكیده درخت می رسد و می بیند كه از آب خبری نیست و سرابی بیش نبوده چنین جملاتی را به كار می برد كه حاكی از ناامیدی حضرت و شرایط سخت پیش رو دارد.
2بخاطر درد زایمان
حضرت مریم از شدت درد زایمان كه او را گرفته بود طاقت نیاورده و اینطور گفته است از شدت درد و گویا به این درخت خشكیده هم كه رسیده بوده وقت تولد مسیح نزدیك شده بود ودردش شدیدتر شده بود و تحملش هم تمام شده بود ولذا اینطور فرمود.

با توجه به قسمت دوم فرمایش حضرت هم این دو احتمال قابل تصور است :
3ترس از رسوایی به خاطر سستی و ضعف ایمان
وقتی درد زایمان او شروع شد و معلوم شد كه قطعیست یك لحظه از رسوایی ترسید، یعنی با وجود این همه بشارت ها باز برایش واضح نشده بود این كرامت عالیه و این اتفاق بزرگ، برایش آشكار نشده بود كه تولد این نوزاد امری غیر طبیعی و خارق العاده است، این مطلب حتی برای خودش باورش سخت بود لذا از رسوایی می ترسید و این جمله را ذكر كرد.
رد: البته واضح است كه این مطلب از ساحت مقدس حضرت مریم بدور است و این با توجه به اعتمادی كه حضرت نسبت به خدا دارد حتی ذكرش نیز تهمت و افتراء هست به حضرت.
4ترس از رسوایی بخاطر تهمت های مردم
حضرت مریم وقتی فهمید كه تولد كودكش جدیست و مادر مسیح هست این جملات را فرمود، نه برای اینكه باور نداشت این موهبت الهی را بلكه از حرف مردم می ترسید و از جوسازی هایی كه علیه او می شود می ترسید، به خاطر بستن دهن مردم بود كه خیلی سخت بود، چطور باید ثابت می كرد و از خود دفاع می كرد، باید توجه داشت چون حضرت اعتماد و اعتقاد بالایی به خدا داشت و از صالحین بود ذكر این جملات از حضرتش بخاطر عدم اعتماد به خدا نبوده و برایش حل شده بوده اگر چه باورش شاید در وهله اول برای خودش هم سخت می بود، ولی فهمید لطف خدا شامل حال او شده و به قدرت خدایی پی برده بود، ولی در هر حال باز نیاز به یك تأییدیه داشت تا علاوه بر اینكه خودش به طور كلی خیالش راحت شود كه لطف خدا نسبت به او همیشگی است و تنها نخواهد بود، دهن مردم نیز بسته می شود، در این حالت چه فردی بهتر از خود نوزاد است كه به حرف بیاید هم به مادر دلداری دهد و هم بمادر قوت قلب دهد و خیالش از روزهای سخت پیش رو راحت شود و بفهمد كه این كودك، كودك معمولی نیست، همیشه حامی اش است و هیچ موقع تنها نخواهد بود و با گفتارش هم دهن مردم را خواهد بست و او را در مقابل علمای دیر و مردم عادی رها نخواهد نمود.

مریم/23

خدایا پناهم بده موسی و هارونت بشم

2 تا كذلك

در این آیه و همچنین چند آیه قبل خدا یا رسولش با دو كلمه كذلك دو تا مژده به دو شخص می دهد یكی به حضرت زكریا و یكی به حضرت مریم علیهم السلام بعد از تعجب هر دو از نعمت و رحمت چشمگیر الهی كه عطا خواهد شد.
در آیه9 بعد از تعجب حضرت زكریا كه فرموده بود چطور لطف خدا شامل حالم می شود و صاحب اولاد می شوم در صورتی كه همسرم نازاست و در صورتی كه پیرم، كه با كذلك خبر قطعی تولد حضرت یحیی و مژده این كرامت بزرگ به او داده می شود، با كذلك اینطور جواب حضرت زكریا داده می شود، یعنی اینكه هم اولاد دار می شوی هم همسرت ناز است هم پیر هستی، یعنی با همه این قیود با این وجود باز اولاد دار می شوی و لطف خدا شامل حال تو شده و این لطف برگشت ناپذیر است.
در این آیه مورد بحث هم می بینیم بعد از تعجب حضرت مریم كه فرمود چطور صاحب اولاد می شوم در صورتی كه شویی نداشته ام آدم بدی هم نبوده ام، خدا با یك كذلك خبر قطعی تولد مسیح را به او می دهد كه اینگونه است لطف خدا نسبت به تو و یعنی، هم اولاد دار می شوی در صورتی كه هم شوهر نداشته ای و هم آدم بدی نبوده ای ،نیستی و نخواهی بود و این لطف حتمی خداست كه اراده فرموده است برای تو و اتفاق خواهد افتاد.

مریم/21

خدایا پناهم بده موسی و هارونت بشم

مدت حمل حضرت مسیح

باید توجه داشت كه در صورت نبود تعارض ظاهر آیات خیلی اهمیت دارد و نباید بدون دلیل از ظاهر دست برداشت و این یك قاعده كلی و یك اصل پذیرفته شده عقلایی است و این مطلب مثل اینست كه وقتی شخصی گفت آب می خواهد نمی شود برای او بجای آب غذا برد بنابراین تا جایی كه می شود باید ظواهر را حفظ كرد
با نگاه به این آیه و همین برداشت مشخص از ظواهر آیات بنظر می رسد دوره حمل حضرت عیسی نباید بیشتر از یك روز بوده باشد و این از فرمایش جبرئیل بر می آید كه فرمود از طرف خدا آمده ام كه ببخشم به تو اولادی و مقید به آینده نكرد و هیچ قیدی هم در اینجا نیاورد كه دلالت بر آینده داشته باشد این اطلاق از یك طرف «كه نمی شود از ظاهرش بدون دلیل دست برداشت و از ظواهر آیات كه كلید مفاهیم آیه هاست براحتی رد شد و معنی خلاف ظاهر را كرد» واز طرفی هم واضح است كه این آیه در صدد ذكر یك نكته ظریفی است كه تعجب حضرت مریم هم پرده از این نكته بر می دارد و این تعجب شاهدش می باشد كه علاوه بر اینكه او شویی نداشته دوره حمل بسیار كوتاه بوده و او كه دوره حاملگی نداشته حالا چطور بچه خواهد داشت و این است كه تعجب حضرت را زیاد می كند چرا كه اگر پس از این مژده جبرئیل، اگر قرار بر این بود كه مدتی طول بكشد كه اینقدر تعجب نداشت، البته واضح است كه مدت حمل هر قدر كه باشد به هر حال این ولادت یك امری خارق العاده است و هر طور كه باشد نقش جبرئیل هم در اینجا تغییر نخواهد كرد و رسالت جبرئیل جز یك مژده و امری كه واقع خواهد شد نبوده.
البته یك روایت هم داریم كه تولد مسیح با بقیه بنی آدم تفاوتی نداشته در امر خلقت و مراتب خلقت مگر در ابتدا و شكل گیری اولیه كه با نوع بشر تفاوت داشته با بقیه یكی است، پس مسیح همه دوره های جنین را پله به پله در شكم مادر مثل بقیه طی كرده، اما اگر ما بخواهیم كلام جبرئیل در این آیه را با این نكته كه در سایر مراتب وشئون خلقت با بقیه اشتراك دارد را با هم جمع كنیم حاصلش این می شود كه حضرت مریم سیكل طبیعی 9ماهه را پله به پله و با ترتیبی كه در نوزاد بنی بشر از جنین مادر تا بدو تولد است را در یك روز طی نموده و بچه دار شده.
اگر گفته شود جبرئیل خبر داده از اخبار گذشته و مربوط است به اتفاقی كه در گذشته اتفاق افتاده كه از قبل دوره را طی نموده، كه روز تولد ،جبرئیل مژده تولد مسیح را به او بدهد، این مطلب بعید و خلاف ظاهر به نظر می رسد چرا كه تا موقع مژده جبرئیل بنابر ظاهر حضرت مریم علائم حاملگی را در خود نمی دیده و همه این اتفاقات بعد از این مژده جبرئیل به او پدید آمده.پس اتفاق خارق العاده هنگام مژده حضرت جبرئیل به حضرت مریم رخ می دهد و مربوط به قبل نیست و بعد طی دوره های مربوط به نوزاد آدمی در شكم مادر، متولد می شود و پای در این دنیا می گذارد.

مریم/19

شرقیا

كناره گیری حضرت مریم كه "شرقیا" بود چه جایی بود؟

١همین سمت شرق اصطلاحی؛
یعنی حضرت در نقطه ای در سمت شرق بیت المقدس قرار گرفت.

٢بسمت شرق؛
پس در اینصورت فرق نمی كند كجای مسجد باشد و لازم نیست كه در محل شرقی اصطلاحی مسجد باشد، بلكه منظور این است كه در یك گوشه ای از مسجد حالا فرق نمی كند سمت شرقی یا غربی اقامت كرد حضرت مریم ولی هر كجا كه بود بسمت خورشید بود و به اصطلاح آفتاب گیر بود چرا كه خورشید از شرق طلوع می كند.
پس اتاق حضرت بخاطر اینكه رو به خورشیدی بود هر روز نمایی روشن داشت.

٣شرق بشكل عام؛
بمعنی مطلق جای باز است به سه دلیل:
1برای رفع تهمت از حضرت مریم این قید آورده شده است كه حضرت مخفی نبوده پنجره داشته و در جای باز بوده و گرنه استفاده از این قید لازم نبوده.
2جایی كه رو به خورشید باشد، صفتی دارد كه تاریك و مخفی دیگر نیست و در مرعی نور خورشید است علاوه بر اینكه اینجا از نور خورشید استفاده می كند خود اینجا هم از تاریكی خارج می شود جایی تاریك نیست ،پس جایی كه حضرت بود اینطور جایی بود
3اگر شرقیا را به این معنی سوم گرفتیم كه مطلق جای باز و بصورت عام باشد آیه 35 سوره نور هم می شود گرفت مؤید این معنی كه اینقدر این استعاره در این آیه مباركه سوره نور جالب و عجیب است كه حد ندارد و بعید هم نیست خدا در چند سوره بعد به این شكل زیبا در مقام توصیف جایگاه و موقعیت حضرت مریم در بیت المقدس باشد و این قید شرقیا را توضیح دهد و توصیف كند تازه اگر بیوت را كه در این آیه آورده شده است را بمعنی مسجد بگیریم بیشتر بمعنی ما شرقیابصورت عام نزدیك میشود ، فقط یك نكته در اینجا وجود دارد ، اگر بخواهیم لاشرقیا را در این آیه هم بصورت عام بگیرم این برداشت مستلزم این است كه كلمه لاشرقیا را متعلق به مشكات بگیریم نه شجره ، حالا برای ذكر توضیحات و چگونگی ترجمه در این آیه ، ذیل آیه مورد مربوطه بحثی صورت خواهد گرفت و بیشتر توضیح داده می شود بحول و قوه الهی.

مریم/16

روح

روح شاید در این آیه معنیش همین نیروی جاذبه زمین به شكل خاص یا نیروی نگهداری كرات و اجرام آسمانی بشكل عام و گسترده باشد، نیرویی كه بشر نمی داند به كجا وصل است و این عجز بخاطر عدم احاطه به كل دنیا و گستره گیتی وبخصوص قسمت تاریك دنیاست كه می تواند كلید حل این معما باشد، بخش تاریكی كه هر لحظه به وسعتش افزوده می شود وهیچ شحصی تا بحال هیچ اطلاعی از این محوطه شگفت انگیز ندارد و رصد هم نخواهد شد بدلیل اینكه هیچ نوری ندارد كه صفحه تلسكوپ بتواند از آن عكسبرداری كند
و این چیز عجیبی نیست كه روحی كه از ناحیه خداست همین نیروی عجیب و تاریك اطراف ما باشد كه بی شك سر منشاء كل اجرام و كرات است و خدا در چنین محیطی بود كه وابسته به ماده نبود ولی نیرویی عجیب بود كه دنیا را سرپا نگه می داشت كه در یك لحظه بصورت معجزه ماده اولیه كائنات را بدون نیاز به عللی دیگر آفرید و حال خدا دگر بار آدمی نه به نحو سایرین بلكه نحو آفرینش بیكباره اولیه گیتی آفرید تا قدرتش را ثابت كرده و سبب هدایت ما بشود.

مریم/17

خدایا پناهم بده موسی و هارونت بشم

کناره گیری حضرت مریم 3

علت كناره گیری حضرت مریم از دیگر اهالی مسجد؟

٣ كناره گیری به دستور خدا جهت زمینه سازی تولد روح الله و رفع همه تهمتها
شاید علاوه بر قبول همه این توجیهات گذشته در كناره گیری حضرت، این كناره گیری دلیل دیگری هم داشته باشد و این دستور مستقیم از طرف خدا بوده باشد برای رفع تهمت‌ها و حفظ حضرت از كینه ها باشد، حضرت در عین حال كه از بقیه فاصله می گیرد به گوشه مسجد می رود احتمال دارد در جایی پر رفت و آمد باشد و دلیل این ادعا را میشود در كلمه شرقیا دید كه توضیح این كلمه بعد خواهد آمد.
البته اشكالی ندارد برای كناره گیری حضرت توجیهات دیگری هم بشود مثل این توجیهات:
١ كناره گیری بخاطر عبادت خدا
حضرت برای عبادت خدا از اجتماع كناره گرفت چرا كه بعد از كناره گیری و خلوت با خدا دیگر نه از ریا خبری است و نه از كوچكترین چیزی كه توجه عابد را از معبودش سلب كند و بدور از ریا و مزاحمت ها و اینجاست كه حضرت عبادت كرده خدا را تا اینكه با قدرت قلب و روحش كه با عبادت خدا بدست می آورد مسیح را بدلیل آورده و بپرورد.
٢بخاطر علم و یادگیری
حضرت برای مطالعه و یادگیری و فراگیری علم نیاز به محیطی ساكت و آرام داشت كه گوشه بیت المقدس بهترین جا برای فراگیری درس و مطالعاتش بود.

مریم/16

خدایا پناهم بده موسی و هارونت بشم

كناره گیری حضرت مریم 1

علت كناره گیری حضرت مریم از دیگر اهالی مسجد؟

1 تواضع در برابر خدا و فرار از شهرت
درست است كه حضرت مریم به خاطر جنسیت و اینكه مرد نبود در ابتدا با مانع وارد مسجد شد،
اما بعد از اقامت در مسجد مقام والایی بین اهل مسجد داشت ،
اول اینكه حضرت خودش بخاطر اتصال به وحی روح پر قدرتی كه در تسخیر دلها داشت هر شخصی كه به چهره خاكی اش كه از عبادت خدا نحیف و پرنور شده بود می نگریست به یاد خدا می افتاد.
دوم هم اینكه این مقام والای حضرت بخاطر وجود دو پیغمبر خدا از اقوامش هم بود كه یكی حضرت عِمران پدر حضرت و دیگری حضرت زكریا شوهر خاله حضرت و بزرگ معبد بود،
پس با توجه به اینكه حضرت مریم از تباری پاك و از نسل پیغمبری از فرستاده های خدا بود و شوهر خواهر او هم حضرت زكریای نبی فرستاده خدا بزرگ دیر و معبد بود،
علاوه بر اینكه موفق شده بود علرغم نبود شرط جنسیتی ورود به مسجد پیدا كند ؛
(چرا كه در صورت عدم وجود این نسبت فامیلی حضورش هم در مسجد حتی غیر ممكن می نمود، هر چند هر چه خدا بخواهد می شود) در مسجد هم احترام والایی داشت و دور از ذهن نبود كه از عطایای ویژه ای برخوردار باشد و آذوقه او هم دو برابر بقیه باشد.
اما خدا فرمود: ببین حضرت مریم را با این همه شوكت و جلالی كه داشت به خاطر خدا تواضع كرد و نخواست كه احترام مردم او را از یاد خدا غافل كند و توجه ویژه ای به او شود، او به غذایی كم قناعت می كرد و از اینكه از همه جهات به او توجه میشد معذب بود و می ترسید از خدا دور شود، پس اینطور شد كه ازهمه برید و گوشه مسجد مسكن نمود و این فرموده خدا كه برای نحوه گوشه گیری حضرت بود.
نكته ای كه از ذكر این واژه انتبذت انتفاع می شود این است كه حضرت كناره گیری كرد با زیادترین حد حقیری از بقیه راهبه ها.

مریم/16

خدایا پناهم بده موسی و هارونت بشم

كناره گیری حضرت مریم 1

علت كناره گیری حضرت مریم از دیگر اهالی مسجد؟

1 تواضع در برابر خدا و فرار از شهرت
درست است كه حضرت مریم به خاطر جنسیت و اینكه مرد نبود در ابتدا با مانع وارد مسجد شد،
اما بعد از اقامت در مسجد مقام والایی بین اهل مسجد داشت ،
اول اینكه حضرت خودش بخاطر اتصال به وحی روح پر قدرتی كه در تسخیر دلها داشت هر شخصی كه به چهره خاكی اش كه از عبادت خدا نحیف و پرنور شده بود می نگریست به یاد خدا می افتاد.
دوم هم اینكه این مقام والای حضرت بخاطر وجود دو پیغمبر خدا از اقوامش هم بود كه یكی حضرت عِمران پدر حضرت و دیگری حضرت زكریا شوهر خاله حضرت و بزرگ معبد بود،
پس با توجه به اینكه حضرت مریم از تباری پاك و از نسل پیغمبری از فرستاده های خدا بود و شوهر خواهر او هم حضرت زكریای نبی فرستاده خدا بزرگ دیر و معبد بود،
علاوه بر اینكه موفق شده بود علرغم نبود شرط جنسیتی ورود به مسجد پیدا كند ؛
(چرا كه در صورت عدم وجود این نسبت فامیلی حضورش هم در مسجد حتی غیر ممكن می نمود، هر چند هر چه خدا بخواهد می شود) در مسجد هم احترام والایی داشت و دور از ذهن نبود كه از عطایای ویژه ای برخوردار باشد و آذوقه او هم دو برابر بقیه باشد.
اما خدا فرمود: ببین حضرت مریم را با این همه شوكت و جلالی كه داشت به خاطر خدا تواضع كرد و نخواست كه احترام مردم او را از یاد خدا غافل كند و توجه ویژه ای به او شود، او به غذایی كم قناعت می كرد و از اینكه از همه جهات به او توجه میشد معذب بود و می ترسید از خدا دور شود، پس اینطور شد كه ازهمه برید و گوشه مسجد مسكن نمود و این فرموده خدا كه برای نحوه گوشه گیری حضرت بود.
نكته ای كه از ذكر این واژه انتبذت انتفاع می شود این است كه حضرت كناره گیری كرد با زیادترین حد حقیری از بقیه راهبه ها.

مریم/16

خدایا پناهم بده موسی و هارونت بشم

نبذ 

* كلمه نبذ بمعنی این است كه دور ریخت چیزی حقیر را كه قابل اعتنا نباشد ،
مفهوم استفاده از این تعبیر در این آیه مباركه بمعنی این است كه حضرت مریم با تواضع
و خالی از هر كاری كه جلب توجه ، از مردم كناره گیری نمود و بیت المقدس را برای عبادت خدا برگزید.

سوره مریم/16

خدایا پناهم بده موسی و هارونت بشم

نبذ 

* كلمه نبذ بمعنی این است كه دور ریخت چیزی حقیر را كه قابل اعتنا نباشد ،
مفهوم استفاده از این تعبیر در این آیه مباركه بمعنی این است كه حضرت مریم با تواضع
و خالی از هر كاری كه جلب توجه ، از مردم كناره گیری نمود و بیت المقدس را برای عبادت خدا برگزید.

سوره مریم/16